طبق آمار منتشر شده از سوی آژانس مهاجرت رژیم صهیونیستی، مهاجرت به سرزمین‌های اشغالی در سال 2016 با کاهش روبرو بوده است. این گزارش بهانه‌ای شد تا در یادداشت پیشِ رو، به بررسی روند مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالی، مبدأ و مقصد مهاجرت و نیز چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی رژیم صهیونیستی بپردازیم.
طبق آمار منتشر شده از سوی آژانس مهاجرت رژیم صهیونیستی، مهاجرت بهسرزمین‌های اشغالی در سال ۲۰۱۶ با کاهش روبرو بوده است. این گزارش بهانه‌ایشد تا در یادداشت پیشِ رو، به بررسی روند مهاجرت یهودیان به سرزمین‌هایاشغالی، مبدأ و مقصد مهاجرت و نیز چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی رژیمصهیونیستی بپردازیم.
۱- چالش جمعیت، اصلی‌ترین بحران رژیم صهیونیستی
مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالی و مهاجرت معکوس، همواره دو چالشجدی و حساسیت‌برانگیز برای مسئولین رژیم صهیونیستی بوده است. اصلی‌ترینعامل در اهمیت مهاجرین، جمعیت صهیونیست‌ها در مقابل فلسطینی‌هاست. یکی ازچالش‌هایی که رژیم صهیونیستی همواره با آن روبرو بوده است، ناکامی در تکمیلفرآیند دولت- ملت‌سازی برای بقا است. در پایان سال ۲۰۱۷ جمعیت فلسطینیانساکن در سرزمین‌های فلسطین در عدد ۶٫۳ میلیون با کل یهودیان صهیونیست برابرمی‌شود. هم‌چنین طبق برخی پیش‌بینی‌ها در سال ۲۰۲۰ جمعیت فلسطینیان به ۷٫۲میلیون در مقابل ۶٫۹ میلیون یهودی در سرزمین‌های فلسطینی خواهد رسید. اینبرابری جمعیت چالش دولت- ملت‌سازی را برای رژیم صهیونیستی تشدید خواهدنمود.[۱]
برابری جمعیت فلسطینیان و صهیونیست‌ها، باعث شده است اختلاف و تنش میانصهیونیست‌ها برای شیوه برخورد با این چالش به وجود آید. شیمون پرزرئیس‌جمهور سابق رژیم صهیونیستی ضمن انتقاد به عدم تلاش برای ایجاد دو دولتتوسط دولت نتانیاهو، می‌گوید: «بهتر است در بخشی از این سرزمین یک کشوریهود داشته باشیم تا اینکه کل این سرزمین را بدون یک کشور یهود در اختیارداشته باشیم. اسرائیل باید به خاطر خودش راه‌حل دو کشوری را اجرا کند چراکه اگر قرار باشد اکثریتمان را از دست بدهیم، همانند امروز که با یکدیگر ازنظر تعداد برابر هستیم، نمی‌توانیم به‌عنوان یک کشور یهود یا یک کشوردموکراتیک باقی بمانیم. این مهم‌ترین مسئله است و متأسفم که دولت تل‌آویوبرعکس آن را انجام می‌دهد.»[۲]
رژیم صهیونیستی برای غلبه بر این چالش، وزارت جذب و مهاجرت را ایجادنموده است. این وزارت برای افزایش مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالی،تسهیلات ویژه‌ای برای مهاجران و مشمولان استفاده از تسهیلات دولتی در نظرگرفته است. به‌طور مثال، مهاجرین تا دو سال می‌توانند از حقوق و مزایایشهروندی بهره‌مند شده و از پرداخت هزینه‌های معیشتی، سکونتی، آموزشی و…معاف خواهند بود. این وزارت خانه برای جذب مهاجر اقدام به تأسیس صندوقی(Absorption Basket) نموده است و امکانات اقامتی، آموزش زبان عبری و … راانجام می‌دهد.[۳]
مهاجرت به رژیم صهیونیستی از زمان تشکیل این رژیم، هیچ‌گاه ثابت و منسجمنبوده است. سال‌های اولیه و ادعای ایجاد یک سرزمینی امن برای یهودیان،پیروزی در جنگ رمضان در سال ۱۹۷۳ و صلح اسلو در ۱۹۹۲ را می‌توان نقاط عطفدر سیر جذب یهودیان دانست. نمودار زیر فرآیند مهاجرت به سرزمین‌های اشغالی ونقاط عطف این روند را به‌خوبی نشان می‌دهد.[۴]
یکی از نکات بسیار حائز اهمیت در موضوع مهاجرت‌ها، کاهش یهودیان مستقردر کشورهای جهان در مقایسه با دهه‌های اولیه شکل‌گیری حکومت جعلی رژیمصهیونیستی است. اکنون تنها کشورهای اروپایی بالاخص فرانسه، اتحادیه شورویسابق و آمریکا یهودیان قابل توجهی دارند.[۵] البته ذکر این نکته هم ضروریاست که رژیم صهیونیستی و وزارت جذب و مهاجرین تلاش‌های فراوانی برای پذیرشیهودیان آفریقایی (فالاشه) از سوی صهیونیست‌ها و انتقال آنان به سرزمین‌هایاشغالی انجام داده‌اند. به‌طور مثال ۲۵ آبان ماه ۹۴ رسانه‌های رژیمصهیونیستی از موافقت دولت با مهاجرت ۹ هزار مهاجر یهودی اتیوپیایی بهفلسطین اشغالی خبر دادند و وزارت امور داخلی این رژیم اعلام کرد که هیئتدولت صهیونیستی با اجماع آراء با این طرح موافقت کرده است. در این موضوعنتانیاهو با صدور بیانیه‌ای از تصمیمی بزرگ خبر داد: «ما امروز تصمیم مهمیبرای جذب گروه دیگری از افرادی که با رژیم صهیونیستی ارتباط دارند،گرفتیم.»[۶] فالاشه‌ها برای پذیرش در سرزمین‌های اشغالی و جذب با فراز ونشیب‌های گوناگونی همراه بوده‌اند.[۷]
۲- نیم‌نگاهی به آمار مهاجرت یهودیان به رژیم صهیونیستی از سال ۲۰۰۸
طی سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵، دوران خوبی برای سازمان مهاجرت رقم خورد ومیزان مهاجرت، نه تنها با کاهش جدی‌ای روبرو نبوده است؛ بلکه سال‌های ۲۰۱۴ و۲۰۱۵ رشد قابل توجهی داشته است.
طبق آمار رژیم صهیونیستی، سال ۲۰۱۴ بالاترین میزان مهاجرت نسبت به دهسال پیش از آن اتفاق افتاده است. آماری که بسیار برای صهیونیست‌ها خوشحالکننده بود. طبق آمارهای رسمی که از سوی وزارت مهاجرت و آژانس جذب یهودانتشار یافت، تعداد یهودیان مهاجر تا پایان سال ۲۰۱۴، به حدود ۲۶ هزار وپانصد نفر رسید. این میزان رشدی ۳۲ درصدی را در مقایسه با سال قبل از آننشان می‌دهد.[۸]
اما آمار سال ۲۰۱۶، مسئولین صهیونیستی و وزارت مهاجرت و جذب را باریدیگر دچار چالش نمود. روزنامه «هاآرتص» در گزارشی اعلام کرد که مهاجرتیهودیان به فلسطین اشغالی در سال ۲۰۱۶ کاهش‌یافته است. این در حالی است کهرشد مهاجرت به فلسطین اشغالی از سال ۲۰۰۸ به این‌سو سیر صعودی داشت،به‌گونه‌ای که در همین سال ۱۵ هزار نفر از خارج به فلسطین اشغالی مهاجرتکرده‌اند و در سال ۲۰۱۳ میلادی هم ۱۹ هزار نفر و در سال ۲۰۱۴ میلادی هم ۲۷هزار نفر وارد فلسطین اشغالی شده‌اند. این روزنامه گزارش داد، در سال ۲۰۱۶میلادی ۲۷ هزار مهاجر به فلسطین اشغالی وارد شده‌اند که در مقایسه با سالقبل آن، ۱۳ درصد کاهش پیدا کرده است و این نخستین کاهش پس از ۲۰۰۸ است.
نمودار زیر که مرکز مهاجرت و جذب رژیم صهیونیستی منتشر نموده است،به‌خوبی نشان می‌دهد که طی سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵، مهاجرت به سرزمین‌هایاشغالی هیچ‌گاه کاهش نداشته است، بلکه در سال ۲۰۱۴ با رشد زیادی هم همراهبوده است. تنها از سال گذشته باری دیگر مهاجرت‌ها کاهش یافته است که درادامه به چرایی آن خواهیم پرداخت.[۹]
۳- علل افزایش مهاجرت در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵
۱-۳- فرانسه عامل نخست افزایش مهاجرت در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵
در سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۴ بیشترین سهم از مهاجرین در اختیار فرانسوی‌ها ومجموعه یهودیان کشورهای شوروی سابق بود. نمودار زیر به‌خوبی نشان می‌دهدکه از ۲۰۰۷ به این‌سو میزان مهاجرت فرانسوی‌ها به سرزمین‌های اشغالی روندثابتی را داشته و در سال ۲۰۱۴ با رشد عجیبی همراه بوده است. به‌جز پس ازجنگ شش‌روزه، در هیچ برهه‌ای همانند ده سال اخیر (از سال ۲۰۰۷ به این‌سو)یهودیان فرانسوی اشتیاق مهاجرت نداشته‌اند.[۱۰]
در سال ۲۰۱۵ هم میزان مهاجران فرانسوی رکورد جدیدی را به میزان ۷۴۶۹ نفراز خوب به‌جا گذاشت. این افزایش آمار کمک شایانی به رژیم صهیونیستی نمود.لذا به خوبی روشن است رشد نمودار مهاجرین در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، رابطهمستقیمی با افزایش مهاجرین فرانسوی دارد.
هم‌چنین یکی دیگر از دلایل افزایش مهاجرت طی دهه اخیر، وضعیت کشورهاییچون برزیل و اوکراین است. وضعیت اقتصادی نابسامان، جنگ داخلی و سیاستبی‌ثبات موجب گردید یهودیان مستقر در این کشورها، مهاجرت به سرزمین‌هایاشغالی را انتخاب نمایند. ترکیه از دیگر مبدأهای نه‌چندان مطرح و مهممهاجرین یهودی است که در سال ۲۰۱۶ با افزایش سه برابری مهاجرت مواجههبود.[۱۱] اما سؤال اینجاست که چرا یهودیان فرانسه و دیگر کشورهایی چوناوکراین و برزیل مهاجرت خویش را در ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ افزایش دادند؟
۲-۳- ناامنی جهان و القای وجود وطنی امن برای یهودیان
افزایش مهاجرت یهودیان فرانسوی در ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، بخش عظیمی از آن ناشی ازبهره‌برداری صهیونیست‌ها و مؤسسات جذب یهودیان از فضای ناامنی در فرانسه وحمله به یهودیان در کنار رکود اقتصادی بود. نتانیاهو در سال ۲۰۱۵ پس ازحمله به یک رستوران یهودیان و روزنامه شارلی ابدو در پاریس در سخنانی گفت:«ما به برادران یهودمان که تنها به خاطر اینکه یهودی بودند، کشته شدندتسلیت می‌گوییم و به اقلیت یهودی در فرانسه اعلام می‌کنیم که همدردتانهستیم… من به تمامی یهودیان فرانسه و اروپا می‌گویم که اسرائیل تنها قبله‌نیست که به سمت آن نماز می‌خوانید بلکه اسرائیل وطن شماست.»[۱۲]
البته این سخنان نتانیاهو با واکنش تند برخی اروپایی‌ها همراه بود.فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور فرانسه در بازدید از منطقه‌ای در جنوب پاریسخطاب به یهودیان اروپا گفت: «دیگر اجازه نخواهم داد حرف‌هایی که در اسرائیلزده می‌شود؛ این تصور را به وجود آورد که یهودیان دیگر جایی در اروپا وبه‌ویژه فرانسه ندارند.» یا آنگلا مرکل صدراعظم المان نیز گفت: «ما همهتلاش خود را به کار می‌گیریم تا امنیت مؤسسات و شهروندان مرد و زن یهودیتأمین شود.» سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه این کشور نیز با ارائه مواضعمشابه گفت: «ما هر کاری لازم باشد انجام می‌دهیم تا یهودیان در آلمان باقیبمانند و احساس امنیت کنند.» هم‌چنین سباستین کورتز، وزیر امور خارجه اتریشنیز در رویکرد مشابه اظهار داشت: «باید تمام اقدامات لازم را به کارببندیم تا با تأمین امنیت، یهودیان مجبور به مهاجرت نشوند.»[۱۳]
۴- کاهش مهاجرت در ۲۰۱۶، چرایی و پیامدها
۱-۴- انتفاضه، اقتصاد بی‌ثبات رژیم و کمرنگ شدن ناامنی در مبدأ
اما سؤالی که باید به آن پاسخ داد، چرایی کاهش مهاجرت در سال ۲۰۱۶ است؟مارک آیزنبرگ، مسئول موسسه‌ای تحت عنوان کوالیتا (Qualita) که کار جذبیهودیان فرانسوی را انجام می‌دهد در خصوص کاهش مهاجرت یهودیان فرانسوی درسال ۲۰۱۶ در مقایسه با رکورد سال ۲۰۱۵ معتقد است که دلیل اصلی این اتفاقمشکلات اقتصادی رژیم صهیونیستی، عدم یافتن شغل مناسب از سوی مهاجران وهم‌چنین مشکلات دیگری چون زبان عبری است. وی تأکید کرد که آمار نشان می‌دهد۱۵ درصد از فرانسوی‌هایی که در دورانی که وضعیت ایده‌آل بوده، مهاجرتنموده‌اند، با نامیدی به کشور خود بازگشته‌اند. مارک آیزنبرگ این نکته راهم متذکر می‌شود که کاهش مهاجرین اوکراینی را در مقایسه با سال ۲۰۱۵، ناشیاز کمرنگ شدن علت مهاجرت یعنی جنگ با روس‌هاست. این نکته را هم باید مد نظرقرار داد که بر اساس گزارش ارائه شده از سوی موسسه سیاست قوم یهود،انتفاضه سوم و تشدید ناامنی هم یکی از دلایل مهم مهاجرت در سال اخیر بودهاست.[۱۴]
این کاهش مهاجرت به‌خوبی نشان می‌دهد که تغییر مبدأ مهاجرت از آمریکا واروپایی‌ها به کشورهایی خاص چون برزیل، اکراین و فرانسه در سال‌های ۲۰۱۵ و۲۰۱۴، ناشی از مشکلات این کشورها بوده است و اکنون با کمرنگ شدن علتمهاجرت، احتمالاً شاهد تداوم کاهش مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالیخواهیم بود؛ مگر آنکه رژیم صهیونیستی بتواند نظر یهودیان کشورهای آمریکاییلاتین و اوراسیا را بیش از پیش جلب نماید.[۱۵]
لذا اگر مسئولین رژیم صهیونیستی بخواهند جلوی منفی شدن کاهش مهاجرت رابگیرند، باید سهم کاهش مهاجرین فرانسوی را جبران نمایند؛ زیرا افزایش رشد۳۲ درصدی کل مهاجرین سال ۲۰۱۴ در مقایسه با سال قبل از آن، ناشی از افزایشمهاجرین فرانسوی بود.
۲-۴- مقصد اسکان مهاجرین، مهم‌ترین چالش رژیم
یکی از مهم‌ترین راهبردها و اهدافی که رژیم صهیونیستی از جذب یهودیاندنبال می‌نماید، تداوم شهرک‌سازی‌ها و یهودی‌سازی شهرهای اشغالی در کرانهباختری از جمله قدس شریف است. همواره یهودیان مهاجر با توجه به نگرش سیاسی،اقتصادی و مذهبی خویش، شهرهای گوناگونی را برای اسکان انتخاب می‌نمایند.به‌طور کلی می‌توان گفت یهودیان مذهبی یا ارتودکس قدس اشغالی و شهرهایمذهبی چون الخلیل و یا نزدیک به کرانه باختری و شهرک‌ها را انتخابمی‌نمایند. این در حالی است که سکولارها بیشتر تل‌آویو، حیفا و نتانیا رابرای اسکان برمی‌گزینند. لذا جذب یهودیانی که مشتاق به حضور در شهرک‌ها وقدس اشغالی باشند، برای وزارت جذب و مهاجرین رژیم صهیونیستی بسیار حیاتی‌تراز دیگر یهودیان است و کاهش مهاجرت این گروه برای رژیم صهیونیستیحساسیت‌های زیادی دارد. نمودار زیر که در سال ۲۰۱۶ در رسانه‌های صهیونیستیمنتشر شده است[۱۶]، تصدیق کننده تلاش صهیونیست‌ها برای سوق دادن مهاجرین بهقدس اشغالی است. این نمودار میزان اسکان مهاجرین در شهرهای گوناگون طی ۱۵سال اخیر را نشان می‌دهد.
اما نمودارهای دیگر نشان می‌دهد که مهاجران ۱۵ سال اخیر آمریکایی برخلافتصور غالب، قدس اشغالی و بیت شمس نزدیک به کرانه باختری را بسیار بیشتر ازتل‌آویو و حیفا برای سکونت انتخاب نموده‌اند و این نشان می‌دهد که مهاجرینآمریکایی بیشتر یهودیان مذهبی‌اند تا سکولار.
بعد از آمریکایی‌ها می‌توان یهودیان مهاجر فرانسوی را مذهبی و دارایگرایش صهیونیسم دانست. نتانیا یک شهر بندری و نزدیک تل‌آویو انتخاب نخستمهاجرین فرانسوی طی ۱۵ سال اخیر بوده است. این انتخاب نه‌چندان ایدئولوژیکییا مذهبی، موجب شده است نتانیا به پایتخت فرانسوی‌ها معروف شود؛ امافرانسوی‌ها پس از این شهر، قدس را برای اسکان انتخاب کرده‌اند. حدود ۸ هزارفرانسوی طی ۱۵ سال اخیر به قدس مهاجرت نموده‌اند و قطعاً با تشکیل زندگی وفرزند آوری بیش از این رقم، بر جمعیت قدس تأثیرگذار بوده‌اند.
اما مهاجرین آفریقایی چون اتیوپی و هم‌چنین کشورهای اتحاد شوروی سابقبرخلاف آمریکا و فرانسوی‌ها اولویتشان برای اسکان شهرهای ارزان‌تر یاغیرمذهبی است. به‌گونه‌ای که روی هم رفته طی ۱۵ سال گذشته از اتیوپی و تمامکشورهای اتحاد شوروی سابق، تنها ۷۵۰۰ یهودی به قدس سفر نموده‌اند. در حالیکه تنها نزدیک به ۱۶ هزار نظر طی این مدت از کشورهای اتحادیه سابق شوری بهحیفا سفر نموده‌اند. لذا این امر موجب شده است، علی‌رغم رقم بالایمهاجرین، این دو منطقه در اولویت‌های درجه دوم سیاست‌های جذب رژیمصهیونیستی قرار گیرند.
جمع‌بندی
مهاجرت به رژیم صهیونیستی از زمان تشکیل این رژیم، هیچ‌گاه ثابت و منسجمنبوده است. سال‌های اولیه و ادعای ایجاد یک سرزمینی امن برای یهودیان،پیروزی در جنگ رمضان در سال ۱۹۷۳ و صلح اسلو در ۱۹۹۲ را می‌توان نقاط عطفدر سیر جذب یهودیان دانست.
از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵، سال‌های خوبی برای سازمان مهاجرت رقم خورد و میزانمهاجرت، با کاهش جدی‌ای روبرو نبوده است. به‌گونه‌ای که سال ۲۰۱۴، سالیرویایی برای صهیونیست‌ها بود؛ اما در سال ۲۰۱۶ مهاجرت یهودیان بهسرزمین‌های اشغالی کاهش یافت. بررسی نمودارها و آمارهای ارائه شده نشانمی‌دهد که کاهش مهاجرت از فرانسه از اصلی‌ترین علل این اتفاق است.
از دیگر نکات حائز اهمیت در مهاجرت یهودیان برای تصمیم گیران رژیمصهیونیستی، جذب یهودیانی است که مشتاق به سکونت در قدس اشغالی، شهرک‌ها وشهرهای نزدیک به کرانه باختری‌اند. آمار نشان می‌دهد یهودیان فرانسه وآمریکا بیش از دیگر یهودیان مهاجر این اشتیاق سردمداران تل‌آویو را برآوردهمی‌سازند.
منبع:اندیشکده راهبردی تبیین
