حماس در آغاز دهه چهارم؛ دستاوردها و چالش ها

یکشنبه 23-دسامبر-2018

جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) در سی و یکمین سال فعالیت خود توانسته با مقاومت در برابر اشغالگری رژیم صهیونیستی و همچنین جذب حمایت اکثریت مردم ساکن باریکه غزه، به عنوان یکی از تاثیرگذارترین بازیگران عرصه فلسطین دستاوردهای زیادی بدست آورد، اما این جنبش چالش های داخلی و خارجی کمی هم ندارد.

همین یکشنبه گذشته بود که نزدیک به پانصد هزار فلسطینی در حالی که پرچم های سبز حماس و پرچم فلسطین را در دست داشتند در میدان «الکتیبه» و خیابان های منتهی به آن جمع شدند تا جشن سی و یکمین سالگرد تاسیس حماس را با شعار «مقاومت پیروز می شود و محاصره شکسته خواهد شد» برگزار کنند، بی آنکه ترسی از بمباران احتمالی رژیم صهیونیستی یا هرگونه تجاوز و ترور داشته باشند.
در 23 آذر ماه 1366 (14 دسامبر 1987) حماس که مختصر شده «حرکت مقاومت اسلامی» است، تاسیس شد و به سرعت رشد کرد تا یک جنبش مقاومت در برابر جنبش فتح که کم و بیش راه سازش با اشغالگران را در پیش گرفته بودند، شکل بگیرد.
بسیاری معتقدند یکی از مهم ترین چالش های امروز حماس در داخل فلسطین، پرونده مصالحه با رقیب سیاسی خود در عرصه فلسطین است که از سال ها پیش با فراز و نشیب زیادی روبرو بوده است. حماس و دیگر جنبش های مقاومت فلسطین همواره از همکاری امنیتی فتح و تشکیلات خودگردان با رژیم صهیونیستی و روند سازشی که «محمود عباس» در پیش گرفته به شدت انتقاد دارند.
حماس با راهپیمایی های بازگشت در مرزهای غزه با سرزمین های اشغالی، وارد مرحله جدیدی در کسب اعتماد مردم شد. از فروردین ماه امسال تاکنون 38 هفته است که راهپیمایی های بزرگ بازگشت توسط جوانان فلسطینی و زیر نظر حماس برگزار می شود؛ در این حرکت عظیم فلسطینیان با تقدیم ده ها شهید و هزاران زخمی در رشته راهپیمایی هایی مسالمت آمیز، باعث رسوایی چهره رژیم صهیونیستی شدند.
دیگر چالش پیش روی حماس محاصره 12 ساله باریکه غزه از دریا، آسمان و زمین است که به همراه سه جنگ بزرگ از جمله در تابستان سال 1393 (2014) و تخریب منازل، فشار اقتصادی و نبود امکانات شرایط دشواری را برای زندگی مردم رقم زده است. اما ملت فلسطین همواره در راهپیمایی های خود بر ثبات و ادامه راه مقاومت تاکید دارند و این مساله اندکی از فشار بر روی رهبران جنبش های فلسطینی از جمله حماس را می کاهد.
علاوه بر اینکه حماس و بیشتر جنبش های مقاومت به برپایی کشور فلسطین با آزادی کامل «نهر تا بحر» (از رود اردن تا دریایی مدیتریانه) اعتقاد دارند، اما برخی در داخل و خارج، راه حل دو دولت یعنی وجود دو کشور با نام فلسطین و اسرائیل را راهکار برون رفت از بحران هفتاد ساله سرزمین ادیان الهی می دانند.
از نظر خارجی نیز روابط حماس با برخی بازیگران منطقه ای در سال های گذشته و در پی انقلاب مصر و جنگ سوریه دستخوش تغییرات زیادی شده است. ناظران سیاسی می گویند این جنبش فلسطینی در مرحله پیش رو باید روی بازتری به همه طرف های تصمیم گیری سیاسی در منطقه نشان دهد.
همین یک ماه پیش و در آستانه سی و یکمین سال تاسیس حماس، گردان های عزالدین قسام عملیات امنیتی رژیم صهیونیستی در نفوذ و ترور به غزه را به شکست کشاند و زمانی که صهیونیست ها رو به تجاوز آوردند، حماس به همراه دیگر جنبش های مقاومت فلسطین در یک اتاق عملیات مشترک با موشکباران سرزمین های اشغالی چنان واکنشی نشان دادند که اسرائیلی ها در کمتر از دو روز، سراسیمه رو به یک توافق آتش بس آوردند.
این عملیات باعث ایجاد یک معادله جدید قدرت و توازن قوی میان جنبش های فلسطینی با رژیم صهیونیستی شد. چرا که از سویی حماس موفق شد نیروهای ویژه صهیونیست را که وارد خان یونس شدند کشف و تصاویر آنها را به همراه اطلاعات مکان ورود و خروج آنها به غزه و زمانی را که در منطقه بودند، منتشر کند و از سویی با تشکیل یک اتاق عملیات مشترک با دیگر جنبش های فلسطینی و هدف گیری اتوبوس حامل صهیونیست ها با موشک در شرق جبالیا، وزیر جنگ رژیم اشغالگر را وادار و شکستی مفتضحانه را به کابینه دشمن تحمیل کند.
چالش بزرگ خارجی دیگر، توطئه آمریکایی معروف به «معامله قرن» بود که با همکاری رژیم های عربی یک سالی است در پیدا و پنهان برای پایان دادن به مساله فلسطین دنبال می شود. به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت دولت جعلی اسرائیل و پایتخت قرار دادن دهکده ای به نام «ابودیس» برای کشور چند تکه فلسطین و طرح کشور جایگزین برای آوارگان فلسطینی خارج از کشور بخشی از این طرح شوم «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکاست اما با مقاومت فلسطینیان تاکنون نه برخی رهبران سازشگر فلسطین و نه حکام عرب منطقه جرات امضای این ننگ نامه قرن را ندارند و این را می توان به دلیل بالابردن سطح تنش از سوی حماس و جنبش های فلسطینی و بر هم زدن توازن قوی با دشمن دانست.

**وحدت در داخل، ستیز با اشغالگری
«خلیل الحیه» عضو دفتر سیاسی حماس در گفت و گو با ایرنا، ضمن بیان اینکه این جنبش در سالروز تاسیس خود همچنان بر گزینه جهاد و مقاومت تاکید دارد، مردم و گروه ها را به هم افزایی و حمایت همه جانبه مادی، نظامی و سیاسی از مقاومت فلسطینی فراخواند.
الحیه خاطرنشان کرد: در سالی که گذشت با چالش های بزرگی روبرو شدیم، از نبرد تا تلاش برای کنارگذاشتن مقاومت؛ اما توانستیم با مقاومت مردمی به وسیله های مختلف و از طریق راهپیمایی های بازگشت، وحدت مان را حول محور سیاست ها، تاکتیک ها و تجمیع همه نیروها حفظ کنیم و نمونه ای بارز از اتحاد را ارائه کردیم.
عضو ارشد حماس گفت: همچنین یک اتاق عملیات مشترک با جنبش ها و احزاب ملی و نظامی تشکیل دادیم و الگویی برای ضربه زدن به دشمن را به نمایش گذاشتیم تا تاکیدی باشد بر وحدت و روحیه یکی شدن همه ما.
وی افزود: علاوه بر آن ما در حماس و فلسطینیان در غزه در سالی که گذشت با افزایش محاصره و تشدید آن مواجه بودیم، و با راهپیمایی های مسالمت آمیز بازگشت در مرزهای باریکه غزه به رویارویی آن رفتیم.
الحیه، جشن بزرگ تاسیس حماس را که روز یکشنبه برگزار شد، دارای چندین پیام دانست و عنوان کرد: نخستین پیام به درون فلسطین و دعوت همه به وحدت ملی و سر و سامان دادن به وضعیت داخلی مان بود؛ این مساله از اولویت های ما است که بر پایه مشارکت همگانی و نه کنار زدن همدیگر استوار است. این کار برای بازسازی نهادها و ساختار تشکیلاتی فلسطین جهت ایستادن با تمام قوا در برابر تلاش ها برای پایان دادن به مساله فلسطین و آوارگان یا طرح هایی چون وطن جایگزین است.
عضو دفتر سیاسی حماس، پیام دوم را به جهان و به دشمنان اشغالگر اسرائیلی دانست و تصریح کرد: ما یک جنبش مقاومت هستیم و مقاوم باقی خواهیم ماند و از این مساله نه خجالت می کشیم و نه از آن کوتاه می آیین، از هزینه هایی که می پردازیم و خواهیم پرداخت نمی ترسیم و از خون دادن و فداکردن جان خود و فرزندان و زنان و مردان مان دریغ نمی کنیم.
الحیه از روند عادی سازی روابط رژیم های عربی با دشمن به شدت انتقاد کرد و گفت: این جایز نیست که در هر صورتی درهای پایتخت ها به روی اشغالگران و قاتلان کودکان و زنان ما و ویران کنندگان خانه های فلسطینیان گشوده شود، بلکه همه درها باید روبه اشغالگران صهیونیست بسته شود چرا که محکوم به رفتن از سرزمین ما است.
وی خواستار محاکمه سران رژیم صهیونیستی در دادگاه بین المللی به جرم ارتکاب جنایت های جنگی علیه ملت فلسطین شد.
«فوزی برهوم» سخنگوی حماس نیز در گفت و گو با ایرنا، درباره چالش های پیش رو اظهار داشت: چالش های زیادی وجود دارد که ملت فلسطین به صورت کل و جنبش حماس و مقاومت با آن دست و پنجه نرم می کنند، اما امروز با تکیه بر تایید و پشتیبانی مردمی که از حماس و مقاومت می شود، می توان گفت که وضع مان و ملت فلسطین خوب است و بهتر هم خواهد شد.
وی افزود: ما با همه چالش هایی که وجود دارد با وحدت و مقاومت و با پیروزی ها و پایگاه مردمی مان روبرو خواهیم شد.
سخنگونی حماس خطاب به ملت های عرب و مسلمان تاکید کرد: باید همگی با فلسطین و در کنار قدس، غزه و مسجد الاقصی و مقاومت بایستیم.
برهوم به کشورهای حامی اسرائیل در جهان نیز گفت: هر چقدر از اشغالگران حمایت کنید هیچ فایده و خیری ندارد و سبب نمی شود که پایه های این دولت جعلی تثبیت شود، بلکه ما در سرزمین خود خواهیم ماند و از ملت و خاک خود و مقدسات مان با تمام توان دفاع می کنیم.