محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی در تازهترین اظهارنظر خود روز دوشنبه در گفت و گو با نشریه آنتلانتیک تصریح کرد که کشورش با اسرائیل منافع زیادی دارد و در صورت محقق شدن صلح سایر کشورهای شورای همکاریهای خلیج فارس نیز از این منافع بهرهمند خواهند شد. او همچنین با تاکید بر اینکه هیچ اعتراضی به موجودیت سایر ملتها نداریم مدعی شد که ایران به همراه اخوان المسلمین، القاعده و داعش، تشکیل دهنده مثلث شر هستند.
در همین راستا، صحبتهای بن سلمان در خصوص به رسمیت شناختن تلویحی اسرائیل با واکنشهای بسیاری در رسانههای بینالمللی مواجه شد به طوریکه روزنامه تایمز انگلیس در گزارشی سخنان بن سلمان را بیانگر به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی دانست و نوشت: ریاض بار دیگر نشان داد که در راهبردهای خود متکی به غرب بوده و در واقع هدف از این سخنان متقاعد کردن دونالد ترامپ برای افزایش فشارها علیه ایران است.
ولیعهد عربستان که در ایام نوروز به آمریکا سفر کرده بود، با این مصاحبه نشان داد که کشورش در حال اتخاذ مواضعی جدید است که بلافاصله پس از سفرش به آمریکا آن را برای رسانههای بینالمللی تشریح کرده است. او به عنوان پادشاه آینده عربستان و تصمیمگیر اصلی سعودیها در طول ماههای گذشته در اصول سیاست خارجی خود بر دو نکته تاکید داشته است. نخست جلب نظر مقامات و صاحبان سرمایههای بزرگ غربی به خصوص آمریکا و همچنین انجام حملات دامنهدار علیه نقش ایران در تحولات منطقه. محمد بن سلمان همچنین با تشریح اهداف سیاسی، اقتصادی و همچنین مانور بر روی اصلاحات بی سابقه اجتماعی در جامعه عربستان به عنوان پیشگام عبور از خط قرمز اسرائیل میان کشورهای عرب منطقه، این پیام را به همپیمانان غربی خود ارسال کرد که حاضر است برای رهبری منطقه خاورمیانه، هم راستا با مواضع آنها حرکت کرده و هزینههای آن را نیز به دوش بکشد.
آیا ایران دلیل نزدیکی عربستان به اسرائیل است؟
در این خصوص برخی از تحلیلگران معتقدند از عمده دلایل قبول این هزینه برای نزدیکی سعودیها به اسرائیل بحث مقابله ریاض با ایران در منطقه خاورمیانه است. در همین راستا ولیعهد عربستان در طول ماههای گذشته نوک پیکان حملات خود علیه ایران را به شدت افزایش داده و در تازهترین اظهار نظر خود علاوه بر ادعای حضور ایران در مثلث شر به نشریه آتلانتیک گفته است که به دنبال متوقف کردن ایران است، زیرا تهران با ترویج شیعهگرایی به دنبال تسخیر جهان است و عربستان تاکنون در مناطق مختلف این اقدام را متوقف کرده است.
این در حالی است که برخی دیگر از کارشناسان دلیل سیاست تهاجمی عربستان در قبال ایران را مربوط به مسائل داخلی عربستان و چالشهای منطقهای ریاض میدانند و نزدیکی به اسرائیل برای مقابله با ایران را به عنوان بهانه قلمداد میکنند. استدلال این دسته از کارشناسان این است که عربستان اکنون علاوه بر مشکلات داخلی که در تغییر ساختار حاکمیتی و اجتماعی این کشور مشهود است و نمونه بارز آن به دستگیری چندین شاهزاده با نفوذ در طول ماههای گذشته باز میگردد، اکنون در منطقه خاورمیانه در جبهههای مختلفی از جمله سوریه، یمن، قطر و لبنان با ناکامی روبرو شده است.
تلاش برای رهایی از گرداب یمن
عمدهترین مشکل سعودیها اکنون به بحران یمن باز میگردد، جایی که پس از سه سال حمله ائتلاف عربی به رهبری عربستان، باعث زمینگیر شدن و اتلاف منابع قابل ملاحظهای از آنها شده است. این امر هر چند در سازمانهای بینالمللی و جامعه جهانی با سکوت همراه بوده است، اما حجم تخریب و کشتار مردم یمن از دید افکار عمومی جهان پنهان نمانده است. اکنون پس از 36 ماه از حمله عربستان به یمن نه تنها اهداف اولیه طرح حمله توفان قاطع محقق نشده است، بلکه سعودیها همچنان توان خروج از موقعیت بغرنج نظامی در یمن را ندارند و مناطق تحت کنترل حوثیها در دریای سرخ و مرز عربستان برای نیروهای ائتلاف غیر قابل نفوذ باقی مانده است.
اکنون جنگ برای عربستان نامتقارن است. حوثیها چیزی برای از دست دادن ندارند، پس در سرزمینشان مقاومت میکنند. سعودیها چه؟ از تنش روز افزون با ایران گرفته تا بحران سوریه، قطر، لبنان و همچنین چالشهای داخلی، آنها را در دام خود گرفتار کرده است. منابع جنگ نیز تا حدودی میتواند صرف بلندپروازی شاهزاده جوان شود. ادامه جنگ به جای فرسایش در سطوح یمنی، عربستان و متحدانش را فرسودهتر میکند، خاصه اینکه تمامی اهداف سال گذشته یعنی تصرف بندر الحدیبیه و متوقف کردن فعالیتها در امتداد ساحل دریای سرخ نقش بر آب شده است. در نتیجه آل سعود که سعی دارد خود را به عنوان یک کشور قرن بیست و یکمی معرفی کند، در چنین شرایطی قصد دارد به عنوان یک قدرت تصمیمگیر در منطقه با نزدیکی به اسرائیل و مانور روی موضوع فلسطین، خود را به عنوان یک میانجی صلح نیز معرفی کند. در نتیجه عربستان سعودی به این درک رسیده است که حمایت از اتئلاف عربی به رهبری ریاض در منطقه به برقرار روابط نزدیک با اسرائیل و پیوند مستحکمتر با واشنگتن بستگی دارد هر چند که این روابط با تلآویو به صورت رسمی برقرار نباشد.
منبع : ابتکار ، محمدرضا ستاری ، 16/01/1397
