انتقالسفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس نه تنها ناآرامی های جدید در مناطق فلسطینیرا به دنبال خواهد آورد بلکه شورش های ضدآمریکایی را هم در جهان اسلام به راه میاندازد. دولت اردن چنین اقدامی را هدیه ای برای افراط گرایان نامیده و همچنینمحافل امنیتی مصر هم در این باره هشدار داده اند.
بیت‌المقدسکه یهودیان و مسیحیان از آن به اورشلیم تعبیر میکنند، به خاطر وجود اماکنتاریخی و مذهبی همچون مسجدالاقصی، قبله‌گاه اول مسلمین، قبه الصخره و دیگر اماکنمقدس اسلامی، محل مصلوب شدن و به معراج رفتن عیسی مسیح(ع)، کلیسای قیامت، کوه مقدسو دیوار ندبه، همواره نزد مسلمانان، مسیحیان و یهودیان جایگاه ویژه‌ای داشته است.
پیدایشرژیم صهیونیستی از نیمه قرن بیستم تاکنون معضلی برای خاورمیانه و کشورهای غربیبوده، در این بین آمریکایی ها دچار نوعی پارادوکس شده اند؛ از طرفی بایداعتقاد به حقوق بشر را تبلیغ کنند اما از طرفی عملاً رفتارهای رژیمی را تأیید میکنند که در هیچ استاندارد حقوق بشر قابل پذیرش نیست. بر همین اساس نقشه غرب برایانتقال پایتخت رژیم صهیونیستی از تل آویو به بیت المقدس با حربه انتقال سفارتآمریکا آغاز شده چرا که در قوانین بین المللی، سفارتخانه ها در پایتخت کشورها وکنسولگری ها در شهرهای دیگر واقع می شود.
در همینرابطه مجلس سنا آمریکا با صدور مجوزی از رئیس جمهوری این کشور خواست تا انتقالسفارت از تل آویو به بیت المقدس را اجرایی کند. مجلس سنا آمریکا با صدور مجوزی از«دونالد ترامپ» خواست تا با رعایت قانون سال ۱۹۹۵ درباره انتقال سفارت در اسرائیل،آن را از تل آویو به بیت المقدس اجرایی کند. این مجوز به مناسبت پنجاهمین سالاتحاد بیت المقدس پس از جنگ ۶ روزه ۱۹۶۷ صادر شده است. سنا این مجوز را به اتفاقآرا یعنی ۹۰ رای مثبت صادر کرد.
از همین رورئیس جمهور آمریکا تغییراتی در سیاست خارجی آمریکا ایجاد کرده و یکی از موضوعاتجنجالی که مطرح شده انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به شهر بیت المقدس است.موضوعی که کلینتون و بوش در شعارهای انتخاباتی خود وعده چنین کاری را دادند ولیهیچ کدام از روسای جمهور آمریکا تاکنون اقدام عملی برای این موضوع انجام ندادهاست. باتوجه به جایگاه ویژه قدس از نظر تاریخی و دینی در بین مسلمانان،مسیحیان و یهودیان حال این سوال مطرح می‌شود که انتقال سفارتخانه آمریکا که بهعنوان خاک آن کشور محسوب می‌شود به قدس چه پیامدها و تاثیراتی دارد و چرا تاکنونروسای جمهور آمریکا دست به چنین اقدامی نزده‌اند؟ همچنین چرا شخصیت‌های سیاسیو امنیتی صهیونیست و سایر افراد مانند اوباما، جان کری، موگرینی، پادشاه اردن،ابومازن و… نسبت به این موضوع هشدار داده‌اند؟
برای درکبهتر پیامدهای این موضوع باید اشاره کرد که انتقال سفارت خانه آمریکا به بیتالمقدس به منزله به رسمیت شناختن پایتختی این شهر برای اسرائیل است. اینموضوع به معنای نادیده گرفتن حقوق فلسطینیان و مسلمانان است. از سوی دیگر اینموضوع مغایر با قوانین بین المللی بوده و بسیاری از طرح های انجام شده برای رسیدنبه صلح در منطقه غرب آسیا را با چالش جدی مواجه خواهد کرد.
این موضوعدرسطح داخلی باعث بالا گرفتن اختلافات بین راست گرایان افراطی و احزاب چپ مخالفدولت صهیونیست فعلی خواهد شد؛ چرا که احزاب چپ به رهبری اسحاق هرتزوگ و لیونی راه‌حلدستیابی به صلح با فلسطین ها را پذیرش طرح تشکیل دو دولت فلسطینی و یهودی می‌دانند.با این اقدام عملاً این طرح با شکست مواجه می‌شود؛ چرا که باعث مشروع بودن موضوعشهرک‌سازی شده و موضوع شهرک سازی بزرگ ترین مانع در راه اجرای طرح حل دو دولت است.در طرف مقابل باعث تقویت احزاب راست افراطی شده که افزایش افراط گرایی درسرزمین‌های اشغالی و افزایش درگیری‌ها در سرزمین های اشغالی به خصوص بیتالمقدس از پیامدهای آن است.
عمیق‌ترشدن شکاف بین یهودیان و عرب‌ها در سرزمین‌های 1948 از دیگر پیامدهای این موضوعاست؛ چرا که تاریخ نشان داده افزایش افراطی‌گری صهیونیست‌ها، اقداماتی مانند آتشزدن خانواده دوابشه را در پی داشته که این موضوع شدیدتر شدن دو قطبی یهودی-عربی رادر پی خواهد داشت.
در بینفلسطینیان هم جایگاه احزاب و شخصیت‌هایی که طرفدار مذاکرات صلح و راه حل دو دولتهستند تضعیف خواهد شد. جنبش فتح و شخص ابومازن دچار انفعال خواهند شد و به همیندلیل بیش ترین تحرکات دیپلماتیک را انجام می‌دهند تا مانع این کار شوند. درطرف مقابل جایگاه گروه‌های مقاومت و شخصیت‌هایی که طرح مذاکره با اسرائیل و راه حلدو دولت را رد کرده و گزینه مقاومت را به عنوان ابزار احقاق حق فلسطینیان مطرح می‌کردندتقویت خواهد شد که حماس و جهاد اسلامی از اصلی ترین گروه‌ها هستند.
افزایشعملیات‌های ضدصهیونیستی فلسطینیان، به گونه‌ای که باعث تشکیل انتفاضه گسترده درکرانه باختری شود. این موضوع رژیم صهیونیستی را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد؛از نشانه‌های آن می‌توان مخالفت تعدادی از شخصیت‌های برجسته نظامی- امنیتیصهیونیست با این موضوع را مشاهده کرد؛ چرا که نگرانی شدید آنها از نوع و شدت عکسالعمل فلسطینیان است به گونه‌ای که ممکن است چالش ماهیتی برای صهیونیست‌ها ایجادکند.
در سطحبالاتر امکان شروع جنگ جدید بین گروه‌های مقاومت و صهیونیست‌ها در داخل سرزمین‌هایاشغالی هم بسیار زیاد است. باتوجه به اینکه حساسیت افکارعمومی در جهان اسلام نسبتبه یهودی‌سازی قدس، ممکن است دامنه این جنگ تا سطح منطقه‌ای نیز گسترش یابد بهطوری که گروه‌های مقاومت خارج از سرزمین‌های اشغالی هم دست به اقدام سخت علیهصهیونیست‌ها بزنند که از اصلی ترین آنها حزب الله لبنان است.
اما در سطحمنطقه‌ای انتقال سفارت امریکا اعلان جنگ علیه مقدسات اسلامی و اعتراف به پایتختبودن قدس برای اسرائیل است و در سطح منطقه ای هم حمایت مردم کشورهای اسلامیاز قدس و مخالفت آنها با یهودی سازی را در پی خواهد داشت. این موضوع می تواندباعث انفعال برخی از دولتمردان کشورهای اسلامی شود به خصوص کسانی که از طرح صلح باصهیونیست ها و گفتگو با آنها حمایت کردند. کشورهایی مانند اردن، مصر، عربستان وکشورهای حوزه خلیج فارس که اخیراً تلاش هایی برای عادی سازی روابط با رژیمصهیونیستی داشته اند با این چالش مواجه خواهند شد. در مقابل آن جایگاه کشورهایمحور مقاومت و حامیان آن ها در سطح منطقه و بین المللی تقویت خواهد شد.
اما اینموضوع در منظر بین المللی نقض صریح قوانین بین المللی است. سازمان ملل، شورایامنیت، شورای حقوق بشر، سازمان یونسکو و دیگر سازمان‌ها و نهادهای بین المللیزیرمجموعه سازمان ملل هم حضور اسرائیل در قدس شرقی را اشغال گری می‌دانند. براساسقطعنامه 181 قدس تحت شرایط خاص اداره می‌شود و متعلق به صهیونیست‌ها نیست. حتی پساز اشغال قسمت غربی شهر در سال 1948 و تکمیل اشغال آن در سال 1967 هیچ کشوری موضوعیهودی بودن آن را تایید نکرد. از طرف دیگر پس از تصویب انضمام قدس بهاسرائیل در کنیسه اسرائیل طی سال 1980 شورای امنیت با تصویب قطعنامه 478عکس العمل نشان داد که انضمام قدس را غیرقانونی می‌داند. همین موضوع باعث شدکه 13 کشور سفارت خانه‌های خود را از قدس به تل آویو انتقال داده و هم اکنون ازبین 86 سفارت خانه موجود در اسرائیل هیچ سفارت خانه‌ای در قدس نیست.
علاوهبر سازمان ملل اتحادیه اروپا هم با این موضوع مخالف است؛ چرا که موضع این اتحادیهبر راه حل دو دولت تاکید دارد و همین موضوع باعث اختلاف بین آمریکا و اتحادیهاروپا خواهد شد. همچنین براساس توافق اسلو بین فلسطینیان و اسرائیل هم موضوع یهودیبودن قدس رد شد و قطعنامه‌های سازمان ملل و توافق چهارم ژنو هم این بر این موضوعتاکید کرده اند.
این موضوعمی‌تواند باعث ناامنی و انجام عملیات‌های ترورریستی در غرب و آمریکا شود؛ چرا کهگروهای افراطی مانند داعش از این موضوع به عنوان فرصتی برای بازیابی جایگاه خود دربین مسلمانان استفاده خواهد کرد و با این بهانه عملیات‌های خود را افزایش می دهد.افزایش افراد، گروه‌ها و سازمان‌های حامی جنبش تحریم کالاهای شهرک‌های صهیونیست (BDS) از دیگر پیامدهای این موضوع است که زیان‌های سنگین اقتصادیبرای صهیونیست‌ها به همراه خواهد داشت.
برای جلوگیریاز چنین اقدامی ضروری است که مردم و کشورهای مسلمان عکس العمل مناسب نسبت به اینموضوع داشته باشند. از طرف دیگر در سطح منطقه‌ای و بین المللی موضع گیری واحد وقاطع کشورهای اسلامی نسبت به این موضوع و پیگیری آن در سطح بین المللی و همراهکردن سازمان های بین المللی مانند سازمان ملل و همچنین اتحادیه اروپا جهتمحکومیت این اقدام را می طلبد.
باتوجه بهآنچه ذکر شد اقدام به اجرای این وعده انتخاباتی ترامپ چندان دور از ذهننیست. آنچه مسلم است تحقق این وعده چالش ها و تنش ها را در منطقه افزایش داده وتلاش‌های همه علاقه‌مندان به سرنوشت فلسطین باید معطوف به افزایش هزینه‌هایاجرای این تصمیم برای ایالات‌متحده باشد. خواه این افزایش از طریق تقویت فعالیت‌هاو رایزنی‌های دیپلماتیک، خواه از طریق دیپلماسی عمومی و تقویت جریانات اجتماعیضداشغالگری و خواه از طریق نقش آفرینی گروه‌های مقاومت اسلامی باشد.
منبع: الوقت ، 08/06/1396
