گزارش رسمی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد “یونپ” بر این مساله تاكید دارد كه منابع آبی زیر زمینی نوار غزه در پی استفاده بی رویه سال های گذشته و آلودگی كه در نتیجه جنگ اخیر بر شدت آن افزوده شده است، در خطر نابودی قرار گرفته است.
گزارش “ارزیابی وضعیت زیست محیطی نوار غزه پس از تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی” كه نسخه ای از آن امروز چهارشنبه (30/12/2009) به مركز اطلاع رسانی فلسطین نمابر شد، خاطر نشان می كند در صورتی كه در وضعیت كنونی با پدیده مذكور مقابله نشود جبران ضررهای ناشی از این مساله و بازگشت شرایط زیست محیطی به حالت اولیه قرن ها زمان نیاز خواهد داشت.
این گزارش با اشاره به افزایش میانگین شوری آب های شور در نتیجه پمپاژ بی رویه آب های زیر زمینی این مساله را یكی از نگرانی های اصلی برنامه محیط زیست سازمان ملل برشمرده و همچنین به مساله آلودگی های ناشی از فاضلاب ها و آب های مورد استفاده در بخش كشاورزی اشاره كرده است. بر اساس گزارش مذكور میانگین آلودگی منابع آبی نوار غزه به حدی رسیده است كه نوزادان شیرخواره غزه ای به شدت در معرض خطر مسمومیت ناشی از عنصر نیترات قرار دارند.
برنامه یونیپ هزینه بازگردانی منابع زیر زمینی به وضعیت سابق را یك و نیم میلیارد دلار و زمان لازم برای این كار را 20 سال ذكر كرده و می افزاید از جمله اقداماتی كه در این زمینه باید صورت گیرد می توان به ساخت تاسیسات آب شیرین كنی به منظور كاهش فشار بر منابع آبی زیر زمینی نوار غزه اشاره كرد.
گزارش این نهاد بین المللی همچنین به تشریح برخی آثار مستقیم تجاوز اخیر رژیم اشغالگر قدس به نوار غزه از جمله انباشته شدن 60 هزار تن از پسماندهای تخریب و ویرانی ساختمان ها و زیر ساخت های این منطقه اشاره كرد كه این گزارش هزینه پاكسازی كامل آوارها و تخریب های صورت گرفته را كه برخی از آنها آلوده به ماده “اسپست” می باشند بیش از 7 میلیون دلار برآورد كرده است. گزارش مذكور همچنین هزینه خسارت های وارده به منابع درآمد كشاورزان و اقدامات پاكسازی را 11 میلیون دلار تخمین زده و این در حالی است كه هزینه امحاء مناطق كنونی ویژه دفن زباله و ساخت مراكز جدید برای مدیریت زباله های جامد نیز بیش از 40 میلیون دلار برآورد می شود.
در بخش دیگر از گزارش رسمی برنامه یونیپ سازمان ملل متحد آمده است كه 17 درصد از اراضی مورد استفاده از جمله باغات و خانه های شیشه ای به صورت خطرناكی تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته اند و میزان شوری آب اكثر بخش های نوار غزه در حال حاضر در سطحی فراتر از استانداردهای سازمان بهداشت جهانی كه 250 میلی گرم در هر لیتر است، قرار دارد. از سوی دیگر، جنس خاك باریكه غزه نشانگر این واقعیت است كه آب های كانال های شهری و آبیاری و میزان آلایندگی ناشی از مناطق سر باز مورد استفاده برای دفن زباله كه دیگر گنجایش زباله های بیش از این را ندارند، می تواند به راحتی به منابع آبی زیر زمینی نوار غزه نفوذ كنند.
این گزارش می افزاید آزمایش 9 حلقه چاه در این منطقه نشان داده است كه بیشتر آنها به میزان بالایی آلوده به نیترات هستند كه بیش از استاندادرهای سازمان بهداشت جهانی (50 میلی گرم درهر لیتر) و در یكی از آنها نیز میزان آلودگی به نیترات بالاتر از 331 میلی گرم در هر لیتر بوده است. گزارش مذكور حجم بالای نیترات در آب های مورد استفاده را عامل بروز بیماری خاصی در میان كودكان خوانده است كه از آن با عنوان “بیماری نوزاد آبی” یاد می شود.
این گزارش در ادامه نسبت به این مساله ابراز نگرانی كرده است كه غلظت نیترات در آب وضعیت بدتری را ایجاد می كند كه بی ارتباط با حملات جنگی اخیر علیه نوار غزه نیست. برنامه یونیپ در این گزارش بر لزوم تامین آب سالم و بهداشتی برای نوزادان و مطالعات كامل و همه جانبه سازمان ملل متحد درباره بیماری نوزاد آبی (نوعی بیماری پوستی ناشی از آلودگی آب) و نیز توسعه منابع آبی جایگزین از طریق شیرین كردن آبها و بازیافت كامل شبكه فعلی جریان آبهای این منطقه به منظور كاهش میانگین خسارت های ناشی از رسوب 40 درصدی آب های مورد استفاده تاكید كرد.
گزارش مذكور همچنین استفاده از اقدامات و شیوه های پیشرفته به منظور مراقبت از منابع آلاینده منابع زیر زمینی و احداث یك یا دو تصفیه خانه جدید و مدرن برای تصفیه آب های مجاری با قابلیت حذف نیترات آنها و فراهم شدن امكان استفاده از آب های تصفیه شده در مصارف زراعتی را خواستار شد.
اين گزارش خواستار تاسيس نهاد جديدي به منظور حل مشكل 600 هزار تن نخاله ساختماني بر جاي مانده از حمله رژيم صهيونيستي شد كه 200 هزار تن از اين نخاله ها در شهر غزه و 100 هزار تن در شهر رفح انباشته شده است. برنامه يونيپ از اين نهاد خواسته است كه نهايت تلاش خود را براي بازيافت و استفاده بهينه از برخي مواد قابل استفاده در ميان نخاله هاي موجود انجام دهد و برخي موارد را كه احتمال آلوده بودن آنها مي رود از نخاله هاي ديگر تفكيك كند.
برنامه محيط زيست سازمان ملل در گزارش خود بر اين باور است كه تخريب هاي صورت گرفته در تعدادي از كارخانه ها و بخش هاي ديگر مستلزم اين است كه كارگران از تجهيزات ويژه اي براي محافظت از خود استفاده كنند كه اين تجهيزات نيز به آساني در نوار غزه قابل دسترسي نيست. علاوه بر اين، اشكال ديگري از آلودگي مانند آلودگي هاي ناشي از انواع مواد سوختي قابل رسوب در خاك كه در نهايت به آب هاي زير زميني نفوذ مي كنند، نيز وجود دارد كه بايد هر چه زودتر رفع شوند.
گزارش مذكور همچنين خاطر نشان مي كند كه آزمايش هاي صورت گرفته در مرغداري الزيتون و جايگاه سوخت كارخانه سيمان شهر رفح نشان دهنده آلودگي خاك اين دو محل به مواد سوختي (فسيلي) است كه در مواردي از حد متعارف و استانداردهاي بين المللي نيز فراتر رفته است كه جمع آوري مواد مذكور و انبار كردن آنها در محل هاي مطمئن را مي طلبد، ولي متاسفانه در حال حاضر اين كار در نوار غزه امكان پذير نيست. اين گزارش همچنين به نگراني هاي مربوط به معدوم کردن نخاله هاي بهداشتي در نوار غزه اشاره كرده است كه ناشي از افزايش شمار مجروحان در اين منطقه است.
گزارش مذكور در همين راستا خواستار تاسیس مركز ويژه اي براي مديريت زباله هاي خطرناك و دفع سالم اين گونه زباله ها شد.
اين گزارش در ادامه به وضعیت محل قديمي دفن زباله ها در تل السلطان واقع در نزديكي شهر رفح اشاره كرده است كه در جريان جنگ غزه بازگشايي شده و بعد از آن نيز به عنوان جايگاه و محلي براي انبار و انتقال موقت زباله هاي جامد مورد استفاده قرار مي گيرد. از سوي ديگر، نهادهاي ويژه اي براي نظارت بر اقدامات بازدارنده در برابر نفوذ آب هاي آلوده به داخل زمين يا مرز اصلي در مناطق باز با مساحت 6 هكتار و فاصله كمتر از 50 متري با نزديكترين منزل موجود وجود ندارد.
در بخش ديگري از گزارش برنامه يونيپ آمده است كه مركز دفن زباله مذكور خطري بهداشتي براي افراد شاغل در آن و يا ساکن در نزديكي اين مركز به شمار مي رود و از سوي ديگر، منازل اطراف را نيز تهديد مي كند. زباله هاي كشتارگاهي نيز مشكل خاصي به شمار مي روند؛ چرا كه باعث تجمع موش هايي مي شوند كه خود عامل اصلي انتقال بيماري مانند سفليس يا مننژيت هستند.
اين گزارش خواستار تعطيلي مركز تل السلطان و ديگر مراكز دفن زباله در نوار غزه به استثناي مركز وابسته به برنامه توسعه سازمان ملل متحد و توقف استفاده و آماده كردن آنها براي كاربردهاي ديگر شده است.
گزارش يونیپ هزينه هاي تعطيلي مراكز كنوني دفن زباله و ايجاد مراكز جديد مديريت زباله هاي جامد را بيش از 40 ميليون دلار برآورد و تاكيد كرده است كه 17 درصد از اراضي داير (مورد استفاده) نوار غزه از جمله باغات و مزارع و زمين هاي باز در جريان جنگ رژيم صهيونيستي به طور كامل تخريب شده اند. از سوي ديگر، تخريب پوشش گياهي و پف كردگي هاي خاك در نتيجه بمباران ها و حركت تانك ها باعث تخريب اراضي و تبديل آنها به بيابان شده است كه ديگر بازگرداندن آنها به اوضاع سابق بسيار دشوار است.
گزارش برنامه محيط زيست سازمان ملل متحد همچنين میزان خسارت هاي وارده به كشاورزان و منابع درآمد آنها در نتيجه تخريب اراضي كشاورزي و آلوده شدن آنها ونیز هزينه اصلاح اين اراضي براي قابل استفاده شدن در بخش كشاورزي را 11 ميليون دلار برآورد كرده و از سوي ديگر اعلام كرده است كه ايجاد سامانه هاي آبي زيرزميني و نظارت دريايي و تامين نیروی انسانی و بازسازي ساختمان ها و تجهيزات مربوطه هزينه اي در حدود 20 ميليون دلار را مي طلبد.
برنامه يونيپ از تمامي موسسات جامعه مدني خواسته است كه هر چه زودتر براي رفع اين وضعيت نابسامان و تامين هزينه هاي لازم براي حل مشكلات باريكه غزه كه در گزارش مذكور حجم آنها صدها ميليون دلار برآورد شده است وارد عمل شوند. اين برنامه همچنين از بان كي مون دبير كل سازمان ملل متحد خواسته است كه بر اساس توصيه هاي تصميم شوراي حكام يونيپ در نايروبي (سال 2009) اعتبار لازم براي رسيدگي و بهبود اوضاع نوار غزه را تامين كند.
“أكيم استينز” كميسر سازمان ملل متحد و مدير اجرايي برنامه يونيپ نيز به نوبه خود خاطرنشان ساخت كه عمليات ارزيابي و نتايج بدست آمده نشان دهنده چالش هاي خطرناكي است كه سلامتي محيط زيست نوار غزه را تهديد مي كند.
وي افزود قاعدتا آمارها و واقعيت هاي انکار ناپذیر و برآورد سرمايه هاي استاندارد لازم بايد تمامي طرف هاي ذيربط را با ميزان خطر وضعيت نوار غزه آشنا كرده باشد و بنابراين لازم است كه اين طرف ها با ارائه راهكارهاي لازم در صدد اصلاح و بهبود وضعيت موجود برآيند. اين مسئول سازمان ملل متحد همچنين اظهار داشت كه جامعه بين المللي براي ارائه كمك هاي فني، مالي و ديپلماتيك لازم به منظور تبديل فرآيند اصلاح وضعيت زيست محيطي نوار غزه به فرصتي براي همكاري و اصلاح اين منطقه اعلام آمادگی كرده است.
وي تاكيد كرد كه موارد متعددي از آثار عمليات جنگي اخير باعث وخامت اوضاع نابسامان زيست محيطي اين منطقه شده است و اين نابساماني تنها مختص نوار غزه نبوده، بلكه سلامتي افراد خارج از محدوده اين منطقه را نيز تهديد مي كند.
