اعتصاب غذا:
اعتصاب نامحدود غذا یا آنچه از آن با عنوان “نبرد معده های خالی”یاد می شود، بدین معناست که فرد اسیر از مصرف هر گونه مواد غذایی در دسترس خود بهغیر از آب و مقدار کمی نمک خودداری کند و این اقدام نادری است که اسرای به آنمتوسل می شوند؛ چرا که این اقدام، به خاطر خطرهای سنگین ـ جسمی و روانی ـ که میتواند بر روی اسرا داشته باشد، خطرناک ترین و سخت ترین کاری است که آنها می توانندانجام دهند و در برخی موارد، منجر به شهادت تعدادی از آنها هم شده است. شهید عبدالقادر ابو الفحم که در تاریخ 11/7/1970 در جریان اعتصاب غذا در زندان عسقلان بهشهادت رسید، اولین شهید جنبش اسیر فلسطین است که در جریان اعتصاب های غذا جان خودرا از دست داده است. پس از وی، شهید “راسم حلاوه” و شهید “علیجعفری” هم در تاریخ 24/7/1980 در جریان اعتصاب غذا در زندان نفحه به شهادترسیدند. شهید “محمود فریتخ” نیز پس از اعتصاب غذا در زندان جنید در سال1984 و شهید “حسین نمر عبیدات” در تاریخ 14/10/1992 در زندان عسقلان بهشهادت رسیدند.
البته اسرای فلسطینی در وضعیت عادی دست به چنین اقدامی نمی زنند، اما در صورتیکه تمامی روش های مبارزاتی دیگر را امتحان کرده باشند و اداره زندان های صهیونیستیاز طریق گفتگو، خواسته های آنها را تقبل نکرده باشد، به این روش متوسل می شوند کهآن هم ابزاری برای تحقق هدف است و خودش به تنهایی هدف نیست. اعتصاب غذا بیشتر ازهر شیوه مبارزاتی دیگری بر روی اداره زندان ها و مراجع صهیونیستی و افکار عمومیتاثیر می گذارد و زمینه تحقق خواسته های انسانی و عادلانه این اسرا را فراهم میسازد و در کل، نبرد اراده و تصمیم است.
اولین تجربه اعتصاب غذای اسر ای فلسطینی در زندان های رژیم صهیونیستی در اوایلسال 1968 در زندان نابلس به وقوع پیوست و اسرای بازداشت شده در این زندان به مدت 3روز و در اعتراض به سیاست ضرب و شتم و تحقیر نظامیان صهیونیستی دست به اعتصاب غذازدند و خواستار بهبود اوضاع معیشتی و انسانی خود شدند. پس از آن، اسرای فلسطینی بهصورت متوالی دست به اعتصاب غذا زده اند.
در زیر به مهمترین اعتصاب غذاهای اسرای فلسطینی در زندان های صهیونیستی اشارهمی شود:
1- اعتصاب غذایزندان رمله در تاریخ 18/2/1969 که این اعتصاب غذا 11 روز به طول انجامید و اسرای فلسطینیخواستار بهبود کیفیت و افزایش مقدار غذای خود و نیز موافقت اداره زندان ها با واردشدن لوازم التحریر شدند و همچنین مخالفت خود با قانون پاسخ دادن اسرا به زندانبانها با لفظ “حاضرم آقا” و نیز ممنوعیت تجمع بیش از 2 اسیر در محوطه زندانرا اعلام نموده و خواستار افزایش “زنگ هواخوری” (زمانی که اسرا برایهواخوری از داخل بخش ها خارج شده و به محوطه زندان می روند) شدند. این اعتصاب غذابا سرکوب اسرای فلسطنی، حبس آنها در زندان های انفرادی و توهین به آنها به پایانرسید.
2- اعتصاب غذایزندان کفار یونا در تاریخ 18/2/1969 که 8 روز به طول انجامید و بااعتصاب غذای زندان رمله همزمان شده بود. هدف از این اعتصاب غذا، درخواست تغییر”جومی” (تشک های پلاستیکی نازک که اسرا بر روی آنها می خوابیدند)، بهبودو افزایش کمیت غذاهای اسرا، وارد شدن لوازم التحریر به زندان ها و مخالفت با پاسخدادن به زندانبان ها با لفظ “حاضرم آقا” بود و در نتیجه آن مجوز وارداتمقدار خیلی کمی از لوازم التحریر به زندان به منظور فراهم شدن زمینه نامه نگاری باخانواده ها فراهم شد و استفاده از لفظ “آقا” برای پاسخ دادن به زندانبانها از قاموس زندان ها پاک شد.
3- اعتصاب غذایاسران زن فلسطینی در زندان “نوی ترستا” در تاریخ 28/4/1970 که 9 روز به طول انجامید و این اسرا در جریان آن موردتوهین و مجازات هایی مانند حبس در سلول های انفرادی قرار گرفتند. اداره زندان هایصهیونیستی در آن زمان وعده بررسی و پذیرش خواسته های اسرا را داد، اما تنها بخشاندکی از این خواسته ها مانند بهبود سیستم تهویه بخش های زندان و افزایش زمان”زنگ هواخوری” و واردات برخی وسایل خاص مورد نیاز زنان به زندان از طریقسازمان صلیب سرخ مورد موافقت قرار گرفت.
4- اعتصاب غذایزندان عسقلان در تاریخ 5/7/1970 که 7 روز به طول انجامید و اسرا در جریان آن خواستارواردات لوازم التحریر و لباس از سوی خانواده های خود به زندان و افزایش زمان”زنگ هواخوری” شدند، اما اداره زندان ها بر خلاف وعده اولیه، حاضر بهپذیرش این خواسته ها نشد.
5- اعتصاب غذایزندان عسقلان در تاریخ 13/9/173 که تا تاریخ 7/10/1973 ادامه یافت.
6- اعتصاب غذاینامحدود اسرای فلسطینی در تاریخ 11/12/1976 که از زندانعسقلان و به منظور بهبود وضعیت بازداشت اسرا آغاز شد و 45 روز به طول انجامید.اداره زندان های صهیونیستی در نتیجه این اعتصاب غذا با واردات لوازم التحریر بهزندان ها و انتقال نامه های اسرا به خانواده هایشان از طریق کتابخانه زندان و نیزبهبود کیفیت و کمیت غذاها و تعویض تشک های “جومی” مورد استفاده اسراموافقت کرد.
7- اعتصاب نامحدوداسرا در زندان عسقلان در تاریخ 24/2/1977 که 20 روز بهطول انجامید و ادامه اعتصاب قبلی بود؛ چرا که اداره زندان ها به برخی وعده های خودبه اسرا عمل نکرده بود و از همین رو، اسرا اعتصاب غذای خود را از سر گرفتند.
8- اعتصاب زنداننفحه در تاریخ 14/7/1980 که 32 روز به طول انجامید. این زندان در تاریخ 1 ماه مههمان سال افتتاح شده بود و تنها گنجایش 100 اسیر را داشت. رژیم صهیونیستی با راهاندازی این زندان سعی در جداسازی رهبران و اعضای گروه های فلسطینی از دیگر اسرا راداشتند؛ چرا که جنبش اسیر توانسته بود اوضاع اسرا؛ به ویژه در زندان عسقلان وزندان مرکزی بئر السبع را بهبود ببخشد.
در آن زمان، اسرای برجسته فلسطینی در زندان نفحه جمع آوریشدند و در شرایط بسیار سختی نگهداری می شدند و علاوه بر اینکه غذاهای فاسد به آنهاداده می شد، خاک آنجا هم پر از رطوبت بود. رژیم صهیونیستی تعداد زیادی از اسرا رادر هر اتاقی جمع می کردند و این در حالی بود که اتاق های این زندان فاقد هوا واکسیژن لازم بود؛ چرا که درهای این اتاق ها محکم بسته می شد و دریچه های تهویه هواهم خیلی کوچک بودند. مراجع صهیونیستی همچنین اسرا از لوازم التحریر محروم می کردندو به آنها تنها یک ساعت در روز اجازه خروج از بخش ها و بندها و هواخوری در محوطهزندان را می دادند و رفتارهای ناشایستی هم با اسرا داشتند.
به همین دلیل، اسرای زندان صحرایی نفحه پس از هماهنگی بااسرای زندان های عسقلان و بئر السبع تصمیم به اعتصاب غذا گرفتند و این اعتصاب غذادر تاریخ 14 ژوئیه سال 1980 آغاز شد، اما عناصر صهیونیستی به شدت به اعتصاب غذاکنندگان حمله کردند و اداره زندان ها خشونت زیادی علیه این اسرا به خرج داد، امابا این وجود، آنها به اعتصاب خود ادامه دادند و اداره زندان ها در اقدامی بیسابقه، اقدام به تغذیه اجباری به اسرا کرد و مواد غذایی را با شیلنگ های پلاستیکیو از راه سوراخ بینی به معده های اسرا انتقال داده می شد.
در نتیجه این وضعیت، تعدادی از اسرا که حالشان به شدت وخیمبود، به زندان “نیزان” در رمله انتقال داده شده و به شدت مورد شکنجهقرار گرفتند؛ به طوری که “راسم حلاوه” در تاریخ 21 ژوئیه و “علیجعفری” بعد از وی جان شان را از دست دادند و نزدیک بود “اسحاقمراغه” نیز به آنها ملحق شود که حضور “لیئا زیمل” وکیل زن حامیاسرا در درمانگاه این زندان مانع از این کار شد، اما وی بعد از دو سال به شهادترسید و مشخص شد که این حادثه ناشی از صدماتی بود که در جریان همان حادثه به ویوارد شده بود. “انیس دوله” نیز یکی دیگر از اسرای فلسطینی بود که درجریان همین اعتصاب غذا جان خود را از دست داد.
پس از شهادت این اسرا، زندان های دیگر هم به اعتصاب غذای 33روزه اسرای قبلی پیوستند و اداره زندان های صهیونیستی نیز در واکنش به این اعتصاب،حملات خشونت آمیزی را علیه اسرا ترتیب داد که همه این اقدامات زیر نظر “یوسفبورگ” وزیر امور داخلی وقت رژیم صهیونیستی صورت می گر فت. تعدادی از ایناعتصاب غذا کنندگان از زندان نفحه به زندان رمله انتقال داده شدند و در کل، ایناعتصاب غذا با خشونت و اقدامات بی رحمانه بی سابقه ای از سوی اداره زندان هایصهیونیستی مواجه شد.
در سایه ادامه اعتصاب غذای اسرای فلسطینی، رژیم صهیونیستیاقدام به تشکیل کمیته “کیت” برای بررسی شرایط بازداشت اسرا؛ به ویژه درزندان نفحه کرد و این کمیته خواستار واردات تشک های جدید و توسعه مساحت اتاق ها ومحوطه های زندان و نیز برداشته شدن سقف فلزی درب ها و جایگزین کردن نرده ها باآنها شد و بدین ترتیب، وضعیت بازداشت اسرا به صورت مستمر بهبود یافت و حتی تعداداسرایی که در یک اتاق نگهداری می شدند، کاهش یافت و آلبوم های عکس و لوازم التحریردر اختیار اسرا قرار گرفت و اتاق های زندان به تدریج به تشک های نو مجهز شدند.
این اعتصاب غذا؛ به ویژه پس از شهادت تعدادی از اسرا به شکلویژه و گسترده ای پوشش خبری و رسانه ای داده شد و جنبش همبستگی و حمایت گستردهمردمی از سوی خانواده های اسرا و حامیان شان شکل گرفت. اعتصاب مذکور همچنین باعثبهبود قابل ملاحظه شرایط نگهداری اسرا در زندان های صهیونیستی شد؛ هر چند که اینتغییرات در حد کافی نبود.
9- اعتصاب غذایزندان جنید در سپتامبر سال 1984 که 13 روز به طول انجامید. این اعتصاب غذا پس از افتتاحزندان جنید در شهر نابلس (در ماه ژوئیه سال 1984) آغاز شد و منجر به تخلیه کاملاسرای فلسطینی از زندان بئر السبع شد.
در آن زمان، اسرای زندان جنید دست به اعتصاب غذای نامحدودزده بودند و پس از گذشت 13 روز، اسرای دیگر زندان ها نیز به آنها ملحق شدند. ایناعتصاب غذا نقطه عطف راهبردی در تاریخ جنبش اسیر فلسطین بود؛ به طوری که”حاییم بارلیو” وزیر پلیس رژیم صهیونیستی در زندان جنید حاضر شد و ضمنگفتگو با اسرای اعتصاب غذا کننده، قبول کرد که باید وضعیت زندگی و نگهداری ایناسرا؛ به ویژه در برخی زمینه ها مانند استفاده از رادیو، تلویزیون، لباس هایمعمولی متفاوت از لباس زندان که جزء خطوط قرمز به شمار می رفتند، بهبود پیدا کند واسرا اجازه این استفاده از این وسایل را پیدا کردند و علاوه بر آن، کیفیت غذاها وخدمات درمانی که به اسرا ارائه می شد، بهتر شد و در آن زمان، توقف اعتصاب غذااعلام شد و اسرای زندان های دیگر نیز با پذیرش این توافقات، اعتصاب خود را متوقفکردند.
این اعتصاب غذا نیز با جنبش همبستگی گسترده مردمی و برگزاریتظاهرات ها و تجمعات همبستگی آمیز مختلف همراه شد.
پس از این اقدامات بود که رئیس اداره زندان های رژیمصهیونیستی تغییر کرد و رئیس میانه روتری به نام “راوی سویسا” جایگزین ویشد که ضمن موافقت با خواسته های اسرا، اجازه داد خانواده های آنها برایشان روتختیو لباس های راحتی بیاورند و یا این اسرا از هدفون و نوار کاست ها استفاده کنند ودر عین حال، مبلغ مجاز خرید اسرا از بوفه زندان را هم افزایش داد و حتی موافقتاولیه خود با استفاده اسرا از تلویزیون را هم اعلام نمود.
10- اعتصاب غذای اسرا در زندان جنید در تاریخ25/3/1987 که بیش از 3 هزار اسیر فلسطینی دربند زندان های مختلف در آن مشارکتداشتند. این اعتصاب غذا که پس از انتصاب “دیوید میمون” به عنوان رئیساداره زندان ها آغاز شده بود، 20 روز به طول انجامید. میمون بسیاری از حقوق ودستاوردهای اسرا مانند دریافت لباس از خانواده هایشان و ملاقات اسرا با هم در بخشهای دیگر را لغو کرد و مدت زنگ هواخوری آنها و کمیت غذاهایشان را هم کاهش داد و درکل، رفتار ناشایستی با این اسرا داشت و در نتیجه، اسرای زندان جنید دست به اعتصابغذای نامحدود 20 روزه زدند و در ادامه زندان های دیگر هم به این اعتصاب پیوستند.
با این وجود، این اعتصاب غذا بدون تحقق هر گونه نتیجه قابلذکری به پایان رسید و صرفا وعده هایی از سوی اداره زندان ها داده شد که هیچ کداماز آنها هم محقق نشد و این مساله زمینه ساز شکل گیری انتفاضه نخست فلسطین شد.
11- اعتصاب غذای 23ژانویه سال 1988: در این تاریخ اسرای فلسطینی به نشانه همبستگی و همزمان بااعتصاب غذای رهبری یکپارچه انتفاضه فلسطین علیه رژیم صهیونیستی که در ماه دسامبرسال 1987 آغاز شده بود، دست به اعتصاب غذا زدند.
12- اعتصاب غذایزندان نفحه در تاریخ 23/6/1991 که 17 روز به طول انجامید. این اعتصاب در تاریخ 23 ژوئن ودر حالی که انتفاضه فلسطین علیه رژیم صهیونیستی شدت گرفته بود، در زندان صحرایینفحه آغاز شد و “شائول لیوی” در پی انت قادات گسترده از عملکردش وامتیازاتی که به اسرا داده بود، از ریاست اداره زندان های صهیونیستی برکنار شد. درآن زمان دولت “اسحاق شامیر” در رژیم صهیونیستی روی کار بود و پس ازلیوی، “گابی عامیر” ریاست اداره زندان ها را بر عهده گرفت که این مسالهبا جنگ اول خلیج فارس و اعلام وضعیت فوق العاده در زندان های صهیونیستی همراه شدهبود.
پس از پایان این جنگ، اداره زندان های صهیونیستی حاضر بهبازگرداندن اوضاع به روال سابق و دوران قبل از اعلام وضعیت فوق العاده در زندان هانشد و اقدامات متفاوتی در هر یک از زندان ها اتخاذ شده بود. در این شرایط، اسرایزندان نفحه در تاریخ 21 ژوئن سال 1991 دست به اعتصاب غذا زدند تا اوضاع را بهوضعیت سابق برگردانند، اما اسرای زندان های دیگر با آنها همراهی نکردند و اسرایزندان نفحه در این اعتصاب تنها ماندند.
این اعتصاب غذا 16 روز به طول انجامید و با میانجیگری کمیتهای وکلای حقوقی باریکه غزه و صرفا با وعده هایی که این وکلا متعهد به اجرا شدنآنها شده بودند، به پایان رسید، اما هیچ کدام از این وعده ها محقق نشد و ایناعتصاب از جمله اعتصاب های شکست خورده و بی نتیجه شد، اما زمینه اعتصاب غذای سال1992 را فراهم کرد.
13- اعتصاب غذای اسرادر تاریخ 25/9/1992 که اکثر زندان ها در آن مشارکت داشتند و نزدیک به 7 هزاراسیر فلسطینی در جریان آن دست به اعتصاب غذا زدند و این اعتصاب 15 روز به طولانجامید. پس از شکست اعتصاب غذای اسرای زندان نفحه در سال 1991، اسرای تمامی زندانها خود را برای اعتصاب غذای گسترده آماده می کردند و در شرایطی که حملات بی رحمانهاداره زندان ها نزدیک به یک سال کامل به طول انجامید، این اعتصاب در تاریخ 25سپتامبر 1992 در اکثر زندان های مرکزی و برخی بازداشتگاه ها آغاز شد.
در این اعتصاب غذا، زندان های جنید، عسقلان، نفحه، بئرالسبع و نابلس در تاریخ 27/9، زندان جنین در تاریخ 29/9، زندان الخلیل در تاریخ30/9، زندان رام الله و اسرای زن دربند زندان تلموند در تاریخ 1/10، زندان رمله درتاریخ 5/10، زندان مرکزی غزه در تاریخ 10/10 و زندان های مجد، نقب، فارعه و شطهنیز در قالب همبستگی با دیگر اسرا اعتصاب غذا کردند. این اعتصاب دو ماه پس ازپیروزی حزب کار در انتخابات پارلمانی رژیم صهیونیستی و تشکیل دولت چپگرا به نخستوزیری “اسحاق رابین” و انتشار خبرهایی مبنی بر آغاز مذاکرات میان اینرژیم و سازمان آزادی بخش فلسطین شکل گرفت.
این اعتصاب غذا در اکثر زندان ها 18 روز و در زندان نفحه 19روز به طول انجامید و ملت فلسطین همبستگی گسترده ای با این اعتصاب از خود نشاندادند و فعالیت های انتفاضه به اوج خود رسید و حتی فلسطینیان ساکن اراضی اشغالیسال 1948 فلسطین هم تحرکات گسترده ای در حمایت از این اعتصاب انجام دادند و دراقدامی عجیب و غیر عادی، دستگاه های تلویزیونی که اسرا از آنها استفاده می کردند،نزد آنها باقی ماند و جمع آوری نشد و همین مشاهده حجم همبستگی مردمی با اعتصابغذا، باعث افزایش روحیه اعتصاب غذا کنندگان شد. این اعتصاب همچنین باعث بروزاختلاف میان وزیر پلیس و “گابی عامیر” رئیس اداره زندان ها شد کهاقدامات تند و شدیدی علیه اسرا اتخاذ کرده بود.
اعتصاب غذای مذکور با موفقیت زیاد به پایان رسید و از جملهموفق ترین اعتصاب های اسرای فلسطینی در راه احقاق حقوق شان به شمار می رود؛ بهطوری که بسیاری از خواسته های ضروری اسرا مانند بستن بند حبس انفرادی در زندانرمله، توقف تفتیش برهنه، برقراری مجدد مساله ملاقات اسرا با اسرای بندهای دیگر،افزایش وقت ملاقات با خانواده و صدور مجوز برگزاری دیدارهای خصوصی، وارد شدنهیترهای برقی مخصوص آشپزی به اتاق ها، خرید کنسرو و نوشابه های گازدار و افزایشفهرست خریدها از بوفه زندان، محقق شد.
14- اعتصاب غذای ماهژ وئن سال 1994 که تمامی زندان ها در آن مشارکت داشتند و اسرای فلسطینی پساز امضای توافقنامه قاهره (اول غزه ـ اریحا) و در اعتراض به ساز و کار اجرای بخشمربوط به آزادی 5 هزار اسیر فلسطینی بر اساس این توافقنامه، دست به اعتصاب نامحدودغذا زدند و این اعتصاب 3 روز به طول انجامید.
15- اعتصابغذای تاریخ 18/6/1995 با شعار (آزادی تمامی اسرای مرد وزن بدون هر گونه استثنا) که هدف از آن پیشبرد این مساله در عرصه سیاسی در مرحله قبلاز مذاکرات “طابا” بود. این اعتصاب 18 روز به طول انجامید و پس از امضایتوافقنامه اسلو، شروط بازداشت اسرا تا حد زیادی بهبود یافت و تعداد این اسرا درزندان ها پس از آزادی کاهش یافت و از شدت عملیات های انتفاضه نیز کاسته شد.
مساله آزادی اسرا همچنان مساله اساسی بود که ذهن آنها را بهخود مشغول کرده بود و با اعلام نیت “بیل کلینتون” رئیس جمهور آمریکابرای سفر به غزه به منظور حضور در نشست شورای ملی فلسطینی و تغییر برخی مفاد منشورملی، این اسرا دست به اعتصاب زدند تا مساله خود را از لحاظ رسانه ای در کانونتوجهات قرار دهند، اما این اعتصاب هیچ نتیجه قابل ملاحظه ای نداشت.
16- اعتصاب غذایاسرای زندان عسقلان در سال 1996: تا این تاریخ، اعتصاب ها هنوز چارچوب سازمان یافته ای بهخود نگرفته بودند و رهبری اسرا در زندان ها را بیشتر اشخاصی برجسته بر عهده داشتندو اسرا همچنان هنگام خواب یک تکه تشک پلاستیکی زیر خود پهن می کردند.
اما اسرا در سال 1996 دست به اعتصاب غذای 18 روزه زدند کهدر جریان آن تنها از آب و نمک استفاده می کردند. این اعتصاب با طرح یک سری وعده هااز سوی اداره زندان ها مبنی بر بهبود شروط حیاتی و به ویژه اعطای یک تشک اسفنجی بههر کدام از اسرا پایان یافت، اما اداره زندان ها از زیر وعده های خود شانه خالیکردند و از همین رو، اسرا مجبور به از سر گیری اعتصاب غذای خود شدند تا اینکهاداره زندان ها با تسلیم در برابر آنها، تشک های اسفنجی را در اختیار آنها قرارداد و تغییراتی در شرایط زندگی و بازداشت آنها ایجاد کرد.
17- اعتصاب غذای اسرایفلسطینی در تاریخ 5/12/1998 که پس از اقدام رژیم صهیونیستی در آزادی 150 زندانی کیفریدر قالب قرارداد آزادی اسرا که بر اساس آن 750 اسیر در چارچوب توافقنامه وای ریفرو در آستانه سفر “بیل کلینتون” رئیس جمهور آمریکا به منطقه، دست بهاعتصاب غذا زدند. همزمان با این اعتصاب غذا، خیمه تحصنی هم به منظور همبستگی بااسرای اعتصاب غذا کننده در مقابل بنای یادبود سرباز گمنام در غزه بر پا شد. در اینبرنامه، 70 اسیر آزاده فلسطینی دست به اعتصاب نامحدود غذا زدند.
18- اعتصاب غذای اسرایفلسطینی در تاریخ 1/5/2000 که در اعتراض به سیاست حبس انفرادی و قید و بندها و شروطیکه برای ملاقات اسرای فلسطینی با خانواده هایشان وضع شده بود، دست به اعتصاب غذازدند و این اعتصاب نزدیک به یک ماه به طول انجامید و اسرا در جریان آن شعار آزادیخود به عنوان یکی از مقتضیات روند سازش را سر دادند. شهروندان فلسطینی هم به نشانههمبستگی با اسرا به پا خواستند و 8 نفر از فلسطینیان در همان روزهای اعتصاب غذایاسرا در شهرهای قلقیلیه، نابلس، رام الله و الخلیل به شهادت رسیدند. علاوه بر این،دهها نفر از اسرای آزاده فلسطینی هم به نشانه همبستگی با اسرای اعتصاب غذا کنندهدر زندان های صهیونیستی، در خیمه تحصنی که در نزدیکی دانشگاه الازهر در شهر غزهنصب شده بود، اعتصاب غذا کردند.
این اعتصاب غذا پس از آن آغاز شد که 80 نفر از اسرایفلسطینی از دیگر اسرا در زندان هداریم جدا شده و در بخش 3 حبس شده بودند. اینزندان در شرایط بسیار سختی افتتاح شده بود و اداره زندان ها سعی داشت که اسرا رابه جای باجه های معمولی، مجبور به ملاقات با خانواده هایشان از پشت موانع شیشه ایکند. شرایط بازداشت و زندگی اسرا در برخی عرصه ها هم به شدت تنزل پیدا کرده بود واداره زندان ها بار دیگر آنها را مجبور به تن دادن به تفتیش با بدن برهنه می کرد.
اسرای زندان هداریم در این شرایط، دست به اعتصاب غذا زدند وتنها شیر و مایعات مصرف می کردند. درادامه این راه، اسرای زندان نفحه و سپس زندان های عسقلان و شطه هم به اعتصاب غذاکنندگان پیوستند. در آن زمان شمار اسرای فلسطینی 1500 نفر بود.
اسرا در جریان این اعتصاب غذا خواستار موافقت اداره زندانها با دیدار آنها با خانواده هایشان از طریق باجه های معمولی، برقراری تماس تلفنی،تحصیل در دانشگاه های عربی، توقف سیاست تفتیش با بدن های برهنه و انتقال افراد حبسشده در سلول های انفرادی بودند و اداره زندان های صهیونیستی اعلام کرد که مسائلانسانی را قبول می کند، اما خواسته های دارای بعد امنیتی را نمی پذیرد. در آنزمان، مسئولان سازمان شاباک برای گفتگو با اسرا درباره این مسائل در زندان ها حاضرشدند و مقرر شد که اسرا هم هیچ اقدامی که رنگ و بوی نظامی داشته باشد، در داخلزندان ها انجام ندهند.
در آن زمان بر سر برخی مسائل مانند انتقال فوری اسرای دربندسلول های انفرادی به بخش های عادی و توقف تفتیش با بدن های برهنه موافقت شد و بهاسرا وعده داده شد که در صورت پایبندی به شرط عدم انجام یا دخالت در هر گونهفعالیت نظامی در خارج از زندان ها، مشکل تلفن های عمومی و تحصیل اسرا در دانشگاههای آزاد عربی پس از چند ماه حل شود. اما هیچ کدام از این وعده ها محقق نشد؛ چراکه چند ماه بعد، انتفاضه الاقصی به وقوع پیوست و اداره زندان ها و سازمان شاباک اززیر وعده های خود شانه خالی کردند. با این وجود، برخی ها معتقدند که اعتصاب غذایمذکور اهداف مورد نظر خود را محقق کرده بود و اگر انتفاضه الاقصی به وقوع نمیپیوست و معادلات را زیر و رو نمی کرد، خواسته های اسرا به خوبی محقق می شد.
19- اعتصاب غذایزندان نیوی ترستا در تاریخ 26/6/2001 که در جریان آن اسرای زن فلسطینی بهمدت 8 روز متوالی و در اعتراض به اوضاع نامساعدشان دست به اعتصاب غذا زدند.
20- اعتصاب غذایسراسری در تمامی زندان ها در تاریخ 15/8/2004 که 19 روز بهطول انجامید. اعتصاب غذای سال 2004 در زندان هداریم: پس از تحولات متعدد ـ که درادامه به آنها اشاره خواهد شد ـ شرایط زندگی اسرا در زندان ها سخت شده بود و ادارهزندان ها به شدت به اسرا حمله می کرد و آنها را در خفقان شدید قرار داده بود.اسرای فلسطینی در سال 2003 نیز مساله اعتصاب غذا را مورد بررسی قرار داده و بهتوافق رسیده بودند، اما با وجود همه تلاش ها، تصمیم مشترکی میان همه زندان هااتخاذ نشد؛ به ویژه که شرایط ویژه ای در آن زمان بر خود اسرا و زندان ها حاکم بود.
اداره زندان ها هم که می دید اسرا قدرت آغاز اعتصاب غذایجدید را ندارند و شرایط برای چنین کاری مناسب نیست، با پیدا کردن بهانه های جدیدبرای اعمال قید و بندها و محدودیت های بیشتر و لغو امتیازات واگذار شده به اسرا،حملات خود علیه آنها را افزایش داد.
در سایه این فشار بی پایان ـ به ویژه در زندان هداریم ـاسرا دست به اعتصاب نامحدود غذا زدند و این اعتصاب 12 روز به طول انجامید و برخیدستاوردهای ساده را هم محقق ساخت، اما نتوانست خواسته های اصلی را که اعتصاب بهخاطر آنها شکل گرفته بود، محقق سازد.
21- اعتصاب غذای سال2004: 2 ماه و نیم پس از اعتصاب غذای اسرای فلسطینی در زندانهداریم و در تاریخ 15 آگوست اکثر زندان ها دست به اعتصاب غذای نامحدود غذا زدند وزندان های دیگری هم در تاریخ 18 آگوست به این اعتصاب پیوستند. برخی از زندان هامانند عسقلان و جلبوع که اعتصاب غذای خود را هم دیر شروع کرده بودند، پس از گذشت10 روز، آنرا متوقف کردند، اما زندان های هداریم، اوهلی کیدار و نفحه این اعتصابرا در تاریخ 18 آگوست متوقف کردند و زندان ایشل هم روز 19 آگوست توقف اعتصاب غذارا اعلام کرد.
این اعتصاب غذا شکست خورد و اکثریت اسرا نیز، رهبری ایناعتصاب را مسئول شکست آن می دانستند. واقعیت این بود که اسرای فلسطینی در آن زمانرهبری یکپارچه ای نداشتند و اداره زندان های صهیونیستی تلاش کرد بعدا در مذاکراتشبا این اسرا، از این شکست اعتصاب غذا سوء استفاده کند و در نتیجه آن موجی از یاس وسرخوردگی بر اسرا سایه افکند و امکان از سر گیری این شیوه مبارزاتی را سخت کرد.
22- اعتصاب غذایاسرای زندان شطه در تاریخ 10/7/2006 که 6 روز به طول انجامید. این اعتصابغذا در اعتراض به تفتیش اهانت آمیز خانواده های اسرا در جریان ملاقات با عزیزانشان و نیز با هدف بهبود شرایط معیشتی پس از اعمال محدودیت های معیشتی و سخت تر شدنشرایط معیشتی و به ویژه تفتیش های سرزده شبانه صورت گرفت.
23- اعتصاب غذایسراسری در زندان های صهیونیستی در تاریخ 18/11/2007 که تنها یک روزبه طول انجامید.
24- اعتصاب غذایاسرای جبهه خلق و برخی اسرای دربند سلول های انفرادی که 22 روز بهطول انجامید. این اعتصاب غذا در سال 2011 صورت گرفت و هدف از آن درخواست توقفسیاست حبس انفرادی بود و آغازگر آن اسرای جبهه خلق بودند و زندان های دیگر صرفااقدام به ابراز همبستگی با آنها کردند و تنها زندان جلبوع بود که به طور کامل دراین اعتصاب شرکت کرد. این اعتصاب با اجرای توافقات صورت گرفته میان اسرا و ادارهزندان ها به پایان رسید.
25- اعتصاب غذایتاریخ 17/4/2012
زمانی که “گلعاد شالیت” نظامی صهیونیستی به اسارتگرفته شد، دولت صهیونیستی قانون موسوم به “قانون شالیت” را به تصویبرساند که به موجب آن، اداره زندان ها مجازات هایی را علیه اسرای فلسطینی اعمال کردو مدعی شد که هر امتیازی که شالیت از آن محروم شود، اسرای فلسطینی هم از آن محرومخواهند شد. این در حالی بود که صدها نفر از اسرای فلسطینی قبل از اسارت شالیت برایمدت های طولانی از ملاقات با خانواده های خود محروم شده بودند و دهها نفر از آنهادر سلول های انفرادی به سر می بردند و اداره زندان ها رفتار ناشایستی با اسرا داشتو به عنوان مثال، برای افزایش روحیه زندانبانان صهیونیستی، در سال 2007 اقدام بهسرکوب اسرای زندان نقب کرد که در نتیجه آن “محمد اشقر” از اسرای فلسطینیاهل شهرک بیت فجار در تاریخ 22/10/2007 به شهادت رسید.
این وضعیت باعث شد که اسرا بار دیگر به فکر اعتصاب غذا وورود به نبرد “معده های خالی” جدید بیفتند تا بتوانند خواسته های مشروعخودشان را محقق سازند. هماهنگی های لازم برای اعتصاب غذا، با وزارت اسرا و موسساتحقوقی صورت گرفته بود و “عیسی قراقع” وزیر اسرا که خود از آزادگانفلسطینی بود، اوایل آن سال اعلام کرد که اسرا خود را برای اعتصاب سراسری در تمامیزندان ها آماده می کنند و باید از این نبرد آنها حمایت شود. وی خاطر نشان کرد کهاین اعتصاب در سالگرد روز اسیر فلسطین آغاز خواهد شد و باید این مساله به محافلبین المللی کشیده شده و حمایت جامعه بین المللی از آن جلب شود.
اعتصاب غذای اسرای دربند بازداشت اداری؛ از جمله “خضرعدنان”، “هنا چلبی”، “ثائر حلاحله” و “بلالذیاب” که از 75 روز پیش دست به اعتصاب غذا زده بودند، باعث تشدید این اقداماتو اعطای رنگ و بوی انقلابی به آنها شد.
اسرا روز 17 آوریل را که به نام روز اسیر فلسطینی نامگذاریشده است، زمان آغاز اعتصاب غذای خود و نبرد “معده های خالی” اعلام کردندو این اعتصاب با مشارکت تدریجی اسرا آغاز گردید و پس از چند روز اعتصاب، شماراسرای اعتصاب کننده به بیش از 1500 نفر رسید. اداره زندان های صهیونیستی برای خنثیسازی این اقدامات دست به سرکوب اسرا و جابجایی گسترده آنها زد، اما اسرا همچنان برسر تصمیم خود برای ادامه اعتصاب تا تحقق خواسته هایشان باقی ماندند و این اعتصاب28 روز به طول انجامید.
مهمترین خواسته های اسرا در جریان این اعتصاب غذا عبارتبودند از:
1- لغو حبس انفرادی.
2- کاهش شدت سیاستبازداشت اداری.
3- صدور مجوز برایملاقات خانواده های اسرا با عزیزانشان.
4- لغو قانون شالیت.
اسرای اعتصاب غذا کننده فلسطینی پس از 28 روز اعتصاب غذا و در تاریخ 14 ماه مهسال 2012 توافقنامه ای را در زندان عسقلان با اداره زندان امضا کردند که به موجبآن در قبال پذیرش خواسته های اسرا به اعتصاب خود پایان دهند. این توافق با نظارتمصر صورت گرفت و سفیر مصر در این گفتگوها مشارکت و بر امضای توافقنامه میان اسرا واداره زندان نظارت داشت.
بالاخره توافق با حضور نمایندگان رژیم صهیونیستی که “یورام کوهین”رئیس شاباک یکی از آنها بود و نمایندگان فلسطینی و میانجیگری طرف مصری به امضارسید و این اعتصاب غذا، یک پیروزی واقعی برای اسرای فلسطینی بود و مشارکت وپشتیبانی و فعالیت های همبستگی در داخل فلسطین و عرصه بین المللی نقش موثری درحمایت از پایداری اسرای اعتصاب غذا کننده داشت.
26- اعتصاب غذایاسرای دربند بازداشت اداری در تاریخ 24/4/2014
در 24 آوریل سال 2014 نزدیک به 120 نفر از اسرای فلسطینیدربند بازداشت اداری در زندان های مجدو، عوفر و نقب در اعتراض به تداوم بازداشتاداری خود بدون هر گونه اتهام یا محاکمه ای، دست به اعتصاب نامحدود غذا زدند وخواستار لغو سیاست بازداشت اداری شدند. در ادامه دهها نفر از اسرای دربند بازداشتاداری و بازداشت شدگان دیگر به منظور اعلام همبستگی و حمایت از اسرای اعتصاب غذاکننده، به این موج اعتصاب پیوستند تا اینکه شمار اسرای اعتصاب غذا کننده به 220نفر رسید.
اکثر این اسرای اعتصاب غذا کننده به بیمارستان هایصهیونیستی “ایخلیوف”، “کابلان”، “اساف هرویه”،”برزلای”، “بلنسون”، “ولفسون”، “سوروکا”،”هعیمک” و “بوریا” انتقال داده شدند تا رژیم صهیونیستی آنها راهمچنان با دست و پاهای بسته حتی بر روی تخت بیمارستان نگه دارد.
اداره زندان های صهیونیستی از همان آغاز سعی کرد با اعمالزور این اعتصاب غذا را بشکند، اما نتوانست به عزم و اراده اسرا و پافشاری آنها برتحقق خواسته هایشان لطمه ای بزند. بالاخره این اسرا پس از 63 روز اعتصاب غذا و براساس توافقی که با مقامات سازمان اطلاعات رژیم صهیونیستی امضا کردند، به اعتصابغذای خود پایان دادند. بر اساس این توافق مقرر شده بود که در قبال توقف اعتصاب،تمامی مجازات هایی که از آغاز اعتصاب غذا علیه اسرا اعمال شده بود، لغو شده و ایناسرا پس از پایان دوره درمان شان به زندان هایی که از آنها به بیمارستان ها منتقلشده بودند، بازگردانده شوند. علاوه بر این، توافق شده بود که گفتگوها با ادارهزندان درباره مساله بازداشت اداری ادامه پیدا کند.
اعتصاب غذای “آزادی و کرامت” در تاریخ 17 آوریلسال 2017
اسرای دربند زندان های صهیونیستی در تاریخ 17 آوریل سالجاری (2017) دست به اعتصاب غذای نامحدود زدند تا حقوق سلب شده خود از سوی ادارهزندان های صهیونیستی را احقاق کنند. این دستاوردها در نتیجه اعتصاب غذاهای قبلیمحقق شده بود و در جریان این اعتصاب، اسرای تمامی گروه های فلسطینی در تمامی زندانها از جمله “کریم یونس” قدیمی ترین اسیر فلسطینی، “مروانبرغوثی” رهبر اسی جنبش فتح و “ضیاء الآغا” که از اسرای قدیمی است،مشارکت دارند.
مهمترین خواسته های اسرا در جریان این اعتصاب غذا، پایانبخشیدن به سیاست حبس انفرادی، پایان سیاست بازداشت اداری، نصب تلفون عمومی برایاسرا به منظور فراهم شدن امکان برقراری ارتباط میان آنها و خانواده هایشان، برخیخواسته های مربوط به ملاقات اسرا با خانواده هایشان و نیز خواسته های مربوط بهمسائل درمانی و پزشکی و غیره است.
در کل، خواسته های جنبش اسیر فلسطین را می توان بدین ترتیببر شمرد:
1- نصب تلفن عمومیبرای اسرای فلسطینی در تمامی زندان ها و بخش ها به منظور فراهم شدن امکان ارتباطمیان آنها و خانواده هایشان.
2- ملاقات:
1- برقراری مجددنوبت ملاقات دوم که از سوی سازمان صلیب سرخ متوقف شده است.
2- نظم بخشی بهملاقات های دو هفته یک بار و عدم لغو آن از سوی هیچ طرفی.
3- عدم ممانعت ازملاقات هیچ کدام از نزدیکان درجه یک یا دوی اسرا با آنها.
4- افزایش مدتملاقات از 45 دقیقه به یک ساعت و نیم.
5- صدور مجوز عکسگرفتن اسیر با خانواده اش هر 3 ماه یکبار.
6- احداث استراحتگاهبرای خانواده های اسرا در نزدیکی ورودیزندان ها.
7- صدور مجوز برایورود کودکان و نوه های زیر 16 سال به زندان در جریان ملاقات ها.
3- پرونده پزشکی.
1- تعطیلی “بیمارستان زندان رمله” به خاطر عدم وجود امکان ارائه خدمات درمانی لازم درآن.
2- پایان دادن بهسیاست بی توجهی به مسائل پزشکی و درمانی اسرا.
3- انجام آزمایش هایپزشکی دوره ای.
4- انجام سریع وخارج از نوبت عملیات های جراحی.
5- آوردن پزشانمتخصص از خارج.
6- آزادی اسرایبیمار دارای نقص عضو و بیماری های صعب العلاج.
7- تحمیل نکردنهزینه های درمان به اسرا.
4- تامین نیازها وخواسته های اسرای زن فلسطینی؛ چه در زمینه انتقال جداگانه و چه در زمینه ملاقاتمستقیم و بدون مانع.
5- خودروهای حملاسرا
1- رفتار انسانی بااسرا در جریان انتقال شان با خودروهای مخصوص حمل اسرا.
2- بازگرداندن ازدرمانگاه ها و دادگاه ها به زندان و معطل نکردن آنها در ایست های بازرسی.
3- احداث معابر ویژهعبور انسان ها و ارائه وعده های غذایی.
6- اضافه کردن شبکههای ماهواره ای متناسب با نیازهای اسرا.
7- نصب سیستمسرمایشی در زندان ها و به ویژه در دو زندان مجدو و جلبوع.
8- دایر کردن مجددآشپزخانه ها در زندان ها و قرار دادن آنهاتحت نظارت کامل اسرای فلسطینی.
9- فراهم کردن زمینهانتقال کتاب، روزنامه، لباس و مواد غذایی و دیگر نیازهای ویژه اسرا در جریانملاقات ها.
10- پایان دادن بهسیاست حبس انفرادی.
11- پایان دادن بهسیاست بازداشت اداری.
12- برقراری مجددامکان تحصیل اصرا در دانشگاه های آزاد رژیم صهیونیستی.
13- فراهم کردن امکانشرکت اسرا در کنکور سراسری به صورت رسمی و بر اساس توافقات صورت گرفته.
منبع: باشگاه اسیر فلسطین 17 آوریل 2017
اسرای شهید:
فهرست کاروان شهدای اسیر فلسطینی با نام سه تن از اسرا به نام های “محمدجمجوم”، “فواد حجازی” و “عطا زیر” آغاز می شود که اولینشهدای جنبش اسیر فلسطین بودند. در ادامه و در تاریخ 11/7/1970 “عبد القادرابو الفحم” در جریان اعتصاب غذای زندان عسقلان به شهادت رسید تا اولین شهیدیباشد که در جریان اعتصاب غذا جان خود را از دست داده است. پس از وی، شهید”راسم حلاوه” و شهید “علی جعفری” در تاریخ 24/7/1980 در جریاناعتصاب غذای اسرای زندان نفحه، شهید “محمود فریتخ” در جریان اعتصاب غذایاسرای زندان جنید در سال 1984 و شهید “حسین نمر عبیدات” در تاریخ14/10/1992 در جریان اعتصاب غذای اسرای زندان عسقلان به جمع شهدای اسیر پیوستند.
عبد الناصر فروانه اسیر سابق و پژوهشگر امور اسرا خاطر نشان کرده است که آمارکلی اسرایی که از زمان اشغالگری سال 1967 رژیم صهیونیستی در اراضی فلسطینی تاپایان سال 2016 میلادی، پس از بازداشت و در داخل زندان ها و بازداشتگاه های رژیمصهیونیستی جان خود را از دست داده اند، 197 نفر است که در میان آنها، کودک وپیرمرد هم دیده می شوند. علاوه بر این، صدها نفر از اسرای فلسطینی هم پس از آزادیاز بند اسارت به خاطر بیماری هایی که در زندان به آن مبتلا شده بودند و یا آثار وتبعات مخرب آنها، جان خود را از دست داده اند.
فروانه تصریح کرده است که 70 اسیر فلسطینی در نتیجه شکنجه، 49 اسیر در نتیجهبی توجهی به مسائل پزشکی، 71 اسیر به صورت اعدام عمدی و با برنامه از قبل طراحیشده در مرحله پس از بازداشت و اسارت شان جان خود را از دست داده و 7 اسیر هم دراثر استفاده بی رویه از زور و یا اصابت گلوله های جنگی به شهادت رسیده اند.
این پژوهشگر امور اسرا خاطر نشان کرد که فهرست شهدای اسیر فلسطینی بر رویپایگاه اینترنتی “فلسطین در پشت میله ها” منتشر شده است و وی نیز درگزارش خود به اسامی برخی از آنها مانند عبد القادر ابو الفحم، قاسم ابو عکر، راسمحلاوه، اسحاق مراغه، مصطفی عکاوی، ابراهیم راعی، عمر قاسم، یوسف عرعیر، خالد شیخعلی، حسین عبیدات، محمد ابو هدوان، فضل شاهین و جمعه موسی و غیره اشاره کرده است.
توزیع جغرافیایی شهدا
در این گزارش درباره توزیع خانواده های شهدا بر اساس مناطق جغرافیایی هم آمدهاست که 113 نفر از کل شهدا از اهالی کرانه باختری هستند که 57.3 درصد از مجموعآنها را تشکیل می دهند. 62 شهید اسیر فلسطینی هم از اهالی باریکه غزه بودند که31.5 درصد از از مجموع شهدا را به خود اختصاص داده اند. علاوه بر این، 15 شهید ازاهالی قدس و اراضی اشغالی سال 1948 فلسطینی هستند که 7.6 درصد از مجموع شهدا راتشکیل می دهد و 7 شهید نیز از مناطق دیگرهستند که 3.6 درصد از مجموع شهدا را تشکیل می دهند.
فروانه در پایان تاکید کرده است که شهید اسیر “عبد القادر ابوالفحم” از غزه اولین شهید اسیر فلسطینی است که در جریان اعتصاب های غذا بهشهادت رسیده است. وی در جریان اعتصاب غذای اسرای زندان عسقلان در سال 1970 بهشهادت رسید. شهید اسیر “خضر ترزی” از غزه نیز از شهدای مسیحیان فلسطیناست که در تاریخ 9/2/1988 به شهادت رسید و اولین شهید اسیری هم بود که در جریانانتفاضه نخست فلسطین جان خود را از دست داد. علاوه بر این، اسیر “محمددهامین” از الخلیل که در تاریخ 12/4/2001 به شهادت رسید، اولین شهیدی بود کهدر جریان انتفاضه اقصی و در داخل زندان های صهیونیستی جان خود را از دست داد. شهید”قاسم ابو عکر” از قدس هم اولین شهید اسیر اهل قدس بود که در تاریخ23/3/1969 به شهادت رسید.
