مرکز عربیپژوهش‌ها و مطالعات سیاسی در پژوهشی تحت عنوان “سیاست‌های احتمالی دولت ترامپ درقبال نزاع فلسطینی ـ اسرائیلی” آورده است: با وجود آنکه پیش‌بینی درباره سیاست‌هایدولت ترامپ دشوار است اما روشن است که مواضع آمریکا در قبال منازعه فلسطینی‌ـ‌اسرائیلیبا تغییرات زیادی مواجه شده است که این امر پیامدهای بزرگی را برای آمریکا در سطحملی و بین‌المللی به همراه خواهد داشت.به گزارش مرکز اطلاع رسانی فلسطین متن کاملاین مقاله به شرح زیر است:
همزمان با برعهده گرفتن رسمی امور آمریکا از سوی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری جدیدآمریکا، جهانیان به دنبال رصد رویکرد سیاست خارجه او هستند به ویژه اینکه او هنوزرویکرد سیاست خارجه منسجمی را ارائه نکرده ، علاوه بر آن مواضعی که او تا به امروزبیان کرده، پر از ابهام و تضادهایی است که در این میان منازعه فلسطینی ـ اسرائیلیهم از این مساله مستثنی نبوده است. پیش از این نیز ترامپ مواضعی را بیان و چندینبار هم مواضع متضاد با مواضع قبلی را مطرح کرد؛ او هم چنین خود را بیش از همه،فردی دارای صلاحیت و شایستگی در تحقق “صلح” میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها می داندو اینکه او می تواند بین طرفین درگیر فلسطینی و اسرائیلی “بی طرف” باشد، اما درمقابل به این مساله اشاره می کند که اسرائیل خواهان صلح نیست و بعد از آن نیزکاملا بر جناح راستگرایان اسرائیلی متمرکز شده و قول داد تا سفارت آمریکا را از تلآویو به بیت المقدس منتقل کند؛ اما او مجددا تأکید می کند که در راستای تحقق “صلح”میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها قدم برخواهد داشت و در این راستا جارید کوشنر،دامادش را به عنوان “ناظر بر روند صلح در خاورمیانه” انتخاب کرد. در این چند صفحهنگارنده می کوشد تا به بیان بایدهای سیاست‌های دولت ترامپ در قبال نزاع فلسطینی –اسرائیلی به واسطه چهار مساله روابط با اسرائیل، موضع احتمالی در قبال مذاکراتسیاسی با فلسطینی‌ها، انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس و شهرک سازی بپردازد .
روابط با اسرائیل
اطلاعاتی در قبال وجود روابطی ویژه و متمایز بین ترامپ و اسرائیل وجود ندارد و اینچیزی است که در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری مشخص بود ونهایت چیزی کهتوانست از یهودیان آمریکا به دست آورد، تقدیرنامه‌هایی بود که از سازمان‌هایصهیونیستی همچون صندوق پول یهود به دست آورد که جایزه” درخت زندگی” را در سال ۱۹۸۳به وی اعطا کرد؛ جایزه ای که بنابر قدردانی از افراد به خاطر “ارائه خدمات بهجامعه و تعهداتشان در موضوع دوستی آمریکا –اسرائیل”، تقدیم می‌شود. وی همچنین درسال ۲۰۰۴ در جشن «روز اسرائیل» در نیویورک شرکت کرد و در اوایل سال ۲۰۱۵ از یکسازمان صهیونیستی آمریکایی محافظه کار تقدیرنامه دریافت کرد. همچنین می‌توان دراینجا به این مساله اشاره کرد که روابط ویژه‌ای بین ترامپ و بنیامین نتانیاهو،نخست وزیر فعلی اسرائیل وجود دارد؛ به گونه‌ای که ترامپ برای تشویق اسرائیلی‌ها بهحمایت از رقابت‌های انتخاباتی نتانیاهو در سال ۲۰۱۳، یک فیلم ویدئویی ویژه را ضبطکرد.
اما روابط ویژه ترامپ و برخی تقدیرنامه‌هایی که او از سازمان‌های یهودی، آمریکاییو اسراییلی دریافت کرده بیانگر مواضع سیاسی روشن او در قبال حمایت از اسرائیل وسیاست‌های آن نیست که این امر تردید‌هایی را درباره او بین یهودیان جمهوریخواه ویهودیان آمریکایی به ویژه در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری ایجاد کردهاست؛ رقابت‌هایی که او در آن بارها اعلام کرده است که “اسرائیل را دوست دارد.او دریکی از مناظره‌های انتخاباتی جمهوریخواهان در فوریه ۲۰۱۵ بیان کرد که می خواهد درمذاکرات صلح میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها بی‌طرف باشد و در دسامبر ۲۰۱۵ یک باردیگر خشم یهودیان آمریکایی را برانگیخت. زمانی که گفت: تحقق صلح به این امر بستگیدارد که آیا اسرائیل می خواهد به یک توافق برسد یا خیر یا اینکه آیا اسرائیل آمادهاست بعضی چیزها را قربانی کند یا خیر .و به این ترتیب شک و تردیدهای یهودیانآمریکا نسبت به ترامپ زمانیکه در همان ماه (دسامبر) اعلام کرد که قدس را به عنوانپایتخت ابدی اسرائیل! می داند، افزایش یافت.مواضع ترامپ در قبال اسرائیل از مارس۲۰۱۶ با تغییرات زیادی مواجه شد؛ به ویژه اینکه او در سخنرانی اش در کنفرانسسالانه سازمان روابط آمریکا و اسرائیل “آیپک” در واشنگتن اعلام کرد:در روزی که بهعنوان رئیس جمهوری آمریکا انتخاب خواهم شد، رفتار با اسرائیلی‌ها به عنوانشهروندان درجه دو نیز پایان خواهد یافت. وی هم چنین قول داد تا سفارت آمریکا را ازتل آویو به بیت المقدس پایتخت ابدی ملت یهود! منتقل کند.ترامپ همچنین گفته بود کهدر صورت انتخابش به عنوان رئیس جمهوری با نتانیاهو درباره تلاش برای تحقق صلح وثبات در اسرائیل و کل منطقه گفت وگو خواهد کرد. از آن زمان، ترامپ مستقیما مواضعیرا در قبال راستگرایان تندروی اسرائیلی در پیش گرفت و در مواضع و اظهارنظرهایحمایتی اش در قبال اسرائیل و توسعه شهرک سازی‌ها و حتی دردوره بعد از انتخابش بهعنوان رئیس جمهوری، ثابت قدم شد و تأکید کرد که او به قول و قرارهایش در قبالانتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس متعهد است.او همچنین با سنت‌های متعارف آمریکامخالفت کرد. او در دسامبر ۲۰۱۶ تصمیم دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری قبلی آمریکارا در خصوص خودداری از استفاده از حق وتو در قبال قطعنامه شماره ۲۳۳۴ شورای امنیتسازمان ملل، محکوم کرد. قطعنامه‌ای که توسعه شهرک سازی‌های اسرائیل در کرانهباختری و بیت المقدس شرقی را محکوم کرد و اراضی اشغالی بعد از چهارم ژوئن ۱۹۶۷، رابه عنوان اراضی اشغالی برشمرد وهمه شهرک سازی‌های انجام شده را نیز نامشروعخواند.ترامپ برای اینکه تأکید کند به وعده‌هایش در قبال اسرائیل پایبند است، دوروز بعد از انتصابش به عنوان رئیس جمهوری آمریکا تلفنی با نتانیاهو صحبت و برپایبندی‌اش بر روابط مستحکم با اسرائیل و التزام بی سابقه به امنیت آن، تأکید کردو او (نتانیاهو) را به کاخ سفید دعوت کرد.
موضع احتمالی در قبال مذاکرات سیاسی
شاید بیشتر مسایل مبهم در رویکرد ترامپ در قبال منازعه فلسطینی –اسرائیلی در مواضعاحتمالی دولت او در قبال روند مذاکرات و آنچه که باید انجام دهد، نهفته باشد؛ چراکه اظهارنظرهای او و اطرافیان محدودش بر این موضوع موجب تناقض گویی می شود. از یک‌سودولت ترامپ معتقد است که صلح بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها تنها از طریق مذاکراتمستقیم میان طرفین محقق می شود (که این امر با مواضع راستگرایان اسرائیلی که بهدنبال تنها گذاشتن فلسطینی‌ها و انجام مذاکرات با آنها براساس قدرت دوجانبه هستند،مطابقت دارد) که این امر به معنای دور کردن نقش سایر نهادها از جمله سازمان ملل وقطعنامه‌های مشروع بین‌المللی است و اینکه نقش آمریکا عملا و به طور مستحکم بااسرائیل به تحقق پیشرفت منحصر خواهد شد.اما از سوی دیگر، ترامپ بعد از موفقیتش درانتخابات در گفت وگو با روزنامه نیویورک تایمز اعلام کرد: او قصد دارد کسی باشد کهصلح را میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها محقق می کند. برخی از مسئولان عالیرتبه دولتوی همانند رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه، جیمز ماتیس، وزیر دفاع و نیکی‌هالی، سفیرونماینده آمریکا در سازمان ملل تأیید می کنند که توافق صلح میان فلسطینی‌ها واسرائیلی‌ها به تشکیل دولت فلسطینی منجر می‌شود و برای تحقق این امر ترامپ بر اینباور است که کوشنر داماد او مناسبترین شخص برای تحقق این هدف است و این در حالیاست که کوشنر از هیچ تجربه دیپلماتیکی برخوردار نیست؛ علاوه بر اینکه در بی طرفیاو جای شک بسیاری وجود دارد؛ چرا که او متعلق به یک خانواده مذهبی یهودی است که بهحمایت از اسرائیل وشهرک‌سازی‌های یهودی در کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی اشغالیشهرت دارد.همچنان که دیوید فریدمن که از سوی ترامپ به عنوان سفیر آمریکا دراسرائیل تعیین شده، به حمایت مطلق از اسرائیل و شهرک‌سازی در کرانه باختری و قدسشرقی شهرت دارد و او صراحتا از “حق” اسرائیل در الحاق کرانه باختری و قدس شرقی بهاسرائیل سخن به میان می آورد. برخی از کارشناسان آمریکایی معتقدند حداقل در ماه‌هایاولیه تشکیل دولت ترامپ، از سرگیری مجدد مذاکرات صلح میان طرفین فلسطینی واسرائیلی، جزو اولویت‌های دولت آمریکا نخواهد بود.
انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس
ترامپ یک روز قبل از مراسم تحلیف تأکید کرد که به تعهداتش در قبال انتقال سفارتآمریکا به بیت المقدس شرقی عمل خواهد کرد؛ اما بعد از هشدارهای مسئولان آمریکایی،متحدان، کشورهای اروپایی و عربی مبنی بر اینکه این گونه اقدامات موجب بحرانی شدناوضاع فلسطین اشغالی و منطقه به شکل کامل خواهد شد و بر منافع و امنیت ملی آمریکاتأثیر خواهد گذاشت، به نظر می رسد دولت ترامپ باید صبر کند و آنطور که سخنگوی کاخسفید گفته است “دولت (ترامپ) در مراحل اولیه بررسی این موضوع قرار دارد. همچنین نشانه‌هاحاکی از آن است که اسرائیل خود اکنون تمایلی به پرداخته شدن به این موضوع ندارد؛چرا که آمادگی بروز خشونت‌های احتمالی بر اثر انجام این اقدام را ندارد. بنا براعلام منابع اسرائیلی، نتانیاهو سعی نکرده است تا در جریان تماس تلفنی برقرار شدهمیان او و ترامپ به مساله تعهد آمریکا به انتقال سفارتخانه‌اش و حتی تعیین یک جدولزمانبندی شده برای تحقق این امر، بپردازد. با این وجود، به نظر می رسد که دولتترامپ در موضوع انتقال سفارتخانه جدی است؛ اگر چه برای کاهش تأثیر این تصمیم گام‌هایتدریجی برمی دارد، البته مساله انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس عملا تا پیش ازاوایل ژوئیه آینده امکان پذیر نیست؛ چرا که اوباما در دسامبر ۲۰۱۶، قانون تعویقمعمول از سال ۱۹۹۵ را برای این انتقال به مدت شش ماه امضا کرده بود. در راستایگزینه‌های مطرح در مرحله اولیه انتقال، سفیر باید در بیت المقدس زندگی کند، درحالی که در سفارت آمریکا در تل آویو فعالیت دارد یا اینکه سفیر باید درهتل یا دفترمشخصی در کنسولگری آمریکا در بیت المقدس فعالیت کند بدون اینکه عملا سفارتخانهمنتقل شود. با این وجود اصلا نمی توان درباره تصمیم نهایی ترامپ در این باره پیش بینیداشت.
شهرک‌سازی
با وجود آنکه هنوز موضع گیری مشخصی از سوی دولت ترامپ در قبال شهرک سازی‌هایاسرائیل در کرانه باختری و بیت المقدس شرقی وجود ندارد و این اقدام صهیونیست‌ها ـبر اساس موضع گیری رسمی آمریکایی‌ها ـ نامشروع به شمار می رود، مشخصه‌های اولیهحاکی از آن است که این موضوع هرگز آنطور که در دولت اوباما بود، نقطه بحران بینآمریکا و اسرائیل نخواهد بود.از سوی دیگر ترامپ قطعنامه شماره ۲۳۳۴ شورای امنیتسازمان ملل را محکوم کرد و کوشنر داماد او و دیوید فریدمن، سفیر پیشنهادی برایاسرائیل نیز از حامیان شهرک‌سازی هستند. در راستای اطمینان اسرائیل از دولت ترامپ،شهردار بیت المقدس از پیشرفت در پروژه ساخت ۵۵۰ واحد مسکونی جدید در بیت المقدسشرقی در روز تحلیف ترامپ به عنوان رئیس جمهوری خبر داد. این در حالی است که اینپروژه به درخواست دولت اسرائیل تا پایان دوره ریاست جمهوری باراک اوباما به تأخیرافتاده بود .بنابر اعلام مئیر ترجمان، معاون شهردار بیت المقدس، بعد از روی کارآمدن ترامپ قوانین بازی تغییر کرد. همچنین امروز احزاب راستگرا در ائتلاف حاکم دراسرائیل مثل حزب خانه یهودی به رهبری نفتالی بنت برای پیوستن شهرک معالیه أدومیمدر شمال شرق بیت‌المقدس به تل‌اویو فشار وارد می کند؛ مساله‌ای که احتمال تشکیلدولت فلسطینی یکپارچه را به پایان خواهد رساند؛ چرا که این شهرک‌ها شمال و جنوبکرانه‌باختری را به هم وصل می کنند. روشن است که دولت ترامپ صرف نظر از مواضع رسمیبر سر توسعه شهرک سازی تسامح به خرج خواهد داد و هرگز نظارتی بر آن نخواهد داشت.جنبش اسرائیلی “اکنون صلح” که از سالها پیش مأموریتش تنها انتقاد از شهرک سازی،نظارت بر آن و ارائه گزارش درباره آن بود، متحدی را در داخل دولت ترامپ نخواهدیافت. نتانیاهو در سخنانی درباره کنفرانس صلح در خاورمیانه که ۱۵ ژانویه ۲۰۱۷ درپاریس برگزار و از سوی دولتش نیز تحریم شد، گفت: این کنفرانس مربوط به دوره قبلاست و جهان به زودی شاهد دوره جدیدی خواهد بود .
در چنین شرایطی،دکتر «فواد ایزدی» استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران درگفتگو با خبرگزاری قدس (قدسنا) در باره طرح انتقال سفارت ایالات متحده آمریکا ازتل آویو به قدس و سخنان ترامپ در این رابطه گفت: این مواضع و سخنان را دونالدترامپ در زمان انتخابات گفته است و این سفیری هم که انتخاب کرده است سفیر به شدتطرفدار رژیم صهیونیستی است. منتها این اقدامات تبعات و هزینه بسیار گسترده وبالایی برای ایالات متحده آمریکا دارد.
کارشناس ارشد روابط بین الملل در ادامه بیان داشت: اکنون که آقای ترامپ به عنوانرئیس جمهوری وارد کاخ سفید شده است کمتر در این مورد سخن می گوید. حتی زمانی که ازسخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا در این رابطه یکی از خبرنگاران سوالپرسیده بود، سخنگو با قطعیت پاسخ نگفت که می خواهند این کار را انجام دهند. در حالحاضر سوال اساسی که مطرح می شود این است که در عالم واقع آیا ترامپ این اقدام راانجام می دهد یا نه، می توان گفت که این مسئله همچنان در‌هاله‌ای از ابهام قراردارد.وی در ادامه در خصوص پیش بینی آینده روابط واشنگتن– تل آویو در دوره ترامپافزود: روابط میان ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی همواره خوب بوده استمنتها در بین خود صهیونیست‌ها گاهی اختلاف نظرهایی وجود دارد. در طول سال‌های گذشتهبعضی وقت‌ها دولت آمریکا در این اختلاف نظرها طرف یک بخش و یا گروه را در مقابلگروه دیگر گرفته است. استاد دانشگاه تهران بیان کرد: در حال حاضر در میان خودصهیونیست‌ها اختلاف نظر وجود دارد که شهرک سازی باید با چه سرعتی انجام شود. دردوره آقای اوباما، او نظر یک بخش دیگر از صهیونیست‌ها را تائید و در عین حال هم اوبیشترین کمک‌ها را به رژیم صهیونیستی می کرد. با مطالعه و بررسی سخنان انتخاباتیآقای ترامپ و همچنین سفیری که انتخاب کرده (سفیر جدید آمریکا در سرزمین‌هایاشغالی) تاکنون به نظر می رسد نظرش به جناح دست راستی رژیم صهیونیستی نزدیک تربوده است.ایزدی در پایان با اشاره به روابط ترامپ – نتانیاهو گفت: به نظر می رسدروابط ترامپ با دولت نتانیاهو قائدتا باید بهتر شود و حمایت‌هایی که از شخصنتانیاهو و رژیم صهیونیستی می شود نیز بهتر خواهد شد.
ادامه دارد
منبع: اطلاعات ، 09/12/1395
