به نظر می‌رسد حمایتنتانیاهو و تل‌آویو از طرح سیسی، هم تاکتیکی برای ارائه جایگزین طرح فرانسهو خارج شدن این رژیم از فشارهای بین‌المللی است و هم راهبردی جدی وبرنامه‌ریزی شده از سوی پژوهشگران و مراکز تصمیم‌ساز رژیم اشغالگر و برخیکشورهای عربی به‌منظور تکمیل کمپ دیوید و عادی‌سازی روابط.
در یک سال گذشته طرح‌های صلحبرای حل مسئله فلسطین دوباره در رسانه‌ها و اظهار نظر سیاست‌مدارانمطرح‌شده‌اند. وضعیت خاص و سرنوشت‌ساز منطقه، نزدیکی کشورهای عربی و رژیمصهیونیستی، وضعیت خاص نتانیاهو در سیاست داخلی رژیم صهیونیستی، رو به تضعیفبودن جایگاه قدرت و مشروعیت محمود عباس در افکار عمومی فلسطین و تلاش برخیبازیگران منطقه‌ای برای افزایش جایگاه و نقش خود در غرب آسیا را می‌تواناز اصلی‌ترین عوامل مطرح شدن طرح‌های صلح و تلاش برای آغاز گفتگو میانتشکیلات خودگردان و دولت نتانیاهو طی سال گذشته دانست.
طرح‌های مطرح شده طی یک سالگذشته شامل طرح صلح عربی، طرح صلح فرانسه و طرح صلح سیسی رئیس‌جمهور مصراست. طرح صلح عربی به دلیل مطرح بودن آن از سال 2002 و مورد توجه قرارداشتن آن از سوی برخی کشورهای عربی خصوصاً عربستان سعودی مورد بررسی زیادیقرار گرفته؛ اما طرح‌های صلح فرانسه و سیسی کمتر مورد واکاوی قرار گرفتهاست.
طرح صلح فرانسه بنا به گفتهمارک آیرولت وزیر خارجه فرانسه بسیار به طرح صلح عربی نزدیک است. فرآیندطرح فرانسه به‌گونه‌ای است که ابتدا، وزرای خارجه 20 کشور و مسئولانی ازاتحادیه اروپا و سازمان ملل بدون حضور طرفین مناقشه یعنی فلسطین و رژیمصهیونیستی در نشستی به بررسی این طرح خواهند پرداخت. آنگاه در نیمه دوم سالمیلادی نشست‌هایی با حضور طرفین ادامه خواهد یافت. نشست نخست این طرح درحالی در نیمه خرداد امسال برگزار شد که با مخالفت شدید رژیم صهیونیستیهمراه بود؛ زیرا نتانیاهو معتقد بود برای صلح باید میان فلسطینیان و اینرژیم گفتگوی مستقیم انجام گیرد. طرح صلح فرانسه تفاوت‌هایی با طرح صلح عربیدارد. یکی از تفاوت‌ها این است که در طرح فرانسه به‌صراحت سخن از «احترامبه حاکمیت کشور فلسطینی عاری از سلاح» به میان آمده است.
ایجاد دولت فلسطینی بدون سلاح،یک امتیاز بزرگ برای صهیونیست‌ها محسوب می‌شود. همچنین در طرح فرانسهموضوعاتی چون پذیرش رژیم صهیونیستی به‌عنوان یک کشور یهودی، تأمین نیازهایامنیتی، تدوین معیارهایی توسط هر دو طرف برای تضمین امنیت رژیم صهیونیستی ومبارزه با تروریسم (مقاومت) مطرح شده است. پذیرش رژیم صهیونیستی با «هویتیهودی» در کنار اتخاذ تدابیر امنیتی و سرکوب مقاومت غزه از دیگر امتیازاتاین طرح برای صهیونیست‌ها است.[1]
طرح سیسی از دیگر طرح‌های موردتوجه و بیان شده طی چند ماه اخیر است. طرحی که نتانیاهو علناً در اظهارنظری در تماس تلفنی خود با جان کری درباره آن گفت: «طرح عبدالفتاح سیسیرئیس‌جمهور مصر را به طرح فرانسه ترجیح می‌دهم. به عقیده من مشارکت دادنکشورهایی که از منطقه فاصله دارند (طرح فرانسه)، در روند صلح بی‌فایده استبلکه بایستی کشورهای منطقه در این امر مشارکت داشته باشند و من به روندصلحی تمایل دارم که طی آن کشورهای منطقه برای پیشبرد روند عادی سازی روابطبا اسرائیل و مذاکرات بین اسرائیل و فلسطینیان اقدام کنند.»[2]
در ادامه این یادداشت به بررسیچیستی طرح صلح سیسی، هدف رئیس‌جمهور مصر از این طرح و پیامدهای آن بر آیندهفلسطین و رژیم صهیونیستی پرداخته خواهد شد.
| خواسته ژنرال سیسی از مطرح نمودن طرحی متفاوت و سازشی که آن را «صلح گرم» نامیده است، ادامه دادن راه انور سادات و دستیابی به صلحی جدید با توسعه و گسترش کمپ دیوید است. |
1- ژنرال سیسی به دنبال «کمپ دیوید گرم»
ژنرال سیسی در سخنرانی اخیر خوددر نشست سران کشورها در سازمان ملل، به‌صراحت از صلح گرم با رژیمصهیونیستی سخن گفت. سیسی در آن سخنرانی با مطرح نمودن لزوم توسعه کمپ دیویدنشان داد که به دنبال به سرانجام رسیدن عادی سازی و صلح میان اعراب و رژیمصهیونیستی و در دست گرفتن طرح صلح میان فلسطین و رژیم اشغالگر قدس است.
منظور ژنرال سیسی از صلح گرم،تکمیل کمپ دیوید و نقش آفرینی مصر در پایان بخشیدن به مسئله فلسطین از طریقراه حل دو دولت و یا اصلاح طرح صلح عربی است. ذکر این نکته حائز اهمیت استکه بر اساس یکی از تعهدات مصر در کمپ دیوید این کشور موظف به استمرار صلح وتوسعه آن میان جهان عرب و رژیم صهیونیستی است که این موضوع بارها مورداشاره سیسی هم قرار گرفته است.[3] در متن توافق کمپ دیوید به‌صراحت آمدهاست: «مصر و اسرائيل اين موافقت‌نامه را نه‌تنها موجب برقراري صلح و همكاريميان خود مي‌دانند، بلكه آن را پايه و اساس صلح و همكاري اسرائيل باهمسايگان عرب خود بشمار آورده، بدين وسيله اسرائيل آمادگي خود را برايامضاي ديگر موافقت‌نامه‌های صلح با ديگر كشورهاي عربي اعلام مي‌كند»[4]
برخی سایت‌های عربی طیگزارش‌هایی طرح پیشنهادی سیسی به تل‌آویو را بسیار متفاوت از طرح صلح عربیمی‌دانند. بر اساس طرح سیسی برای حل دو موضوع اختلافی یعنی کرانه باختری وبازگشت آوارگان راه حل‌های عجیبی پیشنهاد شده است. بر اساس این تمام طرحکرانه باختری بخشی از کشور فلسطین نخواهد بود و دولت فلسطینی شامل بخشی ازصحرای سینا، صحرای نقب و نوار غزه خواهد بود. همچنین بخش‌هایی از کرانهباختری (به‌جز شهرک‌ها) در قالب یک دولت خودمختار در اختیار فلسطینیانخواهد بود.
بر اساس گزارش سایت «نیوز 1»،این طرح نخستین بار از سوی ژنرال گیورا آیلاند رئیس شورای امنیتی داخلیرژیم صهیونیستی و پژوهشگر مرکز امنیت داخلی رژیم صهیونیستی (INSS) در سال2010 مطرح شده است.[5]
متی دیوید افسر سابق اطلاعاتنظامی رژیم صهیونیستی در خصوص طرح سیسی در یادداشتی فاش نمود بر اساس اینطرح 1600 کیلومتر مربع از اراضی صحرای سینا به فلسطینی‌ها خواهد رسید که براساس آن وسعت غزه کنونی به پنج برابر افزایش خواهد یافت و در مقابل محمودعباس از خواسته‌های خود مبنی بر بازگشت رژیم صهیونیستی به مرزهای 1967 وپذیرش حق بازگشت آوارگان صرف نظر خواهد نمود.
همچنین متی دیوید در متن خوداز تشکیل حکومت خودمختار در بخشی از کرانه باختری سخن گفته است. این ژنرالصهیونیستی به طرح گیورا آیلند هم اشاراتی داشته است و معتقد است بر اساس آنطرح که به طرح سیسی نزدیک است 720 کیلومتر مربع از صحرای سینا بهفلسطینیان واگذار خواهد شد.[6]
به‌طور خلاصه می‌توان خواستهسیسی از مطرح نمودن طرحی متفاوت و سازشی که آن را «صلح گرم» نامیده است راادامه دادن راه انور سادات و دستیابی به صلحی جدید با توسعه و گسترش کمپدیوید دانست. سیسی به دنبال دستیابی به جایگاه پیشین مصر در جهان عرب ومنطقه با استفاده از پایه‌های موجود سازش کمپ دیوید است.
| در متن توافق کمپ دیوید به‌صراحت آمده است: «مصر و اسرائيل اين موافقت‌نامه را نه‌تنها موجب برقراري صلح و همكاري ميان خود مي‌دانند، بلكه آن را پايه و اساس صلح و همكاري اسرائيل با همسايگان عربش بشمار آورده، بدين وسيله اسرائيل آمادگي خود را براي امضاي ديگر موافقت‌نامه‌های صلح با ديگر كشورهاي عربي اعلام مي‌كند.» |
2- طرح سیسی برای تل‌آویو؛ ابزاری راهبردی یا تاکتیکی؟
رفتار سیسی و دولت وی در تقابلبا مقاومت حماس به بهانه ضدیت با اخوان المسلمین و اتهام ترور هشام برکاتدادستان کل مصر به حدی به مذاق صهیونیست‌ها خوش آمده است که نشریهاکونومیست به نقل از یک افسر رژیم اشغالگر نوشت دشمنی سیسی با حماس بیش ازدشمنی این رژیم یا این جنبش مقاومت اسلامی است.[7]
سخنان لیبرمن وزیر جنگ جدید اینرژیم در کنست و معرفی مصر به‌عنوان مهم‌ترین هم‌پیمان تل‌آویو در منطقه،سفر سامح شکری به سرزمین‌های اشغالی و دیدار با نتانیاهو در منزلش ومتقابلاً حضور نتانیاهو در سفارت مصر در تل‌آویو به بهانه برگزاری مراسمسال روز استقلال مصر مجموعه پیام‌هایی است که نشان دهنده نزدیکی رژیمصهیونیستی و مصر در ماه‌های اخیر است.
در سفر سامح شکری به سرزمین‌هایاشغالی، نتانیاهو در دیدار با او با اشاره به هم‌پیمانی و هماهنگی میانمصر و این رژیم در انجام اقداماتی علیه تونل‌های غزه و مبارزه با گروه‌هایمسلح در صحرای سینا خواهان تداوم روابط و عدم اکتفا به صلح سرد شد.
اشاره نتانیاهو به صلح گرم وحمایت از نقش مصر برای تحقق مذاکرات میان این رژیم و تشکیلات خودگردانبه‌خوبی نشان می‌دهد که نتانیاهو به دنبال بهره‌گیری از طرح سیسی است. اوجحمایت نتانیاهو از طرح سیسی در تماس تلفنی وی با جان کری بود که گفت: «طرحعبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر را به طرح فرانسه ترجیح می‌دهم به عقیدهمن مشارکت دادن کشورهایی که از منطقه فاصله دارند، در روند صلح بی‌فایدهاست بلکه بایستی کشورهای منطقه در این امر مشارکت داشته باشند و من به روندصلحی تمایل دارم که طی آن کشورهای منطقه برای پیشبرد روند عادی سازی روابطبا اسرائیل و مذاکرات بین اسرائیل و فلسطینیان اقدام کنند»
طرح سیسی و حمایت تل‌آویو از آنرا به دو گونه می‌توان تحلیل نمود. تحلیل نخست آن است طرح سیسی با آنکه حقتداوم اشغالگری صهیونیست‌ها در مناطق خارج از 1948(شهرک‌های ساخته شده) راامکان‌پذیر می‌سازد و دیگر مناطق کرانه باختری تنها در حد یک حکومتخودمختار فلسطینی (نه دولت فلسطینی) باقی خواهد ماند، اما حمایت تل‌آویو ازسیسی به‌منظور ارائه جایگزینی برای طرح فرانسه و خارج شدن این رژیم ازفشارهای بین‌المللی است و تل‌آویو اعتقادی به این طرح و به سرانجام رساندنپیشنهاد سیسی ندارد.
اما تحلیل دوم برخلاف تحلیل اولنشان از آن دارد که طرح سیسی موضوعی جدی و برنامه ریزی شده از سوی برخیکشورهای عربی و رژیم صهیونیستی به‌منظور تکمیل کمپ دیوید و عادی سازی روابطاست. گزاره‌های اثباتی این تحلیل عبارت‌اند از تغییر ژئوپلیتیک صحرای سیناطی دو سال گذشته، ارائه شدن این طرح از سوی مراکز تصمیم‌ساز و پژوهشگرانصهیونیستی پیش از 2010 و تلاش جدی سیسی برای اجرای این طرح.
مرکز امنیت داخلی رژیمصهیونیستی (INSS) در گزارشی آورده است همان‌گونه که انور سادات در شرایط وزمان سخت داخلی و اقتصادی طرح صلح را مطرح نمود، سیسی همانند سادات درزمانی که مصر شاهد رکود کامل است، از تلاش برای آغاز مذاکرات میان تشکیلاتخودگردان و رژیم صهیونیستی بر طبق طرحی جدید سخن می‌گوید. این مرکز پژوهشیصهیونیستی طرح ابتکاری سیسی را بهتر از طرح فرانسه معرفی می‌نماید و پذیرشاین طرح را مقدمه‌ای برای ایجاد ثبات کامل در منطقه می‌داند و به دلیل عدمنشان دادن تمایل جدی از سوی نتانیاهو نسبت به ابتکار سیسی، وی را موردانتقاد قرار می‌دهد و حمایت کنونی دولت تل‌آویو از طرح سیسی را ناکافیمی‌داند.[8]
3- جمع‌بندی
بررسی و واکاوی طرح ابتکاریسیسی نشان می‌دهد این پیشنهاد خیانت بزرگی به آرمان فلسطین است. خواستهژنرال سیسی از مطرح نمودن طرحی متفاوت و سازشی که آن را «صلح گرم» نامیدهاست، ادامه دادن راه انور سادات و دستیابی به صلحی جدید با توسعه و گسترشکمپ دیوید است. سیسی به دنبال دستیابی به جایگاه پیشین مصر در جهان عرب ومنطقه غرب آسیا با استفاده از پایه‌های سازش کمپ دیوید است. به نظر می‌رسدحمایت نتانیاهو و تل‌آویو از طرح سیسی هم تاکتیکی برای ارائه جایگزین طرحفرانسه و خارج شدن این رژیم از فشارهای بین‌المللی است و هم راهبردی جدی وبرنامه ریزی شده از سوی پژوهشگران و مراکز تصمیم‌ساز رژیم اشغالگر و برخیکشورهای عربی به‌منظور تکمیل کمپ دیوید و عادی سازی روابط می‌باشد.
منبع: اندیشکده راهبردی تبیین
