چهل سالگی انقلاب اسلامی ایران، بهانه‌ای برای بررسی بسیاری از موضوعات،چالش‌ها، دستاوردها و نقاط ضعف عمری کوتاه از یک انقلاب بزرگ و تاثیرگذاربر منطقه و مسیر سیاست جهان در عصر کنونی است. یکی از موضوعات و آرمان‌هایبسیار مهم انقلاب اسلامی در عرصه سیاست خارجی، مسئله فلسطین بوده است. لذادر این یادداشت سعی شده است موضوعاتی چون جایگاه فلسطین در آرمان‌هایانقلاب اسلامی، نگاه فلسطینیان به انقلاب در سال های نخست وقوع آن، روندحمایت انقلاب اسلامی ایران از فلسطین و جنبش‌های مقاومت و تاثیر آن برمسئله فلسطین طی چهل سال گذشته مورد واکاوی قرار گیرد. ضمن آنکه در پایانبه چالش های موجود در حمایت از مقاومت فلسطین از سوی ایران انقلابی پرداختهو سعی شده راه‌کاری برای عبور یا کاستن از هزینه‌های این چالش‌ها ذکر شود.
۱-جایگاه فلسطین در آرمان انقلاب اسلامی
فلسطین همواره یکی از اصلی‌ترین آرمان‌های انقلاب اسلامی بوده است.حمایت از فلسطین در عرصه‌های گوناگون سیاسی، دیپلماسی و افکار عمومی توأمبا تهاجم و دشمنی همه‌جانبه با رژیم صهیونیستی از پیش از آغاز انقلاباسلامی تا پیروزی آن از سوی رهبران نهضت و پس از آن به منزله‌ی راهبردخدشه‌ناپذیر جمهوری اسلامی ایران، همواره دنبال و پیگیری شده است. امامخمینی، پیش از انقلاب، موضع گیری‌های فراوانی علیه رژیم صهیونیستیداشته‌اند.
حمایت از فلسطین در عرصه‌های گوناگون سیاسی، دیپلماسی و افکار عمومی توأمبا تهاجم و دشمنی همه‌جانبه با رژیم صهیونیستی از پیش از آغاز انقلاباسلامی تا پیروزی آن از سوی رهبران نهضت و پس از آن به منزله‌ی راهبردخدشه‌ناپذیر جمهوری اسلامی ایران، همواره دنبال و پیگیری شده است
اشاره به نفوذ یهود در دولت شاهنشاهی در دیدار با سران ساواک(۱۳۴۱)،عدم استقلال ایران و حمایت شاهنشاهی در قابل اسرائیل(۱۳۴۱)، سخنرانی در جمعروحانیون قم و تشریح ماهیت صهیونیسم(۱۳۴۲)، سخنرانی در جمع مردم قم و بیانخطر اسرائیل (۱۳۴۳)، تکلیف فلسطین در دیدار علمای اسلام (۱۳۴۴)، گفتگو بانماینده جنبش فتح (۱۳۴۷)، پیام به حجاج در ذکر مسئله فلسطین(۱۳۴۹)، پیام بهملت و تبیین مسئله فلسطین (۱۳۵۱)، آغاز ماه رمضان و پیام به مسلمانان درخصوص فلسطین(۱۳۵۱)، پیام به دانشجویان مسلمان مقیم کانادا و آمریکا(۱۳۵۱)، پیام به سران عربی در پی جنگ اکتبر ۱۹۷۳(۱۳۵۲)، پیام به امت اسلامیدر پی جنگ اکتبر ۱۹۷۳(۱۳۵۲)، اعلام موضع ضد رژیم پهلوی در به رسمیت شناختنرژیم صهیونیستی در نامه به عرفات(۱۳۵۶)، سرزنش سران اسلامی در خصوص جنگجنوب لبنان(فروردین ۵۷)، نامه به عرفات و اعلام حمایت از فلسطین(شهریور ۵۷)[۱]همگی بخشی از موضع گیری های علنی و ثبت شده امام خمینی پیش از وقوع انقلاباسلامی در حمایت از فلسطین است؛ مسئله ای که نشان دهنده اهمیت آرمانفلسطین در ادبیات و باورهای رهبر انقلاب اسلامی است.
به باور رهبران انقلاب، رژیم نژادپرست صهیونیسم یک غده سرطانی در میانجهان اسلام و سرزمین‌های اسلامی است که علیه این غده سرطانی و نماد ظلمباید به جهاد برخاست. امام خمینی (ره) در ارتباط با اهداف اساسی شکل گیریرژیم صهیونیستی صراحتاً می‌فرمایند: «این جرثومه فساد را که در قلب کشورهایاسلامی گماشته‌اند، تنها برای سرکوبی ملت عرب نیست، بلکه خطر و ضرر آنمتوجه همه مناطق غرب آسیا است. نقشه، استیلا و سیطره صهیونیسم و استعمار بردنیای اسلام و بیشتر سرزمین‌های زرخیز و منابع سرشار کشورهای اسلامیمی‌باشد[۲].»
هم‌چنین امام خامنه‌ای در دیداری با مسئولین مسئولان نظام و سفرایکشورهای اسلامی در سخنانی فرمودند: «ما اگر چنانچه به توحید اعتقاد داریم،نمی‌توانیم زیر بار زور برویم، نمی‌توانیم زیر بار ظلم برویم، نمی‌توانیمدر مقابل ظالم نَایستیم، این طبیعت توحید است. اینکه جمهوری اسلامی اعلاممی‌کند که هر جا مظلومی هست و نصرتی لازم است، ما آنجا حاضریم، به خاطر ایناست؛ اینکه ما روی مسئله‌ی فلسطین این‌جور اصرار داریم، به خاطر این است.چون لازمه‌ی توحید این است که انسان در مقابل زورگویی ظالم به مظلومبِایستد؛ حقیقت توحید این است و بعثت این را به ما یادآوری میکند؛ و اینمطمئنّاً پیشرفت هم دارد.[۳]»
نخستین واکنش فلسطینیان به انقلاب اسلامی را می‌توان در نخستین سفر یک مقامخارجی به تهران پس از پیروزی انقلاب جستجو کرد. 28 فروردین 1375، یاسرعرفات که در آن زمان رهبری سازمان آزادی بخش فلسطین را بر عهده داشت واردتهران شد
۲-نگاه فلسطینی‌ها به انقلاب اسلامی در سالهای ابتدایی انقلاب
نخستین واکنش فلسطینیان به انقلاب اسلامی را می‌توان در نخستین سفر یکمقام خارجی به تهران پس از پیروزی انقلاب جستجو کرد. ۲۸ فروردین ۱۳۷۵، یاسرعرفات که در آن زمان رهبری سازمان آزادی بخش فلسطین را بر عهده داشت واردتهران شد و در سخنانی در فرودگاه مهرآباد تاکید کرد: «انسان،وقتى که به منزل خودش مىآید، احتیاج به اجازه ندارد امروز، یکى ازروزهاى بزرگ پیروزى مسلمانان جهان است. انقلاب ایران براى فلسطین یک پیروزىبزرگ است. وقتى وارد فضاى هوایى تهران شدم، احساس کردم که به فضاى بیتالمقدس، وارد شدهام. ایران و امام خمینى نشان دادند که امت ما (مسلمانان)هیچ گاه سر فرود نخواهد آورد. ایرانیان، حصارى را که بر اطراف برادرانفلسطینى بود شکستند و این انقلاب بزرگ شما، ضامن پیروزى ماست. امام خمینىرا، ما رهبر و امام اول مى دانیم. خیر به زودى از مشرق زمین خواهد آمد تاهمۀ منطقه را فرا گیرد. هر چه تاریکى زیاد گردد، صبح نزدیکتر مىشود، و مااین را با انقلاب ایران به چشم دیدیم. [۴]»
هم‌چنین عرفات در دیدارش با امام خمینی شادی خود از انقلاب اسلامی رااینگونه بروز می‌دهد: «اینک زلزله در گرفته؛ و زلزله به ما نزدیک شده و یارسیده، و «ما رَمَیْتَ اذْ رَمَیْتَ وَ لکِنَّ اللَّه رَمى». من در جوابدایان و بگین گفتم که تو مى‌توانى بروى یک پشتیبان انتخاب بکنى و تکیه بهامریکا بدهى؛ ولى من هم مىتوانم پشتیبان پیدا کنم؛ و این پشتیبان را پیداکردهام و تکیه به ملت ایران به رهبرى حضرت آیت اللَّه العظمى موسوىالخمینى دادم[۵].»
انقلاب اسلامی و آرمان‌هایش در جهان اسلام، بسیار متاثر از امام خمینی وشخصیت بزرگ و با جذبه ایشان برای مردم و افکارعمومی است. شخصیت ویژه امام،جرات ایشان و موضع گیری های واضح‌شان به دور از مصلحت سنجی و شعارهایروشنفکرانانه بسیاری از سران و رهبران آن برهه جهان اسلام موجب شده بود دلهای فراوانی از سراسر جهان اسلام دلباخته‌اش شوند.
یکی از مهم‌ترین تأثیرات بنیادین انقلاب اسلامی بالاخص در مسئله فلسطین،بازگشت اسلام به متن مبارزه است. در حالی که در دهه‌های 1960 و 1970 میلادیجریان‌های چپ و ملی‌گرای ناسیونالیسم عربی پرچم مبارزه را بر عهده داشتند وشکست‌هایی را متحمل شدند، ظهور یک قدرت با هویت دینی، جریان‌های مذهبی واسلامی را در فلسطین زنده کرد.
شهید فتحی شقاقی بنیان‌گذار جنبش جهاد اسلامی فلسطین، یکی از نمونه‌هایبارز تاثیر انقلاب اسلامی و رهبر آن بر مبارزات فلسطینی و مسیر مقاومت است.وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران کتاب مشهور خود را به نام «خمینی(ره) راه حل و آلترناتیو اسلامی» نوشت. شقاقی با تأکید بر نحوه برخورد حرکتاسلامی ایران در اندیشه و عمل با مسأله فلسطین، از آن به عنوان فهم صحیححرکت اسلامی از نقش و ماهیت استعماری دشمنان و هم‌سو با اندیشه حسن البناء،توفیق الطیب، سید قطب و ابوالاعلی مودودی یاد میکند. وی ضمن اینکه بهپیروزی امام بر شاه همچون الگوی عملی می‌نگرد، در عناصر و مبانی فکریانقلاب اسلامی به هیچ تعصب مذهبی و قومی توجه نمی‌کند و همچون یک شیعه ازانقلاب اسلامی دفاع میکند. همچنان که دراندیشه سیاسی امام کمترین مناقشهمذهبی علیه تسنّن و سایر فرق اسلامی مشاهده نمی‌شود.
دکتر فتحی شقاقی در این رابطه مینویسد: «جهاد اسلامی هم زمان با قیام وپیروزی انقلاب اسلامی ایران و با الهام از اندیشه‌های امام فقید امت درسال ۱۹۸۰ تأسیس شد و از آغاز کار به دنبال جهاد مسلحانه علیه رژیمصهیونیستی بود و حرکت ما می‌دید که گروه‌های غیر مذهبی و ملی‌گرایی هستندکه شعار آزادی فلسطین را برداشته اما با اسلام دشمنی دارند و حتی گروه‌هایاسلامی نیز بوده‌اند که ادعای اسلام داشته اما سخنی از جهاد به زباننمی‌آوردند. جنبش جهاد اسلامی برای اعلام اسلام به عنوان ابزار و وسیله اینرهایی تشکیل شد.»[۶]
به جز سران مقاومت فلسطینی، روحیه امید و ابراز حمایت از انقلاب ایرانبه عنوان یک انقلاب و ایدئولوژی اسلامی در بخشی از جامعه فلسطینی هم قابلاشاره است. به طور نمونه سه جوان فلسطینی که اجرا کننده عملیاتی به نام«حائط المبکاء» در بیت المقدس پس از پیروزی انقلاب بودند که منجر به کشته وزخمی شدن حدود هشتاد نفر از نیروهای صهیونیستی شد، در دادگاه محاکمه فریادمی‌زدند: «زنده باد مقاومت اسلامی-زنده باد خمینی.» این فریادها به خوبیعیان کننده میزان نفوذ انقلاب اسلامی در تفکر مبارزان فلسطینی بود.[۷]
یکی از تاثیرگذارترین اتفاقات بر مسیر انقلابی فلسطینیان که نشان دهندهنگاه جامعه فلسطینی نسبت به انقلاب ایران بود، مراسم خونین برائیت ازمشرکین در حج سال ۱۹۸۷ است. فلسطینیان در مراسم های برائت، حضور پررنگیداشتند اما کشتار آن سال نقطه عطفی در این رویداد بود. به گونه‌ای که ماشاهد شهادت تعدادی از فلسطینیان در این مراسم هم بودیم. بعد از شهادتفلسطینیان شهید فتحی شقاقی رهبر وقت جنبش جهاد اسلامی برای شهدای فلسطینیحادثه کشتار حج مراسم برگزار کرد و به شدت به سعودی حمله نمود. جنبش جهاداسلامی رهبر و آغازگر انتفاضه اول در سال ۱۹۸۷ که معروف به انتفاضه سنگ شد،می‌باشد. (در آن زمان حماس هنوز اعلام موجودیت نکرده بود.)
طی سالهای اخیر یکی از موضوعاتی که بسیاری از تحلیل‌گران منطقه‌ای وجمهوری اسلامی را درگیر کرده است، چگونگی روند روابط جمهوری اسلامی باجنبش‌های مقاومت فلسطین از جمله حماس و جهاد اسلامی است. این سوال در میانبرخی با رویکردی ضد مقاومت و ضد جریان های فلسطینی نمود یافته است.
این حمایت از انقلاب ایران طی سالیان بعد از انقلاب هم ادامه داشته است.سخنگوی جهاد اسلامی فلسطین طی سخنانی در ملاقات با حضرت امام خمینی در آذرماه ۱۳۶۷ اظهار داشت: «انتفاضه اسلامی و مبارکی که در حال حاضر میهناسلامی فلسطین شاهد و ناظر آن است، بارقه ای از نور و بازتابی از پیروزیهای بزرگ انقلاب شماست. انقلابی که بزرگترین تحول را در عصر ما بوجود آورد …با ظهور انقلاب شما، ملت مسلمان و بزرگ ما فهمید که راهش راه جهاد ومبارزه است. … پیروزی انقلاب اسلامی شما اولین گام در پایان دادن بهکبریایی بنی اسرائیل در جهان است.[۸]»
۳-روند حمایت‌های ایران از جنبش‌های مقاومت در فلسطین و اثربخشی آن
حمایت ایران از جنبش های مقاومتی فلسطین طی ۴ دهه گذشته مسیری رو بهتکامل را طی کرده است. از آموزش های نظامی تا در اختیار گذاشتن موشک ها وحمایت های سیاسی بخشی از حمایت‌های انقلاب اسلامی از گروه های مقاومتفلسطین بوده است. برگزاری کنفرانس‌های انتفاضه فلسطین، ارسال کمک های نظامیو مالی، پرداخت هزینه های سیاسی در عرصه بین الملل در حمایت از فلسطین و …همگی نمونه هایی از اقدامات عملیاتی ایران در حمایت از مقاومت فلسطین بودهاست. این حمایت هوشمندانه ایران از جریان‌های مقاومت فلسطین طی ۴ دههتاثیرات بنیادین بر روند مسئله فلسطین داشته است.
- بازگشت اسلام به متن جریان‌های فلسطینی و مقاومت
یکی از مهم‌ترین تأثیرات بنیادین انقلاب اسلامی بالاخص در مسئله فلسطین،بازگشت اسلام به متن مبارزه است. در حالی که در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰میلادی جریان‌های چپ و ملی‌گرای ناسیونالیسم عربی پرچم مبارزه را بر عهدهداشتند و شکست‌هایی را متحمل شدند، ظهور یک قدرت با هویت دینی، جریان‌هایمذهبی و اسلامی را در فلسطین زنده کرد. یکی از پیامدهای انقلاب اسلامی،باور به نقش و هویت ایمانی و اسلامی در مبارزه انقلاب اسلامی ایران انگیزهاصلی خیزش و رستاخیز اسلامی در فلسطین اشغالی، به ویژه در نوار غزه و کرانهباختری رود اردن محسوب می‌شود. اکنون پس از چند دهه جریان‌های چپ،مارکسیستی یا سوسیالیستی و ناسیونالیسم کمترین نقش را در میان جریان‌هایمقاومتی ضد صهیونیستی دارند و نقش و اهمیت اسلام، جهاد و شهادت در خون تمامجریان‌های مقاومت فلسطین جریان دارد. دستاوردها و ایستادگی جریان‌هایاسلامی مقاومت موجب شده کارآمدی این هویت برای امت اسلامی و فلسطین به یکباور تبدیل شود. این مسئله و ویژگی با توجه به پیروزیهای محور مقاومت علیهرژیم صهیونیستی در دو دهه اخیر، بسیار موردتوجه قرار دارد. مسئله فلسطینمی‌تواند نگاه ملت‌ها را به ماهیت نزاع و درگیری در منطقه جلب نماید و آنانرا به این آگاهی برساند که مسئله نبرد «اسلام ناب و سیاسی» در مقابلآمریکا، صهیونیسم و دیگر اسلام‌های تقلبی چیست.
شیخ عبدالعزیز عوده، رهبر معنوی جنبش جهاد اسلامی، می‌گوید: «انقلاب(امام) خمینی مهم ترین و جدیدترین تلاش در بیدار سازی اسلامی برای اتحادملت های مسلمان بود.» و نیز برژینسکی، مشاور امنیت ملی دولت کارتر مینویسد: «تجدید حیات اسلام بنیادگرا در سراسر منطقه با سقوط شاه و تشنجاتناشی از ایران امام خمینی، یک مخاطره مستمر برای منافع ما در منطقه ای کهحیات جهان غرب کاملاً به آن وابسته است، ایجاد کرده است.»[۹]
هم‌چنین شیخ اسعد تمیمی، از رهبران جنبش فلسطینی، بر این باور است که تازمان انقلاب ایران، اسلام از عرصه نبرد اعراب علیه رژیم صهیونیستی غایببود و حتی مسلمانان در عرصه واژگان، مثلاً به جای واژه «جهاد» از واژه هاییهمچون «نضال» (مبارزه) و «کفاح» (پیکار) بهره می جستند و انقلاب ایران،این حقیقت را که «اسلام راه حل و جهاد وسیله اصلی است» به سرزمین فلسطینرهنمون شد. هم چنین شیخ عبداللّه شامی، چهره برجسته فلسطینی می گوید:«پیروزی انقلاب اسلامی در ایران اثری ژرف بر انقلاب و بر مردم فلسطین داشتهاست و پس از آن مردم فلسطین دریافتند که برای آزادی فلسطین به قرآن و سلاحنیازمندند. این اندیشه، نخست در حرکت جهاد اسلامی فلسطین راه یافت و سپسهمین سازمان بذر آن را در سرزمین فلسطین افشاند.»[۱۰]حمایت، هدایت و پشتیبانی نظامی، سیاسی ۴۰ ساله انقلاب اسلامی از جریان‌هایاسلامی فلسطین ثمره‌ای شیرین داشته و آن اثبات هویت «اسلامی» برای مبارزهبا اسرائیل است.
وجود شبهه‌های کهنه سالهای گذشته، برجسته شدن اختلافات مذهبی، دمیدن درنزاع عرب و عجم و … در کنار چالش های اقتصادی، حمایت از فلسطین و راهبردنظام اسلامی در این خصوص را دچار چالش می‌نماید.
- ناکام گذاشتن سناریو کلان صهیونیست‌ها برای غرب آسیا با قدرت‌نمایی جنبش های مقاومتی
یکی از پیامدهای دیگر و بسیار مهم جمهوری اسلامی در ۴ دهه در مسئلهفلسطین، حمایت از گروه‌های مقاومت و زنده نگه داشتن مبارزات مسلحانه علیهرژیم صهیونیستی است. حمایت و توسعه توان نظامی حزب الله، حماس و جهاداسلامی منجر به تحمیل شکست‌های بزرگی بر پیکر صهیونیست‌ها مانند خروج ازلبنان، جنگ ۳۳ روزه و مقاومت‌های ۲۲، ۱۱ و ۵۱ و ۲ روزه شد. این شکست‌هاسناریو و برنامه صهیونیست‌ها را برای سیطره بر کل منطقه یک به یک نابودساخت. به‌طوری که اکنون رژیم صهیونیستی با کشیدن دیوار به دور خود از نوارغزه تا مرزهای لبنان و اردن سعی دارد موجودیت پوشالی خود را حفظ نماید.
۴-چالش‌های موجود در حمایت ایران از گروه‌های فلسطینی
- ابهام و فضاسازی علیه جریان های مقاومت پس از بحران سوریه
طی سالهای اخیر یکی از موضوعاتی که بسیاری از تحلیل‌گران منطقه‌ای وجمهوری اسلامی را درگیر کرده است، چگونگی روند روابط جمهوری اسلامی باجنبش‌های مقاومت فلسطین از جمله حماس و جهاد اسلامی است. این سوال در میانبرخی با رویکردی ضد مقاومت و ضد جریان های فلسطینی نمود یافته است. ریشهاین سؤال به سیر تحولات منطقه‌ای پس از بیداری اسلامی بر می‌گردد. از سال۲۰۱۱ با شروع اتفاقات در منطقه، روابط جمهوری اسلامی و گروه‌های فلسطینیبالأخص حماس، دچار فراز و نشیب‌های مختلفی شد.
روابط ایران و حماس و جریان های مقاومت فلسطینی از تابستان سال ۹۶ مسیربهبود را طی کرده و اکنون به وضعیت قبل از بحران سوریه برگشته است. اما اینمسئله در میان افکارعمومی نیاز به یک ترمیم دارد. بالاخص که طی سال‌هایبحران سوریه بارها در میان رسانه‌های حزب الهی و نخبگان ارزشی حملات مختلفیدر غالب‌های گوناگونی به جنبش حماس صورت گرفت. اکنون تصور افکار عمومی ازحماس که بعضاً مترادف با «خائن»، «سازشگر»، «ضد ایرانی» و … است یک مانع درروابط حماس و ایران بود اگرچه اکنون این مشکل تا حدی رفع شده است.برجسته‌سازی مقاومت و مبارزه با رژیم صهیونیستی و تغییر رویکرد رهبران حماسکه تا حدی عملی شده است، می‌تواند این چالش را تا حد زیادی برطرف نماید.[۱۱]
حمایت از جریان‌های فلسطینی باید بدون خلط دیدگاه آنان در خصوص تحولاتباشد و باید این خواسته را از آنان ایجاد نمود که انرژی و توان مقاومت راتنها خرج مبارزه نمایند. آرمان قدس فلسطین یک موضوعی است که رابطه و میزانحمایت جمهوری اسلامی از هر جریانی با هر ایدئولوژی‌ای را مشخص می‌سازد وایران با هیچ گروه یا جریان خاصی رفتاری متفاوت از اصول خویش یعنی مبارزهبا رژیم صهیونیستی نخواهد داشت. این نکته را باید درک کرد که مسئله«فلسطین» ارزشش از هر موضوع دیگری در تحولات منطقه‌ای با ارزش‌تر است وعلی‌رغم اختلافات طبیعی یا توطئه‌ای دشمنان، فلسطین هم چنان می‌تواند وباید محور وحدت جهان اسلام باشد.
- وضعیت نامساعد اقتصادی و شدت یافتن حساسیت افکارعمومی نسبت به مسئله فلسطین
در میان بخشی از افکار عمومی، حساسیت مسئله حمایت از فلسطین و شبهه دراین خصوص در برهه هایی که کشور در وضعیت نامساعد اقتصادی قرار می‌گیرد، دوچندان می‌شود. وجود شبهه‌های کهنه سالهای گذشته، برجسته شدن اختلافاتمذهبی، دمیدن در نزاع عرب و عجم و … در کنار چالش های اقتصادی، حمایت ازفلسطین و راهبرد نظام اسلامی در این خصوص را دچار چالش می‌نماید. این چالشدر سالهای اخیر با توجه به مرتبط سازی مشکلات اقتصادی با تحریم ها وعملکرد نظام در مسائل منطقه ای از سوی برخی مسئولین و رسانه ها در میانافکار عمومی بیشتر هم شده است که باید برای آن چاره اندیشی شود. البتهواقعیت این است که همچنان روند کلی در مسیر حمایت از آرمان فلسطین است.
- معامله قرن، عادی سازی روابط اعراب-اسرائیل و تنش های منطقه ای
یکی دیگر از چالش های پیش روی جمهوری اسلامی ایران در حمایت از فلسطین وجریان های مقاومت، تشدید فشارهای سیاسی بر مقاومت در چارچوب معامله قرن وعادی سازی روابط اعراب با رژیم صهیونیستی است. علنی کردن روابط مسئولینسیاسی و چهرهای سیاسی و امنیتی اعراب با رژیم صهیونیستی سناریویی است کههرچند نشان‌دهنده‌ی عمق روابط میان هر دو است، اما توجه رسانه‌ای وواکنش‌های گوناگون حول آن و نیز تکرار و تداوم آن برای مخاطب جهان عرب،حساسیت‌زدایی را به همراه خواهد داشت. اقدام سلطان قابوس در پذیرایی ازنتانیاهو را می توان یک نقطه عطف در این خصوص دانست.
در ماه های اخیر فشار سیاسی، اقتصادی و نظامی علیه مقاومت غزه چندینبرابر شده است که البته ناگفته نماند مقاومت هم با ابتکاراتی توانسته برخیاز آن‌ها را کاهش داده و برخی را به فرصت تبدیل کرده است. اما این شرایطنشان دهنده وجود یک چالش برای جمهوری اسلامی ایران در مسیر حمایت از مقاومتاست. این شرایط هزینه ها و تنش‌های منطقه‌ای را می تواند افزایش داده و برچالش های مسیر حمایت از قدس شریف افزوده شود.
۵-اجتماعی کردن مسئله فلسطین برای افکارعمومی ایران؛ راه حلی برای عبور از چالش ها
اما برای عبور از چالش های موجود در مسئله فلسطین، در وهله نخست بایدنگاه‌ها به درون باشد. تبیین چرایی و عقلایی بودن آرمان فلسطین، رفع شبهاتکهنه در خصوص فلسطینیان و جریان‌های مقاومت و در نهایت اجتماعی کردن مسئلهفلسطین راه حلی برای عبور از چالش های ذکر شده است.
برای تداوم راهبرد منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران با محوریت ضدیت باآمریکا و رژیم صهیونیستی در مرحله نخست، اقناع و همراهی افکار عمومی بایدانجام شود؛ در غیر این صورت چالش های موجود در حمایت از جریان های مقاومتفلسطینی کار را دشوار خواهند کرد.
منظور از اجتماعی کردن این است که موضوع و مسئله برای افکار عمومی ملموسو قابل درک شود و افراد با این مسئله توان و قابلیت هم‌ذات پنداری ونزدیکی داشته باشند. تعریف اقدامات جدید مردمی، افزایش و نقش آفرینینهادهای مردمی، فراهم کردن بستر ارتباطات مردمی و غیر دولتی، روایت زندگیاجتماعی فلسطینیان و …. بخشی از اقداماتی است که می تواند مسئله فلسطین رااجتماعی نموده و آرمان آزادی قدس را نهادینه و اجتماعی نماید.
منبع: اندیشکده راهبردی تبیین
