رشته مطالعات فلسطین اشغالی (اسرائیل) از سال1392 در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران تدریس می شود. تاسیس کرسی مطالعاتفلسطین اشغالی در ایران در نوع خود اقدامی در خور توجه است. هر چند جایگاه مسالهفلسطین در سیاست داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران می طلبید که این رشته خیلی وقتها پیش دایر شود.
پیرامون این رشته و اهمیت آن، مرکز اطلاع رسانیفلسطین گفتگویی با دکتر برهانی از اساتید آن انجام داده ایم که از نظر خوانندگانگرامی می گذرد.
آقای دکتر برهانی اگر ممکن است ابتدا خودتان رامعرفی کنید و بفرمایید تحصیلات و فعالیت حضرتعالی در چه زمینه ای است؟
سید هادی برهانی هستم. عضو هیات علمی و استادیاردانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران. در گروه مطالعات غرب آسیای دانشکده حضور دارمو در رشته مطالعات فلسطین اشغالی تدریس و تحقیق می نمایم. دکترای خود در مطالعات فلسطینرا از مرکز اروپایی مطالعات فلسطین دانشگاه اکستر انگلستان اخذ نموده ام و تز دکترایاینجانب که زیر نظر و نظارت پروفسور ایلان پاپه انجام شد، به بررسی کتابهای درسی مورداستفاده در دانشگاههای غربی در حوزه تاریخ اسرائیل اختصاص داشت.
درباره رشته مطالعات فلسطین اشغالی یا مطالعاتاسرائیل بفرمایید، چه وقت تاسیس شده و هدف از تاسیس آن چیست و در چه سطوحی تدریسمی شود؟
دانشکده مطالعات جهان که با همت و ابتکار دکتر عاملیتاسیس شده است در نوع خود در کشور بی نظیر است. در این دانشکده کشورها و مناطقی کهبرای کشور و منافع و امنیت آن مهم می باشند به طور علمی و منظم مورد مطالعه قرار میگیرند. هدف از این مطالعات فراهم آوردن اطلاعات دقیق و دانش تخصصی از کشورهای جهانجهت استفاده نهادهای دولتی و خصوصی در ایران است.
تصویر دقیق تر از جهان، مسئولین و مردم را قادر خواهدساخت سیاستهای دقیق تر و درستی در قبال کشورهای دیگر اتخاذ نمایند. چنین سیاستهاییمیتواند منافع و امنیت کشور را تضمین نماید. رشته مطالعات فلسطین اشغالی در همین چارچوبمورد توجه قرار گرفت. نظر به اهمیت موضوع اسرائیل و نقش این کشور در ناامنی ها و اقداماتخصمانه علیه کشورهای منطقه بویژه جمهوری اسلامی ایران ضروری بود تحرکات این رژیم موردبررسی و دقت قرار گیرد.
رژیم صهیونیستی سالها قبل مراکزی را برای مطالعهو تحقیق در مورد کشورهای منطقه از جمله کشورمان تاسیس نمود. این مراکز سهم موثری درناکام گذاشتن تلاشهای ملتهای منطقه برای آزادی فلسطین و دفع شر صهیونیسم داشتند.
در مقابل شناخت نخبگان منطقه از اسرائیل در سطح نازلیبود. این امر توازن قدرت علمی و شناخت صحنه را به نفع اسرائیل به هم زده بود. تلاشیلازم بود تا این نقیصه بزرگ جبران شود. به همت جمعی از اساتید دانشگاه تهران بویژهدکتر شعرباف زمینه تاسیس مرکز مطالعات اسرائیل و رشته مربوطه فراهم شد. دانشکده مطالعاتجهان از سال ۱۳۹۱ اقدام به جذب دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد در اینرشته نمود. این امر هر ساله تکرار شد و در سال فعلی (۱۳۹۶) پنجمین دوره از دانشجویان مطالعات فلسطین اشغالی پذیرش شدند.
درباره محتوای رشته مطالعات فلسطین اشغالیبفرمایید و این که به چه مسائل و موضوعاتی می پردازد.
در این رشته فارغ از مسائل سیاسی و اختلافی موضوعاسرائیل به طور علمی و کارشناسانه مورد بررسی قرار می گیرد و هدف اصلی آن آشنایی هرچهبیشتر با این رژیم و روندهای جاری در سیاست داخلی و خارجی اسرائیل است. ا
ین امر در چارچوب برنامه درسی مطالعات فلسطین درسایر دانشگاههای جهان و با استفاده از نظرات دانشمندان بزرگ این رشته چون ادوارد سعید،نوام چامسکی، ایلان پاپه، ولید خالدی، مارک تسلر، چارلز اسمیت و میرشایمر و دیگرانصورت می گیرد. در این برنامه درسی تاریخ اسرائیل و گذشته قوم یهود و ساختارهای سیاسی،قانون گزاری و قضایی مورد توجه می باشند. فلسطین و سایر کشورهای عربی حاضر در مقاومتعلیه اسرائیل نیز در این برنامه ها دیده شده اند.
آیا به مسائل روز فلسطین و اسرائیل نیز میپردازد؟
یکی از ابعاد دینامیک بودن، جذابیت و پویایی اینرشته غنای آن از حیث مسائل و تحولاتی است که بلا انقطاع جریان داشته و مورد توجه رسانهها و افکار عمومی است. این مسائل در جریان واحدهای مربوطه مورد بررسی قرار می گیردو بحثهای مربوطه همواره بخش قابل توجهی از کلاسهای این رشته را به خود اختصاص می دهد.
رشته مطالعات فلسطین اشغالی در سطح داخلی وخارجی چه کمکی می تواند به قضیه فلسطین بکند؟
مسئله فلسطین نه تنها مورد توجه افکار عمومی در ایرانبلکه مسئله ای جهانی و مورد عنایت ملتهای بسیاری است. در عین حال در سطوح مختلف بدفهمیهایی نسبت به این مسئله در داخل و خارج وجود دارد که یک دلیل عمده آن فریب اذهان عمومیتوسط رسانه های گروهی است که تمایلات صهیونیستی دارند و یا توسط یهودیان طرفدار اسرائیلاداره می شوند. البته تلاشهای اسرائیل برای فریب افکار عمومی به اقدامات علنی محدودنمی شود. این اقدامات یکی از عوامل موثر ناامنی و جنگ در منطقه خاورمیانه به شمار میآید.
جنگها و درگیریهایی که نفع اصلی آن به رژیم صهیونیستیمی رسد، توان و ظرفیت کشورهای اسلامی برای دفاع در برابر اسرائیل را مستهلک و مضمحلمی نماید. راه برون رفت از این مشکلات در شناخت دقیق اسرائیل و برنامه ها و سیاستهایآن در سطح منطقه است. یک مطالعات اسرائیل دقیق و واقع بینانه قادر است چشم انداز آیندهرا روشن نموده و زمینه دخالت مخرب اسرائیل در امور منطقه را محدود نماید.
با رشته های مشابه در مراکز آکادمیک خارجی و اساتیداین فن ارتباط دارید؟
به دلیل تحصیل در فضای خارج از کشور و عضویت در مرکزاروپایی مطالعات فلسطین ارتباطات شخصی با اساتید و مراکز مربوطه دارم اما هنوز اینارتباطات به ارتباطی منظم و سازمانی تبدیل نشده است. در نظر است زمینه این ارتباطهابا مراکز مشابه در منطقه و همچنین مراکز آموزشی و تحقیقاتی اروپایی در آینده نزدیکفراهم شود.
خصوصیات و جذابیتهای رشته مطالعات اسرائیل از نظرشما چیست؟
کارشناسان امر واقف هستند بسیاری از تحولات منطقهخاورمیانه به درگیری اعراب و اسرائیل مربوط است. بدون اطلاع کافی از این مسئله امکانشناخت دقیق تحولات خاورمیانه میسر نیست. اسرائیل از زمان تاسیس آن در ۱۹۴۸ خطری جدی برای منطقه و بویژه کشورهای حامی فلسطینو مبارزه بوده است.
در طول سالهای مبارزه با اسرائیل اغلب کشورهای مقاومتشکست خوردند و یا از فرط خستگی و یاس به سازش تن دادند. یک دلیل عمده این تحولات تسلطعلمی و اطلاعاتی اسرائیل بر اعراب بوده است. البته این امر منحصر به اعراب نیست و همهکشورهای مقابل اسرائیل در معرض خطر می باشند.
دولت حاکم در اسرائیل در سالهای اخیر نوک پیکان حملاتخود را متوجه جمهوری اسلامی نموده و تحولات ایران را به دقت دنبال می نماید تا حدیکه نخست وزیر اسرائیل به مناسبتهای مختلف از جمله زلزله و تحولات ورزشی شخصا وارد عملشده و پیام می فرستد. هرگونه مقابله غیرکارشناسانه با اقدامات اسرائیل میتواند نتیجهعکس داشته و سرنوشت ایران را در مسیر کشورهای دیگر قرار دهد.
رشته مطالعات اسرائیل برای دانشجویان و نخبگانی کهبه سرنوشت کشور علاقمند و حساس می باشند زمینه مهمی از فعالیت و تاثیر است. همچنینهماوردی های سیاسی، بین المللی، تبلیغاتی، اطلاعاتی و .. که در این حوزه میان اسرائیلو رقبای آن در جریان است از پیچیدگی زیادی برخوردار بوده و شامل تعاملات پیشرفته وسطح بالایی می باشد که در نوع خود در دنیا بی نظیر و یا کم نظیر است.
این صحنه پیچیده برای دانشجویان و اساتیدی که بهفهم مسائل سیاسی و بین الملی علاقمند می باشند کلاس درس و صحنه ای فوق العاده است.
ظاهرا زبان و سبک تدریس در رشته های تحصیلی دردانشکده مطالعات جهان متفاوت است، اگر امکان دارد در این باره توضیحی بفرمایید.
فضای تحصیلی دانشکده مطالعات جهان احتمالا بین المللیترین فضای تحصیلی در آموزش عالی کشور است. تعداد قابل توجهی از دانشجویان و اساتیداین دانشکده از کشورهای دیگر و یا فارغ التحصیل کشورهای مختلف می باشند.
همچنین حجم ارتباط دانشکده با مراکز آموزشی خارجیبسیار بالاست. به طور مرتب هیاتهای دانشجویی و اساتید میان دانشکده و مراکز مربوطهدر سایر کشورهای جهان مبادله می شوند. تدریس و تحقیق در هر رشته ای در چارچوب زبانیصورت می گیرد که در حوزه مطالعاتی مربوطه رسمیت و غلبه دارد.
زبان تخصصی در رشته مطالعات فلسطین عربی است. پذیرشدانشجو در رشته کارشناسی ارشد مطالعات فلسطین از طریق آزمون کارشناسی ارشد سازمان سنجشصورت می گیرد.
فارغ التحصیلات تمامی رشته های کارشناسی میتواننددر این آزمون شرکت نمایند و در صورت داشتن اطلاعات تخصصی از حوزه فلسطین و آشنایی بازبان عربی شانس آنها برای قبولی در این رشته افزایش می یابد.
دانشکده از حضور دانشجویان مستعد و پرکار و پرانگیزهکه میتواند ظرفیت کشور را در زمینه شناخت اسرائیل افزایش داده و زمینه مصونیت ایراندر تحولات منطقه ای و جهانی را فراهم آورد، استقبال می نماید.
