در دیدار با یک شخصیت فلسطینی آن هم در فصل پاییز مطمئنا لازم است که مساله کنفرانس بین المللی صلح در شهر آناپولیس واقع در ایالت مریلند آمریکا و خطرات احتمالی آن مورد بررسی قرار گیرد. از همین رو مرکز اطلاع رسانی فلسطین در مصاحبه با “ماجد الزیر” مدیر کل مرکز بازگشت (آوارگان فلسطینی) در لندن و سردبیر ماهنامه “العوده” مساله تحولات کنفرانس پاییز و به ویژه مساله امتیاز دهی مقامات تشکیلات خودگردان فلسطینی در باره مساله آوارگان را مورد بررسی قرار داده است.
ماجد الزیر در این مصاحبه، کنفرانس جنجال برانگیز پیشنهادی “جرج بوش” رئیس جمهور آمریکا، موضع رسمی گروه ریاست تشکیلات خودگردان درباره این کنفرانس، شکاف و اختلاف میان خواسته های مردمی و موضع رسمی فلسطین را که بیشتر در جهت ارضای خواسته دشمن صهیونیستی حتی در زمینه حق بازگشت آوارگان فلسطینی تلاش می کند، مورد بررسی قرار داده است.
در این مصاحبه همچنین قطعنامه سازمان ملل متحد که 60 سال پیش در زمینه تقسیم فلسطین و به منظور بهبود اوضاع آوارگان فلسطینی مقیم عراق و تحولات دیگر صادر شد؛ مورد بررسی قرار گرفت.
در زیر مصاحبه مرکز اطلاع رسانی فلسطین با “ماجد الزیر” مدیر کل مرکز بازگشت (آوارگان فلسطینی) در لندن و سردبیر ماهنامه “العوده” را با هم می خوانیم:
کنفرانس پاییز و ابهامات آن
س: ما در حال حاضر در فصل پاییز و در آستانه کنفرانس بحث برانگیز پیشنهادی بوش درباره خاورمیانه قرار داریم. با توجه به شرایط و مشکلات کنونی جامعه فلسطین مشارکت هیئت فلسطینی در این کنفرانس را چگونه ارزیابی می کنید؟
ماجد الزیر: اعلام شرکت در کنفرانس پاییز یا همان کنفرانس آناپولیس و زمینه سازی برگزاری آن در واقع یکی دیگر از مواردی است که تشکیلات خودگردان فلسطین از حقوق ملت خود عقب نشینی کرده و با این کار خود به قهقرا رفته است. همگان بر این مساله واقف هستند که از اواخر تابستان سال 2000 که کنفرانس دوم کمپ دیوید برگزار شد، هیچ حادثه جدیدی در زمینه فلسطین اتفاق نیفتاده است. در آن روز، “یاسر عرفات” رئیس سابق تشکیلات خودگردان فلسطین بدون این که توافق نامه ای امضا کند از آمریکا به فلسطین بازگشت؛ چرا که هدف از امضای توافق نامه مذکور در زمینه مساله فلسطین را درک کرده بود و مطمئنا خود نیز از این مساله آگاه بود که فلسطینیان با چه مساله ای موافق و با چه مساله مخالف هستند.
اما در نهایت تاسف، ما در حال حاضر و پس از گذشت 7 سال از آن تاریخ که در طول این سال ها مردم فلسطین فداکاری های زیادی را انجام داده اند، شاهد هستیم که یک گروه فلسطینی همان مسائل مطرح شده در کنفرانس کمپ دیوید و حتی پایین تر از آنها را قبول کرده است. این عقب نشینی مقامات تشکیلات خودگردان فلسطین نگرانی هایی را در میان فلسطینیان ایجاد کرده است و آنها حوادث جاری در این کشور را دنبال می کنند و هیچگاه در صورتی که قرار باشد اتفاقی در این کشور روی دهد، آنها نسبت به این مساله بی تفاوت نخواهند بود.
س: این مساله درست است، اما سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که دلیل این عقب نشینی و تغییر در موضع رسمی گروه تشکیلات خودگردان فلسطینی چیست؟
ج: متاسفانه باید عرض کنم که این مساله به معنای تغییر و پیشرفت در مواضع طرف فلسطینی نیست، بلکه به معنای تغییر برخی مقامات و در نتیجه دیدگاه های جامعه فلسطینی در ارتباط با اقدامات لازم و نیز مسائل مورد قبول و غیر قابل قبول در جامعه فلسطینی است. از زمانی که در سال 2002 “یاسر عرفات” رئیس سابق تشکیلات خودگردان فلسطین از سمت خود برکنار و اختیارات وی سلب شد، تمامی حوادثی که در جامعه فلسطین رخ می داد به نفع گروه دیگری صورت می گرفت که دیدگاهی مخصوص به خود دارند و در راستای قبول مسائل مردود از نظر عرفات حرکت می کرد و این اقدامات خود را با این مساله توجیه می کردند که «هر کار جدیدی در این زمینه به بهبود اوضاع کمک می کند.» این گروه حتی قبل از وفات عرفات نیز زمام امور را در دست داشتند و پس از برکناری وی از سمت ریاست تشکیلات خودگردان نیز هیچ تحقیقاتی در زمینه دلایل برکناری وی انجام ندادند. از سوی دیگر مساله عجیب در حال حاضر این است که این گروه، روابط نزدیک و بی حد و مرزی با رژیم صهیونیستی برقرار کرده اند و علاوه بر این، با دولت آمریکا نیز روابط نزدیکی دارند و این در حالی است که دامنه شکاف در جامعه فلسطینی روز به روز در حال گسترش است. این مساله باعث ایجاد ابهاماتی در موضع طرف مذاکره کننده می شود؛ چرا که در عین حالی که باعث تضعیف عوامل قدرت طرف مذاکره کننده فلسطینی می شود امتیازاتی مجانی را به طرف صهیونیستی واگذار کرده و بدین ترتیب باعث تقویت آن می شود.
س: قبل از برگزاری کنفرانس بین المللی صلح شاهد اظهار نظرهای “محمود عباس” رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و “سلام فیاض” نخست وزیر دولت انتصابی عباس در زمینه مساله آوارگان فلسطینی هستیم که حاکی از اعطای برخی امتیازات اساسی به رژیم صهیونیستی در این زمینه است. موضع آوارگان فلسطینی ساکن اردوگاه های دیگر کشورها در این زمینه چیست؟
ج: واقعیت این است که گروهی در داخل فلسطین دوست دارد که اظهارات و مواضعی در راستای مواضع رژیم صهیونیستی و حامیان آنها اتخاد کند. اعضای این گروه، حق بازگشت آوارگان فلسطینی را در دستور کار و اهداف خود قرار نداده اند و به قطعنامه های بین المللی مرتبط با حق بازگشت آوارگان فلسطینی توجهی نمی کنند، بلکه کاملا بر عکس هدف این گروه این است که علی رغم مخالفت مردم، سعی در دستیابی به راه حلی توافقی در مساله آوارگان داشته باشند که خوشایند رژیم صهیونیستی باشد.
در واقع ما با یک مشکل اخلاقی مواجه هستیم و آن این است که اگر این گروه خود را نماینده مردم فلسطین می دانند باید مواضعی در راستای حفظ منافع این ملت اتخاذ کنند و اگر ادعای فعالیت در راستای برنامه های ملی را دارد باید مواضعی اتخاذ کند که اصول و آرمان های اساسی ملت فلسطین را که سرمنشا حقانیت مساله فلسطین است نقض نکند.
فلسطینان داخل این کشور و نیز آوارگان مقیم اردوگاه های کشورهای دیگر به هیچ وجه راضی به چشم پوشی از حق بازگشت خود نیستند و به هیچ کس هم حق چشم پوشی از آن یا دادن امتیاز در این زمینه را نمی دهند. این یک شعار نیست بلکه واقعیتی است که شواهد و قراین موجود آن را اثبات می کند و در بسیاری از کنفرانس ها و مواضع آوارگان ساکن اردوگاه ها و تبعیدگاه ها به ویژه در کشورهای غربی بر آن تاکید شده است. حتی می توان گفت که در این زمینه خطوط قرمزی تعیین شده است که مساله بازگشت آوارگان فلسطینی در راس مواردی است که فلسطینیان آنها را در داخل خطوط قرمز قرار داده اند و هیچ کس اجازه کوچک ترین سازش یا امتیازدهی در این زمینه را ندارد…
جدایی موضع مردمی و رسمی فلسطین
س: اما با وجود این، ما شاهد هستیم که برخی از مقامات فلسطین سعی در چشم پوشی از حق بازگشت آوارگان دارند. به نظر شما چگونه می توان این مساله را توجیه کرد که در حالی که ملت فلسطین بر حق بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمین خود تاکید دارند، مقامات تشکیلات خودگردان سعی در اتخاذ موضعی در این زمینه دارند که خوشایند رژیم صهیونیستی باشد؟
ج: همان طوری که شما هم اشاره کردید، در حال حاضر شاهد شکل گیری دو موضع متفاوت در فلسطین هستیم و این مساله نتیجه تلاش برخی گروه ها در راستای ممانعت از مشارکت مردم در تصمیم گیری های ملی است. در گذشته شورای ملی در داخل فلسطین نقش پارلمان را ایفا می کرد که ویژگی های دمکراسی رایج در آن شباهت زیادی به دمکراسی حاکم بر کاخ ها داشت، اما با این وجود، این شورا منحل شد و در تنها موردی که هم در دو دهه اخیر تشکیل جلسه داده است باعث لغو منشور ملی و نقض حقوق تاریخی ملت فلسطین و لغو راهکار مقاومت شده است.
در مراحل بعد، پارلمان فلسطین در نوار غزه و کرانه باختری تشکیل شد، اما از زمانی که قرار شد که پارلمان فلسطین از طریق رای گیری و به شیوه ائتلافی فعالیت خود را دنبال کند، شورای ملی به حاشیه رانده شد و مورد بی توجهی قرار گرفت.
علاوه بر این، شاهد این هستیم که سازمان آزادی بخش فلسطین (ساف) که باید کانون ساماندهی امور فلسطینیان باشد به دادگاه پلمپ شده ای تبدیل شده است که کلیدش در جیب یک یا دو نفر قرار دارد و این مساله باعث ضعف عملکرد نهادها و موسسات وابسته به این سازمان شده است و مساله دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که تمامی درخواست ها برای اصلاح ساختار این سازمان و توافقات صورت گرفته در زمینه عملکرد دمکراتیک این سازمان و بازسازی آن بر باد رفته است.
طرح تقسیم فلسطین در گذشته و حال
س : 60 سال پیش طرح تقسیم فلسطین صادر شد؛ فلسطینیان و عرب ها در آن زمان با آن مخالفت کردند و اکنون عده ای آن را اشتباه تاریخی می دانند، نظر شما در این باره چیست؟
ج : نپذیرفتن طرح تقسیم در زمان خودش تصمیم بسیار به جایی بود و از حقایق تاریخی آن زمان و از منطق عدالت و حقیقت سرچشمه می گرفت اما کسانی که امروز چنین تصمیمی را مورد انتقاد قرار می دهند عجز و ناتوانی خود را نشان می دهند. اگر آن زمان این طرح پذیرفته می شد عواقب ناگواری را به بار می آورد و پیامد های آن از محدوده آن طرح تجاوز می کرد و اقرار به حقانیت طرف مقابل بود. پذیرفتن آن طرح یعنی تسلیم در برابر دشمنان و وجه قانونی دادن به غصب سرزمین و ترویج آن و بستن کامل پرونده حقوق ثابت و تاریخی فلسطینیان در مورد وطن و سرزمینشان.
کسی که برای رد طرح تقسیم در تاریخ 29 نوامبر سال 1947 تاسف می خورد خود در این زمینه مانع تراشی می کند و از طرفی وقتی بر پیچیدگی قضیه افزوده می شود که می بینیم مقامات مسئول و رسمی آن زمان فقط به رد این طرح مبادرت کردند و هیچ گام عملی در جهت دفع خطر از فلسطین و مردم این سرزمین برنداشتند. درست است که در آن زمان ارتش های عرب و گروه های داوطلب وارد عمل شدند اما تمامی این حوادث در ربع ساعت آخر اتفاق افتاد آن هم در شرایطی که اشغالگران توانسته بودند، موقعیت خود را در فلسطین تثبیت کنند . کاملا روشن است که تمامی این اقدامات در سایه حمایت نیروهای بین المللی از موجودیت صهیونیستی و برهم خوردن توازن قوای بین المللی به نفع دشمن اشغالگر و به ضرر ملت فلسطین صورت گرفت.
اکنون که 60 سال از این طرح تقسیم می گذرد، ملت فلسطین هنوز به حق ثابت و اجرای عدالت در مورد سرزمین خود کاملا پای بند است.
باید بگویم این طرح؛ طرح جداگانه ای نبود بلکه در میان سلسله طرح های برنامه ریزی شده ای چون اعلامیه بالفور و فاجعه اشغال فلسطین قرار داشت. باید اذعان کرد که قبول طرح تقسیم در هر زمانی به معنای تایید اشغال این سرزمین و نابودی مسئله فلسطین است و ما نمی توانیم این طرح را از روند توطئه آمیز آن جدا کنیم و به طور جداگانه مورد بررسی قرار دهیم.
پرونده آوارگان فلسطینی در عراق
س: شما درباره تحولات و وضعیت آوارگان فلسطینی در عراق و این که اکنون درهای کشورهای آمریکای لاتین بر رویشان گشوده شده است، چه نظری دارید؟
ج: در این مورد تحولاتی وجود دارد که شایسته است به آن اشاره شود ؛ اخیرا کشورهای برزیل و شیلی آمادگی خود را برای پذیرش صدها آواره فلسطینی مقیم عراق اعلام کرده اند با توجه حقایقی که در پشت پرده این قضیه قرار دارد؛ خطرناک بودن این طرح را کاملا آشکار کرده است. با نگاهی به برنامه و موضع گیری های طرف های درگیر در این قضیه و چگونگی برخورد آنان با این طرح می توان به حقیقت این توطئه پی برد.
ایالات متحده آمریکا در راستای تحقق اهداف اشغالگران مبنی منتفی بودن حق بازگشت آوارگان فلسطینی دست به اقداماتی زده است. صهیونیست ها نیز در این زمینه بسیار تلاش می کنند تا وانمود کنند، قضیه آوارگان فلسطینی با حل و فصل این چنینی خاتمه یافته است.
این طرح اسکان آنان در آمریکای لاتین می تواند؛ آوارگان فلسطینی ساکن دیگر کشور ها را نیز در بر بگیرد و ما می دانیم که کشورهای اروپایی و کانادا و سازمان های بین المللی از جمله سازمان ملل در این زمینه تلاش می کنند و آماده ارائه کمک های تدارکاتی و راهبردی هستند تا این آوارگان را به جاهای بسیار دورتر از وطنشان فلسطین ببرند. کمیساریای عالی آوارگان در میان آوارگان فلسطینی ساکن عراق برگه و فرم هایی را پخش کرده است تا آنان با ثبت نام در برگه ها از حق بازگشت خود منصرف شوند و در مقابل امکاناتی برای آنان فراهم شود تا به کشور هایی که از امنیت بیشتری برخوردار هستند، بروند.
س : مردم و مسولان فلسطینی اکنون دقیقا در مقابل مسئله آوارگان فلسطینی ساکن عراق چه مسئولیت و وظایفی بر عهد دارند؟
ج : در حقیقت ما ملت و رهبران و نیروهای فلسطینی باید خودمان به این مسئله اهمیت خاصی بدهیم زیرا در درجه اول به خودمان مربوط می شود و با سرنوشتمان گره خورده است و جانبداری نیروهای بین المللی از مواضع صهیونیست ها در این زمینه نباید ما را بترساند و ما را متزلزل سازد و نباید ما از حمایت آنان دست بکشیم بلکه باید از آوارگان فلسطینی ساکن عراق دفاع کنیم و آنان را به عنوان الگو و نمونه ای در جهت مقابله با توطئه های دشمنان در جهت نادیده گرفتن حق بازگشت در نظر بگیریم.
س : چگونه این برنامه ها عملی می شود؟
ج: فلسطینیان باید موضع گیری واحدی در قبال این مسئله داشته باشند و تمامی گروه های فلسطینی در این مورد یکصدا شوند و هماهنگ عمل کنند و از ابزارهای دیپلماتیک و سیاسی و اجتماعی و انسانی استفاده نمایند. باید این پیام را به آوارگان فلسطینی مقیم عراق برسانیم که فلسطینیان یکپارچه و قدرتمندانه عملا پشتیبان آنان هستند و اختلافات داخلی تاثیری بر این قضیه نخواهد گذاشت و باید به جای رفتن به جاهای دور راه حل عربی برای این مسئله بیابیم.
این راه حل عربی باید کاملا در چارچوب اتحادیه کشورهای عرب و تحت نظر دبیر کل این اتحادیه باشد تا 15 هزار آواره فلسطینی باقی مانده در عراق که در معرض تهدیدات و خطرات قرار دارند؛ میان تعدادی از کشورهای عرب پخش شوند و حق بازگشت آنان نیز محفوظ باشد. ما می دانیم چندین کشور عرب برای پذیرش آنان اعلام آمادگی کرده اند.
پرونده فلسطینیان عراقی تجربه و آزمونی برای همه ماست و باید در چارچوب عربی بودن خود بماند و نیز باید به حق بازگشت آوارگان پای بند باشیم و شرایط زندگی شرافتمدانه ای را برای ملت فلسطین تدارک ببینیم و اگر ما در این زمینه همکاری و جدیت داشته باشیم چنین امری ممکن و میسر خواهد بود.
