بخش اول
مخالفتاکثريت چشمگير اعضاي مجمع عمومي سازمان ملل با اقدام آمريکايي- صهيونيستي براي مصادرهبيت المقدس در حالي صورت گرفت که رهبران واشنگتن با ايجاد دوقطبي بين المللي کوشيدنداز همه ابزارهاي ممکن در جهت يارکشي اعضاي جامعه به سوي خود بهره جويند.
مجمععمومي سازمان ملل سي‌ام آذرماه شاهد ايجاد اجماعي تاريخي عليه اشغالگري صهيونيست‌هاو حاميان تل‌آويو در واشنگتن بود.پس از اقدام آمريکا در وتوي پيش نويس قطعنامه شورايامنيت با موضوع حفظ توافقات بين‌المللي در زمينه سرنوشت بيت‌المقدس و ممنوعيت هرگونهاقدام يکجانبه در اين شهر، پيش نويسي مشابه به راي اعضاي مجمع عمومي گذاشته شد. درنتيجه راي‌گيري ديروز درباره اين پيش‌نويس، 128 کشور با تصميم «دونالد ترامپ» برايشناسايي قدس به عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي و انتقال سفارت آمريکا به اين شهر مخالفتکردند. در برابر اين اکثريت قاطع تنها هفت کشور ذره‌اي حاضر به همراهي با آمريکا ورژيم اشغالگر قدس شدند. در اين راي‌گيري که در غياب نمايندگان 21 کشور صورت گرفت،35 کشور نيز به پيش نويس مزبور راي ممتنع دادند. در جريان مباحث مربوط به شوراي امنيتکه منجر به صف‌آرايي آمريکا در برابر 14 کشور ديگر شد، «نيکي هيلي» نماينده آمريکاحمايت از اشغالگري صهيونيست را دفاع از حق حاکميت ملي کشورش خواند و با افزايش سطحاصطکاک مواضع و اهداف آمريکا با ساير اعضا در زمينه مساله فلسطين، رويکردي متصلب وآشتي ناپذير را به تصوير کشيد. در آستانه راي گيري اخير در مجمع عمومي نيز آمريکا ازدر آشتي ناپذيري و مخاصمه با جامعه جهاني وارد شد و کوشيد با تهديد کشورهاي گوناگونآن‌ها را از راي مثبت به قطعنامه ضدصهيونيستي بازدارد.
وي تصريحکرد نام کشورهايي را که بر خلاف نظر واشنگتن راي دهند به ترامپ گزارش خواهد داد.جديترين مصداق تهديد آمريکا، سخنان ترامپ در زمينه قطع کمک مالي به کشورهايي بود که درمجمع عمومي عليه خواست واشنگتن راي دهند. ترامپ اظهار داشت قطع کمک به اين کشورها ميتواند سبب صرفه‌جويي قابل توجهي در زمينه منابع مالي ايالات متحده آمريکا شود. بياناين اظهارات و تهديد کشورهايي که از ديد ترامپ و همراهانش در حوزه سياست خارجي، بامواضع خود به آمريکا بي‌احترامي مي‌کنند، سوداي سياستي يک تير و دو نشان براي بازداشتنجامعه بين‌المللي از مخالفت با يکجانبه گرايي رئيس جمهوري آمريکا بود.طي نزديک به يکسالي که از راهيابي ترامپ به کاخ سفيد مي گذرد، وي کوشيده تصويري از يک رييس جمهوريقاطع و هنجارشکن در کشور خود و نيز عرصه بين المللي ارائه دهد. ترامپ پيش از راي گيريگفت: از قطع کمک مالي به کشورهاي مخالف نظر واشنگتن استقبال مي کند و اين مخالفت‌هابراي وي بي اهميت خواهد بود. وي به اين ترتيب کوشيد قاطعيت ديدگاه عمومي خود براي مصروفداشتن هزينه‌هاي خارجي به محيط دروني آمريکا را به تصوير بکشد و همزمان تهديدش را برايايجاد بازدارنگي عليه تصميمات ضدصهيونيستي واحدهاي ملي کاملا عملي جلوه دهد .با وجوداين تهديد کم سابقه و همچنان که مقامات ترکيه خطاب به اعضاي مجمع عمومي اعلام داشتند،اکثريت کشورها حاضر نشدند راي خود را به مشتي دلار بفروشند. نکته قابل تامل اينکه کشورهاييچون پاکستان، افغانستان، عراق، اردن و مصر در کنار بسياري از کشورهاي آفريقايي مسلمانکه در زمره دريافت کنندگان کمک‌هاي مالي از آمريکا قرار دارند، اين تهديد را ناديدهگرفتند. شکست نمايان آمريکا و رژيم صهيونيستي براي جلوگيري از اجماع جهاني عليه تصميمجنجالي ترامپ سبب واکنش‌هاي شديد مقامات واشنگتن و تل آويو شد. در آستانه راي‌گيرياخير، «بنيامين نتانياهو» نخست وزير رژيم صهيونيستي سازمان ملل را خانه دروغ خواندو نماينده اين رژيم در سازمان ملل اظهار داشت: برگزاري چنين جلسه‌اي در مجمع عموميشرم آور است و قطعنامه اين مجمع به زباله دان تاريخ انداخته خواهد شد. نماينده آمريکانيز کوشيد با جمع زدن آمار آراي موافق واشنگتن با آراي غايب و متحد نشان دهد در برابرانسجام نزديک به 130 کشور عليه اشغالگري در قدس، چندان تنها نيست. رخدادهاي اخير درمجمع عمومي همچنان که نماينده تشکيلات خودگردان فلسطين در سازمان ملل تصريح داشت «آزمونيتاريخي» بود؛ آزموني که از ديد وزير امور خارجه کشورمان فرجام آن را يک «نه» پرطنينجهاني به قلدر مآبي و تهديد رژيم ترامپ در سازمان ملل متحد» مي توان ناميد.
حقوقدانانجهان عرب: تصميم جنجالي ترامپ نقض قوانين بين‌المللي است
با اعلامانتقال سفارت آمريکا از تل آويو به قدس اشغالي و به رسميت شناختن قدس به عنوان پايتخترژيم صهيونيستي، ترامپ بار ديگر بي توجهي آشکار خود به قوانين بين‌الملل نشان دادهاست موضوعي که حقوقدانان جهان عرب آن را نقض آشکار قطعنامه‌ها و قوانين بين الملليبه شمار مي آورند.يک اجماع جهاني درباره غير قانوني بودن الحاق قدس شرقي به سرزمين‌هايزير کنترل رژيم صهيونيستي وجود دارد که شامل قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل نيزمي شود دولت آمريکا با اين حرکت و تصميم، تعهدات قانوني خود را در به رسميت نشناختنو کمک نکردن به يک وضع غيرقانوني نقض و کنوانسيون‌هاي ژنو را زيرپا گذاشت. از زماناعلام تصميم ترامپ و انعکاس اين خبر در رسانه‌ها افزون بر انتقاد رهبران سياسي جهان،سازمان و گروه‌هاي مختلف از اين اقدام ترامپ، بسياري حقوقدانان هم تصميم ترامپ را درتضاد آشکار با قوانين بين الملل عنوان کرده اند. اين گزارش در بردارنده برجسته ترينمحور تحليل‌هايي است که در رسانه‌هاي عربي درباره ناديده گرفتن مقررات نهادينه شدهبين المللي درباره قدس اشغالي منتشر شده است. روزنامه‌هاي «العربي الجديد» چاپ لندن،شبکه خبري «روسيا اليوم»، تارنماي «عرب 48» فلسطين با اشاره به تصميم ترامپ براي انتقالسفارت آمريکا از تل آويو به قدس، ديدگاه حقوقدانان را در اين زمينه بررسي کردند و اينتصميم را مخالف قوانين بين‌المللي به شمار آوردند.
به نوشتهروزنامه العربي الجديد، تصميم دولت آمريکا مخالف با توافقنامه اوسلو و ديگر معاهداتميان کشورهاي عربي و رژيم اسرائيل است. آمريکا با به رسميت شناختن قدس به عنوان پايتخترژيم اسرائيل جهت آسان‌سازي حاکميت اين رژيم در شرق قدس اشغالي تلاش مي کند. تصميمدولت آمريکا با حقوق قانوني مردم فلسطين در تضاد است. اين موضوع سبب مي شود مردم فلسطيننتوانند با برپايي کشوري مستقل با مرکزيت قدس سرنوشت خود را رقم زنند. «محمد شلالده»استاد حقوق دانشگاه قدس در اين زمينه به روزنامه العربي الجديد گفت همه اقدامات رژيماسرائيل به عنوان رژيم اشغالگر در قدس باطل است و بر پايه توافقنامه لاهه و توافق چهارمژنو در سال 1949 اين تصميم هيچ ترتيب اثري ندارد. رژيم اشغالگر نمي‌تواند هيچ يک ازحقوق و آثار مردم فلسطين در حق حاکميت را از بين برد و حق انتقال حاکميت قدس به اينرژيم داده نشده است. اين کارشناس افزود: آمريکا در قطعنامه‌هاي سازمان ملل در اين زمينهنقش داشته است و به برخي از اين قطعنامه‌ها راي مثبت داده و از حق وتو استفاده نکردهاست. قوانين بين الملل تغيير نخواهد کرد و از قطعنامه‌هاي شوراي امنيت چشم پوشي نخواهدشد. واشنگتن نمي تواند قوانين بين الملل و قطعنامه‌هاي شوراي امنيت را تغيير دهد. واشنگتندر برخي از توافقنامه‌هاي بين‌الملل مانند توافق رم، پرتوکل الحاقي ژنو در سال1977، توافقنامه سال 1899 لاهه، توافقنامه چهارم ژنو و پرتوکل الحاقي نخست سال1977 طرف مهمي نبود. به نوشته العربي الجديد، شلالده معتقد است تصميم آمريکا مخالفبا قطعنامه‌هاي مجمع عمومي سازمان ملل متحد و شوراي امنيت درباره سرزمين‌هاي اشغالشده و از جمله قدس است. اين تصميم مخالف با توافقنامه اسلو است که ميان سازمان آزاديبخش فلسطين و اسرائيل منعقد شده است. تصميم آمريکا در واقع به رسميت شناختن قدس بهعنوان پايتخت رژيم اسرائيل است و اين تصميم، تلاشي براي تقويت قوانين رژيم اسرائيلاست که قدس را به عنوان پايتخت هميشگي رژيم اسرائيل مي داند. تصميم آمريکا مخالف بامنشورهاي سازمان ملل و قوانين بين الملل است که به اشغال سرزمين ديگر کشورها از راهقدرت و استفاده از قدرت در روابط بين الملل مخالف است. تصميم آمريکا مخالف با قطعنامه‌اياست که در 29 نوامبر سال 1947 درباره تقسيم سرزمين‌ها و بر پايي دو دولت يهودي و فلسطينيتصويب شده است. در اين قطعنامه به قدس وضعيت ويژه اي در زير قيموميت سازمان ملل دادهشده است. به نوشته شبکه خبري روسيا اليوم، «حناعيسي» استاد حقوق بين الملل گفت: انتقالسفارت آمريکا از تل آويو به قدس به مفهوم اعتراف به قرار دادن قدس در زير کنترل رژيماسرائيل است و اين با قطعنامه‌هاي شوراي امنيت و راي دادگاه لاهه در تضاد است. تصميمترامپ با قطعنامه شماره 478 که در سال 1980 ميلادي تصويب شده در تضاد است. به موجبآن قطعنامه قرار شد کشورهايي که در قدس هيات‌هاي ديپلماتيک دارند اين هيات‌ها را ازاين شهر خارج سازند. به نوشته شبکه روسيا اليوم، «فادي شراکة» کارشناس حقوق بين الملل،انتقال سفارت آمريکا به قدس را حمله به سرزمين‌هاي اشغال شده و تقويت روند شهرک‌سازيو اشغال سرزمين‌هاي فلسطين به شمار آورد. او تاکيد کرد بر پايه قوانين سازمان ملل انتقالسفارت تنها بايد با موافقت دولت فلسطين صورت گيرد. اما آمريکا اين موضوع را ناديدهگرفته است و با فلسطيني‌ها درباره اين موضوع مشورت نکرده و فقط به مشورت به اسرائيلي‌هابسنده کرده است. به نوشته تارنماي عرب 48، نهادهاي حقوقي و جامعه مدني، تصميم ترامپبراي انتقال پايتخت رژيم اسرائيل از تل آويو به قدس را مخالفت آشکار با قوانين بين‌الملليمي دانند. در بيانيه‌اي که به امضاي ده‌ها نهاد عربي رسيده است اظهارات و اقدامات رئيسجمهوري آمريکا به منزله نقش او در دو جنايت بين المللي است. نخست جنايت حمله به کشورفلسطين که او تلاش مي کند از الحاق سرزمين‌هاي فلسطين به سرزمين اشغال شده فلسطين حمايتکند. دوم اينکه او در جنايت شهرک سازي در کرانه باختري و شهر قدس نقش دارد.
تصميمترامپ با قطعنامه‌هاي شوراي امنيت در تعارض است. برجسته ترين اين قطعنامه‌ها، قطعنامهشماره 476، 478 است که در سال 1980 به تصويب رسيده است. اين اقدام ترامپ با بسياريقطعنامه‌هاي مجمع عمومي سازمان ملل درباره حقوق مردم فلسطين در قدس هم مخالف است کهبرجسته ترين آنها قطعنامه شماره 303 و 2253 است. همچنين اين تصميم به منزله ناديدهگرفتن آشکار راي مشورتي دادگاه بين‌الملل درباره ديوار حائل است که در آن آمده استهمه سرزمين‌هايي که رژيم اسرائيل در سال 1967 کنترل آنها را بر عهده گرفت سرزمين‌هاياشغال شده به شمار مي روند. همچنين اين تصميم ترامپ با تعدادي از قطعنامه‌هايي که سازمانيونسکو تصويب کرده که در آنها بر حقوق مردم فلسطين درباره قدس و مقدسات آن تاکيده شدهدر تعارض است. اقدام رئيس جمهوري آمريکا به منزله درخواست پياده کردن قانون جنگل وزير پاگذاشتن همه سيستم قوانين بين الملل و مشروعيت بخشيدن به سياست جنايت‌هاي رژيماسرائيل است که به تاريخ، شرايط کنوني، آينده و کرامت مردمان لطمه وارد مي کند. دراين زمينه «انيس قاسم» کارشناس حقوق بين الملل گفت:سازمان ملل با همه دستگاه‌هاي آناز جمله مجمع عمومي، شوراي امنيت، شوراي اقتصادي و اجتماعي، يونسکو، ديوان دادگستريبين المللي در تصميم‌ها و قطعنامه‌ها با قدس شرقي به عنوان سرزمين اشغال شده برخوردکرده اند و رژيم اسرائيل را اشغالگر به شمار آورده اند. دولت‌هاي آمريکا هم در تدوينو تصويب برخي از اين قطعنامه‌ها نقش داشتند و برخي ديگر را وتو کردند. انيس قاسم گفت:سياست آمريکا از سال 1967 ثابت بوده است و با قدس شرقي به عنوان سرزميني اشغال شدهبرخورد مي کرد و اين موضوع در همه بيانيه‌هاي رسمي روساي جمهوري آمريکا و وزيران امورخارجه اين کشور و نمايندگان اين کشور در سازمان ملل آشکار است. از اين رو، تصميم ترامپنه تنها قوانين و قطعنامه‌هاي سازمان ملل را ناديده مي گيرد، بلکه او اصول سياست خارجيآمريکا را هم در اين زمينه زير پا گذاشته است.
سازوکارهايلازم براي رويارويي با تصميم پوچ ترامپ
نشريه«التحرير» مصر و روزنامه العربي الجديد با اشاره به پوچ و باطل بودن تصميم ترامپ وپيامدهاي آن، راهکار لازم براي رويارويي با اين تصميم را مورد توجه قرار دادند. بهنوشته نشريه التحرير، «عبدالعاطي شتيوي» استاد حقوق بين الملل گفت: شهر قدس در سال1967 به دست رژيم اسرائيل اشغال شد و از آن زمان تاکنون در زير اشغال اين رژيم است.برپايه قوانين بين الملل مقامات رژيم اشغالگر بايد به قوانين مهم و آشکاري پايبند باشد.آنها بايد از آثار تاريخي و ديني قدس محافظت کنند و براي تغيير مکان‌هاي اشغال شدهتصميم‌هاي اداري و قضايي نگيرند و آثار ديني، فرهنگي و تاريخي اين شهر را ويران نسازندو از مردمي که در سرزمين‌هاي اشغال شده به سر مي‌برند، محافظت کنند. عمل به اين مسائلبرپايه تصميم‌هاي سازمان ملل مجمع و عمومي آن و توافق نامه‌هاي ژنو در سال 1949 لازماست. اين استاد حقوق بين الملل اظهار داشت: تصميم آمريکا براي انتقال سفارت اين کشوراز تل آويو به قدس به سال 1995 بر مي گردد. در اين سال کنگره آمريکا، قانوني را برايانتقال سفارت آمريکا به قدس صادر کرد. اين قانون از سال 1995 تاکنون به حالت تعليقدر آمد و روساي جمهوري آمريکا هر 6 ماه يکبار اين قانون را تعليق مي‌کردند تا اينکهدونالد ترامپ تصميم گرفت اين قانون را اجرايي سازد. وي افزود: در صورتي که رئيس جمهوريآمريکا تصميم انتقال سفارت آمريکا به قدس را عملي سازد اين به منزله به رسميت شناختنقدس به عنوان پايتخت رژيم اسرائيل است و اين موضوع سبب مي شود ديگر کشورهاي جهان هماز آمريکا تبعيت کنند. در اين صورت آمريکا با ناديده گرفتن قوانين بين‌المللي و مشروعيتبخشي به رژيم اشغالگر نقش ميانجيگري و شريک در روند صلح بازي را از دست مي دهد.
ايناستاد حقوق بين الملل تصريح کرد: براي رويارويي با تصميم ترامپ بايد اتحاديه عرب وسازمان کنفرانس اسلامي سکوت را کنار گذارند. آنها براي جلوگيري از اجرايي شدن اين تصميمبا استفاده از همه ابزارهاي فشار به مسووليت حقوقي، قانوني و تاريخي خود عمل کند. ايندو سازمان داراي سازوکارهاي حقوق بين الملل هستند. برجسته‌ترين گام حقوقي در اين زمينهدرخواست از شوراي امنيت براي برگزاري نشستي فوق العاده براي بررسي اين موضوع است کهبه طور مستقيم صلح و امنيت بين الملل را تهديد مي کند. اين استاد گفت: در صورت شکستدر شوراي امنيت به دليل استفاده آمريکا از حق وتو بايد اين موضوع را از سوي مجمع عموميپيگيري کرد. در اين صورت مجمع عمومي سازمان ملل از دادگاه بين المللي درباره مسئولتآمريکا درباره ناديده گرفتن قوانين و هدف‌هاي سازمان ملل نظر مشورت مي خواهد.
ادامهدارد
منبع :اطلاعات ، 06/10/1396
