مردم قدس به علت اختلاط جغرافیاییبا اشغالگران صهیونیست نقش تاثیرگزاری در مبارزات با رژیم صهیونیستی در جریانانتفاضه‌های گذشته ایفا کرده‌اند.
همزمان با آغاز انتفاضه جدید مردم در سرزمینهای اشغالی در واکنش به اقدامدونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در اعلام پایتختی قدس شریف برای کابینه رژیمصهیونیستی و صدور دستور انتقال سفارت آمریکا به این شهر اشغالی خبرگزاری تسنیم بر آنشده است تا روند مقاومت فلسطین در برابر اشغالگری صهیونیستی در بیت‌المقدس و قدساشغالی را تشریح کند. بخشی از مطالب اشاره شده در این گزارش برگرفته از کتاب” مقاومت اسلامی فلسطین در برابر اشغالگری صهیونیستی در بیت المقدس”نوشته خالد ابراهیم ابو عرفه است که تحولات مربوط به سالهای 1987 تا 2015 در اینزمینه را بررسی کرده است. علاوه بر اینکه گزارش ها و تحلیل های مربوط به محافلرسمی بینالمللی در رابطه با تجاوزهای رژیم صهیونیستی ضد قدس و بیت المقدس نیزمورد اشاره قرار خواهد گرفت.
عوامل بقای انتفاضه جدید فلسطین از منظر تاریخی؛ / بخش چهارم
این مطلب ضمن تشریح انواع جنایت‌های رژیم صهیونیستی ضد قدس اشغالی و مسجدالاقصی و اشاره به انواع مقاومت ملت فلسطین در برابر اشغالگران تأکید می‌کند کهفلسطینی‌ها به ویژه در شرایط کنونی و توسعه دامنه انتفاضه سوم و افزایش توطئه غربی-صهیونیستی ضد این شهر و مسجد الاقصی باید تلاش بیشتری در مسیر یکپارچه‌سازیاقدامات ضدصهیونیستی و فعالیتهای میدانی و مسلحانه در مقابله با این رژیم دردستور کار خود قرار داده و راهکار بی‌فایده سازش و مذاکرات مسالمت‌آمیز با اسرائیلرا کنار بگذارند. علاوه بر اینها شواهد تاریخی و واقعیت های موجود منطقه‌ایو بین المللی نشان می دهد که تاریخ مصرف عوامل افول انتفاضه های فلسطین به پایانرسیده و این انتفاضه به حول و قوه الهی تا رسیدن به سرمنزل مقصود ادامه خواهدداشت.
عوامل مؤثر در پیدایش انتفاضه:
1 ـ عوامل فلسطینی:
عدم دسترسی فلسطینیان به پیروزی در مبارزات خود و یا شکست و به نتیجهنرسیدن مبارزات پیشین گروههای فلسطینی را که بیشتر در اَشکال و قالبهای مختلف ومتعدد سیاسی چپ و غیر مذهبی شکل گرفته بود، می توان یکی از عوامل پیدایش انتفاضهنام برد. این گروهها و سازمانها علی رغم اختلافات صوری و ظاهری که داشتند همگی ازیک تاکتیک و روش استفاده می کردند و آن مبارزه با اسرائیل در خارج از فلسطین بود.
در میان کشورهای عربی نیز برخی از آنها به دلیل ماهیت استبدادی خود و نیزوابستگی که به قدرتهای جهانی استعماری داشتند و بعضی دیگر به دلیل ترس از انتقاماسرائیل و تعدادی نیز به دلیل نگرانی از تأثیر فعالیتهای سیاسی – اجتماعی و نظامیفلسطینیان بر جامعه و مردم خود، سعی می کردند تا الگو و روش مبارزاتی خود را برفلسطینیان تحمیل کنند. شماری دیگر از این رژیم‌های عربی نیز مثل اردن با توجه بهتأثیر فلسطینیان بر بافت سیاسی اجتماعی جامعه آنها، عملاً در تقابل با فلسطینیانقرار می گرفتند و به قلع و قمع آنها می پرداختند و یا اگر توانی برای سرکوبی آنهانداشتند مثل لبنان ، برای اخراج آنها از کشورشان تلاش می کردند.
اختلافهای گروهی و تفرقه که مقاومت فلسطین در درون خود با آن روبه رو بود،عامل دیگری برای شروع انتفاضه شد. زیرا هر یک از کشورهای عربی پس از این که در سال1967 مقاومت فلسطین را خطری بالقوه برای خود احساس کردند به ایجاد و یا تقویتجناحها و افراد وابسته به خود در سازمان آزادی بخش فلسطین اقدام کردند و هر کدامجناحی را در مقاومت فلسطین تشکیل دادند که اولین هدف و مأموریت آن حفظ و تأمینمنافع کشور مورد نظر خود در مسأله فلسطین بود.
در بعد مبارزه با اسرائیل نیز فلسطینی ها تا پیش از انتفاضه نه تنهانتوانستند پیشرفت و تحولی داشته باشند بلکه نسبت به مبارزات سالهای اولیه پس ازاشغال فلسطین (1948) نیز فاصله بیشتری تا پیروزی و تشکیل یک کشور مستقل فلسطینیپیدا کردند. ادامه این وضعیت موجب شد تا گروههای فلسطینی در صحنه سیاسی و بینالمللی به سازش و مذاکره مستقیم با اسرائیل تن داده و از همه طرحهای سازشکارانهکشورهای غربی و آمریکا و رژیم‌های عربی طرفداری کنند. برخی از آنها حتی برای شرکتدر مذاکرات صلح با اسرائیل از این کشور سبقت گرفتند. ولی اسرائیل در مقابل اعرابنه تنها از جنگها به نفع خود استفاده کرد، بلکه بخش غربی بیت المقدس ـ نیز که طبقتصمیم سازمان ملل متحد متعلق به اعراب بود ـ را به تصرف خود در آورد.
این حرکت‌ها موجب شد تا فلسطینیان سرزمینهای اشغالی، احساس سرخوردگی عمیقکنند. این حالت آنها را بر آن داشت تا به جای دل بستن به ارتشهای عربی و نیروهایمسلح سازمان آزادی بخش فلسطین ـ که برای آنها آزادی قدس سرابی بیش نبود ـ در فکرچاره دیگری باشند.
همچنین ناامیدی مردم ساکن در مناطق اشغالی از سازمان آزادی بخش فلسطین ـ بهعنوان شاخص ترین نیروی مبارز فلسطینی ـ موجب جدایی مردم از آن و روی آوری به قیامو انتفاضه علیه رژیم صهیونیستی شد. برخی فلسطینی‌ها اعتقاد داشتند که این قیام بهعنوان پاسخی به عقب نشینی مرحله ای “ساف” از مواضع اولیه خود و سیاستهایواپس‌گرایانه عرفات شکل گرفت.
2 ـ عوامل منطقه ای:
پس از این که مردم فلسطین تجربه های تلخ رهبران سیاسی خود را پشت سرگذاشتند و هیچ روزنه امیدی در افق آرزوهای آنها هویدا نشد، انقلاب اسلامی ایرانشکوفا گردید. وقوع انقلاب اسلامی ایران و گسترش موج اسلام گرایی که از مبدأ انقلابـ کشورهای مسلمان و جهان عرب را فرا گرفت، بی تردید نقش اساسی و ریشه ای، دربیداری اسلامی و ظهور جنبشهای مذهبی در منطقه، به ویژه در داخل سرزمینهای اشغالیداشت.
شهید فتحی شقاقی دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین در این رابطه می گوید: هیچچیزی به اندازه انقلاب ایران نتوانست ملت فلسطین را به هیجان آورد و احساسات آنهارا برانگیزد و امید را در دلهایشان زنده کند. با پیروزی انقلاب اسلامی، ما به خودآمدیم و دریافتیم که آمریکا و اسرائیل نیز قابل شکست هستند.
گرایش رژیم‌های عرب به سوی صلح با اسرائیل و مشکلات گروههای مختلف مقاومتفلسطین و ضعف آنها برای دستیابی به اهداف خود، از جمله علل مهم برانگیزندهفلسطینیان و به دست گرفتن ابتکار عمل، در داخل سرزمینهای اشغالی یا آغاز انتفاضهبوده است. قیام ملت فلسطین با توجه به ویژگی اسلامی و انگیزه های جوانان مسلمان،از مساجد سرچشمه گرفت در اثر وجود رهبری روحانی در مساجد و تا حدودی تمرکز اینرهبری، ادامه یافت.
در کنار انقلاب اسلامی ایران، مقاومت اسلامی لبنان نیز نقش چشمگیری درانتفاضه فلسطین داشت. بحث درباره انتفاضه به طور ناخودآگاه ذهن انسان را متوجهعوامل و مسائل دیگری در بعد منطقه ای آن می کند که بدون شک یک محور آن لبنان ودقیقا مقاومت اسلامی است. مقاومت اسلامی لبنان پس از اشغال جنوب این کشور در سال1982 توسط اسرائیل، از خلال مقاومت مسلحانه مردمی خود در جنوب لبنان در برابرنیروهای اشغالگر اسرائیل، نمونه پویا و زنده ای از یک حرکت جهادی و انقلابی را بهنمایش گذاشت.
3 ـ عوامل جهانی و بین المللی:
ملت فلسطین از همان زمانی که کشورشان ـ پس از توافق کشورهای استعمارگر بایکدیگر ـ زیر قیمومیت و سلطه انگلیس قرار گرفت، اولین آثار تجاوز را بر سرزمین خوداحساس کرد. این احساس با تشکیل دولت اسرائیل در فلسطین، جنبه عملی به خود گرفت. ازآن زمان آنها زیر سلطه رژیم صهیونیستی به زندگی خود ادامه داده و هر روز که اززمان اشغال سرزمینشان می گذشت بر درد و رنج آنها افزوده می شد.
رژیم صهیونیستی نیز با خشونت و تجاوز و دیپلماسی پنهان و آشکار خود در صحنهجهانی و منطقه ای ـ که وسیله تجاوز آن به فلسطین و اشغال سرزمینهای عربی بود ـبرای تحکیم مواضع و حاکمیت خود در فلسطین تلاش کرد و از آنها برای به دست آوردنموقعیت بهتر و به رسمیت شناخته شدن در صحنه جهانی و بین المللی استفاده کرد.
در بین کشورهای عربی، انور سادات رئیس جمهور مصر قرارداد کمپ دیوید را بااسرائیل امضا کرد. این قرارداد موجب شد علاوه بر خارج شدن بزرگ ترین و پرجمعیتترین کشور عربی از خط درگیری اعراب و اسرائیل، بر پیکر فلسطین ضربه شکننده ای واردشود و تمام آرمانها و آرزوهای مردم آن ـ که چشم امید به ارتش آن دوخته بودند ـ نقشبر آب شود و اسرائیل را هم از انزوای در صحنه جهانی و بین المللی و نیز از دایرهتحریمهای سازمان ملل علیه این کشور خارج کند.
از سویی دیگر سیاستی که “گورباچف” ـ آخرین رئیس جمهور شوروی ـ اززمان به دست گیری قدرت در این کشور در سال 1985 با عناوین “پروستریکا” و”گلاسنوست” دنبال کرد، روند انتقال عظیم یهودیان شوروی به اسرائیل راسرعت بخشید.
لهستان و مجارستان و چک و اسلواکی در ابتدا و سپس بلغارستان پس از 23 سالقطع روابط با اسرائیل، مجددا روابط سیاسی خود را با این کشور از سرگرفتند. فروپاشیبلوک شرق و روابط کشورهای آن با اسرائیل نیز در صحنه داخلی و مبارزاتی فلسطینتأثیر منفی گذاشت.
حوادث و رویدادهای یاد شده و چند مسأله مشابه دیگر در صحنه جهانی و بینالمللی نه تنها فلسطینیان را به باز پس گیری سرزمینشان از دست اسرائیل امیدوارنکرد، بلکه به تقویت رژیم صهیونیستی کمک کرد و رؤیای چندین ساله آنها را نیز نقشبر آب کرد.آنها حتی نتوانستند به کوچک ترین خواسته خود که طرح تقسیم فلسطین توسطسازمان ملل بود، دست یابند. مردم دریافتند که به جز اتکا به نیروی لایزال الهی واستفاده از مسلسلهای متکی بر ایمان هیچ کس به جز خودشان نمی تواند دفتر سرنوشتفلسطین را ورق بزند.
در کنار عوامل یاد شده دو حادثه نسبتا بزرگ نیز در داخل سرزمینهای اشغالیفلسطین، در شروع انتفاضه تأثیر داشت. اولین حادثه عملیات مبادله اسرا معروف بهعملیات الجلیل بود که طی آن جبهه خلق برای آزادی فلسطین شاخه فرماندهی کل توانست605 تن از مبارزان و زندانیان موجود در زندانهای رژیم صهیونیستی را که به اعداممحکوم شده بودند در مبادله با اسرائیلی‌ها آزاد کند.
حادثه دوم چند روز پیش از شروع انتفاضه اتفاق افتاد. این حادثه بدین صورتبود که چند تن از مجاهدان فلسطینی با استفاده از کایت یک عملیات بی نظیر علیهاسرائیل انجام دادند. آنها در یکی از پادگانهای ارتش اسرائیل در شمال فلسطین بنامپادگان “الابطال” فرود آمدند و با نیروهای اسرائیلی درگیر شدند و شماریاز آنها را به هلاکت رساندند. دو نفر از مبارزان نیز جان خود را از دست دادند.
عملکرد اهالی قدس در انتفاضه اول:
اهالی قدس اشغالی در این جریان این انتفاضه، خشم خود را از مؤسسات مختلفنظامی و سیاسی و قضایی رژیم صهیونیستی نشان دادند. آنها با برپایی تظاهرات وراهپیمایی و صدور بیانیه‌ها و دیوارنوشته‌ها شعله‌های انتفاضه به وسعت بخشیده وروش ویژه‌ای از عملکرد انقلابی‌مان در برابر رژیم صهیونیستی و ماشین زرهی آن آغازکردند.
انتفاضه اول فلسطین مجموعه ای از عملیات نظامی بر ضد رژیم صهیونیستی بهدنبال داشت که باعث به هلاکت رسیدن و زخمی شدن تعدادی از صهیونیست‌ها شد.
روش‌های مقاومت اهالی قدس در جریان انتفاضه اول شامل موارد زیر است:
الف: تظاهرات مردمی: اعتراضات انتفاضه در اوایل دسامبر سال 1987 با تظاهراتدانشجویی و کارگری آغاز شد و در ادامه به تمامی شهرها و مناطق قدس سرایت پیدا کرد.تظاهرات گسترده در قدس یک سال کامل ادامه پیدا کرد.
ب: انتشار بیانیه: بیانیه‌های صادر شده در قدس از سه طرف منتشر می‌شد ، یااز طرف فرماندهی ملی متحد ( شامل جنبش فتح به روحیه مردمی و دموکراتیک و جبهه خلق)بود یا این که از سوی جنبش حماس یا جنبش جهاد اسلامی صادر می‌شد. اعلامیه‌هایمربوط به انتفاضه دوم اواسط دسامبر آغاز به کار کرد.
تحلیل محتوای بیانیه‌های صادر شده در جریان انتفاضه اول نشان می‌دهد کهاکثریت 39 بیانیه ابتدایی صادر شده در رابطه با روش‌های مقاومت غیرخشونت‌آمیز استو تعداد اندکی از آنها پیشنهاداتی در رابطه با فعالیتهای خشونتآمیز و غیر خشونتآمیز را شامل می شود.
ج: برافراشتن پرچم ها و دیوارنویسی: در مرحله‌ای از انتفاضه فلسطین ، مردمشهر قدس اشغالی، پرچم‌های فلسطین و گروههای مختلف فلسطینی را در منازل خود آویزانکردند. آنها همچنین اقدام به دیوارنویسی در مناطق مختلف کرده و به این ترتیب روحیهنظامیان و صهیونیست‌های سرزمینهای اشغالی را تضعیف می‌کردند.
د: اعتصاب‌های کلی و جزئی : اعتصاب کلی در سرزمین های اشغالی در جریانانتفاضه اول چندین ماه به طول انجامید. کسبه برای تامین لوازم مورد نیاز شهروندان، مؤسسات و مکان‌های تجاری و مواصلاتی را به مدت سه ساعت در روز باز می گذاشتند،مراکز بهداشتی نظیر درمانگاه و مطب ها نیز از اعتصاب معاف بودند. به این ترتیبعوارض منفی ناشی از انتفاضه در ابعاد آموزشی و اقتصادی و اجتماعی مهار شد. اعتصابدر قدس ضربه سختی به اشغالگرانه رژیم صهیونیستی زد.
ه: استفاده از سنگ و کوکتل مولوتف: مردم قدس برای اولین بار در جریانانتفاضه اول دانشجویان و دانش‌آموزان به سمت نظامیان رژیم اشغالگر و خودروهای زرهیآنها سنگ پرتاب کردند. در روزهای اول درگیری‌ها، فاصله میان تظاهرات‌کنندگان بانیروهای امنیتی و نظامی زیاد بود، اما ترس از دل جوانان فلسطینی خارج شد و بیش ازپیش به نظامیان نزدیک‌تر شدند. آنها روش‌هایی را برای پرتاب دقیق و طولانی سنگاختراع کردند. این روش به اندازه‌ای گسترش پیدا کرد که انتفاضه اول به انتفاضه سنگمعروف شد. نظامیان صهیونیستی در واکنش به پرتاب سنگ، از گاز اشک‌آور و گلوله‌هایجنگی و پلاستیکی استفاده می‌کردند.
کوکتل مولوتوف ماده منفجره کوچکی بود که مدتی بعد ضد نظامیان صهیونیست بهکار گرفته شد. اسحاق رابین وزیر جنگ رژیم صهیونیستی با صدور مصوبه‌ای نظامی درمارس 1988 اعلام کرد که نیروهای امنیتی می‌توانند کسانی که کوکتل مولوتوف پرتاب می‌کنندرا هدف مستقیم گلوله‌های جنگی قرار دهند. اهالی قدس همچنین به اتوبوس‌های شهریشرکت صهیونیستی “ایجد” نیز با سنگ یا کوکتل مولوتوف حمل می‌کردند. 80مورد از این اتوبوس‌ها به صورت کامل آتش گرفت و در مجموع 3600 حمله ضد آنهاانجام شد.
و: به آتش کشیدن خودروها و املاک صهیونیست‌ها: یکی از روش‌های ابداعیفلسطینی ها به آتش کشیدن خودروهای شهرک‌نشینان و املاک و دارایی‌های آنها بود.روزنامه‌های اسرائیلی در اکتبر سال 1991 اعلام کردند که از آغاز انتفاضه تا آنزمان سالیانه بین 250 تا 300 خودرو توسط فلسطینی‌ها آتش گرفته است. در همین فاصلهزمانی سالیانه 45 منزل مسکونی صهیونیست‌ها نیز به آتش کشیده شده است.
ز: استفاده از سلاح سرد و عملیات مسلحانه: در سال دوم انتفاضه ، تعدادتظاهرات‌کنندگان کاهش پیدا کرد و در مقابل تعداد گروههای سازماندهی شده قدس برایاستفاده از سلاح سرد و گرم در برابر اشغالگران افزایش پیدا کرد. وحشی‌گری صهیونیست‌هاو شهرک‌نشینان در قبال شهروندان فلسطینی باعث واکنش‌های مردم و عناصر مقاومت شد.در پی جنایاتی که رژیم صهیونیستی در یکی از محوطه‌های مسجدالاقصی در تاریخ 8/10/1990انجام داد و 19 شهروند قدس را به با گلوله مستقیم به شهادت رساند، اهالی قدس دستبه انتقام گیری از صهیونیست ها زدند. یکی از مهم‌ترین عملیات صورت گرفته با سلاحسرد توسط عامر ابو سرحان بود که دو هفته بعد از این کشتار انجام شد و تعدادی ازصهیونیست ها را کشته و زخمی کرد.
- نیروهای مقاومت در شهر قدس طی 9 ماه از انتفاضه دوم در سال 1993 ، بالغ بر 10 عملیات نظامی انجام دادند. عملیات نظامی در شهر قدس به کشته شدن 10 نظامی و یک زن صهیونیست منجر شد و چندین صهیونیست نیز زخمی شدند.
- نیروهای مقاومت در این مدت شش عملیات ربایش انجام دادند که چهار مورد از آنها برای ربایش نظامیان بود. البته به علت سختی در نگه داشتن نظامیان یا مقاومت آنها ، این نظامیان کشته شدند. در یکی از این موارد نظامی ربوده شده موفق به فرار شد و در عملیات ششم که عناصر مقاومت یک اتوبوس اسرائیلی را مصادره کرده بودند، به شهادت رسیدند.
- گردان‌های القسام در شهر قدس به تنهایی 9 عملیات نظامی انجام داد.
روزنامه صهیونیستی هاآرتص اعلام کرد که 218 عملیات مسلحانه در سال 1988 درشهر قدس به وقوع پیوسته که شامل پرتاب بمب ، پرتاب کوکتل مولوتوف ، حمله با چاقو و… بوده است. تعداد این عملیات‌ها در سال 1989 میلادی، 262 مورد بود. یک مجلهصهیونیستی نیز اعلام کرد که بین آوریل 1990 تا مارس 1991 و در جریان 43 حمله بهچاقو، 17 اسرائیلی کشته شده و 351 نفر زخمی شده اند.
همچنین یک گزارش صهیونیستی نشان داد که در سه سال اخیر انتفاضه اول درقدس 73 مورد تیراندازی و 73 مورد حمله با سلاح سرد و 30 مورد پرتاب بمب صورتگرفت و 23 جوان فلسطینی عملیات شهادت‌طلبانه انجام دادند و هفت خودروی بمب‌گذاریشده منفجر شد.
منبع: خبرگزاری تسنیم
