یکی از اهداف اصلیاسرائیل در گسترش روابط با جمهوری آذربایجان که از زمان فروپاشی شوروی تاکنونادامه داشته است، ممانعت از گسترش نفوذ ايران در جمهوري‌هاي منطقه قفقاز جنوبی والبته آسیای مرکزی بوده است. این سياست استراتژيك اسرائيل در منطقه در جهت پيشبرداهداف و منافع سياست خارجي خود می باشد.
الوقت– دولتاسرائیل همواره برای رهایی از قید و بندهای انزوای منطقه‌ای و بین‌الملی تلاش می کند تا باکشورهای بیشتری شراکت کند. صهیونیست‌ها با درک کامل از محدودیت‌های ساختاری خود می‌کوشند تا با نفوذ در برخیمناطق، باب داد و ستد با کشورهایی را باز کنند که می‌توانند مزیت های فراوانیرا برای آنها فراهم آورند. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، منطقه قفقازجنوبی و سه کشور مستقل آن از جمله مکان‌هایی هستند که تلاویو به دنبال نفوذدر آنها می باشد. در این میان کشور مسلمان جمهوری آذربایجان به دلایلی چند بیش ازدو کشور ارمنی منطقه (ارمنستان و گرجستان) توانسته است برای تل‌آویو جذابیت داشته باشد.حال اینکه چه علل و عواملی باعث شده است تا سران رژیم صهیونیستی در راه بالا بردنسطح روابط با باکو کوشش بسیاری از خود نشان دهند، پرسش مهمی است که مطرح می شود.به عبارت دیگر باید این سوال را بیان کرد که جمهوری آذربایجان دارای چه اهمیتیبرای رژیم صهیونیستی در راه ادامه توسعه مناسابات است؟ بدون تردید در پاسخ به اینپرسش عوامل مختلفی نقش‌آفرینی می‌کنند.
یکی از مهمترین نکات دراین زمینه که از قضا کمتر در رسانه‌ها مطرح شده است، بحث مسلمان بودن کشور جمهوریآذربایجان است. به دلیل زمینه‌های نفرتی که همواره از سوی مسلمانان نسبت به رژیمصهیونیستی (به دلیل بحث فلسطین) وجود داشته است، اسرائیل می‌کوشد تا با برخیکشورهای مسلمانی که زمینه برای بهبود روابط تلاویو با آنها وجود دارد، باب مراودهو گفتگو را فراهم سازد. سياستگذاران اسرائيلي همواره کوشیده‌اند تا با برقراریروابط با کشورهایی که جمعیت عمده مسلمان دارند این استنباط که اسرائیل رژیمی ضداسلامی است را از بین ببرند. چنان چه گفته شد در میان سه کشور منطقه قفقاز جنوبی،تنها آذربایجان است که اکثریت جمعیت این کشور را مسلمانان تشکیل می‌دهند و اسرائیلنیز طی سالهای اخیر تلاش گسترده‌ای کرده است تا روابط اقتصادی خود را با باکو بهسایر زمینه ها نیز تسری دهد.
موضوع مهم دیگر را بایدبه ایران مرتبط دانست، چه این که ایران همواره خاری در چشم سران رژیم صهیونیستیبوده است و آنها تلاش کرده اند تا با استفاده از برخی کشورهای نزدیک به ایران (هماز لحاظ جغرافیایی و هم پیوندهای تاریخی، فرهنگی و مذهبی) جمهوری اسلامی ایران رادر تنگنا و فشار قرار دهند. بدون تردید یکی از اهداف اصلی اسرائیل در گسترش روابطبا جمهوری آذربایجان که از زمان فروپاشی شوروی تاکنون ادامه داشته است، ممانعت ازگسترش نفوذ ايران در جمهوري‌هاي منطقه قفقاز جنوبی و البته آسیای مرکزی بوده است.این سياست استراتژيك اسرائيل در منطقه در جهت پيشبرد اهداف و منافع سياست خارجيخود می باشد. نفوذ در بدنه اطلاعاتی جمهوری آذربایجان توسط صهیونیست‌ها جهت ضربهزدن به منافع ایران نکته امنیتی است که نباید اهمیت آن را دست کم گرفت. طی سالهایاخیر طی چندین بار این حقیقت آشکار شد که صهیونیست‌ها تلاش کرده‌اند تا از طریقجمهوری آذربایجان آسیبهای امنیتی را به جمهوری اسلامی ایران وارد سازند. درهر حال دور از ذهن نیست که حضور در مرزهای شمالی ایران، یکی از مهمترین اهدافاسرائیل در روابط با جمهوری آذربایجان است.
برخورداری جمهوریآذربایجان از منابع غنی انرژی یکی دیگر از موضوعات و مسائلی است که اهمیتآذربایجان را برای رژیم صهیونیستی بالا برده است. آذربایجان هم به دلیل موقعیتژئوپلیتیک خود این توان را دارد تا به کشورهای مختلف انرژی صادر کند و بعید نیست.این امر برای اسرائیل که شدیدا نیازمند نفت است امری ضروروی است. البته صهیونیست‌ها نگاه دیگری نیز در اینرابطه دارند و آن اینکه این رژیم با آگاهی از پتانسیل های موجود بین ایران وجمهوری آذربایجان و روسیه تلاش می کند تا مانع شکل گیری و ایجاد همکاری های مشترکمنطقه ای در حوزه انرژی بین این سه کشور شود.
در هر حال شکی نیست که باتوجه به موقعیت ژئو پولیتیک، ژئواستراتژیک و ژئو اکونومیک جمهوری آذربایجان، اینکشور برای اسرائیل از جهات مختلف حائز اهمیت است. هرچند در گذشته تلاش‌هایی برایپنهان سازی مناسبات تلاویو و باکو صورت می گرفت اما امروزه سطح بالای این روابطبسیار آشکار شده است، تا جایی که حتی نگرانی روسها را نیز در پی داشته است. نگرانیروس ها از این جهت است که بین آذربایجان با ارمنستان به عنوان یکی از کشورهای متحدروسیه بر سر موضوع قره باغ، جنگ صورت گیرد. لذا خرید گسترده تسلیحات نظامیاسرائیلی توسط دولت باکو امری نیست که به مذاق کرملین خوش آید.
با وجود این ملاحظات اماآذربایجان نشان داده است که بر اساس راهبرد عملگرایی و ایجاد موازنه استراتژیک درروابط خارجی همزمان با گسترش روابط با رژیم صهیونیستی، سیاست تعامل و توسعه روابطبا تهران را نیز بویژه در موضوعات همکاری های اقتصادی در پیش گرفته است به صورتی که وزارت خارجه این کشوردر گزارشی از تشریح دستاوردهای سیاست خارجی در سال 2017 مبلادی، به افزایش سطحدوستی و همکاری باکو-تهران نیز پرداخته است. اما اینکه آیا باکو خواهد توانست بدونآسیب زدن به روابط با تهران ، سیاست نزدیکی بیشتر به تل آویو را ادامه دهد موضوعیاست که با توجه به حساسیت های شدید ایران از باز شدن جای پای اسرائیل به جوارمرزهای خود، امری دشوار به نظر می رسد.
منبع : الوقت ،30/10/1396
