انتقال سفارت بر خلاف تصورات دونالد ترامپ و مشاوران‌اش در کاخ سفید، نه تنها منجر به بهبود حل مساله فلسطین نمی‌شود و مواضع رژیم صهیونیستی را در این کشور تقویت نمی‌کند، بلکه موجب شکل‌گیری جبهه‌ای جهانی علیه آمریکا شده است.
– انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس در 14 می 2018 (24 اردیبهشت 1397) یکی از مهمترین رخدادهای است که در تاریخ تحولات سیاسی منطقه غرب آسیا به عنوان یک نقطه عطف شناخته خواهد شد. بدین معنی که می‌توان تاریخ تحولات مهمترین مساله منطقه، یعنی مساله فلسطین را به وضعیت قبل و بعد از انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس تقسیم‌بندی کرد. این رخداد که با اعتراضات فراگیر شهروندان فلسطینی در هفتادمین سالگرد روز «نکبت» یعنی تاسیس رژیم صهیونیستی، همراه بود، منجر به شهادت 60 و زخمی شدن بیش از 2700 نفر شد. تصمیم جنجالی و غیرمنطقی دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در شرایطی حادث شد که این امر با بی‌توجهی و نادیده‌گرفتن تمامی قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت پیرامون سرزمین‌های اشغالی و در نتیجه با مخالفت اکثریت قاطع جامعه بین المللی صورت می گرفت. اگر بتوان یک دلیل عمده را به عنوان فصل مشترک کشورهای مختلف از شرق تا غرب جهان در مخالفت با اقدام یکجانبه‌گرایانه آمریکا در نظر گرفت به طور حتم هشدار نسبت به تبعات داخلی، منطقه ای و بین المللی این رویداد می باشد که در اولین پرده موجب شهادت بیش از 60 فلسطینی و زخمی شدن شمار زیادی شد. با این وجود مهمترین تاثیرات این موضوع را می توان در موارد عنوان کرد.
1- پایان نقش میانجی‌گری آمریکا در مذاکرات سازش، تخریب روند عادی سازی
اولین و مهمترین پیامد انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس را می‌توان پایان ایفای نقش میانجی‌گری آمریکا در مذاکرات صلح میان اسرائیل و فلسطین ارزیابی کرد. در واقع، از سال 1993 آمریکا در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون تا کنون نقش مهمی را در مقام میانجی مذاکره میان مقام‌های سیاسی «جنبش الفتح» و رژیم صهیونیستی ایفا کرده است. در آن زمان مذاکراتی به طور مخفیانه در اسلو پایتخت نروژ انجام شد و به طور رسمی در ۱۳ سپتامبر ۹۳ در واشینگتن دی‌سی با حضور یاسر عرفات، اسحاق رابین و بیل کلینتون «معاهده اسلو» به امضا رسید. همچنین، در ادامه طی چندین دوره از مذاکرات نقش جدی را در مذاکرات میان دو طرف ایفا کرد.
با این وجود، متعاقب روی‌کار آمدن دونالد ترامپ و اعلام تصمیم او برای انتقال سفارت آمریکا به شهر قدس، رسما شاهد اتخاذ واکنش‌های جدی از سوی مقام‌های سیاسی فلسطینی بودیم که در مهمترین آن‌ها محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در 14 فوریه 2018 در دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در مسکو، تاکید کرد: «فلسطینی‌ها میانجی‌گری آمریکا در حل اختلافات دو طرف فلسطینی و اسرائیلی را هرگز نخواهند پذیرفت و مخالفتی با اینکه میانجی‌گری در روند سازش چندجانبه باشد، ندارند.» بعد از انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس در 14 می 2018 نیز این موضوع به‌طور جدی‌تر مطرح شد و برای همگان نمایان شد که دیگر واشنگتن نمی‌تواند نقش میانجی‌گری را ایفا نماید. در همین زمینه، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه ، در 14 می 2018 یعنی همزمان با مراسم انتقال سفارت آمریکا، طی سخنرانی در موسسه چاتم هاوس لندن گفت: «اقدام اخیر آمریکا درباره قدس نه تنها مشکل را حل نکرد، بلکه آن را پیچیده تر کرد و بدین ترتیب این کشور نقش میانجی‌گری خود در خاورمیانه را از دست داد.» در این شرایط عدم همسویی گروه‌های مختلف فلسطینی و همینطور جامعه بین المللی به جز چند کشور معدود که در اثر فشارهای آمریکا همراهی خود را اعلام کرده‌اند، اکنون و پس از انتقال سفارت می توان از سردرگمی واشنگتن و نبود برنامه مشخص برای آینده به منظور ترغیب فلسطینیان بر آمدن بر پای میز مذاکره و صلح با رژیم صهیونیستی سخن گفت. در واقع بسیاری بر این اعتقاد هستند که با اجرای طرح انتقال سفارت آمریکا نه تنها به پیشبرد منافع و امنیت رژیم صهیونیستی- که از طریق تسریع روند عادی سازی روابط پیگیری می شد- کمکی نکرد بلکه تمامی پل‌های پیش رو را نیز برای عادی سازی روابط اعراب و اسرائیل ویران ساخت. حساسیت‌زدایی از موضوع فلسطین برای مسلمانان که میزبان قبله اول مسلمین می باشد، هدف اصلی فعالیت چند دهه ای دولت های مختلف ایالات متحده در حمایت از تلاویو بوده است با این وجود اقدام دولت ترامپ بار دیگر نشان داد که مسلمانان همچنان موضوع فلسطین را با حساسیت ویژه دنبال می‌کنند و حساب ملت های مسلمان از برخی دولت های دیکتاتوری وابسته به غرب جدا می باشد.
2- افزایش همبستگی و اتحاد میان جناح‌ها فلسطینی
یکی دیگر ار ابعاد مهم تاثیرگذاری انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس را می‌توان افزایش همبستگی و فراهم شدن زمینه برای حل شدن اختلافات میان دو گروه اصلی فلسطینی یعنی حماس و فتح دانست. در حقیقت، از ابتدای آغاز مذاکرات میان رژیم صهیونیستی با تشکیلات خودگردان فلسطین، جنبش حماس و گروه های دیگر مقاومت مخالف مذاکرات بودند. حتی در مقاطعی اختلافات از بُعد سیاسی و موضع‌گیری متقابل در برابر یکدیگر خارج شد و در سال 2007 منجر به وقوع درگیری نظامی در نوار غزه شد. هر چند در سال 2017 میان این دو جریان سیاسی مذاکراتی برای حل اختلافات انجام گرفت اما همچنان سطحی از اصطکاک میان سران دو جریان ادامه دارد. اکنون در وضعیت جدید ملت فلسطین از تمامی جناح ها و جریان های سیاسی و با هر تفکری با مشاهده ماهیت متغلب، جانبدارانه و خیانت‌گر آمریکا در مذاکرات به اصلاح صلح، و همچنین با درک از شرایط حساس کنونی که عملاً آمریکا در همراهی با برخی از دولت های عربی در پی پایان دادن به موضوع تشکیل کشور مستقل فلسطینی هستند، به طور حتم افزایش همبستگی و اتحاد میان فلسطینیان در برابر اشغال‌گری رژیم صهیونیستی را شاهد خواهیم بود.
3- افزایش اختلافات میان آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی
دیگر بُعد اثرگذاری انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس را می‌توان افزایش اختلاف آمریکا به دیگر قدرت‌های جهانی ، از جمله متحدان اروپایی خود شامل انگلستان، فرانسه و آلمان ارزیابی کرد. طی ماههای گذشته در دو موضع توافق هسته‌ای ایران و انتقال سفارت به قدس شریف، اختلافات جدید میان آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی آشکار شده است. در مقطع کنونی نیز شاهد موضع مخالف کشورهای روسیه، چین، فرانسه و انگلستان به عنوان اعضای دائم شورای امنیت با انتقال سفارت هستیم. در همین راستا، در نشست 15 می 2018 شورای امنیت سازمان ملل شاهد بودیم که تمامی اعضای شواری امنیت منهای آمریکا جنایت رژیم صهیونیستی را در نواز غزه و کرانه باختری در روز 14 می 2018 (روز برگزاری مراسم انتقال سفارت آمریکا) محکوم کردند و خواستار صدور بیانیه و انجام تحقیقات در این زمینه شدند که با مخالفت شدید آمریکا همراه شد. در مجموع، به نظر می‌رسد که موضوع انتقال سفارت بر خلاف تصورات دونالد ترامپ و مشاوران‌اش در کاخ سفید، نه تنها منجر به بهبود حل مساله فلسطین نمی‌شود و مواضع رژیم صهیونیستی را در این کشور تقویت نمی‌کند، بلکه موجب شکل‌گیری جبهه‌ای جهانی علیه آمریکا شده است.
منبع : الوقت ، 26/02/1397
