سازمان مرکزی آمار فلسطین با صدور بیانیه ای به مناسبت اول ماه “مه” مصادف با “روز جهانی کارگر” به تشریح گرفتاری ها و محنت های مالی ملت فلسطین و تشکیلات خودگردان بر اثر تداوم جنایت های بی وقفه نیروهای رژیم اشغالگر قدس و همچنین تحریم اقتصادی تحمیل شده از سوی دولت آمریکا و برخی کشورهای غربی پرداخت.
بر پایه نتایج آماری مربوط به نیروی کار، نیروی کار (افراد 15 سال به بالا) در سال 2005 به میزان 7/40 درصد کاهش یافت. یعنی از میان هر 10 نفر 15 سال به بالا، فقط 4 نفر نیروی کار بودند. حال آنکه میزان نیروی کار در سال (2000) 6/43 درصد بود.
از سوی دیگر، میزان مشارکت نیروی کار در سال 2005 در کرانه باختری، 9/42 درصد و در نوار غزه 7/36 درصد بود. در خصوص میزان مشارکت زنان و مردان در عرصه های کار و فعالیت باید گفت که این میزان در مقایسه با مردان بسیار پایین است؛ به نحوی که میزان نیروی کار زنان به 4/13 درصد و مردان به 6/67 درصد رسید. (میزان مشارکت زنان در کرانه باختری 8/15 درصد و در نوار غزه 0/9 درصد بود) و این میزان در میان مردان 6/69 درصد (5/69 درصد در کرانه باختری و 9/63 درصد در نوار غزه) بود.
گفتنی است که تعداد نیروی کار 827 هزار نفر برآورد شده است که از این تعداد 568 هزار نفر در کرانه باختری و 259 نفر دیگر هم در نوار غزه هستند.
بیکاری یک پنجم نیروی کار در فلسطین اشغالی
نیروی کار فلسطین به دو دسته تقسیم می شود. دسته اول کارگران و دسته دوم بیکاران. کارگران نیز خود به دو دسته کارگر تمام وقت و کارگر پاره وقت تقسیم می شوند. تعداد کارگران در اراضی فلسطینی به 5/76 درصد کل نیروی کار فلسطین را تشکیل می دهند که 6/8 درصد آنان در رده کارگران پاره وقت گنجانده می شوند. با توجه به این مسئله می بینیم که 5/23 درصد نیروی کار فلسطین در سال 2005 بیکار بودند که این رقم بیش از یک پنجم نیروی کار شاغل فلسطین را شامل می شود که 3/20 درصد آنان در کرانه باختری و 3/30 درصد آنان در نوار غزه هستند. آمار زنان بیکار که (جزء نیروی کار محسوب می شوند) به 3/22 درصد و آمار مردان بیکار به 7/23 درصد می رسد. تعداد بیکاران 194 هزار نفر برآورد می شود که 115 هزار تن از آنان در کرانه باختری و 79 هزار تن دیگر در نوار غزه هستند و نرخ بیکاری در اراضی فسطینی نسبت به کشورهای مجاور بیشتر است؛ به نحوی که نرخ بیکاری در اردن به 5/12 درصد و در “اسراییل” به 4/10 می رسد. گفتنی است که استان الخلیل واقع در کرانه باختری در سال گذشته (2005) و دیرالبلح در نوار غزه بالاترین نرخ بیکاری را به خود اختصاص داده بودند؛ به نحوی که استان الخلیل با 1/26 درصد بالاترین نرخ بیکاری را از آن خود ثبت کرد و استان جنین با 3/25 درصد بیکاری در رتبه دوم قرار گرفت. در حالی که استان اریحا و الاغوار با 2/13 درصد و استان بیت لحم با 5/13 درصد پایین ترین نرخ بیکاری را به خود اختصاص دادند. اما در نوار غزه استان دیر البلح با 1/35 درصد بالاترین نرخ بیکاری را به خود اختصاص داد و استان شمال غزه با 6/33 درصد در مقام دوم و استان غزه با 8/26 درصد در مقام سوم قرار دارند.
633 هزار کارگر فلسطینی در کرانه باختری و نوار غزه
تعداد کارگران زن و مرد در اراضی فلسطینی در سال 2005، 633 هزار نفر تخمین زده شده است که 453 تن از آنان در کرانه باختری و 180 هزار تن دیگر هم در نوار غزه هستند.
اکنون تعداد زنان شاغل در فلسطین 105 هزار تن برآورد می شود که 85 هزار نفر آنان در کرانه باختری و 20 هزار تن دیگر در نوار غزه هستند. تعداد کارگران فلسطینی ساکن از کرانه باختری که با کارت فلسطینی در اراضی اشغالی و شهرک های یهودی نشین کار می کنند، 35 هزار نفر و تعداد کارگران فلسطینی این منطقه که با کارت “اسراییلی” یا گذرنامه خارجی در اراضی اشغالی 28 هزار نفر هستند و تعداد کارگران فلسطینی (از نوار غزه) که در اراضی اشغالی 48 و شهرک های یهودی نشین کار می کنند کمتر از 1000 نفر برآورد شده است. در حالی که تعداد کارگران فلسطینی در آستانه انتفاضه الاقصی 146 تن می رسد که از این تعداد 116 تن از کرانه باختری و 30 هزار تن از آنان از نوار غزه بودند.
گفتنی است که از مجموع کارگران فلسطینی 5/59 درصد آنان به صورت روز مزد کار می کنند که 4/56 درصد آنان در کرانه باختری و 1/67 درصد آنان در نوار غزه هستند. شمار کارگران روز مزد در آستانه انتفاضه به 6/67 درصد رسید که 2/66 درصد آنان از کرانه باختری و 0/71 درصد آنان از نوار غزه بودند. در عوض تعداد کارگرانی که به حساب شخصی خود کار می کردند از 1/18 درصد در سه دهه سوم سال 2000 به 1/26 درصد در سال 2005 افزایش یافت.
شایان ذکر است بیشتر کارگران فلسطینی در سال 2005 در بخش های خدمات رسانی از جمله بهداشت، آموزش و مدیریت عمومی کار می کردند؛ به نحوی که تعداد کارگران این بخش به 4/34 درصد رسید که 5/49 درصد آنان از نوار غزه و 5/31 درصد دیگر از کرانه باختری بودند. (این رقم شامل کارگران فعال در اراضی اشغالی 48 و شهرک های یهودی نشین نمی باشد) گفتنی است که بخش ساختمان سازی مهمترین بخشی است که کارگران اراضی اشغالی 48 و شهرک های یهودی نشین در آن فعالیت می کنند به طوری که میزان کارگران در این بخش به 9/41 درصد می رسد.
پس از بخش ساختمان سازی بخش تجارت، رستوران ها و هتل ها عمده ترین کانون فعالیت کارگران فلسطینی به شمار می روند، به طوری که 8/20 از کارگران کرانه باختری و 3/16 درصد کارگران نوار غزه در این بخش ها مشغول به کار هستند. پس از بخش تجارت بخش کشاورزی و صید بیشترین کارگران را به خود اختصاص داده است و 1/17 درصد کارگران کرانه باختری و 7/11 درصد کارگران نوار غزه در آن فعالیت می کنند.
ناگفته نماند که بخش عمومی نقش عمده ای در کاهش حجم بحران اقتصادی که ملت فلسطین طی سال های انتفاضه با آن دست و پنجه نرم می کردند، ایفا کرد. 26 هزار نفر طی 4 سال گذشته در این بخش مشغول به کار بودند و اینک 141 هزار کارمند در این بخش کار می کنند که از این تعداد 72 هزار نفر در کرانه باختری و 69 هزار نفر در نوار غزه مشغولند و در سال 2005 کارگران بخش عمومی 0/23 درصد کل نیروی انسانی را تشکیل می داد که 9/16 درصد آنان در کرانه باختری و 1/38 درصد دیگر در نوار غزه کار می کردند. در حالی که تعداد آنان در آستانه انتفاضه الاقصی به 4/17 درصد می رسید.
میانگین حقوق کارگران روز مزد
میانگین حقوق کارگران روزمزد در کرانه باختری در سال 2005 به 7/73 شیکل و کارگران نوار غزه به 9/61 و کارگران اراضی اشغالی 48 و شهرک های یهودی نشین به 127 رسید.
300 هزار فارغ التحصیل مراکز آموزش عالی و فنی حرفه ای
بر پایه نتایج آماری مربوط به اوضاع فارغ التحصیلان مراکز آموزش عالی و فنی حرفه ای که مرکز آمار فلسطین آن را در فاصله ماه دسامبر سال 2005 تا ژانویه 2006 ارائه داد، 473 هزار (فرد 15 سال به بالا) در پایان سال 2005 وارد مراکز آموزش عالی شده اند که این تعداد 8/22 درصد افراد 15 سال به بالا را تشکیل می دهند که 292 هزار نفر در کرانه باختری و 181 هزار نفر در نوار غزه هستند و زنانی که وارد مراکز آموزشی شده اند 7/48 درصد کل افرادی را که وارد مراکز آموزش عالی شده است، می شود.
بر پایه این نتایج شمار افراد فارغ التحصیل (15 سال به بالا) طی همین مدت به 300 هزار نفر رسید که این افراد 5/14 درصد کل ساکنان 15 سال به بالا را شامل می شود و آنان بالاترین میزان فارغ التحصیلان بیکار را تشکیل می دهند.
این آمارها همچنین نشان می دهد که دارندگان مدرک لیسانس و فوق لیسانس بالاترین میزان مشارکت نیروی کار در اراضی اشغالی را تشکیل می دهند؛ به گونه ای که تعداد آنان به 2/89 درصد می رسد که 2/88 درصد آنان در کرانه باختری و 7/90 درصد آنان در نوار غزه هستند. بر اساس این آمارها فارغ التحصیلان مراکز فنی و حرفه ای بالاترین میانگین بیکاران را تشکیل می دهند و تعداد آنان به 8/34 درصد می رسد که 9/30 درصد آنان در کرانه باختری و 2/41 درصد آنان در نوار غزه هستند. دارندگان مدرک لیسانس به بالا کمترین میانگین بیکاران را به خود اختصاص داده اند که تعداد آنان به 1/22 درصد می رسد که1/18 درصد آنان در کرانه باختری و 9/27 درصد آنان در نوار غزه هستند.
لازم به ذکر است که 3/57 درصد فارغ التحصیلان بیکار آماده به کار در دفاتر وزارت کار ثبت نام کرده اند و در انتظار یافتن شغلی مناسب هستند و 9/12 درصد آنانی که در این دفاتر ثبت نام کرده اند موفق شده اند که کار پیدا کنند و 8/29 درصد آنان نیز تقاضای کار نکرده اند و علت اصلی این مسئله به این بر می گردد که 6/31 درصد آنان از وجود چنین دفاتری خبر ندارند و علت دیگر آن این است که 4/26 درصد فرصت های شغلی بوجود آمده را نمی پسندند و آنان نیز 4 را شامل می شود.
افزایش میزان تکیه به کمک های خیریه
میزان تکیه به کمک های خیریه در اراضی فلسطینی از 8/4 درصد در سه دهه سوم سال 2000 به 2/6 درصد در سه دهه اول سال 2006 افزایش یافت. یعنی مانند افزایش 1/29 درصدی در دهه سوم سال 2000 و سه دهه اول سال 2006 که طی آن این میزان از 3/4 به 4/5 در کرانه باختری و از 9/5 به 4/8 در نوار غزه می رسد.
عدم همخوانی شرایط کار با استاندارهای جهانی
بر پایه این نتایج بیش از نیمی از کارگران روزمزد بخش خصوصی از ابزارهای سلامت شغلی محرومند و 5/60 درصد آنان از هزینه های ضروری، 31 درصد آنان از جعبه کمک های اولیه و یا کپسول های آتش نشانی، 65 درصد آنان از بیمه حواث شغلی و 62 درصد آنان از خدمات بیمه محرومند. در مقابل 4/55 درصد کارگران روزمزد بخش عمومی از هزینه های ضروری، 1/ 18 درصد از جبعه کمک های اولیه و 8/15 درصد آنان از کپسول های آتش نشانی محرومند.
محرومیت حقوقی
بر پایه نتایج این آمار، 3/56 درصد از کارگران روز مزد بخش خصوصی از مرخصی استحقاقی سالانه با حقوق، 3/52 درصد آنان از مرخصی ها استعلاجی با حقوق و 0/56 آنان از مرخصی فوق العاده با حقوق محرومند. این آمار همچنین نشان می دهد که حقوق و دستمزد 3/18 درصد این کارگران به صورت منظم پرداخت نمی شود.
کاهش میزان مشارکت در اتحادیه های کارگری و حرفه ای
بر پایه نتایج مذکور، 6/68 درصد کارگران فلسطینی عضو اتحادیه کارگران نیستند؛ به گونه ای که 3/13 درصد آنان اعلام کردند که علت این مسئله به عدم دارا بودن شروط عضویت در این اتحادیه بر می گردد و 3/79 درصد آنان تمایلی به عضویت در این اتحادیه ها را ندارند.
