فسادخانواده نتانیاهو، انزوای این رژیم در اروپا، انتقادات در خصوص سیاستتقابل با فلسطینیان و مقاومت غزه و… مجموعه عواملی است که موجب شده استمخالفان به دنبال ساقط نمودن کابینه فعلی همانند کابینه پیشین و اکثریتکابینههای دیگر این رژیم پیش از پایان دوره چهارساله باشند و رسانههاگزینههای مختلفی به عنوان رقیبان احتمالی نتانیاهو مطرح نمایند.
طیماههای گذشته بهویژه پس از کنارهگیری لیبرمن از کابینه، موضوع رقیباناحتمالی نتانیاهو و انحلال ائتلاف وی در کنست پیش از پایان مهلت چهارسالهبار دیگر در رسانهها مطرح شده است. یکی از یادداشتهای مطرح شده در اینموضوع یادداشت هاآرتص بود که در گزارشی از 15 جانشین احتمالی نتانیاهو نامبرده است.[1]
فساد خانواده نتانیاهو، انزوای این رژیم دراروپا، انتقادات در خصوص سیاست تقابل با فلسطینیان و مقاومت غزه و…مجموعه عواملی است که موجب شده است مخالفان صدای خود را علیه نتانیاهو دراین چند ماه بلندتر نمایند و به دنبال ساقط نمودن کابینه فعلی همانندکابینه پیشین و اکثر کابینههای دیگر این رژیم پیش از پایان دوره چهارساله،باشند.
کابینه پیشین نتانیاهو در دوم آذر 93 (2 دسامبر2014) با برکنار شدن لاپید وزیر دارایی و لیونی وزیر امور قضایی و استعفای 4وزیر دیگر، از هم فروپاشید و کنست با رأی قاطع 93 عضو از 120 عضو، خود رامنحل نمود تا شاهد کوتاهترین پارلمان از زمان تشکیل این رژیم جعلی باشیم.
شکستمذاکرات سازش، فشارهای بینالمللی و داخلی به این رژیم پس از شکست و جنابتجنگ 51 روزه در تابستان 93، اعتراضات قدس شرقی و بودجه سال 2015 در خصوصمیزان بودجه نظامی و افزایش مالیات مجموعه دلایلی است که برای انحلالکابینه و کنست نام برده میشوند.[2]
اما آنچه در انتخاباتکنست در 26 اسفند 94(17 مارس 2015) رقم خورد، بسیاری از تحلیلگران راغافلگیر کرد چرا که نتانیاهو با زیرکی تمام، ضمن انحلال دولت توانست باریدیگر کابینه تشکیل دهد و ده کرسی بیشتر از کنست پیشین، از آنِ لیکودنماید. با آنکه کابینه جدید با ائتلاف حداقلی 61 کرسی از 120 کرسی کنستتشکیل شد اما نتانیاهو بسیاری از رقیبان خود را از کابینه حذف نمود.
دربیستمین انتخابات کنست، حزب لیکود 30 ، اتحاد صهیونیستی 24 ، فهرست مشترکعربی 13 کرسی، یش عاتید 11، همه ما (کولانو) 10 ، خانه یهود 8 ، شاس 7 ،یهودیت توراتی و اسرائیل خانه ما (اسرائیل بیتنا) 6 و میرتص 5 کرسی کسبنمودند.
نتانیاهو با ائتلافی متشکل از لیکود، خانه یهودی،کولانو ، شاس و یهودیت توراتی کابینه جدید را موفق شد تشکیل دهد.[3]کابینه جدید نتانیاهو به باور تحلیل گران افراطیترین کابینه این رژیم رارقم زد و این موضوع موجب شده است از درون کنست و حتی کابینه مخالفتهایی بههمراه داشته باشد.
| کابینه پیشین نتانیاهو در دوم آذر 93 (2 دسامبر 2014) با برکنار شدن لاپید وزیر دارایی و لیونی وزیر امور قضایی و استعفای 4 وزیر دیگر از هم فروپاشید و کنست با رأی قاطع 93 عضو از 120 عضو، خود را منحل نمود تا شاهد کوتاهترین پارلمان از زمان تشکیل جعلی این رژیم باشیم. |
کابینهای افراطیتر، دشمنانی مصممتر
اززمان تشکیل کابینه جدید، نتانیاهو با رقیبان و مخالفان جدیای در سیاستداخلی و خارجی کابینه خود مواجه شده است. یکی از مخالفان نتانیاهو درابتدای تشکیل کابینه، لیبرمن رئیس حزب افراطی «اسرائیل خانه ما» بود.
امابا گذشت مدتی، در ابتدای خرداد 95 و پس از استعفای موشه یعلون از وزارتجنگ، طبق توافقی میان حزب لیکود و «اسرائیل خانه ما» نتانیاهو، لیبرمن رابه عنوان وزیر جنگ انتخاب نمود. انتخاب لیبرمن موجب شد کابینه نتانیاهو 6صندلی حزب «اسرائیل خانه ما» را به ائتلاف خود اضافه نماید و تعدادکرسیهای ائتلاف به 67 صندلی افزایش یافت. در یکی از بندهای توافق مذکور همبر اجرای مصوبه ژوئیه سال گذشته درباره توسعه روستاهای دروزی و شرکسی وشهرکسازیها طی سالهای 2016 تا 2020 توسط دولت صهیونیستی تأکید شده استکه نشاندهنده افراطیتر شدن کابینه است.[4]
این افراطیترشدن کابینه موجب جدیتر شدن مخالفان برای تقابل با نتانیاهو و شکست ویگردید. یکی از اصلیترین مخالفان نتانیاهو موشه یعلون وزیر جنگ پیشینکابینه است. وی برای نشان دادن جدیت خود در مخالفت با نتانیاهو از حزبلیکود و کنست رژیم صهیونیستی استعفا نمود و از تأسیس حزب جدیدی با نام«رهبران متفاوت» خبر داد که قرار است از آن به عنوان تریبونی برای بهبودپایگاه مردمی و سیاسی خود استفاده کند.
| موشه یعلون، آویگدور لیبرمن، اسحاق هرتزوگ، زیپی لیونی، موشه کحلون، لائیر لاپید، شلی یاکیموویچ، ایرل مارگالیت، گدعون ساعر را میتوان رقبای احتمالی نتانیاهو دانست. |
رقیبان محتمل نتانیاهو
1- موشه یعلون (Moshe Yaalon):
یعلوناز دهه 90 میلادی در بالاترین سمتهای ارتش رژیم صهیونیستی فعالیت نمودهاست. در سال 1995 رئیس دستگاه اطلاعات نظامی ارتش شد و در سال 2002 بهفرماندهی کل ارتش رسید و در سال 2005 از سمت خود استعفا نمود. وی از سال2008 وارد حزب لیکود و در سال 2009 وارد کنست شد. یعلون ایران را دشمن اصلیرژیم صهیونیستی میداند و از حامیان جدی روابط اعراب و تلآویو است. شایدبتوان یعلون را پس از استعفا از وزارت جنگ، کنست و حزب لیکود و اعلام رسمیبرای رقابت، اصلیترین رقیب نتانیاهو دانست. یعلون توانایی همپیمانی بادیگر افراد جداشده از حزب لیکود چون گدعون ساعر، کحلون و لاپید را هم دارد.
2- آویگدور لیبرمن (Avigdor Lieberman):
لیبرمنرئیس کنونی حزب «اسرائیل خانه ما» است که تاکنون سمتهای گوناگونی چونوزارت امور داخلی، وزارت زیرساخت ملی، وزارت امنیت داخلی این رژیم را برعهده داشته است. لیبرمن در کابینه پیشین وزارت جنگ را بر عهده داشت اما پساز فروپاشی کابینه در انتهای سال 93 از ائتلاف با لیکود و نتانیاهو خارج شدو برخی این اتفاق را ضربه بزرگی به نتانیاهو میدانستند؛ اما اکنون ویباری دیگر در قامت وزارت جنگ و بر اساس یک توافق میان حزب خود و لیکود بهکابینه برگشته است. برخی تحلیل گران معتقدند لیبرمن به دلیل جایگاه حزب خودو نزدیکی وی با برخی افراد چون موشه کحلون از افراد جدا شده لیکود و اریهدرعی رهبر حزب ساش از یهودیان تندرو و سفاردی، یک تهدید برای نتانیاهو است.
3- اسحاق هرتزوگ (Isaac Herzog):
هرتزوگرهبر حزب کارگر است که امروزه به عنوان رهبر اپوزیسیون کابینه نتانیاهو درکنست شناخته میشود. حزب وی با ارائه لیست مشترک با حزب هاتنوعا تحت عنواناتحاد صهیونیستی توانست 24 کرسی در انتخابات پیشین کنست به دست آورد. ویاز موافقین راهکار طرح دو دولت است. استدلال وی برای طرح دو دولت، افزایشجمعیت فلسطینیان و در اقلیت قرار گرفتن یهودیان در سالهای آتی است. یکی ازانتقادات اصلی وی به نتانیاهو در خصوص تداوم شهرکسازی و اقدامات خشن ارتشبا فلسطینیهاست؛ اما با این وجود هرتزوگ طرح تقسیم قدس از طریق دیوارحائل بهمنظور کنترل عملیات مقاومتی فلسطینیان را پیشنهاد کرده است.
| به نظر میرسد اکنون جدیترین رقیبان نتانیاهو راستگرایانِ جداشده از کابینه وی یا حزب لیکود هستند. افرادی چون موشه یعلون، لیبرمن، لاپید و کحلون از این دسته رقیباناند که با یک ائتلاف توانایی دردسرسازی برای نتانیاهو را دارند. |
4- موشه کحلون (Moshe Kahlon):
کحلونتا پیش از انتخابات اخیر کنست عضو حزب لیکود بود؛ اما در سال 2015 با جداشدن از نتانیاهو و تشکیل حزب جدید «همه ما» توانست 10 کرسی را از آن خودنماید. نتانیاهو ساعاتی قبل از آغاز انتخابات کنست برای همراه کردن کحلونبا خود، پیشنهاد وزارت دارایی را به او مطرح نمود. هرچند این رشوهانتخاباتی از سوی رئیس حزب «همه ما» رد شد اما پس از انتخابات وی با لیکودائتلاف نمود و وزارت دارایی را بر عهده گرفت. حزب کحلون بزرگترین حزب پساز لیکود در ائتلاف دولت کنونی است، لذا خروج وی از کابینه بهتنهاییمیتواند موجب انحلال کنست و کابینه نتانیاهو گردد. پیش از برگزاریانتخابات پیشین کنست، آسوشیتدپرس در گزارشی مدعی شده بود 60 درصد مردمصهیونیست بر اساس نظرسنجیها خواهان نخستوزیری کحلون هستند. مشکلاتاقتصادی و ائتلافسازی با دیگر افراد جدا شده از حزب لیکود و راستگرایانمخالف نتانیاهو، دو عامل در دستان کحلون برای رقابت با نتانیاهو است.
5- زیپی لیونی (Tzipi Livni):
لیونیاکنون جزو قدرتمندترین سیاستمداران زن در رژیم صهیونیستی است. وی درسالهای 2006 تا 2009 سمت وزارت خارجه را بر عهده داشته است. لیونی در سال2009 پس از آنکه حزب کادیما که وی رئیس آن بود، نتوانست دولت ائتلافی تشکیلدهد به عنوان رهبر اپوزیسیون کابینه نتانیاهو در کنست تا سال 2012 شناختهمیشد و از مخالفان جدی نتانیاهو بود. اما در سال 2012 از حزب کادیما جداشد و حزب جدید هاتنوعا را تشکیل داد. وی پس از تشکیل حزب جدید، با لیکودوارد ائتلاف شد و سالهای 2013 و 2014 وزارت دادگستری کابینه نتانیاهو رابر عهده گرفت. وی در انتخابات پیشین کنست دوباره از نتانیاهو جدا شد و درائتلاف با حزب کارگر به رهبری اسحاق هرتزوگ فهرست مشترکی تحت عنوان اتحادصهیونیستی منتشر نمودند و 24 صندلی را کسب کردند. لیونی و هرتزوگ در اتحادبا یکدیگر جدیترین رقیب نتانیاهو در کنست محسوب میشوند.
6- لائیر لاپید (Yair Lapid):
لاپیدرهبر حزب یش عتید و وزیر دارائی کابینه پیشین نتانیاهو در سالهای 2013 و2014 بوده است. حزب وی بیشتر بر مسائل اقتصادی و اجتماعی تمرکز دارد وهواداران وی از طبقه سکولار جامعه صهیونیستی محسوب میشوند. وی یکی ازوزرای برکنار شده از سوی نتانیاهو در سال 2014 بود. اختلاف وی با نتانیاهوبر سر بودجه سال 2015 در خصوص میزان بودجه نظامی و افزایش مالیات را برخیاز اصلیترین دلایل فروپاشی دولت نتانیاهو دو سال زودتر از موعد میدانند.پس از امضای توافق هستهای میان ایران و 5+1 ، لاپید با توجه به ادعاهاینتانیاهو برای جلوگیری از این توافق و ناکامی در این کار، خواستار استعفایوی از نخستوزیری شد. لاپید پس از آغاز اجرای توافق هستهای این توافق رابسیار زیانبار معرفی نمود و ضمن اشاره به تهدید تونلهای غزه، این وضعیترا نتیجه ناکامی نتانیاهو دانست و برای رقابت با وی اعلام آمادگی نمود.
7- شلی یاکیموویچ (shelly Yachimovich):
یاکیموویچپیش از هرتزوگ بین سالهای 2011 تا 2013 رهبری حزب کارگر را بر عهده داشتهاست. یاکیموویچ میان جوانان صهیونیستی به دلیل رویکردهایش نسبت به موضوعاتاجتماعی و انتقاد از وضعیت مالی و اجتماعی سیاستمداران، حامیانی دارد. ویکتابی در راستای انتقاد از مسائل فرهنگی و اجتماعی در سرزمینهای اشغالینگاشته است.
| کحلون رهبر حزب «همه ما» با داشتن ده صندلی از کنست به عنوان بزرگترین حزب حاضر در ائتلاف پس از لیکود، بیشترین قدرت عمل را برای ساقط کردن کابینه نتانیاهو و برگزاری انتخابات زودهنگام کنست را در اختیار دارد. |
8- ایرل مارگالیت (Erel Margalit):
مارگالیتیک از سیاستمداران ثروتمند حزب کارگر است. وی اکنون در چارچوب لیست اتحادصهیونیستی، عضو کنست و عضو کمیته فناوری و اقتصادی آن میباشد. مارگالیتتمرکز ویژهای بر فناوری و تجارت در رژیم صهیونیستی دارد. برخی مارگالیت رانه تنها ثروتمندترین عضو کنست بلکه یکی از ثروتمندان رژیم صهیونیستیمیدانند. بر اساس گزارش نشریه فوربس در سال 2005 وی جزو برترینسرمایهداران غیر آمریکایی میباشد. مارگالیت معتقد است ایجاد فناوری درمیان یهودیان ارتودکس و ایجاد اشتغال برای اعراب و یهودیان راه حلبرونرفت از وضعیت کنونی است. نفوذ اقتصادی و ثروت مارگالیت موجب شده استوی تأثیر زیادی در تصویب بودجه کابینه و تصمیمات حزب خود داشته باشد.
9- گدعون ساعر (Gideon Sa’ar):
ساعریکی از افراد با سابقه و دارای نفوذ بالا در حزب لیکود است. وی از سال2003 تاکنون یکی از فعالان حزب لیکود بوده است. وی در سال 2009 توانستجایگاه دوم حزب لیکود برای راهیابی به کنست را از آن خود نماید. وی دردولت پیشین نتانیاهو، وزارت داخلی رژیم صهیونیستی را بر عهده داشت و بهاتخاذ مواضع جنجالی و تند مشهور شد. اما پیش از انحلال کابینه، وی دراقدامی عجیب از کابینه استعفا نمود اما در حزب لیکود باقی ماند. نفوذ وی درلیکود موجب شده است تحلیل گران وی را یکی از رقیبان داخلی نتانیاهو درلیکود بدانند. انتقادات اخیر وی به نتانیاهو، این گمان را تقویت نموده است.
نتیجهگیری
بهنظر میرسد نتانیاهو حتی اگر بتواند دولت کنونی را تا پایان مهلت قانونیخویش حفظ نماید، چالشها و مخالفان جدیای پیش روی خود خواهد داشت. اکنونجدیترین رقیبان نتانیاهو، راستگرایانِ جداشده از کابینه وی یا حزب لیکودهستند. افرادی چون موشه یعلون، لیبرمن، لاپید و کحلون از این دستهرقیباناند که با یک ائتلاف، توانایی دردسرسازی برای نتانیاهو را دارند.کحلون رهبر حزب «همه ما» با داشتن ده صندلی از کنست به عنوان بزرگترین حزبحاضر در ائتلاف پس از لیکود، بیشترین قدرت عمل را برای ساقط کردن کابینهنتانیاهو و برگزاری انتخابات زودهنگام کنست در اختیار دارد.
منبع: اندیشکده راهبردی تبیین
