به نظر می‌رسد انتخابمهندسی‌شده رژیم صهیونیستی به ریاست کمیته ششم، اهدافی خاص را پیگیریمی‌نماید که عبارت‌اند از: تشدید فشار حقوق بشری علیه جمهوری اسلامی ایران،تداوم حساسیت‌زدایی در عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی،فراهم نمودن نقش‌آفرینی رژیم صهیونیستی در بحران سوریه و شکل‌دهی به نظمجدید منطقه‌ای و نهایتاً مشروعیت‌بخشی به رژیم صهیونیستی در جامعهبین‌المللی.
25 خرداد 95 دانی دانون نمایندهرژیم صهیونیستی به‌عنوان رئیس کمیته حقوقی سازمان ملل که به کمیته ششممشهور است، برگزیده شد. اتفاقی که با واکنش بسیاری از کشورها و دیگرجنبش‌های اسلامی همراه بود. تکیه زدن رژیم صهیونیستی بر کرسی ریاست یکی ازشش کمیته اصلی مجمع عمومی سازمان ملل اتفاقی است که نیاز به بررسی دقیقپیامدهای آن و فرصت‌های پیش روی رژیم صهیونیستی دارد.
ریاست حقوقی کمیته ششم حقوقیسازمان ملل به‌صورت گردشی از مناطق جغرافیایی تقسیم‌بندی شده انتخابمی‌شود. در این دوره ریاست باید از سوی نامزدهای کشورهای اروپای غربیانتخاب می‌گردید. کشورهای اروپای غربی برای انتخاب نامزد مورد نظر خودابتدا در درون گروه کشورهای اروپای غربی با یک رای گیری، رژیم صهیونیستی رابه لیست کشورهای اروپای غربی افزودند و سپس این رژیم را به‌عنوان تنهانامزد این گروه برای ریاست کمیته ششم معرفی نمودند.
تصمیم کشورهای اروپای غربینشان‌دهنده اقدامی برنامه‌ریزی شده و هدفمند به‌منظور رساندن رژیم اشغالگرقدس بر کرسی یکی از کمیته‌های اصلی سازمان ملل است. با آنکه رژیم صهیونیستیبدون رقیب از سوی گروه کشورهای اروپای غربی به‌عنوان نامزد معرفی شده بود،اما با اصرار برخی کشورهای اسلامی، رای گیری برای انتخاب ریاست کمیته ششمانجام شد. رژیم صهیونیستی با 109 رای از 193 رای توانست برای نخستین بارریاست یک کمیته اصلی در سازمان ملل را در اختیار بگیرد. در جلسه رای گیریسازمان همکاری اسلامی، اتحادیه عرب، سوریه و جمهوری اسلامی ایران در مخالفتبا نامزدی رژیم صهیونیستی سخنرانی کردند.[1] با آنکه رای گیری به‌صورتمخفی انجام شد اما روزنامه القدس العربی چاپ لندن فاش نمود دست‌کم 4 کشورعربی به ریاست رژیم صهیونیستی رای مثبت داده‌اند.[2] در این یادداشت نخستبه بررسی جایگاه و اختیارات کمیته ششم پرداخته و سپس پیامدهای این اتفاقمورد بررسی قرار خواهد گرفت.
1- کمیته ششم مجمع عمومی چیست؟
در سال 1949 مجمع عمومی سازمانملل بر اساس قطعنامه 174 اساسنامه کمیته حقوقی سازمان ملل را تصویب نمود.این کمیته دارای 34 عضو است که از سوی مجمع عمومی انتخاب می‌شوند. طبقاساس‌نامه این کمیته، وظیفه اصلی آن توسعه و تدوین حقوق بین‌الملل است؛ اماآنچه باید نسبت به آن توجه نمود، ساختار پویای مجمع عمومی و کمیته‌هایزیرمجموعه آن است. تمام اهداف و اختیارات مجمع عمومی، به‌طور ضمنی وظایف واختیارات کمیته‌های دیگر از جمله کمیته ششم هم خواهد بود. همچنین کمیته ششممی‌تواند بر اساس رای گیری داخلی ساختار، آیین‌نامه اجرایی و… خود راتغییر دهد و این توانایی موجب پویایی این کمیته شده است.
اما آنچه به این کمیته اهمیتیبیش از تدوین و توسعه حقوق بین‌الملل می‌بخشد، رابطه آن با شورای حقوق بشراست. شورای حقوق بشر سازمان ملل در سازوکار خود با بررسی وضعیت انسانی وحقوقی در کشورها وظیفه جلوگیری از نقض حقوق بشر را بر عهده دارد. اگر کشوریا رژیم و یا حتی بازیگری غیردولتی به باور شورای حقوق بشر به نقض حقوق بشراقدام نماید و پس از اخطار و بررسی از سوی شورای حقوق بشر نگرانی رفعنشود، این شورا یک گزارشگر ویژه برای آن موضوع به‌منظور بررسی و جلوگیری ازتداوم نقض حقوق بشر انتخاب می‌نماید.
در صورت تداوم رفتار آن بازیگر وتایید نقض حقوق بشر از سوی گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر، این پرونده ازشورای حقوق بشر به کمیته حقوقی یعنی کمیته ششم مجمع عمومی سازمان ملل ارجاعداده خواهد شد تا کمیته ششم طبق تصمیم خود اقدام نماید. کمیته ششممی‌تواند ضمن تصویب قوانین حقوقی با ارجاع پرونده بازیگر متهم به نقض حقوقبشر به مجمع عمومی و شورای امنیت برای آن کشور یا بازیگر غیردولتی هزینه ومقدمات اجرای بند هفت شورای امنیت را ایجاد نماید.[3]
| ریاست حقوقی کمیته ششم حقوقی سازمان ملل به‌صورت گردشی از مناطق جغرافیایی تقسیم‌بندی شده انتخاب می‌شود. در این دوره ریاست باید از سوی نامزدهای کشورهای گروه اروپای غربی انتخاب می‌گردید. کشورهای اروپای غربی برای انتخاب رژیم صهیونیستی ابتدا در درون گروه خود با یک رای گیری، رژیم صهیونیستی را به لیست کشورهای اروپای غربی افزودند و سپس این رژیم را به‌عنوان تنها نامزد این گروه برای ریاست کمیته ششم معرفی نمودند. |
2- فرصت‌های پیش روی رژیم صهیونیستی در کمیته ششم مجمع عمومی:
1-2- تشدید فشار حقوق بشری علیه جمهوری اسلامی:
یکی از اصلی‌ترین پیامدهایانتخاب رژیم صهیونیستی را می‌توان تشدید فشارهای حقوق بشری علیه جمهوریاسلامی دانست. همان‌طور که گفته شد، ارجاع دادن پرونده‌های حقوق بشری ازسوی شورای حقوق بشر به کمیته حقوقی مجمع عمومی سازمان ملل به‌منظور اتخاذتصمیمات عملی و ارجاع به شورای امنیت یکی از اصلی‌ترین کارکردها واهمیت‌های کمیته ششم است.
شورای حقوق بشر سازمان ملل طیسال‌های گذشته ضمن متهم نمودن جمهوری اسلامی به نقض حقوق بشر اقدام بهمعرفی گزارشگر ویژه برای ایران نموده است. احمد شهید و ارائه گزارش‌های اودر مجمع عمومی همواره یکی از اهرم‌های مورد استفاده برای تصویب تحریم علیهایران بوده است. انتخاب رژیم صهیونیستی به ریاست کمیته حقوقی، این فرصت رابرای مخالفین جمهوری اسلامی ایجاد می‌نماید که پرونده جمهوری اسلامی رابالاخص در حیطه مسائل منطقه و حمایت از فلسطین با ارائه گزارش‌هایی جدید وشدیدتر به شورای امنیت ارجاع دهند. قرار گرفتن یکی از اصلی‌ترین دشمنانجمهوری اسلامی در جایگاهی که فرصت بسترسازی برای تحریم‌های جدید و خارج ازچارچوب هسته‌ای را دارد، یکی از تهدیدات جدی پیش روی ایران است.
2-2-تداوم حساسیت‌زدایی در عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی:
یکی از تلاش‌های رژیم صهیونیستیطی سال‌های گذشته عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی است. این عادی‌سازیبیشتر حول شعارهای صلح و مبارزه با دشمن مشترک یعنی محور مقاومت انجام شدهاست. فرآیند عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی و اعراب را می‌توان در قالب سهمرحله ساده‌سازی نمود. مرحله نخست، پذیرش و ایجاد روابط امنیتی و سیاسیپنهان، مرحله دوم پذیرش عادی‌سازی روابط در فضای نخبگانی و تبیین لزوم آنبرای جامعه و در مرحله سوم که مهم‌ترین بخش فرآیند عادی‌سازی است،حساسیت‌زدایی اجتماعی است. مراحل اول و دوم از سال 2000 به این‌سو به دلیلبه وجود آمدن منافع مشترک علیه محور مقاومت، تاکنون با فراز و نشیب‌هایگوناگونی تداوم داشته است.
به نظر می‌رسد طی دو سال گذشتهاتاق فکرهای حامی عادی‌سازی روابط، مرحله جدیدی را به‌منظور حساسیت‌زداییمیان افکار عمومی در خصوص رژیم صهیونیستی آغاز نموده‌اند. علنی کردن روابطسیاسی و امنیتی، نشست‌های علمی و فرهنگی، پذیرش تیم‌های ورزشی صهیونیستی درسرزمین‌های عربی و جایگزینی ایران به‌جای رژیم صهیونیستی به‌عنوان منبعدشمنی و تهدید، از مجموعه اقدامات جدّی طی دو سال اخیر است.[4]
اقدام اخیر انتخاب رژیمصهیونیستی به‌عنوان رئیس کمیته‌ای که یکی از اصلی‌ترین وظایف آن حراست ازحقوق بشر و قوانین حقوق بین‌المللی است، می‌تواند مقدمه‌ای برایحساسیت‌زدایی اجتماعی در جوامع منطقه‌ای باشد. امروزه جنگ رسانه‌ای شدیدیعلیه جمهوری اسلامی در رسانه‌های عربی در حال انجام است و رسانه ها تلاشزیادی برای معرفی ایران به عنوان دشمن کشورهای عربی در پیش گرفته اند.
رژیم صهیونیستی می‌تواند باتشدید گزارش‌ها علیه جمهوری اسلامی، تصویب قوانین حقوقی جدید یا محکومنمودن جمهوری اسلامی حول برخی ادعاهای کشورهای عربی علیه ایران، فشار برایران به بهانه حضور نظامی در کشورهای سوریه و عراق با استفاده از حقوقبین‌الملل و… انجام دهد.
اقدام رژیم صهیونیستی در چارچوبحقوق بشر و حقوق بین‌الملل علیه ایران و در راستای منافع کشورهای عربیمی‌تواند حساسیت جوامع عربی نسبت به عادی‌سازی روابط را کاهش دهد و نفرتجوامع عربی را نسبت به رژیم صهیونیستی با توجه به جنگ روانی علیه ایران،بکاهد.
| آنچه به کمیته ششم، اهمیتی بیش از تدوین و توسعه حقوق بین‌الملل می‌بخشد، رابطه آن با شورای حقوق بشر است. شورای حقوق بشر سازمان ملل در سازوکار خود با بررسی وضعیت انسانی و حقوقی در کشورها وظیفه جلوگیری از نقض حقوق بشر را بر عهده دارد که در صورت عدم اقناع، پرونده را به کمیته ششم ارجاع خواهد داد. |
3-2- فراهم نمودن فرصت نقش‌آفرینی رژیم اشغالگر در نظم جدید منطقه‌ای و بحران سوریه:
یکی از اصلی‌ترین کار ویژه‌هایکمیته حقوقی سازمان ملل، تدوین حقوق بین‌المللی بالاخص در بحران‌ها واتفاقات ویژه جهانی است. امروزه تضعیف تروریسم و رسیدن بحران سوریه بهمرحله اتخاذ راه حل سیاسی از سوی قدرت‌های بزرگ، حساسیت اتفاقات را برایرژیم صهیونیستی افزایش داده است. عاموس یادلین رئیس مرکز مطالعات امنیت ملیرژیم صهیونیستی در یادداشتی ضمن یادآوری اهمیت شرایط کنونی برای تل‌آویو،حقوق بشر را بهانه‌ای خوب برای نقش‌آفرینی رژیم صهیونیستی در سوریه ناممی‌برد. عاموس یادلین صراحتا اشاره می‌کند:
«اگر این رژیممی‌خواهد به شکل‌دهی نظم منطقه پیرامونی خود در سال‌های آتی کمک کند وجایگاه خود در منطقه را ارتقاء بخشد، نباید تأمل کند و اگر چنین کند بدینمعنی است که فرصت نابودی مهم‌ترین دشمنان خود را از دست داده است. اسرائیلباید همراه با حمایت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مشوق تثبیت اوضاع انسانی درجنوب سوریه و قسمت‌های هم‌مرز با اسرائیل و اردن باشد. این امر نیازمندهمکاری بیشتر با اردن در جنوب سوریه است. این همکاری به دلیل تقویتطرف‌هایی است که منافع مشترک خود را با اسرائیل و اردن تسهیم می‌کنند وهم‌چنین به‌منظور تقویت توسعه همزمان کمک‌های بشردوستانه اسرائیل بهپناه‌جویان، افراد محاصره شده و زخمی‌ها است. »[5]
انتخاب رژیم صهیونیستی به ریاستکمیته حقوقی و ضد تروریسم در حالی که شاهد افزایش اخبار و پیش‌بینی‌ها حولجنگی جدید از سوی رژیم صهیونیستی علیه حزب‌الله یا غزه، طی ماه گذشتهبوده‌ایم نشان‌دهنده صدور مجوزی تلویحی برای ماجراجویی جدید رژیم صهیونیستیاست. کشورهای غربی به دنبال آن هستند که با انتخاب این رژیم در کمیته ششم،راه برخی مجادلات حقوقی از سوی کشورهای عربی و منطقه علیه رژیم صهیونیستیرا ببندند.[6]
به‌طور خلاصه می‌توان این اقدامرا تلاشی برای نقش‌آفرینی رژیم صهیونیستی در حیطه حقوق بین‌الملل و حقوقبشری در فرآیند سیاسی حل بحران سوریه و عراق دانست.
4-2- مشروعیت بخشی به رژیم صهیونیستی در جامعه بین‌المللی:
یکی از پیامدهای این اتفاقمی‌تواند افزایش مشروعیت رژیم صهیونیستی باشد. رژیم صهیونیستی در سال‌هایاخیر با توجه به محکوم شدن در مجامع بین‌المللی و حقوق بشری به دلیلجنایت‌های جنگی و انسانی متوالی، مشروعیت خود را بالاخص در جوامع اروپاییبیش از پیش از دست داده است. در نشست سال ۲۰۱۵ هرتزلیا یکی از موضوعاتی کهبه آن پرداخته شد، نگرانی تل‌آویو از ناحیه گسترش تحریم‌ها و فضای افکارعمومی ضد این رژیم در غرب بود. پرفسور «اتفان کرانسر» رئیس سابق طرح‌ریزیسیاسی در وزارت خارجه آمریکا در این نشست هشدار داد: «اسرائیل در حال ازدست دادن قدرت استدلال خود و حمایت دیگران در بسیاری از زمینه‌هاست و لذاباید چاره‌ای اندیشید.» در بخشی دیگر از این کنفرانس «گلعاد» مدیر امورسیاسی- نظامی وزارت جنگ رژیم صهیونیستی معتقد است: «تنها خطر یا تهدیدی کهاز ناحیه فلسطین متوجه ماست، افزایش تنش‌های بین‌المللی ما است کهفلسطینی‌ها تلاش می‌کنند با استفاده از آن مشروعیت اسرائیل را زیر سؤالببرند»[7] حضور رژیم صهیونیستی در راس یک کمیته حقوقی و تلاش برای ورود بهمسائل حقوق بشری می‌تواند مشروعیت سیاسی و حقوقی به رژیم صهیونیستی ببخشد.
جمع‌بندی
گروه کشورهای اروپای غربی کهباید نامزد ریاست کمیته حقوقی را از گروه خود معرفی می‌نمودند، در اقدامینادر طی رای گیری داخلی، رژیم صهیونیستی را ضمن عضویت در گروه خود، آن رابه‌عنوان تنها کاندید ریاست کمیته ششم سازمان ملل معرفی نمودند و پس از رایگیری این رژیم اشغالگر برای نخستین بار به ریاست یکی از کمیته‌های اصلیسازمان ملل دست‌یافت. این کمیته می‌تواند ضمن تصویب قوانین حقوقی با ارجاعپرونده بازیگر متهم به نقض حقوق بشر به مجمع عمومی و شورای امنیت برای آنکشور یا بازیگر ایجاد هزینه نماید.
به نظر می‌رسد انتخاب مهندسیشده رژیم صهیونیستی به ریاست کمیته ششم اهدافی خاص را پیگیری می‌نماید کهعبارت‌اند از: تشدید فشار حقوق بشری علیه جمهوری اسلامی، تداومحساسیت‌زدایی در عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی، فراهمنمودن نقش‌آفرینی رژیم صهیونیستی در بحران سوریه و شکل‌دهی به نظم جدیدمنطقه‌ای و مشروعیت‌بخشی به رژیم صهیونیستی در جامعه بین‌المللی.
