اظهارات یاسر عبد ربه عضو کمیته اجرایی سازمان آزادی بخش فلسطین در روز دوشنبه 8/5 / 2006 میلادی تردیدهای موجود درباره عملی شدن گفت و گوی ملی فراگیر بین رئیس تشکیلات، دولت، گروه های فلسطینی و کیمسیون های مجلس را که قرار است روز 23 مه جاری برگزار شود، به یقین تبدیل کرد.
اما برای فلسطینیان زمان انجام این گفت و گوها در سایه بحران شدیدی که بر تمام فلسطین در زمینه های مختلف به ویژه بحران دستمزدها، کشمکش بر سر اختیارات رئیس تشکیلات خودگردان عضو جنبش فتح و نخست وزیر عضو جنبش حماس، حاکم گشته است به اندازه نتایج آن اهمیت ندارد.
از این رو از شواهد چنین بر می آید که فضای بدبینی بر این سرزمین حکفرما گشته است و پیش بینی می شود که این گفت و گو با گفت و گوهای پیشین بین گروه های فلسطین تفاوت چندانی نداشته باشد. در گذشته بسیاری از گفت و گوها در خارج از سرزمین های اشغالی فلسطین صورت می گرفت که برجسته ترین آن گفت و گوی قاهره و از مهم ترین نتایج آن توافق بر آتش بس و سازماندهی مجدد سازمان آزادی بخش بود.
دکتر عزیز دویک رئیس مجلس قانونگذاری پیشنهاد انجام این گفت و گو را مطرح کرد و با ارسال نامه ای برای محمود عباس از او خواست که بر آن نظارت کند. وی نیز دستور داد که کمیته ای تدارکاتی برای برگزاری هرچه بهتر گفت و گو تشکیل شود و برای 120 تن از اعضای گروه ها، نهادها و مراکز عمومی در کرانه باختری و نوار غزه دعوتنامه ارسال کرد.
اهداف ویژه
گویا همه گروه ها اهداف ویژه ای را در این گفت و گو دنبال می کنند و برای تحقق آن اهداف در این گفت و گو تلاش می کنند. محمود عباس رئیس تشکیلات و نهاد ریاست این تشکیلات و نیز جنبش فتح تمایل دارند که جنبش حماس و دولت جدیدی را که با برنامه جدید تشکیل داده است تحت فشار قرار دهند. کما اینکه احمد عبد الرحمن سخنگوی جنبش فتح تصریح کرد که هدف از انجام گفت و گو در سطح ملی دستیابی به برنامه سیاسی است که برای نجات وطن اجرا می شود. وی اضافه کرد:” احتمال می رود در سایه این برنامه سیاسی که به آن دست می یابیم دولتی ملی جدید تشکیل شود”. بر اساس تصریحات سخنگوی جنبش فتح فعال سازی و ایجاد تغییرات در جنبش آزادی بخش فلسطین از جمله برنامه های مطرح شده از سوی این جنبش برای گفت و گوست که پیش تر در قاهره بر سر آن توافق شده است. وی گفت:” من معتقد نیستم که این قضیه همان طوری که در زمان تشکیل دولت از سوی حماس و به هنگام ارائه برنامه این جنبش به مجلس یک معضل محسوب می شد به شکل معضل باقی بماند”.
از سوی دیگر یاسر عبد ربه می گوید:”هدف از این گفت و گو در اوضاع کنونی تنها رفع ایستایی جامعه و ورود همگانی به جریان یافتن راه های حل این بحران است تا درباره آنها عمیق تر و با جدیت بیشتری بحث و بررسی صورت گیرد. وی اضافه کرد که ناگزیر باید بر سر این سفره نشست و با جدیت و بدون توجه به حاشیه و بدون اینکه کسی را در این قضایا به ویژه در زمینه پرونده های مهم مقصر و کسی را بی گناه بدانیم، به بحث و بررسی بپردازیم.
این عضو کمیته اجرایی سازمان ساف اشاره می کند که در بین مسائلی که به شکل جدی به آن پرداخته می شود” طرح جدید ایهود المرت نخست وزیر رژیم صهیونیستی در زمینه عقب نشینی یک جانبه از کرانه باختری و تحویل اراضی فلسطینی به مناطقی دور افتاده و جدا از هم است که به شکل عقب نشینی از نوار غزه صورت می گیرد.
عبد ربه می گوید که نباید بهانه به دست “اسرائیل” و آمریکا داده شود. وی گفت:”این موضوع باید با جدیت بررسی شود، بحث درباره اختیارات نخست وزیر، رئیس تشکیلات و بین دولت و دیگران ارزشی ندارد. هنگامی که وطن نابود می شود و هر پروژه ملی به شکست می انجام این بحث و گفت و گو چه ارزشی دارد”.
گفت و گو اساس وحدت ملی و خروج از بحران
از سوی دیگر جنبش حماس هشدار داد که گفت و گو نباید بر اساس وجود بحران در دولت صورت گیرد. عدنان عصفور از رهبران سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس در کرانه باختری با اشاره به این مطلب تصریح کرد:”گفت و گوی ما نباید بر اساس وجود بحران در دولت آغاز گردد، مجازات ملت فلسطین به خاطر گزینه آزاد و دمکراتیک، محاصره و مبارزه با لقمه نان این ملت سبب بروز این بحران است”.
عصفور با اشاره بر لزوم مفید بودن گفت گو و بررسی مسائل مطرح شده به طور شفاف و واقعی به گونه ای که همه را به پیروی از نتایج آن ملزم کند، معتقد است که گفت و گوی داخلی باید بر اساس وحدت ملی فلسطین و خروج از بحرانی صورت گیرد که ملت فلسطین به سبب محاصره و بسته شدن راه های ارتباطی توسط اشغالگران و مجامع بین المللی به آن گرفتار شده است.
وی همچنین تأکید کرد که همه شرکت کنندگان در این گفت و گو باید منافع ملت فلسطین را نصب العین خود قرار دهند و درباره منافع شخصی و حزبی صحبت نکنند و از تعصب حزبی که به خاطر آن گفت و گو به شکست می انجامد، دوری گزینند.
عصفور بر لزوم آمادگی لازم برای گفت و گو و تشکیل کمیته ای متشکل از همه گفت و گو کنندگان که وظیفه آن تعیین محورها و نکات گفت و گو است، تأکید کرد تا بدین وسیله گفت و گو دور باطل نداشته باشد.
این رهبر جنبش حماس درباره پرونده هایی که حماس آن را برای گفت و گو انتخاب کرده است، گفت:”حماس بسیار تلاش خواهد کرد که جبهه داخلی و وحدت ملی را تثبیت ببخشد، وی همچنین تأکید کرد که زمینه مشارکت در این دولت همچنان برای همه فراهم است و هر کس که بخواهد در رفع مشکلات سهیم و در راه خدمت به هموطنان خود مشارکت داشته باشد، این دولت از آن استقبال می کند.
عصفور تأکید کرد: لازم است پیش از انجام گفت و گوی ملی آن را شکست خورده ندانیم تا گام های بهتری از سوی گفت و گو کنندگان برداشته شود. دشمن صهیونیستی نیز از این موضع گیری های ضعیف وسوء استفاده و ادعا نکند که فلسطینیان نمی توانند امور داخلی خود را اداره کنند.
گفت و گو نیاز ملی
کاید الغول از رهبران جبهه خلق نیز معتقد است که گفت و گو نباید از نقطه صفر آغاز شود. وی می گوید:”ما معتقدیم که زمینه برای وجوه مشترک فراهم است نه برای برنامه های خاص هر گروه، ما معتقدیم که که باید تمام توافقات گذشته مرور شوند”. بنابر عقیده الغول اعتبار بخشیدن به توافقات بین المللی که در خدمت قضیه فلسطینی است دارای اهمیت است.
جبهه خلق بر بازگرداندن اعتبار و جایگاه سازمان آزادی بخش به آن تأکید می کند. الغول در این زمینه می گوید که در سایه تلاش هایی که در حال حاضر برای حذف تشکیلات صورت می گیرد، سازمان آزادی بخش به عنوان تنها نماینده قانونی در فلسطین مطرح است با این وجود این بدان معنا نیست که سازمان آزادی بخش به همین حال خود باقی می ماند.
الغول اضافه کرد که موفقیت گفت و گوها بر مشارکت همه گروه ها استوار است در عین حال ” ما هیچ راهی جز گفت و گو را در پیش روی نداریم و آن یک نیاز ملی است و بهتر است که مسائل مختلف به طور عمیق بررسی گردد به ویژه وضعیتی که ما با آن رو به رو هستیم نیازمند مبارزه طلبی برای موفقیت این گفت و گوست”.
جبهه خلق با حماس در زمینه عدم وجود هیچ گونه افقی برای راه حل های سیاسی با رژیم صهیونیستی هم عقیده است، الغول معتقد است که رژیم صهیونیستی برنامه ویژه ای دارد که همان طرح اولمرت است. وی تصریح کرد که این پروژه راه را به سوی مذاکرات سیاسی می بندد، اما بر اساس سیاست موقت فرصت جدیدی برای یکپارچگی در برابر تهدیدات خارجی و داخلی محسوب می شود که می توان طرح دولت ملی را بر اساس آن پی ریزی کرد.
امکان تشکیل دولت یکپارچه و ائتلاف ملی
از سوی دیگر مصطفی برغوثی از نمایندگان مجلس قانونگذاری تصریح کرد که کمیته تدارکاتی نشست پیشنهادهای متعددی را بررسی کرد. آنچه فکر همه را به خود مشغول کرده است لزوم تحقق سه هدف است؛ هدف اول: خارج کردن ملت فلسطین از این بحران پیچیده ناشی از محاصره رژیم صهیونیستی شامل محاصره مالی و اقتصادی با مشارکت محافل بین المللی، هدف دوم: کیفیت برخورد با طرح اولمرت در زمینه نابودی اندیشه تشکیل دولت مستقل فلسطینی، هدف سوم: کیفیت افزایش وحدت ملی.
برغوثی می گوید:” ما در این زمینه دو وظیفه مهم را برعهده داریم: وظیفه اول سازماندهی مجدد ساف است که در این زمینه پیشنهاد م یکنیم قوای سه گانه که هنوز در خارج از آن فعالیت می کنند یعنی حماس، ابتکار ملی و جهاد اسلامی وارد عمل شوند و رهبری ملی یکپارچه را تشکیل دهند. وظیفه دیگر ما نیز فراهم کردن زمینه تشکیل دولت یکپارچه و ائتلاف ملی است.
برای اینکه گفت و گو موفقیت آمیز باشد چه باید کرد؟
برای پاسخ گویی به این سئوال مرکز اطلاع رسانی فلسطین نظر عدنان ابو عامر نویسنده و پژوهشگر فلسطینی را پرسید و وی تصریح کرد که دعوت به گفت و گو امر تازه ای نیست بلکه فلسطینیان بیش از ده سال است که سلسله مذاکرات گروهی، دوجانبه و گروهی را انجام می دهند از این رو بهتر است هر فلسطینی در دوره جدیدی از گفت و گوها شرکت کند”.
وی در ادامه صحبت هایش افزود:”در وهله اول از ابو مازن که رئیس تشکیلات خودگردان است، درخواست می شود که بیش از پیش دست همه گروه ها را در کمک بفشارد تا بحران هایی را که هر از چندگاهی به وجود می آید رهبری کند و نیز برای رفع آن در داخل سرزمین فلسطین، منطقه و محافل بین المللی بکوشد”.
ابو عامر تصریح کرد که درخواست دوم از دولت فلسطین این است که بهتر است بین وزرای کابینه خود و سخنگوی های سیاسی و دیپلماتیک هماهنگی کند تا از زمینه های فکری و سیاسی به وجود آمده استفاده وتلاش کند ـ در صورت امکان ـ در حوزه اختیارات خود شکاف هایی را در محاصره ای که بر ملت فلسطین تحمیل شده است از نظر سیاسی یا اقتصادی ایجاد کند”.
بنابر اظهارات ابو عامر در وهله سوم از قدرت های سیاسی به ویژه از حماس و فتح که در رأس آنها قرار دارند درخواست می شود که “منافع ملی را نصب العین خود قرار دهند؛ زیرا در این مرحله نمی توان مسائل را به نفع فتح یا حماس دانست، زیرا که اوضاع عموم مردم بسیار دشوار است.
وی در پایان اظهاراتش تصریح کرد:”این ارزیابی ها برای موفقیت گفت و گو ارزیابی بیهوده ای نیست بلکه می توانیم بگویم مقدماتی است که بناچار باید آن را ایجاد کنیم زیرا تبدیل گفت و گو به وضعیتی که صرف گفت و گو باشد فایده ای نخواهد داشت و اگر بر سر مسائل مهم و قواعد ضروری اتفاق نظر نداشته باشیم به عکس شاهد بی نتیجه ماندن این گفت و گو در همان جلسه اول خواهیم بود. زیرا اوضاع فلسطین تحمل بحث وگفت و گو درباره راهکارهای بلند مدت را که سال هاست در رسیدن به آن شکست خورده ایم، ندارد”.
شروط و مرزبندی ها
در همین راستا مؤمن بسیسو مفسر سیاسی از غزه می گوید:”وضعیت موجود دارای شروط و محدودیت هایی که باید در گفت و گوی ملی مورد توجه قرار گیرد، اگر خواستیم گفت و گوی مفیدی داشته باشیم و به موفقیت ملموسی دست یابیم و نتایج مثبت آن بر همه جوانب زندگی فلسطینیان و روابط گروه های فلسطینی تأثیر بگذارد، بناچار باید آنها را مد نظر قرار دهیم و در بحث و بررسی آنها را بگنجانیم.
بسیسو در گفت و گو با مرکز اطلاع رسانی فلسطین تصریح کرد که اولین شروطی که پیش از آغاز گفت و گو باید به آن پرداخته شود پاسخ گویی به ماهیت و جایگاه سازمان آزادی بخش فلسطین برای ملت فلسطین است. وی تأکید کرد که معقولانه نیست جنبش گسترده و بزرگی همچون حماس در خارج از چارچوب این سازمان فعالیت کند اما از این جنبش بخواهیم ـ به زور ـ و بدون اینکه یکی از نهادهای سازمان آزادی بخش باشد سازمان آزادی بخش را به عنوان نماینده قانونی و تنها نماینده ملت فلسطین به رسمیت بشناسد”.
وی در ادامه سخنانش افزود:”تاکنون به این پرونده به شکل واقعی پرداخته نشده است و از آنجایی که درخواست همیشگی جنبش فتح و دیگران از حماس در هر گفت و گو این بوده است که سازمان آزادی بخش را به عنوان تنها نماینده قانونی ملت فلسطین به رسمیت بشناسد ما به نوبه خود تأکید می کنیم که این گفت و گو در دستیابی به دستاوردهای سیاسی و ملی مهم شکست می خورد”.
بنابر گفته بسیسو شروط مذکور در لزوم توقف هر گونه تلاش برای سوء استفاده از وضعیت داخلی فلسطین، بهره گیری از وضعیت سخت اقتصادی برای خدمت به اهداف گروهی، و ریشه کنی هر گونه اندیشه منفی در دگرگونی وضعیت داخلی و تحریک توده مردم علیه دولت منتخبش خلاصه می گردد.
سومین شرط از شروط مذکور لزوم فضاسازی و فراهم کردن زمینه مناسب برای موفق شدن گفت و گوهاست. این تحلیلگر سیاسی اضافه کرد:”چگونه ممکن است که این گفت و گوها امکان موفقیت پیدا کند و حال آنکه هنوز برنامه های سیاسی جنبش حماس و دولت جدید با نظر تحقیر نگریسته می شود.
بسیسو درباره مرزبندی ها برای موفقیت این گفت و گو گفت:”پرهیز از از هر گونه خودخواهی، تعصب گروهی، احترام به گزینه های ملت و توده فلسطینیان، عدم موضع گیری در پشت برنامه مشخص یا مواضعی که به خودی خود عامل شکست هستند، جزو ضروریات است”. وی اضافه کرد:” اگر این گفت و گو موجب نگردد که در چارچوب وحدت ملی وجوه مشترک تثبیت شود و چارچوب مشترکی به منظور دستیابی به راه حل میانه برای برنامه های مختلف تعیین گردد، این گفت و گو چه ارزشی دارد؟ اگر همه گروه ها بدون توجه به حساسیت و تهدیدهای مرحله کنونی بر موضع، برنامه و طرح های خود اصرار بورزند، این گفت و گو همان گفت و گویی خواهد بود که همگی خواهان آن هستند؟!”
دومین مشخصه این گفت و گو در لزوم هماهنگی برگرفته از اصول صرفاً ملی نهفته است و لازم است که آمادگی کامل برای اجرای آنچه بر روی آن توافق حاصل می شود، فراهم شود در غیر این صورت توافقات زیبا و تفاهمات جالب که فقط بر روی برگه کاغذ صورت می گیرد چه ارزشی دارد؟
