درکنفرانس مادرید هیچ نتیجه ای برای شرکت کنندگان به دست نیامد. صهیونیست ها با کمکآمریکایی ها روش های خود را برای عادی سازی روابط و تحمیل شرایط خود بر کشورهایعربی پیاده و نهادینه کردند.
روز 30اکتبر 1991 کنفرانس صلح مادرید که با هدف صلح بین اعراب و رژیم صهیونیستی برنامهریزی شد آغاز شد. اگر چه در این کنفرانس، کشورهای عرب منطقه غرب آسیا حضور داشتنداما هیچ یک از کشورهای حاضر نتیجه ای از آن نگرفتند و این کنفرانس نقطه آغازمذاکرات سازمان آزادی بخش فلسطین با رژیم صهیونیستی بود که به فرآیند سازش ختم شد.
مقدمه
از زماناشغال فلسطین به دست صهیونیست ها، رژیم صهیونیستی در حال بلعیدن سرزمین فلسطین وسرزمین های عربی اطراف بود. آنها غیر از فلسطین، بخشی از خاک اردن، مصر، سوریه ولبنان را نیز تا سال 1967 اشغال کردند. از این حیث صهیونیست ها تا سال 1978 سیرصعودی داشتند.
با پیروزیانقلاب اسلامی ایران، به یکباره عرصه منطقه تغییر یافت. جنبش های اسلامی که معتقدبه مبارزه مسلحانه برای آزادی فلسطین بودند پا به عرصه گذاشتند. حضور جنبش هایاسلامی تحت تأثیر انقلاب اسلامی به انتفاضه اول منجر شد. قیامی که صهیونیست ها رادر جا نشاند و همه تحلیلگران غربی را غافلگیر و شگفت زده کرد. در این حین عرفاتتلاش کرد انتفاضه را از آن خود کند اما مردمی بودند انتفاضه آن قدر چشمگیر بود کهموجب موضعگیری حسنی مبارک علیه عرفات در این عرصه شد و وی را از این کار بازداشت.
اما آنچهبرای صهیونیست ها قابل تحمل نبود، ادمه یافتن انتفاضه بود، لذا آنها برای آنکهانتفاضه را خاموش کنند با کمک آمریکا طرحی را برای منطقه ارائه کردند تا همانتفاضه داخل فلسطین را خاموش کنند و هم اینکه مانع گسترش آن به کشورهای دیگرشوند.
طرحبوش پدر
بوش پدر،رئیس جمهور آمریکا در سال 1990 طرحی را برای تصویب به کنگره فرستاد که براساس آنیک کنفرانس بین المللی به سرپرستی آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی تشکیل شود و در اینکنفرانس کشورهای عرب منطقه با رژیم صهیونیستی برای صلح مذاکره کنند. بوش پدر ناماین طرح را « روند صلح خاورمیانه» نامید. نامی که هنوز هم در عرصه منطقه ای مشهوراست.
براساسهمین طرح کشورهای عربی سوریه، لبنان، اردن به همراه هیئتی از سازمان آزادی بخشفلسطین کاندیدای حضور در این کنفرانس شدند.
شعار اینکنفرانس صلح در برابر زمین بود. به این معنی که رژیم صهیونیستی سرزمین های اشغالشده کشورهای عربی را به آنها برگرداند در مقابل کشورهای عرب نامبرده با رژیمصهیونیستی صلح کنند.
طرحیبرای اجرا نشدن
طرحی کهبوش پدر در کنگره آمریکا از آن رونمایی کرد از ابتدا طراحی شده بود تا اجرا نشود.صهیونیست ها از همان ابتدا حاضر به پذیرش هیئتی از سازمان آزادی بخش فلسطین نشدندو اعلام کردند هیئت فلسطینی حاضر در این نشست نباید نماینده ای از ساف یافلسطینیان ساکن قدس داشته باشد. شرط دوم صهیونیست ها این بود که هیئت فلسطینینباید به صورت مستقل در این کنفرانس حضور یابد و یک هیئت فلسطینی – اردنی که متشکلاز اعضای فلسطین و اردن باشد می تواند در کنفرانس حاضر شود.
کنفرانسمادرید در 2 بخش
کنفرانسمادرید که با رایزنی های دو قدرت وقت جهان یعنی آمریکا و شوروی مقدمه سازی شده بودبا حضور آمریکا و روسیه به جای اتحاد شوروی آغاز شد. چرا که آنقدر مقدمات برگزاریکنفرانس به دلیل اختلافات طولانی شده بود که در این میان اتحاد جماهیر شوروی از همپاشید و روسیه به نمایندگی در این کنفرانس شرکت کرد.
کنفرانسمادرید روز چهارشنبه 30 اکتبر 1991 در مادرید اسپانیا با سخنان بوش پدر آغاز شد.هیئت فلسطینی به صورت مشترک با هیئت اردنی در این نشست شرکت کرد و هیچ کس از سافدر آن حاضر نشد. بخش اول کنفرانس 3 روز طول کشید که در آن همه حاضران به سخنرانیپرداختند و سخنرانی ها بیشتر به درگیری لفظی بین حاضران منتهی شد.
پس از آنکهدر این سه روز نتیجه ای از کنفرانس به دست نیامد، با توافق حاضران قرار شد هیئتهای عرب در ادامه این کنفرانس با هیئت هایی از رژیم صهیونیستی مذاکرات را درواشنگتن ادامه دهند. پس از این دور از نشست ها، 12 دور نشست در واشنگتن برگزار شداما هیچ کدام به نتیجه نرسید.
مذاکراتسری
در همانزمان که نشست های واشنگتن طی دو سال در ادامه کنفرانس مادرید ادامه داشت، هیئتی ازساف، به ریاست محمود عباس، به طور سری با هیئتی اسرائیلی در اسلو نروژ در حالمذاکره بود. مذاکرات مذکور طی 12 دور نشست سری برگزار شد. سرانجام در حالی که نشستهای واشنگتن به بن بست رسیده بود به ناگاه خبر نشست های سری علنی شد و به امضایقرار داد موسوم به اسلو ختم شد. این قرار داد اگرچه در واشنگتن امضا شد اما بهدلیل آنکه نشست های مقدماتی آن به صور سری طی سالهای 1991 تا 1993 بین ساف و رژیمصهیونیستی در اسلو پایتخت نروژ انجام شده بود به قرار داد اسلو مشهور شد.
نتایجمادرید
کنفرانسمادرید از حیث نتیجه هیچ نتیجه ای برای هیچ یک از کشورهای شرکت کننده نداشت وهمانگونه که گفته شد نه کنفرانس سه روزه ای که در مادرید برگزار شد و نه مذاکراتدوجانبه ای که در ادامه مادرید در واشنگتن برگزار شد به هیچ قرار داد یا تعهد ختمنشد. اما مادرید محملی بود که در آن بسیاری از خط قرمزهای کشورهای عرب و فلسطینیانشکسته شد.
مذاکرهرودر رو با صهیونیست ها
مادریدتوانست کشورهای عرب را با رژیم صهیونیستی برای اولین بار به طور علنی پشت یک میزبنشاند. از این حیث مادرید یک رکورد محسوب می شد. پیش از مادرید تنها انور ساداتبا صهیونیست ها مذاکره کرده بود و مزد این خیانت را دریافت کرده بود و به دست خالداسلامبولی اعدام انقلابی شد اما هیچ یک از سران عرب جرأت گفت‌وگو از مذاکره را همنداشتند. مادرید توانست این خط قرمز را رد کند و رودرو نشستن با صهیونیست را رسمیکند.
تحمیلزیاده خواهی صهیونیست ها به اعراب
یکی دیگراز نتایج مادرید که برای آمریکایی ها و صهیونیست ها خیلی مهم بود این بود کهصهیونیست ها شرایط سختی را که برای حضور در این کنفرانس برای کشورهای عربی تعیینکرده بودند با فشار آمریکا به کشورها عرب حاضر در کنفرانس تحمیل شد. آمریکایی هابا فشاری که به کشورهای عربی آوردند آنها مجبور کردند در مقابل زورگویی صهیونیستها سرخم کنند. این فرآیند از آن تاریخ به امری عادی در روند سازش تبدیل شد.
پوششیبرای مذاکرات سری
مادریدمحملی بود برای مشغول نگه داشتن افکار عمومی تا ساف بتواند با صهیونیست ها به مذاکرهسری بپردازد. تمامی افکار عمومی منطقه و جهان که پیگیر این واقعه بودند از مذاکراتسری غافل ماندند و عدم امضای قرار در مادرید موجب گول زدن افکار عمومی کشورهایحاضر در کنفرانس شد تا به ناگاه در اقدامی غافلگیرانه قرارداد اسلو مقابل چشمهمگان قرار گیرد.
اینکنفرانس موجب ایجاد برخی مذاکرات سری بین اردن و رژیم صهیونیستی و برخی مقاماتسوری با صهیونیست ها شد.
ایجادقرار داد وادی عربه و اسلو
در حقیقتباید قرارداد اسلو و وادی عربه که یکسال بعد از اسلو بین اردن و رژیم صهیونیستی بهامضا رسید را نتیجه کنفرانس مادرید دانست. چرا که تمامی مقدمات این دو قرارداد درکنفرانس مادرید زاده شد و به فرجام رسید. در حقیقت فرآیند سازش زاده کنفرانسمادرید است.
نتیجه
مادرید بهلحاظ نتیجه یک کنفرانس عقیم محسوب می شود اما به لحاظ ایجاد محمل و بستر ارتباط یککنفرانس رکورددار در روابط رژیم صهیونیستی با پیرامون خود محسوب می شود و باید گفتپس از اشغال فلسطین این کنفرانس یک نکبت جدید برای فلسطین بود.
منبع :تسنیم ، 09/08/1396
