با عملیاتی شدن سازوکارهای به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوانپایتخت رژیم صهیونیستی، چیزی جز گسترش دامنه بحران و اعتراض‌ها که منافع آمریکا وامنیت رژیم صهیونیستی را به شدت به مخاطره خواهند انداخت دست بانیان آن را نخواهدگرفت. انزوای بیشتر آمریکا در صحنه بین المللی با عدم همراهی جامعه جهانی با آشوبآفرینی و یکجانبه‌گرایی واشنگتن ماحصل تلاش‌های تیم ترامپ برای حمایت از روندتوسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی و مقابله با جریان مقاومت از این طریق است.
بهگزارش الوقت از زمان اعلام رسمیبرنامه دولت آمریکا برای اجرایی کردن سیاست انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدسو به رسمیت شناختن این شهر به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی، روند تحولات به هیچوجه در راستای اهداف و انتظارات مجریان این طرح شامل دولت محافظه کار آمریکا، رژیمصهیونیستی و برخی دولت‌های عربی که در راس آنها عربستان سعودی نقش‌آفرینی می‌کند،پیش نرفته است. در واقع تنها با نگاهی گذرا به مهمترین رویدادها و تحولات پیش آمدهمی‌توان آینده محتمل برای این سیاست را پیش‌بینی و مورد واکاوی قرارداد.
دراین زمینه در آغاز لازم به ذکر است که قانون انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدستوسط کنگره در 23 اکتبر 1995 تصویب شده بود اما دولت‌ها مختلف آمریکا از آن زمانتاکنون به نحوی از عملی کردن این مصوبه سرباز زده بودند. کاخ سفید همواره اجرایاین مصوبه را هر شش ماه یک‌بار به تأخیر می انداخت. دونالد ترامپ نخستین رئیس‌جمهورآمریکاست که در راستای عملی کردن این مصوبه قدم برداشت. این تصمیم جنجالی، نقطهشروع روندی از تحولات در واکنش به این تصمیم بود که در ادامه به برخی از آن‌هاپرداخته می‌شود.
استقبالشدید دولت اسرائیل از اقدام ترامپ
«بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیررژیم صهیونیستی با استقبال از تصمیم دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا برای بهرسمیت شناختن قدس بهعنوان پایتخت اسرائیل، گفت که این اقدام «روزی تاریخی» را رقمزد. وی این تصمیم ترامپ را قدمی مثبت برای دستیابی به صلح قلمداد کرد. به‌علاوه«گیلعاد اردان» وزیر امنیت عمومی اسرائیل در سخنانی بیان داشت: اینکه آمریکا شهربیت‌المقدس را بهعنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت بشناسد، برای اسرائیل مهم خواهدبود، حتی اگر انتقال سفارت آمریکا به این شهر با تأخیر روبرو شود. وی در جمعخبرنگاران در شهر بروکسل افزود: اعلامیه به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به‌عنوانپایتخت اسرائیل، برای ما بسیار مهم است، ولی ما این اقدام را به‌مثابه منعکس‌کنندهچیزی که بر روی زمین در واقعیت در حال اتفاق است، در نظر می‌گیریم، نه تغییردهندهبازی. در واقعیت، چیزی تغییر نمی‌کند.
اتحادو یکپارچگی در میان فلسطینیان و انتفاضه‌ای در حال شکل‌گیری:
گروه‌هایمختلف فلسطینی به‌شدت به این تصمیم ترامپ واکنش دادند. نکته مهم در این واکنش‌هایکدستی گروهای فلسطینی در مخالفت با تصمیم ترامپ است. در همین راستا محمود عباسرئیس تشکیلات خودگردان فلسطین بیان داشت: «بیت‌المقدس تا ابد پایتخت فلسطین خواهدبود و اقدام آقای ترامپ اعتباری ندارد.» همچنین وی ضمن محکوم کردن فرمان دونالدترامپ در انتقال سفارتخانه امریکا به بیت‌المقدس و به رسمیت شناختن این شهر به‌عنوانپایتخت اسرائیل، تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا را به‌منزله خروج این کشور از گفتگوهایصلح خواند.
حماسدر واکنش به دستور دونالد ترامپ برای انتقال سفارتخانه ایالات‌متحده از تل‌آویو بهبیت‌المقدس اعلام کرد که با این فرمان «ترامپ درهای جهنم را بروی خود باز کرد.»
بعداز اعلام این تصمیم علاوه بر مقامات سیاسی، مردم فلسطین نیز به این تصمیم واکنشنشان دادند با تظاهرات و دعوت به اعتصاب عمومی در سراسر فلسطین نسبت به این اقدامانزجار خود را اعلام کردند. روند روبه رشد اعتراضات نشان از شکل‌گیری انتفاضه‌ایجدید را می‌دهد. به دنبال افزایش اعتراضات گزارش‌هایی حاکی از حمله به سربازانصهیونیستی توسط مردم فلسطینی می‌باشد. در پی درگیری مردم با نیروهاینظامی رژیم صهیونیستی، ۱۱ فلسطینی شهید و ۳۳۰۰ تن زخمی شده‌اند.
به‌علاوهیک روز بعد از اعلام تصمیم ترامپ دو موشک از شمال نوار غزه به سمت دو شهرکصهیونیست نشین سدیروت و عسقلان شلیک شدند. در همین راستا شاخه نظامی جنبش آزادی‌بخشمیهنی فلسطین (فتح) در اعتراض به اعلام قدس بهعنوان پایتخت فلسطین اشغالی از سویدولت آمریکا، خواستار ازسرگیری مقاومت مسلحانه در سرزمین‌های اشغالی شد. شاخه نظامیفتح همچنین همه نیروهای خود را به حالت آماده‌باش درآورد و از دولت خودگردانفلسطین و سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) خواست دیگر اسرائیل را به رسمیتنشناسند. به‌علاوه جنبش فتح خواستار خروج از پیمان‌نامه اسلو شد و همچنینمیانجی‌گری آمریکا را در مذاکرات صلح رد کرد.
واکنشرژیم صهیونیستی به اعتراضات و واکنش‌های فلسطینیان:
بهدنبال افزایش تنش‌ها رژیم صهیونیستی تدابیر امنیتی شدیدی را در بیت‌المقدس و مناطقاشغالی وضع کرده است. به‌علاوه گزارش‌ها حاکی از سرکوب خشونت‌آمیز معترضان فلسطینیتوسط نظامیان صهیونیستی می‌باشد. رژیم صهیونیستی برای ترساندن معترضان و کاهش سطحاعتراضات از پیگیری لایحه قانونی شدن حکم اعدام خبر داد. همچنین میزان بازداشت‌هایگسترده‌ای برای ترساندن و پایان یافتن اعتراضات توسط رژیم اشغالگر قدس انجام‌شدهاست. علاوه بر این اقدامات داخلی، رژیم صهیونیستی برای کاهش فشارهای بین‌المللیمذاکراتی را با کشورهای کوچک و صاحب‌رأی در مجمع عمومی سازمان ملل آغاز نموده است.
مخالفتیکپارچه ملت‌های مسلمان و کشورهای جهان در کنار دودستگی در میان کشورهای عربی
اندکیپس از اعلام عملی شدن انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس، واکنش‌های گسترده‌مسلمانان جهان آغاز شد. کشورهای اسلامی به‌صورت یکپارچه با این موضع مخالفت کردند.گرچه برخی از کشورهای عربی به علت گره خوردن منافعشان به رژیم صهیونیستی قادر بهمخالفت تمام‌قد نبودند اما با شکل‌گیری جو یکدست مخالفت مسلمانان این کشورها نیزبه‌صورت ضمنی با این اقدام مخالفت ورزیدند. به زبان دیگر برخی کشورهای عربیباسیاست‌های اعلامی با این اقدام مخالفت کردند و در سیاست‌های اعمالی با طرح ترامپهمراهی داشتند که در این زمینه می‌توان از سفر هیئت بحرینی به سرزمین‌های اشغالی ویا توجیه و مثبت دانستن این اقدام ترامپ در عربستان توسط برخی چهر ه ها یادکرد که قطعاً نمی تواند بدون رضایت و اجازه حاکمان این کشور صورت گیرد.
یکیاز مهمترین اقدامات کشورهای مسلمان، ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌هایی در راستایمحکومیت این اقدام به شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل بود. مصر پیش‌نویسقطعنامه‌ای را در همین راستا به شورای امنیت برد که با وتوی آمریکا مواجه گشت. پیش‌نویسقطعنامه ترکیه و یمن اما در مجمع عمومی با اکثریت آرا – 128 رأی موافق- بهتصویب رسید. به‌علاوه ترکیه خواستار تشکیل جلسه فوق‌العاده سازمان همکاری اسلامیدر استانبول شد که بعد از برگزاری این اجلاس، در بیانیه‌ای کشورهای اسلامی ازفلسطین حمایت کرده و قدس شرقی را بهعنوان پایتخت فلسطین به رسمیت شناختند.
واکنشآمریکا در مقابل فشارهای بین‌المللی
علاوهبر کشورهای اسلامی، چین و روسیه برخی از کشورهای اروپایی همچون فرانسه با اینتصمیم ترامپ مخالفت ورزیدند. لذا پیرو این اقدام، فشارهای بین‌المللی بر آمریکاوارد شد و در تصویب قطعنامه پیشنهادی ترکیه و یمن در مجمع عمومی سازمان ملل،انزوای آمریکا به‌خوبی مشخص بود. این اتفاقات ایالات‌متحده را مجبور به واکنش‌هایگوناگون و گسترده‌ای کرد. در اولین واکنش آمریکا قطعنامه شورای امنیت را وتو کرد وبا توجه به بهتصویب رسیدن قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل همکاری‌های مالیخود با سازمان ملل را به کم‌ترین سطح ممکن کاهش داد. به‌علاوه با توجه به اینکهاغلب کشورهایی که به قطعنامه رأی مثبت دادند کشورهای تحت حمایت آمریکا می باشند،دولت آمریکا این کشورها را تهدید به قطع حمایت و همکاری مالی کرده است. تداومفشارهای بین‌المللی درنهایت منجر شد ترامپ برای کاهش این فشارها، عملی شدن انتقالسفارت را 6 ماه به تأخیر بیندازد.
باتوجه به این روند و تداوم اعتراض‌ها چشم اندازی که می‌توان از ادامه سناریویانتقال سفارت ارائه داد بحرانی شدن بیشتر منطقه در صورت اصرار آمریکا بر عملی کردننهایی طرح است. در واقع با عملیاتی شدن سازوکارهای به رسمیت شناختن بیت المقدس بهعنوان پایتخت رژیم صهیونیستی، چیزی جز گسترش دامنه بحران و اعتراض‌ها که منافعآمریکا و امنیت رژیم صهیونیستی را به شدت به مخاطره خواهند انداخت دست بانیان آنرا نخواهد گرفت. انزوای بیشتر آمریکا در صحنه بین المللی با عدم همراهی جامعهجهانی با آشوب آفرینی و یکجانبه‌گرایی واشنگتن ماحصل تلاش‌های تیم ترامپ برایحمایت از روند توسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی و مقابله با جریان مقاومت از این طریقاست.
درنهایتباید به این نکته اشاره کرد تصمیم ترامپ باعث گشت که کشورهای اسلامی بار دیگرجایگاه خود را نسبت با مسئله فلسطین به یادآورند. اقدامات دولت‌های اسلامیگرچه خوب و کاربردی بوده است اما به‌هیچ‌وجه کافی نیست. این دولت‌ها می‌توانداقدامات خود را علیه این تصمیم به فاز دیگری همچون قطع روابط دیپلماتیک با آمریکاو رژیم صهیونیستی و تحریم کالاهای این کشورها نیز طیف وسیعی از اقدامات دیگر واردسازند.
منبع :الوقت ، 09/10/1396
