تشکیلات خودگردان به ریاست محمود عباس در تاریخ پانزدهم نوامبر سال 2005 توافق نامه ای را موسوم به توافق نامه گذرگاه ها به امضا رساند. این توافق نامه که شروط و ضوابط مربوط به رفت و آمد فلسطینی ها از طریق گذرگاه رفح را در خود جای داده بود، به اعتقاد اکثریت مردم فلسطین ـ به جز جناح حاکم در رام الله ـ ظالمانه به شمار می رفت ؛ چرا که تنها در راستای خدمت به منافع اشغالگران قدس بود.
احزاب، گروه ها و شهروندان فلسطینی به شدت از تشکیلات خودگردان به خاطر پافشاری بر کنترل گذرگاه های نوار غزه توسط رژیم اشغالگر قدس انتقاد می کنند ؛ آن هم در وضعیت کنونی که مصر در اظهارات تلویحی خود با تبدیل گذرگاه مرزی رفح، به یک گذرگاه مصری فلسطینی که هیچ خارجی در آن دخالت ندارد، موافقت کرده است.
مطلع شدن صهیونیست ها از اسامی مسافران
بر اساس توافق نامه یادشده، گذرگاه مرزی رفح باید بعد از تحقق شروط بین المللی لازم و همچنین اجرای مفاد توافق نامه گذرگاه ها کار خود را آغاز کند و در هنگام فعالیت باید طرف سوم (اروپایی ها) نیز در گذرگاه حضور یابد. ضمنا بیست و پنجم نوامبر به عنوان تاریخ آغاز فعالیت گذرگاه مرزی رفح تعیین شده بود.
بر اساس توافق نامه یادشده، گذرگاه رفح تنها به روی کسانی باز است که دارای شناسنامه فلسطینی باشند ؛ افرادی که فاقد شناسنامه فلسطینی و جزو گروه های خاص هستند، تنها بعد از آگاهی دولت صهیونیستی و موافقت مسئولان تشکیلات خودگردان اجازه ورود دارند.
ضمنا تشکیلات خودگردان باید به دولت صهیونیستی در مورد عبور اشخاصی که جزو گروه های خاص شامل چهره های دیپلماتیک، سرمایه گذاران خارجی و نمایندگان نهادهای بین المللی و سازمان های حامی حقوق بشر هستند، اطلاع دهد که این اطلاع رسانی باید 48 ساعت قبل از ورود صورت گیرد تا تل آویو طی 24 ساعت نتیجه موافقت یا مخالفت خود را با ذکر دلیل بیان کند.
بر اساس توافقات صورت گرفته، از جمله فناوری هایی که باید در گذرگاه ها مورد استفاده قرار گیرد، می توان به تصاویر سونیک و دستگاه های بازرسی مجهز به اشعه گاما و همچنین تجهیزاتی اشاره کرد که در بازرسی هر چه دقیق تر به کارکنان کمک می کند. در این توافق نامه همچنین آمده است که کارکنان بخش بازرسی توسط یک طرف سوم آموزش می بینند و علاوه بر آن دوربین هایی نیز نصب خواهد شد تا روند بازرسی را کنترل کنند. ضمنا طرف سوم توان تشکیلات خودگردان در بازرسی خودروها را سنجیده و اعلام می کند.
در این توافق نامه همچنین می خوانید: هنگامی که تشکیلات خودگردان توانست توان خود برای بازرسی خودروها را تا حدی افزایش دهد که طرف سوم توانش را قابل قبول بداند، اجازه ورود خودرو نیز از طریق گذرگاه رفح داده می شود ؛ ولی پیش از آن، عبور خودروها از طریق گذرگاه به صورت موردی امکان پذیر است. ضمنا گذرگاه رفح تنها گذرگاه ارتباطی میان نوار غزه و مصر است به استثنای گذرگاه کرم شالوم که در یک دوره توافقی مورد استفاده قرار می گیرد.
کنترل آشکار امنیتی
بر اساس توافق نامه گذرگاه ها، تشکیلات خودگردان در ابتدا و با هماهنگی دفتر ژنرال “گلعاد” گذرگاه رفح را به روی حجاج و بیماران باز می کند تا در نهایت فعالیت گسترده خود را آغاز نماید. ضمنا مقامات عبری اطلاعات مورد نیاز را در اختیار تشکیلات خودگردان می گذارد که از آن میان می توان به اطلاعات مربوط به فلسطینیان ساکن خارج کشور که دارای شناسنامه فلسطینی هستند، اشاره کرد. ضمنا دفتر هماهنگی میان طرف های امضا کننده توافق نامه نیز توسط یک طرف سوم اداره می شود که نوار ویدیوئی مربوط به فعالیت گذرگاه رفح را در اختیار دارد تا اینکه بتواند شیوه اجرای توافق نامه را بررسی کند و اگر اختلافات نظری پیش آمد، آن را حل نماید.
در مورد مسائل امنیتی گذرگاه رفح باید گفت تشکیلات خودگردان متعهد شده است که مانع از عبور سلاح و مواد منفجره از این گذرگاه شود ؛ ضمن آنکه وزن مناسب برای چمدان های شخصی مسافران نیز توسط تشکیلات تعیین می شود و این امکان وجود دارد که وزن بارها مشابه وزن تعیین شده از سوی تل آویو برای مسافران صهیونیستی باشد.
در توافق نامه گذرگاه ها آمده است: مسافران از جمله کسانی که به فلسطین باز می گردند، می توانند تمامی وسایل تحت تملک خود را وارد فلسطین کنند ؛ ولی باید تمامی این وسایل یا کالاها در گذرگاه کرم شالوم مورد بازرسی قرار گیرد. ضمنا تشکیلات خودگردان باید اطلاعات مربوط به کارکنان گذرگاه رفح را در اختیار صهیونیست ها قرار دهد و در کارهای خود فاکتورهای مورد اهمیت تل آویو را نیز مد نظر قرار دهد.
تداوم هماهنگی های امنیتی
در این توافق نامه بر تداوم همکاری ها میان مقامات رژیم صهیونیستی، تشکیلات خودگردان، ایالات متحده آمریکا و مصر در خصوص مسائل امنیتی تاکید شده است و باید یک گروه خاص وظیفه پیگیری امور امنیتی را بر عهده داشته باشد. تشکیلات خودگردان نیز وظیفه دارد تا به اطلاعاتی که دولت صهیونیستی در مورد افرادی خاص در اختیارش می گذارد، توجه نماید. تشکیلات خودگردان باید با دولت عبری و طرف سوم (اروپایی ها) در مورد اعطا یا عدم اعطای مجوز سفر به یک شخص خاص به رایزنی بپردازد ؛ البته رایزنی ها نباید بیش از 6 ساعت به طول بیانجامد.
در توافق نامه گذرگاه ها در مورد گمرک و مسائل گمرکی آمده است که دولت صهیونیستی و تشکیلات خودگردان به روند اجرای پروتوکل پاریس (26 آوریل 1994) ادامه می دهند و گذرگاه رفح نیز بر اساس قوانین بین المللی و مفاد پروتوکل پاریس پیش می رود. دولت صهیونیستی و تشکیلات خودگردان بر همکاری هر چه بیشتر و تبادل اطلاعات در زمینه مسائل گمرکی تاکید دارند و در زمینه آموزش افراد نیز همکاری خواهند داشت و گمرک دولت عبری و تشکیلات خودگردان نشست های منظمی نیز با دولت مصر برگزار خواهند کرد.
خشم مردم فلسطین از توافق نامه گذرگاه ها
توافق نامه گذرگاه ها با خشم گروه ها، احزاب و شهروندان فلسطینی رو به رو شده است. فلسطینیان این توافق نامه را همکاری با دشمن صهیونیستی در تمامی زمینه ها از جمله مسائل امنیتی می دانند و معتقدند که هزاران شهروند را از خروج یا ورود به اراضی فلسطینی محروم می نماید، به این بهانه که این افراد از نظر امنیتی خطرناک به شمار می روند و اجازه سفر به خارج، ادای فریضه حج یا درمان را ندارند.
جنبش حماس به عنوان بزرگ ترین گروه سیاسی در فلسطین، توافق نامه به امضا رسیده میان تشکیلات خودگردان و رژیم صهیونیستی را غیر قابل قبول و ظلمی در حق ملت فلسطین می داند.
دکتر سامی ابوزهری، سخنگوی جنبش مقاومت اسلامی “حماس” روز دوشنبه 28/1/2008 اعلام کرد که توافق نامه گذرگاه ها دیگر فاقد اعتبار می باشد و هرگز وضعیت گذرگاه رفح به گذشته باز نمی گردد.
وی در ادامه با اشاره به پافشاری تشکیلات خودگردان در خصوص کنترل گذرگاه رفح توسط اشغالگران قدس، گفت: “ملت فلسطین هرگز حاضر به تحمل اشغالگری مجدد صهیونیست ها نیست.”
جنبش حماس همچنین اعلام کرد که هرگز اجازه نمی دهد اشغالگران قدس کنترل گذرگاه رفح را به دست گیرند و اظهارات فیاض مبنی بر موافقت با بازگشت اوضاع گذرگاه به گذشته، نشانگر همدستی گروه حاکم در رام الله با اشغالگران و تاکید آنان بر تداوم هیمنه و سیطره آنان بر مقدرات ملت فلسطین است.
دولت در جهت اتخاذ تدابیر مشترک و جدید با مصر می کوشد
دولت فلسطین به ریاست اسماعیل هنیه نیز کنترل گذرگاه مرزی رفح توسط اشغالگران را رد و تاکید کرد که اظهارات گروه حاکم در رام الله مبنی بر اجرای توافق نامه گذرگاه ها گامی در راستای خدمت به منافع صهیونیستی است.
دولت مشروع ومنتخب فلسطین در ادامه از درخواست تشکیلات خودگردان در خصوص اداره گذرگاه مرزی رفح بر اساس مفاد توافق نامه گذرگاه ها ابراز تعجب و شگفتی کرد.
طاهر النونو، سخنگوی دولت فلسطین در کنفرانسی مطبوعاتی اعلام داشت: “وضعیت گذشته گذرگاه رفح در جهت ستم به ملت فلسطین بود و باعث شد تا رژیم اشغالگر قدس آمد و شد فلسطینیان را به کنترل خود درآورد و مانع از ورود صدها هزار شهروند فلسطینی، دوستان بین المللی مان و افراد خیر به نوار غزه شود. در توافق نامه مذکور اشغالگران صهیونیست تنها طرفی بودند که امر و نهی می کردند. ما هرگز حاضر به پذیرش چنین وضعیتی نیستیم ؛ ضمن آنکه مدت اعتبار توافق نامه نیز پایان یافته است.”
دولت فلسطین با ابراز تعجب از درخواست برخی مسئولان تشکیلات خودگردان برای بازگرداندن اوضاع نوار غزه به گذشته خاطرنشان ساخت: “این مسئله نشان می دهد که برخی مقامات خود را به عنوان ابزار دست اشغالگران قدس برای تحقق منافع شان قرار داده اند. چنین اقدامی هرگز تامین کننده منافع عالی ملت فلسطین نیست.”
بگویید تفاهم نامه نه توافق نامه
مشاور حقوقی نخست وزیر مردمی فلسطین اعلام کرد که توافق نامه گذرگاه ها که به امضای تشکیلات خودگردان و رژیم صهیونیستی رسیده است، تا زمانی که از فیلتر تصویب و موافقت نهادهای مشروع فلسطین از جمله مجلس قانونگذاری نگذرد، به هیچ وجه برای فلسطینیان الزام آور نیست.
محمد عابد در ادامه افزود: “چیزی که میان رژیم صهیونیستی و تشکیلات خودگردان به امضا رسیده است، یک توافق نامه نیست ؛ بلکه یک تفاهم نامه است.”
وی خاطرنشان ساخت: “امضای هر گونه توافق نامه جدید در مورد اداره گذرگاه، باید میان دولت فلسطین و دولت مصر باشد که اساس آن نیز توافق نامه ای است که دولت مصر در سال 1905 با دولت عثمانی (حاکم آن زمان فلسطین) امضا کرد نه توافق نامه ای که در سال 2005 به امضا رسید و در حکم به رسمیت شناختن موجودیت رژیم صهیونیستی بود.”
توافق نامه گذرگاه به مجلس قانونگذاری فلسطین ارائه نشده است
تشکیلات خودگردان بعد از عقب نشینی رژیم صهیونیستی از نوار غزه در سال 2005، با این رژیم توافق نامه ای را در خصوص گشایش گذرگاه مرزی رفح با نظارت اروپایی ها امضا کرد ؛ بدون آنکه توافق نامه را برای تصویب به مجلس قانونگذاری ارائه کند. گذرگاه رفح بعد از پیروزی حماس در انتخابات مجلس قانونگذاری به صورت جزئی بسته می شد ؛ ولی بعد از پاکسازی نوار غزه از رجس وجود همدستان رژیم صهیوینستی در نیمه ژوئن 2007، به طور کامل بسته ماند. ضمنا گروه های فلسطینی، به ویژه حماس و جهاد اسلامی تاکید کردند که این گذرگاه باید فلسطینی ـ مصری باشد و طرف صهیونیستی یا اروپایی حق دخالت در آن را ندارند.
چالش میان عباس و فیاض
اختلافات جدی میان ابومازن، رئیس تشکیلات خودگردان و سلام فیاض در خصوص گذرگاه ها و شیوه اداره آنها در گرفته است. منابع نزدیک به جنبش فتح به خبرنگار “الجریده الکویتیه” در رام الله گفتند که اختلافات شدیدی میان عباس و فیاض در خصوص گذرگاه رفح و شیوه مدیریت آن درگرفته است.
به گزارش منابع مذکور، اختلافات مذکور از آنجا نشات می گیرد که فیاض بر اداره مستقیم گذرگاه توسط دولت تاکید دارد و می گوید بر اساس توافقات به امضا رسیده میان رژیم صهیونیستی و محمد دحلان باید دولت متصدی این امر باشد. این در حالی است که ابومازن با درخواست فیاض مخالف و معتقد است که باید نیروهای امنیتی گارد ریاست تشکیلات اداره گذرگاه را بر عهده داشته باشند.
توافق نامه گذرگاه ها هیچ اعتبار قانونی ندارد
وزیر اقتصاد دولت پیشبرد امور فلسطین به ریاست اسماعیل هنیه اعلام کرد که توافق نامه گذرگاه رفح فاقد هر گونه اعتبار قانونی است و مدیریت آن تنها باید با مشارکت طرف فلسطینی و مصری صورت گیرد.
مهندس زیاد الظاظا در ادامه افزود: “تفاهم نامه ای که در سال 2005 در خصوص گذرگاه رفح میان اشغالگران و تشکیلات خودگردان به امضا رسید، بدون اطلاع ملت فلسطین بود و تا پایان سال 2006 اعتبار داشت ؛ ولی تشکیلات خودگردان بدون اطلاع دولت یا مجلس قانونگذاری، اعتبار توافق نامه را به مدت شش ماه تمدید کرد. در حال حاضر دیگر توافق نامه از نظر زمانی و قانونی فاقد هر گونه اعتبار است.”
نگاه هایی که به قاهره دوخته شده است
قرار است که امروز چهارشنبه (30/1/2008) هیاتی از رهبران حماس و دولت فلسطین به ریاست اسماعیل هنیه وارد قاهره شود تا مسئله گذرگاه را مورد بررسی قرار دهد.
محافل فلسطینی و ناظران سیاسی بر ضرورت تبدیل گذرگاه رفح به یک گذرگاه مصری ـ فلسطینی تاکید دارند و می گویند که این گذرگاه هرگز نباید تحت کنترل و سیطره اشغالگران قدس باشد.
بی تردید در وضعیت کنونی تمامی چشم ها به قاهره دوخته شده است تا ببینند که نتیجه دیدار رهبران حماس با مقامات مصری چه خواهد شد و چه توافقاتی در خصوص کنترل و اداره گذرگاه رفح حاصل خواهد شد، گذرگاهی که تنها راه ارتباطی نوار غزه با جهان خارج است.
