بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیماسرائیل، در حالی خودش را برای بازجویی پلیس اسرائیل در خصوص اتهام فساد وی واطرافیانش آماده می‌کند که رسانه‌های اسرائیل با دو پرسش مهم روبه رو هستند؛ آیانتانیاهو از پرونده‌های فساد خود جان سالم به در خواهد برد یا نه و این که سرنوشتاسرائیل پس از استعفای احتمالی نتانیاهو ـ که حتی روزنامه‌های مخالف، کارنامه نخست‌وزیریاو را درخشان توصیف می‌کنند ـ چه خواهد شد؟
بنیامیننتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل، در حالی خودش را برای بازجویی پلیس اسرائیل درخصوص اتهام فساد وی و اطرافیانش آماده می‌کند که رسانه‌های اسرائیل با دو پرسش مهمروبه رو هستند؛ آیا نتانیاهو از پرونده‌های فساد خود جان سالم به در خواهد برد یانه و این که سرنوشت اسرائیل پس از استعفای احتمالی نتانیاهو ـ که حتی روزنامه‌هایمخالف، کارنامه نخست‌وزیری او را درخشان توصیف می‌کنند ـ چه خواهد شد؟
به گزارش«تابناک»؛ آلوف بن، سردبیر روزنامه اسرائیلی هاارتز (روزنامه جناح لیبرال و چپاسرائیل یعنی مخالفان بنیامین نتانیاهو) اتفاقات هفته اخیر را برای نخست‌وزیرتندرو و 68 ساله رژیم اسرائیل تراژیک توصیف کرد، زیرا در همان هفته‌ای که وی ازمهم‌ترین موفقیتش در دوران نخست‌وزیری یعنی انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به قدساشغالی لذت می‌برد، مجبور خواهد بود در بازجویی پلیس در یک پرونده کیفری حاضر شود.
از نظرسردبیر هاارتز، نتانیاهو دیپلماتی با کارنامه‌ای درخشان است، زیرا بدون پرداخت هیچهزینه‌ای توانسته انزوای هفتاد ساله رژیم اسرائیل در صحنه بین‌المللی را بشکند.برای وی، سرنوشت نتانیاهو یادآور نیکسون رئیس‌جمهور سابق آمریکاست که تنها چند ماهبعد از بازگشت از سفر به چین که در نهایت سبب پیروزی آمریکا در جنگ سرد شد، درماجرای واترگیت گرفتار و مجبور شد از ریاست‌جمهوری آمریکا کناره بگیرد.
برای آلوفبن، پرسش مهم این است، چرا نتانیاهو که توانایی ذهنی و تحلیلی وی غیرقابل تردیداست، در چنین پرونده‌های مسخره‌ای گرفتار شده است؟
نتانیاهودر حالی آینده سیاسی و ثروت احتمالی خود در آینده را به خطر انداخته و با تهدید بهزندان افتادن مواجه است که در مقابل مفاسدی که به آن متهم شده، چیز خاصی هم به دستنیاورده است، جز این که تصاویری مناسب از او و همسرش در وبسایت‌های زرد اسرائیلیمنتشر شود، روزنامه يديعوت احرونوت خبرهای بهتری درباره وی منشتر کند، مثلافراد ثروتمند سیگارهای گرانقیمت بکشد و از رستوران‌های گران غذا بخرد. شایدنتانیاهو به این دلیل گرفتار شده که همیشه هدفش برآورده کردن تقاضاهای همسرش سارانتانیاهو بوده است.
هاارتزبرای موفق توصیف کردن کارنامه نتانیاهو طی دوره نخست‌وزیری وی از سال 2009 تاکنونچندین دلیل را برشمرده است: نخست این که نتانیاهو توانسته خطرات امنیتی ناشی ازمنازعه با فلسطینی‌ها را از اکثریت اسرائیلی‌ها دور کند. تهدیدات امنیتی طی همهدوره بعد از ایجاد رژیم اسرائیل بر ذهن اسرائیلی‌ها سنگینی می‌کرده است ولی اکنوناین تهدیدات به شرق قدس و کرانه باختری محدود و تهدیدات امنیتی از ذهن دیگراسرائیلی‌ها دور شده است. در واقع در دوره نتانیاهو، کمترین تعداد تشییع جنازهبرای اسرائیلی‌های کشته شده در منازعه با فلسطینی‌ها برگزار شده است.
کارنامهاسرائیل البته بدون اشتباه و شکست هم نیست. وی در کشاندن اسرائیل به جنگ در غزهاشتباه کرد و این تصور وی که دست نیروی هوایی اسرائیل برای هر اقدامی در آسمانسوریه باز است، با ساقط شدن یک جنگنده اسرائیلی در ماه جاری باطل شد.
از سویدیگر، وضعیت امروز را نمی‌توان فقط نتیجه اقدامات نتانیاهو دانست. او شانس آوردهکه در دوره وی، بهار عربی همسایگان اسرائیل را به محاق برده است، دولت فلسطینی‌هادر سراشیبی فروپاشی قرار گرفته و کشف منابع جدید نفت در ایالات متحده، وابستگی اینکشور به منطقه و در نتیجه انگیزه آمریکا برای اعمال فشار به اسرائیل برای امتیازدادن به اعراب را کاهش داده است.
دومینموفقیت نتانیاهو، ثبات سیاسی در رژیم اسرائیل بوده است. وی در شرایطی که از سال2009 تاکنون و به مدت 9 سال، پست نخست‌وزیری اسرائیل را برای خود حفظ کرده که درفاصله شکست نتانیاهو در انتخابات پارلمانی در سال 1999تا 2009، اسرائیل سه نخست وزیر داشت ودر دهه قبل از آن نیز چهار نخست‌وزیر بر سر کار آمده بودند.
سومینموفقیت نتانیاهو از دید هاارتز، رونق اقتصادی است که خود را به شکل افزایش مصرفعمومی و احساس ثبات اقتصادی نشان می‌دهد. با وجود این که اقتصاد رژیم اسرائیل هنوزبا مشکلاتی مانند قیمت بالای مسکن، نابرابری قابل توجه اقتصادی، مشکلات بخش آموزشو رشد سرسام‌آور کسری بودجه مواجه است ولی احساس عمومی در میان بیشتر اسرائیلی‌ها،این است که زیر بار ریسک تغییر شرایط فعلی نروند.
در نتیجههمین موفقیت‌های نتانیاهو، سردبیر هاارتز معتقد است که اسرائیلی‌ها حتی اگرنتانیاهو را مفسد بدانند، با نگرانی پرونده‌های فساد وی را دنبال خواهند کرد؛پرونده‌هایی که تاکنون تعداد آنها به چهار پرونده اصلی رسیده است.
خلاصهپرونده‌های فسادی که نتانیاهو را گرفتار کرده است
هرچندنتانیاهو از سال 2016 درگیر چندین پرونده فساد است و مخالفان وی برای اعتراض بهاین مفاسد تظاهرات می‌کنند، جدیدترین این پرونده‌ها یعنی “پرونده ۴۰۰۰” که به تازگی بهپلیس این رژیم ارجاع شده و گفته می‌شود خطرناک‌ترین پرونده علیه نتانیاهو است،آینده سیاسی وی را به خطر انداخته است.
خلاصهپرونده‌هایی که علیه نخست‌وزیر اسرائیل مطرح است، از این قرار است:
پرونده1000: پرونده 1000 به عادت همیشگی نتانیاهو،همسر و پسرش یائیر در دریافت هدایای گرانبها از دوستان میلیاردر آنها مربوط می‌شود.مسأله این است که آرنون میلچن از تهیه‌کنندگان اسرائیلی هالیوود و جیمز پاکرکازینودار استرالیایی، سیگار، مشروبات و جواهرات گرانبهایی به ارزش چندصد هزاردلار به خانواده نتانیاهو هدیه داده‌اند و هزینه مسافرت‌های فرزند وی را نیز تقبلکرده‌اند. هرچند نتانیاهو دریافت این هدایا و حتی کمک‌های متقابل به این افرادبرای پیشبرد امور آنها را رد نمی‌کند و مدعی است که هدیه گرفتن از دوستان از نظروی اشکالی ندارد، کارشناسان حقوقی در اسرائیل با توجه با مسائل مرتبط با این هدایامعتقدند که دریافت این هدایا با رشوه‌های نقدی که اولمرت نخست‌وزیر سابق اسرائیلبه دلیل دریافت آنها به زندان افتاد، تفاوتی ندارد.
اتهامی کهمتوجه نتانیاهو است، این که در ازای دریافت این هدایا، برای اعطای ویزای ده سالهآمریکا به میلچن و همچنین دادن مجوز اقامت در اسرائیل به پاکر تلاش کرده است.رسانه‌های اسرائیلی مدعی هستند که نتانیاهو برای این که به میلچن ویزای دهساله آمریکا داده شود، حداقل سه بار موضوع را تلفنی با جان کری وزیر خارجه آمریکامطرح کرده و به دان شاپیرو سفیر وقت آمریکا در اسرائیل نیز فشار آورده است.
در اینپرونده، پلیس توصیه کرده که علیه نتانیاهو اعلام جرم شود، ولی تصمیم‌گیری در اینباره بر عهده آویخای مندلبلیت دادستان کل اسرائیل خواهد بود.
پرونده2000: پرونده دومی که فعلا در دست بررسی استبه رسانه‌ها مربوط می‌شود. نتانیاهو از رسانه‌ای‌ترین مقامات اسرائیلی است. ستارهاقبال وی در صحنه سیاست اسرائیل هم به طور ویژه از زمانی طلوع کرد که وی سخنگوییهیأت اسرائیلی در کنفرانس سازش 1991 مادرید را بر عهده داشت.تسلط کامل به زبان انگلیسی، صدایمردانه، شیوه حرف زدن آمریکایی، تسلط به تنظیم لحن صدا و حالت چهره وی را به طرفمصاحبه مطلوب رسانه‌های اسرائیلی تبدیل کرد؛ ضمن این که وی چگونگی آماده شدن برایحضور در برابر رسانه‌ها و تنظیم بهترین زاویه تصویر برای تاثیرگذاری بر مخاطب راهم به خوبی می‌دانست. توجه نتانیاهو به مدیریت پیامی که از طریق رسانه‌ها مخابرهمی‌کند، بعدا به یک حوزه بزرگتر یعنی کنترل و مدیریت رسانه‌ها کشیده شد.
نتانیاهووقتی در سال 1996 برای اولین بار برای رسیدن به نخست‌وزیری اسرائیل تلاش کرد،متوجه شد که جریان اصلی رسانه‌ای اسرائیل که وی آنها را لیبرال‌ها می‌نامد ازمواضعش نفرت دارند. نتانیاهو از همه ابزارهای ممکن برای تغییر این وضعیت استفادهکرد ولی در سال 2007 یک اتفاق مهم اوضاع را عوض کرد. روزنامه‌های اصلی اسرائیلناگهان با روزنامه جدیدی به نام اسرائیل هیوم (اسرائیل امروز) مواجه شدند که بهسرعت بر آنها غلبه یافت. بر خلاف مواضع تند دیگر روزنامه‌ها علیه نتانیاهو،روزنامه جدید به تبلیغ نتانیاهو و تخریب رقیب اصلی وی یعنی اولمرت و همچنین چهره‌هایمیانه و چپ صحنه سیاست اسرائیل می‌پرداخت. سایر روزنامه‌ها شانسی برای رقابت باروزنامه جدید نداشتند؛ روزنامه جدید که به روزنامه بی‌بی مشهور شده بود، رایگان توزیعمی‌شد.
اسرائیلهیوم یک روزنامه معمولی نیست و با اینکه برای تبلیغاتی که چاپ می‌کند پول دریافتمی‌کند، این پول منبع اصلی تأمین هزینه‌های روزنامه نیست. هزینه‌های روزنامه رامیلیاردر کازینودار آمریکایی، شلدون ادلسون، حامی سرسخت نتانیاهو و از حامیان اصلیترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تقبل کرده است. دعواهای حقوقی روزنامه‌هایرقیب برای مخالفت با انتشار یک روزنامه رایگان طرفدار نتانیاهو نیز تاکنون به جایینرسیده است.
اصلی‌ترینبازنده انتشار روزنامه بی‌بی، روزنامه‌های قدیمی اسرائیل و به ویژه يديعوت احرونوتبودند که یک افشاگری درباره روابط نونی موزس مالک آن با نتانیاهو باعث باز شدنپرونده 2000 شده است.
پلیساسرائیل در تحقیق درباره پرونده‌ای دیگر، تلفن همراه آرو هارو رئیس دفتر سابقنتانیاهو را توقیف و اتفاقی در این تلفن همراه به مکالمه ضبط شده نتانیاهو و موزسبرخورد کرد که ظاهرا در آن دو طرف در حال مذاکره برای یک آتش‌بس بوده‌اند که براساس آن، موزس از حمله به نتانیاهو در روزنامه‌اش خودداری کند و در مقابل نتانیاهومانع انتشار روزنامه اسرائیل هیوم در روزهای تعطیل شود تا سود روزهای پرفروش تعطیلبه موزس و يديعوت احرونوت برسد.
نتانیاهومدعی است که واقعا به دنبال چنین توافقی نبوده و در واقع در حال بلوف زدن بوده تاصحبت‌های موزس را ضبط کند تا در آینده و در صورت زیاده‌روی وی در مخالفت با دولتشآن را منتشر کند. ضمن این که چنین توافقی، هیچگاه اجرایی هم نشده است. اما نکتهمهم از نظر پلیس اسرائیل این است که نتانیاهو از جمله از طریق مذاکره با اعضایکنست به دنبال وضع قوانینی بوده است که انتشار روزنامه هوادار خودش یعنی اسرائیلهیوم را محدود کند و در واقع در مسیر اجرایی کردن مکالمه‌اش با مالک يديعوتاحرونوت بوده است. بنابراین، از نظر پلیس اسرائیل،نتانیاهو به دنبال سوء استفاده از جایگاه سیاسی خود برای سود رساندن به فردی بودهکه قرار بوده در ازای آن لطفی سیاسی به نتانیاهو بکند و این از نظر حقوقی دقیقارشوه دادن خواهد بود.
جالب ایناست که موضوع روابط با موزس، اولین مورد از تلاش نتانیاهو برای تأثیرگذاری برقوانین به نفع خودش نیست. پیش از آن در سال 2015، نتانیاهو با این بهانه که دیگرنمی‌تواند با شرکای خود در دولت ائتلافی اسرائیل یعنی تزیپی لیونی و یائیر لاپیدکار کند، درخواست برگزاری انتخابات زود هنگام را مطرح کرد. عده زیادی معتقدند کهادعاهایی مانند مسائل مربوط به ایران، فلسطینی‌ها و یا مسائل اقتصادی، دلیل اصلیدرخواست نتانیاهو برای برگزاری انتخابات زودهنگام نبوده است. بلکه مسأله این بودهکه شرکای نتانیاهو در دولت ائتلافی قصد تصویب قانونی را داشتند که مانع انتشاررایگان روزنامه اسرائیل هیوم می‌شد. لیونی و موزس از طرفداران وضع چنین قانونیبودند ولی نتانیاهو و ادلسون در آن زمان با تصویب چنین قانونی مخالف بودند.نتانیاهو دولت را منحل کرد، انتخابات جدید برگزار شد، خودش در کنار نخست‌وزیریمسئولیت وزارت ارتباطات را هم بر عهده گرفت و مانع تصویب قانون مورد نظر رقبایسیاسی خود شد!
در اینپرونده هم پلیس توصیه کرده که علیه نتانیاهو اعلام جرم شود و باز هم تصمیم‌گیری برعهده آویخای مندلبلیت دادستان کل اسرائیل خواهد بود.
پرونده3000: پرونده 3000 یا پرونده زیردریایی‌هاظاهرا مهم‌ترین پرونده فسادی است که درباره نتانیاهو و اطرافیانش مطرح است. البتهشخص نتانیاهو در این پرونده جزو متهمین نیست. مایکل گانور نماینده شرکت آلمانیتیسن کروپ در اسرائیل، متهم اصلی این پرونده است. گانور که متهم است برای انعقادقرارداد فروش چند زیردریایی به اسرائیل به مقامات ارشد نظامی این رژیم رشوه داده،در تابستان امسال برای همکاری با دادگاه در این خصوص به توافق رسید. طبق اینتوافق، وی در ازای همکاری با دادگاه و شهادت علیه سایر متهمان، تنها به یک سالزندان و ده میلیون شکل (2.8 میلیون دلار) جریمه محکوم خواهد شد. دیوید شیمرون، وکیلشخصی نتانیاهو که از اقوام و همچنین از نزدیک‌ترین افراد به وی است وکالت گانور رابر عهده داشته است.
ظن این می‌رودکه شیمرون در حمایت از گانور و شرکت آلمانی با مقامات وزارت دفاع اسرائیل لابیکرده و در حالی که رسانه‌های اسرائیل مدعی هستند قرار بوده وی ده‌ها میلیون بابتانعقاد قرارداد زیردریایی‌ها رشوه دریافت کند، وی این اتهامات را رد می‌کند.
موشهیعالون وزیر دفاع سابق اسرائیل مدعی است که نتانیاهو با فشار به وزارت دفاع برایلغو مناقصه وزارت دفاع برای خرید زیردریایی، انعقاد قرارداد با تیسن کروپ را تسهیلکرده است. وی همچنین نتانیاهو را متهم کرده که دستور خرید زیردریایی‌های بیشترینسبت به آن چه نیروی دریایی در نظر داشته را صادر کرده است. البته نتانیاهو ایناتهامات را رد می‌کند.
در اینپرونده چندین متهم از جمله سپهبد بازنشسته الیعازر ماروم فرمانده سابق نیروی دریاییبازداشت شده‌اند. آوریل بار یوسف معاون سابق شورای امنیت ملی اسرائیل، اسحاق مولچونماینده شخصی ارشد نتانیاهو در مسائل سیاست خارجی و از بستگان وی، دیوید شارانرئیس دفتر سابق نتانیاهو از دیگر متهمان این پرونده‌اند.
به لحاظحقوقی، هنوز نتانیاهو از مظنونین به فساد در این پرونده نیست، ولی با وجودی کهدادستان کل اسرائیل شش ماه این نظر را تکرار کرده، اکنون اعلام نموده که در مورداین پرونده از نخست‌وزیر بازجویی خواهد شد و بنابراین ممکن است با ادامه تحقیقات،نام نتانیاهو هم به فهرست متهمین اضافه شود.
پرونده‌های4000 و 1270:طی یک هفته اخیر، این پرونده از بی‌خطرترینپرونده علیه نتانیاهو به اصلی‌ترین پرونده‌ای تبدیل شده که ممکن است وی را ساقطکند زیرا شلومو فیلبر دستیار ارشد سابق نتانیاهو برای همکاری با دادگاه و شهادتعلیه نتانیاهو با دستگاه قضایی اسرائیل به توافق رسیده و نتانیاهو را متهم کرده بهوی دستور اقداماتی غیرقانونی را داده است.
در اینپرونده این ادعا مطرح شده است که بر مبنای توافقی که فیلبر آن را پیگیری کرده است،در زمانی که نتانیاهو مسئولیت وزارت ارتباطات را بر عهده داشته، سیاست‌هایی در پیشگرفته شده که سود زیادی به شرکتی به نام بیزک رسانده است. در مقابل، شائول الویتچسهامدار اصلی که مالک سایتی خبری به نام «والا» است، در این سایت پوشش خبریحمایتگرانه از نتانیاهو را در دستور کار قرار داده است. در این پرونده فیلبر که درآن زمان از مقامات ارشد وزارت ارتباطات بوده، متهم است که اسناد و اطلاعات محرمانه‌ایرا در اختیار بیزک قرار داده که سبب سود زیاد این شرکت شده است. نتانیاهو در حالیبا برکناری آوی برگر از مقامات ارشد وزارت ارتباطات، دوست خود یعنی فیلبر را بهجای وی منصوب کرده است که اصلاحات مورد نظر برگر در بخش مخابرات اسرائیل، آسیبزیادی به شرکت بیزک وارد می‌کرده است. دیگر مساله مورد توجه مقامات قضایی اسرائیلاین است که نتانیاهو در هنگامی که مسئولیت وزارت ارتباطات را بر عهده داشته، موظفبوده که سابقه دوستی خود با شائول الویتچ را گزارش کند ولی این کار را نکرده است.
شهادتفیلبر علیه نتانیاهو اولین موردی است که یکی از همکاران نتانیاهو در دادگاه ادعاییرا علیه وی طرح خواهد کرد. بنابراین وظیفه دادگاه این خواهد بود که تعیین کندفیلبر راست می‌گوید یا نتانیاهو.
در ماجرایدیگری در همین خصوص که پرونده 1270 نام گرفته، یکی از نزدیکان نتانیاهو به نام نیرهفتز متهم است که به یک قاضی سابق به نام خانم هیلا گرستل مراجعه کرده و به ویوعده داده که در صورتی که پرونده‌های مطرح شده علیه همسر نتانیاهو را ببندد، بهدادستانی کل اسرائیل منصوب خواهد شد. هفتز این اتهامات را تکذیب می‌کند ولی مسألهاین است که گرستل که قاضی بسیار معتبری است، قصد هفتز برای رشوه دادن به وی راگزارش کرده است. تحقیقات در این خصوص ادامه دارد و بسیاری انتظار این را می‌کشندکه هفتز نیز ضمن توافق با دادگاه به صف شهود علیه نتانیاهو اضافه شود.
آیا پرونده‌هایفساد، نتانیاهو را ساقط خواهد کرد؟
بسیاری ازتحلیلگران اسرائیلی معتقدند که پرسش مهم دیگر این نیست که آیا نتانیاهو تحت تاثیرپرونده‌های فساد مجبور به استعفا خواهد شد یا نه، بلکه سؤال این است که نتانیاهوچه زمانی مجبور به استعفا خواهد شد. دلیل اصلی اطمینان این تحلیلگران از حتمی بودنسقوط نتانیاهو، پشت کردن فیلبر به وی است زیرا همکاری وی با دادگاه، رازهایتاریکخانه نتانیاهو رو علنی خواهد کرد.
یارونازراهی صاحب‌نظر سیاسی و استاد دانشگاه عبری در قدس اشغالی به الجزیره گفته است کهبا توجه به شهادت فیلبر علیه نتانیاهو، روزهای وی به شماره افتاده است. از نظر وی«سقوط نتانیاهو قریب‌الوقوع است. یا وی استعفا خواهد کرد و یا این که اعضای لیکودو یا ائتلافی که وی در رأس آن نخست وزیر اسرائیل شده، علیه وی شورش خواهند کرد واو را پایین خواهند کشید»
آوی گابایرهبر «اتحاد صهیونیستی» از احزاب مخالف نتانیاهو نیز به هاارتز گفته است که «ما درروزهای پایانی نتانیاهو هستیم. تنها چند ماه و یا شاید یک سال طول بکشد ولیخوشبینم که کار ما با او تمام شده است».
هموار شدنراه سقوط نتانیاهو البته نیازمند این است که آویخای مندلبلیت دادستان کل وارشدترین مقام قضائی اسرائیل، یافته‌های پلیس را تأیید کرده و پرونده‌های قضاییعلیه نتانیاهو باز شود.
در اسرائیلبسیاری معتقدند که دادستان کل که توسط نتانیاهو به این سمت منصوب شده، عمدا درمسیر رسیدگی به اتهامات نخست‌وزیر مانع‌تراشی و وقت‌کشی می‌کند.
شخصمندلبلیت البته در معرض ادعاهای مطرح در پرونده 1270 است که بر اساس آن، اطرافیاننتانیاهو قصد داشته‌اند با وعده انتصاب قاضی گرستل به دادستانی کل، پرونده‌هایفساد مطرح علیه سارا نتانیاهو را ببندند.
حالا دیگرمندلبلیت فرصت چندانی برای وقت‌کشی در رسیدگی به ادعاهای مطرح علیه نتانیاهو ندارد.
منبع :تابناک ؛ 08/12/1396
