بنیامیننتانیاهو نخست وزیر اسراییل روز سه شنبه 23 آذرماه به جمهوری آذربایجان سفر کرد؛دیداری که از مدت ها پیش، بسیار روی آن تبلیغات و از سوی رسانه‌های دو طرف نیز بهآن پرداخته شده بود. به گزارش رسانه‌ها، سفر نتانیاهو به آذربایجان در خلال سفر یکروزه او به جمهوری قزاقستان برنامه ریزی شده بود و چند ساعت بیشتر به طول نخواهدانجامید. نخستوزیر اسرائیل امروز برای دومین‌بار به جمهوری آذربایجان میرود.گفتنی است بنیامین نتانیاهو برای اولین‌بار در سال ١٩٩٧ میلادی شبانه و پنهانی بهباکو سفر کرد و هیچ تبلیغی از سوی مقامات تل‌آویو و باکو صورت نگرفت اما پس از اینسفر بود که مناسبات آذربایجان -اسرائیل شروع به پیشرفت کرد. اما سفر اخیر نتانیاهوبا تبلیغات گسترده و به‌گونه‌ای اعلام شد که همگان بدانند این سفر آشکارا و در روزروشن صورت خواهد گرفت تا عمق روابط تاکتیکی میان باکو و تل‌آویو به‌خوبی روشن شود.از آنجایی که نخست وزیر رژیم صهیونیستی پیش از انجام این سفر صحبت‌هایی ضد ایرانیبه زبان رانده و گفته بود که با دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا در موردلغو برجام حرف خواهد زد، این سفر از جنبه‌هایی برای جمهوری اسلامی ایران نیز حائزاهمیت است. زیرا به نظر می‌رسد که نخست وزیر اسرائیل که هنوز از شکل گیری توافقبرجام خشمگین است از هیچ تلاشی برای تحت فشار گذاشتن ایران در سطح منطقه فروگذارنخواهد کرد.
برهان حشمتی،کارشناس مسائل جمهوری آذربایجان در گفتگو با پایگاه خبری الوقت به بررسی اهداف سفرنتانیاهو به آذربایجان پرداخت و گفت:« در مورد اهداف سفر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی به جمهوری آذربایجان باید تاکید داشت که این سفر را باید درچارچوب مناسبات رژیم اسرائیل با جمهوری آذربایجان در کل ارزیابی کرد و صرفا بهدنبال اهداف مقطعی سفر نباشیم. جمهوری آذربایجان با اسرائیل در چند حوزه مناسباتخاصی دارد به خصوص اینکه رژیم صهیونیستی استفاده امنیتی گسترده‌ای از آذربایجانعلیه برخی کشورهای منطقه دارد.» این کارشناس معتقد است که محور اصلی مناسباتاسرائیل با آذربایجان بر مبنای استفاده امنیتی، تحریک قومی و استفاده برای اعمالنفوذ فرهنگی در آذربایجان با هدف حرکات ایذایی علیه ایران شکل گرفته است.
در این بیننباید از اهداف فرهنگی این سفر نیز غافل شد؛ اعلام سال چندفرهنگ گرایی در جمهوریآذربایجان و تدارک برنامه‌های گسترده برای تجلیل و بزرگداشت یهود و صهیونیسم تحتپوشش این نام نیز در واقع طرحی بود که از طرف مراکز یهودی – صهیونیست به دولتجمهوری آذربایجان ارایه و در سال ۲۰۱۶ اجرا و در چارچوب آن، به تمامی دنیا اعلامشد که مظهر و نمود اصلی «چندفرهنگ گرایی» جمهوری آذربایجان توجه و عنایتی است کهدولت جمهوری آذربایجان به یهودی‌های صهیونیست و فرقه‌های مرتبط با آن دارد.
برهان حشمتیدر این رابطه توضیح داد:« رژیم اسرائیل یک سری طرح‌های فرهنگی در آذربایجان اجرامی‌کند و سال 2016 به عنوان سال چند فرهنگ گرایی در جمهوری آذربایجان اعلام شدهاست. چندفرهنگ گرایی درواقع یک کلید واژه برای شیعه زدایی در جمهوری آذربایجاناست. در این میان یک سری سازمان‌های اسرائیلی در طراحی این سیاست نقش گسترده‌ایایفا می‌کنند. لذا اسرائیل طراح و به نوعی مجری این برنامه‌های چند فرهنگ گرایی درآذربایجان به شمار میرود. به نظر می‌آید این مسئله که نتانیاهو در اواخر سال2016 به باکو سفر کرده، به این دلیل است که می‌خواهد در اختتامیه سال چندفرهنگگرایی در آذربایجان حضور داشته باشد.»
عنصر دیگر درشکل دادن به مناسبات و روابط رژیم اسرائیل و جمهوری آذربایجان، مسائل اقتصادی است؛زیرا همچنانکه این کارشناس نیز اشاره دارد اساسا بخش اعظم یعنی 65 درصد از نیازهاینفتی اسرائیل از طریق آذربایجان تامین می‌شود. لذا تضمین جایگاه رژیم صهیونیستی بهعنوان خریدار انحصاری نفت جمهوری آذربایجان و ورود به شاهراه انتقال گاز اینجمهوری به اروپا می‌تواند یکی از اهداف اصلی سفر نتانیاهو به باکو باشد.
همچنین رژیمصهیونیستی در دو دهه و نیم گذشته تلاش مستمر و جدی و نظام مندی را برای نفوذ درساختار نظامی و نظام امنیتی قفقاز جنوبی داشته است که یک بخش مهم از راهبرد رژیمصهیونیستی در جمهوری آذربایجان اجرا شده است. برهان حشمتی در این خصوص می‌گوید:«از نظر نظامی نیز روابط دو طرف خیلی گسترده است و اسرائیل در سال‌های گذشته جمهوریآذربایجان را به انبار تسلیحاتی خود در منطقه قفقاز تبدیل کرده است. طبق آماری کهاعلام شده نزدیک به 6 میلیارد دلار تسلیحات از سوی اسرائیل به آذربایجان فروختهشده است. بهانه این فروش تسلیحاتی نیز بحران قره باغ است منتها به نظر نمی‌آیدصرفا این تسلیحات برای کاربرد در بحران قره باغ فروخته شده باشد؛ زیرا اساساآذربایجان هم به لحاظ ملاحظات جغرافیایی و هم به لحاظ وابستگی این کشور به ساختاراروپای غربی و تعهداتش نسبت به ناتو و سازمان امنیت همکاری اروپا، بنای استفاده ازاین تسلیحات نظامی برای بحران قره باغ را ندارد. لذا این انبار تسلیحاتی عملا برایایجاد یک نوع فضای روانی ضدایرانی به آذربایجان فروخته شده است. »
او ادامهداد:« روابط تل‌آویو-باکو به لحاظ امنیتی نیز قابل بررسی است و سازمان موساداسرائیل از همکاران بسیار مهم ساختارهای امنیتی جمهوری آذربایجان محسوب می‌شود.»این کارشناس مسائل آذربایجان با اشاره به استفاده‌های گسترده‌ای رژیمصهیونیستی از باکو برای عملیات‌های ایذایی ضد امنیتی علیه ایران، تاکید کرد:« شاهدبودیم تل‌آویو در ترور دانشمندان هسته‌ای ایران از موقعیت جغرافیایی جمهوریآذربایجان و امکانات فرودگاهی این کشور استفاده کرد. حتی اعترافات علي جمالي فشي،به عنوان عامل ترور شهيد علي محمدي موجود است که گفته بود از طریق فرودگاه باکو بهاسرائیل منتقل شده است بدون آنکه مهر فرودگاه در پاسپورتش ثبت شود.»
به گفتهحشمتی، علاوه بر این پایگاه‌های شنود که اسرائیل در مناطق مرزی جمهوری آذربایجانبرای جاسوسی علیه ایران مستقر کرده و اعزام پهپادهای جاسوسی داخل ایران برای بدستآوردن اطلاعات قابل ذکر است.
از سوی دیگریک روز پیش از سفر نتانیاهو به باکو، حسین امیرعبداللهیان دستیار ویژه رییس مجلسشورای اسلامی در امور بین الملل نسبت به این سفر و اظهارات نتانیاهو واکنش نشانداد و در کانال تلگرامی خود نوشت: «اظهارات مداخله جویانه نتانیاهو در آستانه سفرشبه باکو تحریک کننده و با هدف بر افروختن آتش فتنه از حوزه آسیای میانه و قفقاز بهشمار میرود.»
اما اینکارشناس معتقد است حد و اندازه آذربایجان آن قدر نیست که به عنوان یک بازیگر بینالمللی از آن یاد شود و بگوییم در مقطعی که دونالد ترامپ روی کار آمده، این کشورمی‌تواند مهره خوبی برای اسرائیل و آمریکا باشد. البته نباید فراموش کرد که درزمان تحریم‌های آمریکایی علیه ایران، باکو همکاری‌های گسترده‌ای با این کشور داشتو عملا تحریم‌هایی فراتر از تحریم‌های آمریکایی در مورد روابط بانکی با ایران وبلوکه کردن سرمایه‌های بانکی کشور اعمال کرد.
منبع :الوقت ، 24/09/1395
