دکتر موسی ابو مرزوق نایب رییس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس و رییس هیأت اعزامی این جنبش به قاهره برای شرکت در گفت و گویی که زمان اجرای آن به تعویق افتاده است از مسئولان مصری خواست تا همه اسباب موفقیت گفت و گوی ملی فلسطین را فراهم نمایند.
ابو مرزوق در گفت و گویی اختصاصی با خبرنگار مرکز اطلاع رسانی فلسطین گفت: پس از گفت و گوها و رایزنی های طولانی مدت با سایر گروه های فلسطینی نظیر جنبش جهاد اسلامی، “فرماندهی کل” و “الصاعقه”، حماس از مشارکت در گفت و گوی قاهره عذر خواهی و مواضع خود را در این خصوس صبح روز شنبه گذشته (8/11/2008م.) به اطلاع مسئولان مصری رساند.
ابو مرزوق افزود: ما این تصمیم را پس از آن اتخاذ نمودیم که مطمئن شدیم به خواسته های حماس و دیگر گروه های فلسطینی در زمنیه فراهم کردن شرایط مناسب برای اجرای گفت و گوی جدی به ویژه در خصوص حل معضل عملیات های امنیتی و نظامی علیه مبارزان فلسطینی و مقاومت در کرانه باختری، توجهی نمی شود.
این رهبر حماس همچنین تاکید کرد که ادعای اخیر محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان در جریان کنفرانس خبری اش با “کاندولیزا رایس” وزیر خارجه آمریکا مبنی بر عدم وجود بازداشت شدگان سیاسی در کرانه باختری به مثابه تشویق جنایت های سرویس های امنیتی این تشکیلات و نشان دادن چراغ سبز برای ادامه جنایت علیه ملت فلسطین است. متن گفت و گو از نظر خوانندگان محترم می گذرد:
س: مهم ترین حادثه کنونی فلسطین، تصمیم حماس برای عدم مشارکت در گفت و گوی ملی و در نتیجه به تعویق افتادن این گفت و گو به دستور مصر است دلیل این تصمیم گیری چه بود؟
ج: پس از گفت و گوها و رایزنی های طولانی مد با سایر گروه های فلسطینی نظیر جنبش جهاد اسلامی، فرماندهی کل و الصاعقه، حماس از مشارکت در گفت و گوی قاهره عذر خواهی و مواضع خود را در این خصوص صبح روز شنبه گذشته (8/11/2008م.) به اطلاع مسئولان مصری رساند. همچنین ما این تصمیم را پس از آن اتخاذ نمودیم که مطمئن شدیم به خواسته های حماس و دیگر گروه های فلسطینی در زمنیه فراهم کردن شرایط مناسب برای اجرای گفت و گوی جدی به ویژه در خصوص حل معضل عملیات های امنیتی و نظامی علیه مبارزان فلسطینی و مقاومت در کرانه باختری توجهی نمی شود و در واقع ادعای اخیر محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان در جریان کنفرانس خبری اش با کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا مبنی بر عدم وجود بازداشت شدگان سیاسی در کرانه باختری، به مثابه تشویق جنایت های سرویس های امنیتی این تشکیلات و نشان دادن چراغ سبز برای ادامه جنایت علیه ملت فلسطین است.
س: لطفا خلاصه ای درباره آن چه در قاهره گذشت برای مان توضیح دهید؟
ج: قاهره برای مدت نسبتا طولانی به منظور مهیا کردن شرایط آشتی ملی، گفت و گو با گروه های فلسطینی را آغاز کرد. در سایه گفت و گوهای طولانی مدت بین قاهره و گروه های فلسطینی، حماس نیز با مصر گفت و گوهای فشرده و گسترده ای را انجام داد. از زمان بروز اختلافات سیاسی در فلسطین در 14/6/2007 حماس با در نظر گرفتن منافع ملی و نیز حفظ وحدت ملی تمامی تلاش خود را به کار گرفته است.
قاهره نیز در طول این مدت تلاش های گسترده ای از خود نشان داد و طرحی را تدوین و به گروه های فلسطینی ارائه کرد. اما مشکل این بود که این طرح در مبیان رسانه های گروهی منتشر شد و این یک اشتباه بزرگ بود.
به هر حال حماس دیدگاه خود در قبال این طرح را مطرح نمود و با برادران مصری دیدار کرد. در این دیدار، درباره دیدارهای دو جانبه و سه جانبه با گروه ها در خصوص طرح پیشنهادی مصر بحث و تبادل نظر شد شد.
قاهره در آغاز تصمیم گرفته بود که گفت و گو بین مسئولان مصری و فتح و حماس، هر یک به طور جداگانه صورت بگیرد اما حماس خواهان این بود که سه گروه همه با یکدیگر دیدار کنند.
به هر حال، مرحله گفت و گوهای دو جانبه به اتمام رسید و قاهره اعلام کرد که این طرح، مقدمه ای برای گفت و گوی فراگیر ملی است. مساله فراهم کردن شرایط گفت و گو مساله دیگری بود که ما می بایست آن را حل می کردیم.
با یکدیگر توافق کردیم که فضای گفت و گو به گونه ای رقم بخورد که گفت و گوی ملی فلسطین در آن به خوبی اجرا شود، اما ناگهان متوجه شدیم که در کرانه باختری موج بازداشت ها به طور بی سابقه ای شدت گرفته است. این بازداشت ها درست مشابه بازداشت های صورت گرفته در سال 1996م. در نوار غزه بود. همزمان با این بازداشت ها صدها موسسه و انجمن خیریه در شهرهای مختلف کرانه باختری بسته شدند بنابراین چاره ای نبود جز آن که ما این مساله را در قالب گفت و گو با برادران مصری حل و فصل کنیم تا از این طریق فضای مناسبی برای آغاز گفت و گو و در نهایت تحقق آشتی ملی فراهم شود.
مساله سوم به چگونگی و نحوره اجرای گفت و گو مربوط می شد ما باید درباره این مساله نیز به بحث و گفت و گو می نشستیم؛ چرا که رسانه های خبری اخیرا اعلام کردند که شرکت کنندگان در گفت و گو به دو گروه تقسیم خواهند شد گروهی به عنوان ناظر و مجری گفت و گو و گروه دیگر کسانی هستند که تنها سخنان مطرح شده در جلسه افتتاحیه را استماع می کنند بنابراین چاره ای نبود جز آن که با برادران مصری درباره این سه مساله مهم رایزنی کنیم تا وضعیت مشخص شود ما برای موفقیت گفت و گو این کار را انجام دادیم.
س: آیا درست است که سفر اخیر شما به قاهره به دنبال تماس داغ تلفنی بین خالد مشعل و عمرو سلیمان صور گرفت؟
ج: خالد مشعل قبل از سفر اخیر ما به قاهره، عمرو سلیمان وزیر اطلاعات مصر را در جریان همه امور قرار داد چاره ای نبود جز آن که مسائل به طور شفاف مطرح شود و ما به نتایجی که اهداف و آرمان های مان را محقق می ساخت دست یابیم.
س: شما با حضور محمود عباس در جلسه افتتاحیه به عنوان ناظر بر گفت و گو مخالفت کردید و در عین حال شما همچنان عباس را به عنوان رییس قانونی تشکیلات خودگردان می دانید آیا شما ابو مازن را بخشی از مشکل می دانید که باید برای حل آن کاری کرد؟
ج: ما خیلی دوست داشتیم که عباس خود را از گردونه این اختلافات نجات دهد و رییس برای همگان باشد عباس یکی از طرف های اصلی و تعیین کننده اختلاف است و ما این مساله را بر اساس تجربه ای که تاکنون در زمینه گفت و گوها بین جنبش های فتح و حماس داشتیم کاملا مشاهده کرده ایم. به عنوان مثال در سنگال ابو مازن به “حکمت زید” دستور داد که از جلسه گفت و گو خارج شود زید در حالی که بر دو دست خود می زد گفت که به من دستور داده شده تا از جلسه گفت و گو خارج شوم. همچنین ابو مازن کسی است که توافقنامه صنعا را ملغا نمود. در مقابل، در مکه اگر ابو مازن حضور نداشت هرگز تواقنامه مکه امضا نمی شد همچنین توافقنامه قاهره در سال 2005م. بدون مشارکت ابو مازن هرگز محقق نمی شد به هر حال ما خواه ابو مازن، اصل و اساس اختلاف باشد یا تعیین کننده آن ما خواهان وجود و حضور وی در گفت و گوهای قاهره هستیم.
نقطه بعدی این که اگر ما بخواهیم گفت و گو موفق شود باید هر دو طرف اختلاف حضور داشته باشند نه این که طرفی حاضر و طرف دیگر غایب باشد یک طرف سخن بگوید و طرف دیگر سکوت کند و نیز شایسته نیست که یک طرف ناظر و طرف دیگر در مظان اتهام قرار گیرد. می خواهم بگویم که یک چنین برخوردی هرگز ما را به نتایج درست و موفقیت آمیز در گفت و گو هدایت نمی کند بنابراین چاره ای نیست جز آن که مساله از پایه حل و فصل شود. ما باید این مساله را اصلاح کنیم و بر همین اساس با برادران مصری خود به کل وضوح و شفافیت سخن گفتیم. ما از طرف مصری مستقیما چیزی در این باره نشنیدیم و اخبار مربوطه از دریچه رسانه های گروهی درز کرد. بنابراین چاره ای نبود جز این که ما برای حفظ وحدت ملی و همبستگی ملی اقدامی می کردیم و درباره این مسائل سخن می گفتیم.
س: برخی از رسانه های گروهی اخیرا اعلام کردند که قاهره به شما رسما اعلام کرده که با اصلاحات پیشنهادی شما در زمینه طرح مصر مخالف است پاسخ شما چیست؟
ج: محال است که طرح پیشنهادی مصر یک طرح در بسته و نهایی شده باشد و در آن هیچ اصلاحی صورت نگیرد. هر طرحی که برای گفت و گو ارائه می شود پیش نویس یا مقدمه ای برای گفت و گوست نه این که فورا امضا شود ما این طرح را نه به این خاطر که خود را ملزم به اجرای آن کنیم بلکه به این خاطر دریافت کردیم که بر محتویات آن آگاه شویم و آن را به دقت مورد بررسی قرار دهیم.
س: همگان درباره لزوم وجود یک سری تضمین ها برای موفقیت گفت و گوی به تاخیر افتاده سخن می گویند آیا فکر نمی کنید که سرنوشت مکه و داکار و صنعا بار دیگر تکرار شود؟
ج: مساله در این جا فرق می کند بنده معتقدم که شرایط در سطوح فلسطینی و منطقه ای و بین المللی با همین شرایط در گذشته کاملا فرق می کند و شرایط فعلی با شرایط صنعا متفاوت است.
تغییرات آتی در رژیم صهیونیستی و آمریکا و حتی در فلسطین منظورم فتح یا ریاست تشکیلات خودگردان است، همگی بر طرح پیشنهادی مصر تاثیر می گذارند.
بدون شک همه گروه ها ملاحظات خود را درباره این طرح ارائه نمودند و اصلاحات انجام شده در بندهای این طرح بسیار زیاد است حتی عنوان این طرح نیاز به تغییر دارد عنوان طرح نباید “طرح ملی فلسطین” باشد به این دلیل که هیچ طرح ملی فلسطینی نمی تواند خالی از مسائل اساسی یا آرمان های ملی نظیر قدس، آوارگان، حق بازگشت، مقاومت و غیره باشد هرگز نمی توان این مسائل را نادیده گرفت. همچنین آن چه که در اغلب بندهای طرح پیشنهادی، ذکر شده خواه آن هایی که هیچ رابطه ای با گفت و گوی فلسطینی ندارند نظیر آرام سازی یا مذاکره با دشمن صهیونیستی یا آن هایی که قبلا بر سر آن ها توافق شده است مانند سند وفاق ملی و ساف. باید توجه داشت که مسائل دیگری نظیر انتخابات وجود دارند که باید برای آن ها راه کارهایی را پیدا کرد این گونه مسائل از جمله موضوع انتخابات ریاست تشکیلات خودگردان یا انتخابات مجلس قانونگذاری فلسطین و یا اصلاحات قانون اساسی باید در کمیته های ویژه از جمله کمیته انتخابات پیگیری شود.
خلاصه این که باید بگویم نمی توان گفت که تمامی بندهای این طرح قطعی و قانونی است بلکه گروه های فلسطینی نسبت به بسیاری از بخش های آن ملاحظات دارند بنابراین باید گفت که کل این طرح به عنوان یک طرح قانونی قابل امضا آن هم بدون بحث و بررسی، هرگز مناسب نیست.
س: بسیاری از ناظران معتقدند که هدف از جنایت های سرویس های امنیتی در کرانه باختری مسموم کردن فضای گفت و گوست آیا قاهره می تواند در این زمینه کاری انجام دهد؟
ج: ما به خوبی می دانیم که برادران مصر قادرند آن چه را که از آنان خواسته می شود محقق سازند ما از برادران خود در قاهره نمی خواهیم که معجزه کنند قاهره در گذشته عده ای را برای اجرای گفت و گو، از زندان های آزاد کرد قاهره این عده را در گفت و گوهای اخیر قاهره آزاد نمود لذا ما به خوبی می دانیم که قاهره قادر است دست به کارهای بزرگی در این زمینه بزند.
قاهره می تواند به سناریوی جنایت های داخلی در کرانه باختری خاتمه دهد. یک بار یکی از رهبران حماس را در کرانه باختری برای بازجویی فراخواندند و هنگامی که با برادران مصری درباره این مساله آن هم تلفنی مکالمه کردیم همان لحظه رهبر حماس آزاد شد بر همین اساس ما به خوبی می دانیم که مصری ها قادرند با ابو مازن برای آزادی همه بازداشت شدگان پا در میانی کنند.
مساله دوم مربوط به اجرای عملیات های نظامی علیه حماس می شود شمار زیادی از اعضا و رهبران حماس در این عملیات ها هدف قرار گرفته و بسیاری از کارمندان حماس نیز تاکنون از کار برکنار شدند بنابراین معقولانه نیست که میان دو طرف که یکی از آنان در مقابله با طرف دیگر از دشمن صهیونیستی کمک می گیرند، آشتی صورت بگیرد.
س: بستن گذرگاه رفح، جلوگیری از سفر اخیر هیأت پارلمانی فلسطین، مخالفت قاهره با ملاحظات گروه های فلسطینی آیا همه این ها شما را بر آن نمی دارد تا به دنبال میانجی دیگری باشید؟
ج: ما قبول کردیم که مصر میانجی ما باشد و نیز پذیرفتیم که با برادران مصری خود در تمامی مراحل گفت و گو با شفافیت و صراحت تمام تعامل کنیم ما با نحوه تعامل برادران مصر با مسائل نوار غزه به ویژه در خصوص تعامل جنبش حماس ملاحظاتی داریم. ما نقطه نظرات خود را به برادران مصری در خصوص سیاست ها و برنامه هایی که باید تغییر یابند بازگو کردیم.
همچنین تاکید می کنیم که هیچ کس نمی تواند مصر را از موضوع فلسطین کنار بزند یا آن را دور کند ما با مصر چه در حال حاضر و چه در آینده همکاری خواهیم کرد و به خوبی بر مواضع برادران مصری در زمینه مساله فلسطین آگاه هستیم و مواضع خود را در قالب گفت و گو به صراحت اعلام خواهیم کرد ما از آن چه که شما ذکر کردید از جمله بستن گذرگاه رفح و ممانعت از سفر مردم به شدت نگران هستیم اما برای حل نهایی این مسائل با برادران خود در مصر گفت و گو خواهیم کرد.
س: آیا مواضع شما با مواضع چهار گروهی که مخالفت خود را با شرکت در گفت و گوی قاهره اعلام کردند همسویی دارد؟
ج: این گروه ها معتقدند که موفقیت گفت و گو مشروط بر فراهم شدن یک سری شرایط است. این گروه ها می دانند که برخی از مسئولان رسمی عربی و محمود عباس به عنوان یکی از طرف های اصلی بحران در جریان گفت و گوی ملی نظرات خود را مطرح خواهند کرد. این گروه ها معتقدند که نظرات سایر گروه ها نیز باید مطرح شود به این دلیل که گفت و گو قرار است میان دو دیدگاه متفاوت از هم صورت بگیرد. اگر گروهی می خواهد که نظرات خود را کاملا مطرح کند شایسته نیست که گروه دیگر غایب باشد و مواضع خود را بیان نکند. این گروه ها همچنین معتقدند که بازداشت های صورت گرفته در کرانه باختری به مثابه نابود کردن همه تلاش های آشتی ملی است. تمامی این مسائل باید واضح و آشکار باشد و قاهره نیز باید و موظف است همه اسباب موفقیت گفت و گو را فراهم نماید.
