به تعویق افتادن گفت و گوی ملی برای سومین بار و رایزنی با رهبران گروه های فلسطینی سپس بازگشت به قاهره برای انجام دور چهارم گفت و گوی ملی عمده ترین مشخصه های گفت و گوی ملی فلسطین است که با نظارت سران قاهره صورت می گیرد. قاهره در پی عدم دستیابی گفت و گو کنندگان به توافق بر آن سرپوش گذاشتند.
عزت رشق عضو دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس و یکی از رهبران این جنبش و عضو هیات اعزامی حماس به قاهره جهت شرکت در گفت و گوی ملی علل واقعی به تعویق افتادن گفت و گوی ملی تا پایان ماه جاری را تشریح و تاکید کرد که گفت و گوها در زمینه حل مسائل اختلافی بی ثمر ماند.
اینک متن این گفت و گو از نظر خوانندگان عزیز می گذرد:
علل بی ثمر ماندن این دور گفت و گوها را چگونه تفسیر می کنید؟ علل اصلی به تعویق افتادن گفت و گوی ملی در دور سوم چیست؟
گفت و گوی ملی به مدت سه هفته به منظور فرصت دهی بیشتر به طرفین گفت و گو جهت رایزنی با رهبرانشان به تعویق افتاد تا در این مدت برخی طرح های مطرح شده در جریان نشست ها مورد بررسی قرار گیرد که این امر با توجه به حساسیت مسائل اختلافی امری طبیعی به شمار می رود و انجام گفت و گوی ملی در چندین مرحله نیز امری طبیعی است و نشانگر تمایل طرفین به تداوم گفت و گوی ملی برای دستیابی به نتایج مثمر ثمر است.
یک سری اخبار در زمینه این که فتح هیچ چیز جدیدی ارائه نکرد، وجود دارد. چه مسئله باعث به تعویق افتادن گفت و گوی ملی شد؟
ما در جریان این گفت و گو مسائل اختلافی گفت و گوی ملی را بررسی کردیم و این مسائل عبارتند از برنامه دولت آتی، سازمان آزادی بخش فلسطین، انتخابات و قانون آن و یکپارچه سازی دستگاه های امنیتی
حماس برای به ثمر نشستن گفت و گوی نرمش زیادی به خرج داد، ولی جنبش فتح برای حل اختلافات دست به هیچ کاری نزد. از این رو همه گروه های باید در قبال گفت و گوی ملی احساس مسئولیت کنند و دست از لجاجت ورزی بر سر مواضعشان بردارند، چرا که این امر هیچ تاثیری در به ثمر نشستن گفت و گوی ملی ندارد.
آیا معنی آن این است که فتح همچنان بر مواضع خود در قبال برنامه دولت و شناسایی رژیم صهیونیستی و توافقنامه های سابق پافشاری می کند؟
آری! فتح همچنان بر مواضع خود پافشاری می کند و این مسئله به عنوان یک چالش همچنان مطرح است و ما به برادران خود در جنبش فتح و مسئولان مصری اعلام کردیم که این گونه پافشاری های به ضرر گفت و گوی ملی تمام می شود و هرگز موجب به ثمر نشستن گفت و گوی ملی نمی شود؛ به ویژه این که حماس در زمینه گفت و گوی ملی و برنامه دولت و اجرای توافقنامه مکه مکرمه نهایت نرمش به خرج داد و اگر حماس پیش از این از مواضع خود چشم پوشی می کرد در واقع اصول آرمان ملی را زیر پا می گذاشت ما حتی با تشکیل دولت موقت آتی بدون برنامه سیاسی به شرط حل اختلافات مربوط به بازمهندسی ساختار سرویس های امنیتی، نظارت بر انتخابات پارلمانی و ریاست تشکیلات خودگردان، پایان بخشیدن به گفت و گوی ملی و پیگیری و اجرای توافقات مربوط به آشتی ملی موافقت کردیم.
آیا برادران مصری با طرح تشکیل دولت بدون برنامه سیاسی موافقت کردند؟ نظر عمر سلیمان در جریان سفر شان به واشنگتن در این خصوص چه بود؟
مسئولان مصری گفتند که هیج تمایلی به این این طرح ندارند و تنها هم و غمشان این است که این طرح را در جامعه بین الملل جا بیندازند. ما به عمر سلیمان در جریان سفرش به واشنگتن اعلام کردیم که عبارت “پایبندی به توافقات به عمل آمده میان سازمان آزادی بخش فلسطین “ساف” و رژیم صهیونیستی” کافی نیست و تاکید هیلاری کلینتون بر پایبندی به شروط کمیته چهار جانبه نشانگر عدم تغییر موضع و رویکرد آمریکا است. ما گفتیم که نمی توانیم بیش از این حد نرمش نشان دهیم. از این رو باید دنبال گریزگاه های دیگری باشیم. به عنوان مثال تشکیل دولت بدون برنامه سیاسی. همچنین توافق کردیم که این طرح ها و ایده ها را با رهبران به کنکاش بکشیم سپس دور جدید گفت و گوی ملی را آغاز کنیم.
طرح های جدیدی که حماس در جریان این دور گفت و گو مطرح کرد، چیست؟ با توجه به این که طرح تشکیل دولت بدون برنامه سیاسی طرح تازه ای نیست و فتح نیز پیشتر آن را رد کرد؟
حماس برای همکاری در تمامی موضوعات مربوط به گفت و گوی ملی به صورت یکجا اعلام آمادگی کرد، به گونه ای که برای همسویی با جنبش فتح آماده باشیم، ولی باید آنان نیز نیمی از راه را بپیمایند تا بدون لطمه به اصول آرمان ملی به یک توافقاتی دست یابیم.
در خصوص مسئله انتخابات آیا حماس می تواند با این مسئله همکاری کند یا از آن چشم پوشی کند، با توجه به اختلافات موجود درباره نظام تناسبی و نظام ترکیبی که همچنان فتح با آن مخالفت می کند؟
مسئله انتخابات و نظام تناسبی باید اندکی در مورد آنها تامل به خرج بدهیم، چرا که قانون فعلی انتخابات مبتنی بر نظام ترکیبی (50 درصد اکثریت و 50 حزبی) است. این نظام و این قانون را برادران فتح تدوین کردند و بر اساس آن انتخابات پارلمانی را در مارس سال 2005 برگزار کردند. ما در حماس بر این باوریم که برگزاری انتخابات بر اساس نظام اکثریتی در پرتو اشغالگری بهترین گزینه است، زیرا اشغالگری ارتباط ملت فلسطین با یکدیگر و یکپارچگی سرزمین فلسطین قطع کرده است، لذا همه محله ها یا مناطق نمی توانند برای انتخابات آتی لیست بدهند، چرا که ارتباط کرانه باختری با نوار غزه قطع است و کرانه باختری نیز به خاطر پست های بازرسی رژیم اشغالگر قدس تجزیه شده است. به رغم این همه مسائلی که مطرح کردیم ما در این زمینه نرمش به خرج دادیم و نظام ترکیبی را پذیرفتیم.
در خصوص سازمان آزادی بخش فلسطین و توجیه فتح برای مخالفتش با تشکیل مرجعیت موقت تا زمان تغییر ساختار این سازمان به رغم موافقت اکثریت گروه های فلسطینی با این مسئله چیست؟
ما در حماس بر این نکات پافشاری می کنیم و نیازمند یک سری تضمین هایی در زمینه حضور حماس در این سازمان هستیم . در مارس سال 2005 با مشارکت حماس و جهاد اسلامی و دیگر گروه های فلسطینی در این سازمان و تغییر ساختار این سازمان موافقت به عمل آمد، ولی با گذشت 4 سال هنوز هیچ اتفاقی در این زمینه صورت نگرفته است و همچنان منتظر اجرای این توافقات هستیم. اعتقاد ما این است که برادران جنبش فتح می خواهند در ساف مستبدانه عمل کنند و امور را قبضه خود کنند و ما نگرانیم که رخدادهای 4 سال پیش تکرار شود.
بغرنج ترین اختلافاتی که هنور در مورد آنها به توافق نرسیده اید، کدامند؟
مسئله برنامه دولت آتی
ارزیابی شما از نقش آفرینی مصر در نظارت بر گفت و گوی ملی چیست؟ آیا طرفین گفت و گو را تحت فشار قرار داد؟
طرف مصری در طول گفت و گوی ملی کاملا بی طرف عمل کرد و همواره سعی در نزدیک سازی دیدگاه های طرفین گفت و گو داشت و با طرف مصری در زمینه توقف گفت و گوی ملی تا زمان بررسی طرح های مطرح شده با رهبران گروه های فلسطینی به توافق رسیدیم. قرار است عمر سلیمان طرح تشکیل دولت موقت بدون برنامه سیاسی را در سطح بین الملل مطرح سازد، چرا که مسئله همکاری محافل بین المللی با دولت آتی فلسطین یکی از عمده ترین ارکان گفت و گوی ملی به شمار می رود.
وضعیت انسانی نوار غزه به خاطر توقف گفت و گوی ملی در آستان یک بحران است. آیا از برادران مصری خواستید که محاصره را تا زمان پایان گفت و گوی ملی لغو کنند؟
ما با برادران فتح در این زمینه مذاکره کردیم و از آنان خواستیم تا به صورت استثنایی این گذرگاه را باز کنند تا کمک های غذایی وارد نوار غزه شود. عمر سلیمان قول داد که این مسئله را با سران قاهره به بحث و بررسی بگذارد.
