شهر مقدس قدس ـ که “اسرائیلی ها” آن را پایتخت همیشگی خود می دانند و فلسطینیان آرزو دارند که بخش شرقی آن پایتخت کشور موعودشان باشد ـ محور اصلی منازعه عرب ها و اسرائیلی هاست.
در هفتم ژوئن 1967م. ارتش “اسرائیل” قدس شرقی از جمله محله قدیمی آن را اشغال و سیطره خود را بر اماکن مقدس یهودی و مسیحی و اسلامی ـ که طی صدها سال عامل اصلی درگیری و نزاع در خاورمیانه بودند ـ تحمیل کرد.
هنگامی که یهودیان در پی شکست سه ارتش عربی و تحقق به اصطلاح وعده الهی درباره بازگشت آنان به سرزمین موعود سرمست و خوشحال بودند “موشه دایان” وزیر وقت جنگ “اسرائیل” مدعی شد:«قدس را یکپارچه کردیم و به مقدس ترین اماکن بازگشتیم و هرگز این سرزمین را ترک نخواهیم کرد.» “اسرائیل” بدون توجه به قوانین و قطعنامه های سازمان ملل ـ که با هر گونه تغییر اوضاع در اراضی اشغالی مخالف است و با آن شدیدا برخورد می کند ـ مرزهای اداری شهرداری قدس را به منظور ضمیمه کردن قدس شرقی به پایتخت همیشگی خود، گسترش داد.
مقامات “اسرائیلی” به گونه ای عمل کردند که هیچ یک از عرب ها بر این شهر سلطه ای نداشته باشند، به طوری که تعداد فلسطینیان ساکن این شهر را کاهش و جمعیت یهودیان در آن را از طریق ساخت شهرک های متعدد افزایش دادند و با بازگشت آوارگان به خانه و کاشانه شان مخالفت کردند.
امروزه و با گذشت چهل سال از این حادثه تلخ و ناگوار، قدس شرقی ـ که فلسطینیان آن را پایتخت کشور موعود خود می دانند ـ تحت محاصره کمربند شهرک های یهودی قرار دارد و فلسطینیان از این بیم دارند که این کمربند در نهایت منجر به جداسازی قدس از بقیه شهرهای کرانه باختری شود.
سازمان “صلح اکنون” ـ که یک سازمان مخالف با شهرک سازی است ـ در گزارشی اعلام کرده است که نزدیک به 40 درصد از یهودیان شهر قدس یعنی دویست هزار نفر در خارج از “کمربند سبز” یعنی اراضی که به زور از فلسطینیان گرفته شده است زندگی می کنند.
این سازمان همچنین اعلام کرده است که دیوار نژادپرستانه حایل که “اسرائیل” آن را به بهانه تامین امنیت و برای جلوگیری از ورود شهادت طلبان فلسطینی به مواضع صهیونیست ها ایجاد کرده باعث جذب 88 هزار یهودی و اخراج 55 هزار فلسطینی از اطراف شهر قدس شده است.
بسیاری از شخصیت های صهیونیستی در اظهارات خود به سیاست تبعیض آمیز “اسرائیل” در قبال فلسطینیان اشاره کرده اند. از جمله “مائیر مارگالیت” معاون سابق شهرداری قدس می گوید که یک سوم ساکنان شهر قدس فلسطینی هستند و بیش از هفت درصد آنان زیر خطر فقر زندگی می کنند با وجود این مساله، شهرداری قدس بودجه بسیار ناچیزی را برای آنان در نظر گرفته است.
وی در ادامه می گوید که فلسطینیان ساکن قدس برای ساختمان سازی با معضل اخذ مجوز مواجه هستند و در مقابل شهرداری سالانه دستور تخریب دست کم 150 باب منزل مسکونی بدون مجوز را صادر می کند. همچنین فلسطینیان خارج قدس بدون مجوز قادر به سفر به این شهر نیسند.
از سوی دیگر، رامی نصر الله از استادان دانشگاه فلسطینی می گوید که قدس نه یک پایتخت و نه یک شهر آزاد که یک شهر فقیر و افسانه ای برای کسانی است که در فاصله دو کیلومتری از آن زندگی می کنند.
“اسرائیل” محدودیت های زیاد و سنگینی را برای ورود مسلمانان به مسجد الاقصی نخستین قبله مسلمانان و سومین حرم شریف اعمال می کند و این منطقه پیوسته شاهد درگیری میان صهیونیست ها و فلسطینیان است و هیچ کس حق ندارد بدون مجوز وارد آن شود.
شهر قدس امروزه 720 هزار نفر جمعیت دارد که 542 هزار نفر آن عرب و 574 هزار نفر یهودی هستند با وجود این، رشد سریع جمعیت عرب ها نشان دهنده آن است که یهودیان در آینده ای نزدیک با توقف نرخ رشد جمعیت مواجه خواهند شد.
موسسه مطالعات اسرائیل “قدس” در گزارش اخیر خود پیش بینی کرده است که در صورت ادامه رشد جمعیتی عرب ها ـ که دو برابر یهودیان است ـ در سال 2035م. عرب ها 50 درصد ساکنان قدس را تشکیل خواهند داد.
