تغییر مواضع امریکا درباره ممنوعیت شهرک سازی صهیونیست ها در مناطق اشغالی 1967 در واقع تلاش دونالد ترامپ برای تاثیر گذاری بر روند استیضاح و نیز نجات بنیامین نتانیاهو، شریک راهبردی ترامپ از مرگ سیاسی است.
مایک پمپئو وزیر امور خارجه امریکا رسما اعلام کرد سیاست امریکا درباره شهرک سازی اسرائیل تغییر کرده و دولت امریکا شهرک سازی را «به خودی خود» نقض قوانین نمی داند!
اتخاذ این موضع از سوی کاخ سفید در این مقطع زمانی با چه اهدافی صورت گرفته است؟ خصوصاً اینکه نمایندگان کنگره آمریکا با توجه به قطعنامه های بین المللی مانند قطعنامه 242 شورای امنیت سازمان ملل متحد که سرزمین های اشغال شده از سوی رژیم صهیونیستی در جنگ 6 روزه 1967 را اشغالی شناخته و کلیه قواعد و مقررات بین المللی مانند کنوانسیون های چهارگانه ژنو را در ارتباط با این مناطق لازم الاجرا می داند؟
تحلیلگران معتقدند دونالد ترامپ اهداف متعددی را در این ارتباط دنبال می کند که همه آنها به نوعی در راستای شخصیت سوداگری ترامپ و نیازهای سیاسی وی در داخل امریکا قابل تعریف است؛
- دونالد ترامپ یک شخصیت خاص دارد و از زمانی که کلید کاخ سفید را دریافت کرده است، نشان داده که به هیچ قاعده و مقررات و قرارداد – اعم از داخلی و بین المللی – پای بند نبوده و تا زمانی به آنها وفادار است که مطالبات فردی وی را تامین کنند و در صورت لزوم همه آنها را قربانی منافع خود خواهد کرد. خروج از پیمان آب و هوای پاریس، خروج از توافق هسته ای با ایران، لغو قرارداد دو طرف آتلانتیک، نایده گرفتن توافقات با مکزیک و کانادا دو همسایه جنوبی و شمالی آمریکا شاخصه های مهمی در این ارتباط محسوب می شوند. بر این اساس و با توجه به شخصیت قانون گریزانه ترامپ، نادیده گرفتن قانون نمایندگان مردم امریکا در باره شهرک سازی های اسرائیل در مناطق اشغالی 1967 و قطعنامه های بین المللی در راستای منافع شخصی اش اقدامی دور از ذهن نبوده و نیست.
- طرح معامله قرن برای حل و فصل نهایی بحران فلسطین از سوی دولت ترامپ با مانورهای سیاسی و تبلیغی وسیعی مطرح شد اما این طرح تا هم اکنون نتوانسته پیشرفتی داشته باشد. حال آنکه ترامپ امیدوار بود با این طرح به بحران فلسطین بر اساس نیازهای اسرائیل پایان دهد و خود را به عنوان بزرگترین و مهمترین رئیس جمهور امریکا مطرح سازد. عدم پیشرفت در معامله قرن در واقع ضربه بزرگی به این نیاز شخصیتی ترامپ به شمار می رود. به نظر می رسد ترامپ با این اقدام خود به نوعی درصدد است تا این طرح را که حقیقتا دچار مرگ مغزی شده است به نوعی احیاء کند. باید توجه داشت که در معامله قرن ضمیمه سازی شهرک ها در مناطق اشغالی به عنوان یکی از پازل های آن به شمار می رود.
- خودگردانی فلسطین یکی از مخالفین معامله قرن محسوب می شود. به همین دلیل این نهاد برآمده از سازش اسلو که از یک سو اجرای معامله قرن را مساوی با حذف خود از معادله نه تنها فلسطین بلکه از معادله سیاسی منطقه و بین المللی می داند و از سوی دیگر نگران گسترش نفوذ مقاومت اسلامی فلسطین در افکار عمومی فلسطین و تنزل جایگاه خود است، با هر اقدامی که در راستای معامله قرن امریکا بوده است، دست کم در حوزه اعلامی، مخالفت کرده است. مخالفت با اقدام امریکا در معرفی بیت المقدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی، مخالفت با انتقال سفارت امریکا به قدس، مخالفت با قطع کمک مالی امریکا به سازمان انروا، مخالفت با ضمیمه سازی شهرک های مناطق 1967، طرح شکایت از اسرائیل در مجامع و دادگاه های بین المللی و غیره از سوی خودگردانی، مانع بزرگی در اجرایی شدن معامله قرن محسوب می شود. یکی از پازل های معامله قرن حذف طرف فلسطینی از معادله منطقه است، بر همین اساس دولت امریکا می کوشد خودگردانی فلسطین را در سطح بین المللی تضعیف کرده و مانع تلاش های آن در راستای تشکیل دولت فلسطینی گردد که در واقع بر پایه راه حل دو دولتی است که سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورهای جهان آن را دنبال می کنند.
- بنیامین نتانیاهو یک شریک راهبردی برای ترامپ محسوب می شود. نخست وزیر رژیم صهیونیستی از نفوذ زیادی در لابی های صهیونیستی امریکا برخوردار است. اما این شریک راهبردی در شرایط احتضار سیاسی قرار دارد. به نظر می رسد دونالد ترامپ با اتخاذ این موضع و نادیده گرفتن قطعنامه های بین المللی و حتی مصوبه قانونی نمایندگان مردم امریکا در واقع آخرین تلاش های خود را برای نجات نتانیاهو به کار گرفته است و امیدوار است این اقدام فرصتی به نتانیاهو برای استمرارحضورش در رأس قدرت سیاسی اسرائیل بدهد.
- بسیاری از نمایندگان کنگره و سنای امریکا در واقع عضو لابی های صهیونیستی و از هوداران اسرائیل محسوب می شوند. پرونده استیضاح دونالد ترامپ برای اتخاذ مواضع و بعضا اقداماتی که از نگاه نمایندگان کنگره امریکا غیر قانونی و غیرمسئولانه است، به جریان افتاده است. موضوعی که می تواند موجب برکناری وی از قدرت و دست کم کاهش شدید شانس انتخاب مجدد وی در انتخابات 2020 شود. ناکامی جمهوری خواهان در از دست دادن فرمانداری و کنگره دو ایالت مهم امریکا که به طور سنتی از حوزه های مهم انتخابی جمهوری خواهان به شمار می رفتند، شاخص مهمی در این ارتباط محسوب می شود. به نظر می رسد دونالد ترامپ با اتخاذ این موضع در ارتباط با شهرک سازی رژیم صهیونیستی در واقع امیدوار است از چرخه استیضاح به سلامت عبور کند و شانس خود را برای پیروزی در انتخابات سال 2020 حفظ و بازسازی کند.
- اتخاذ این موضع از سوی امریکا با مخالفت های بسیار جدی هم در داخل و هم در خارج همراه است. در داخل بسیاری از نمایندگان کنگره و سنای امریکا که از قضا به دلیل اتخاذ مواضع تند علیه ترامپ و حمایت های خارج از چارچوب وی از اقدامات ضد بشری و ضد قوانین و مقررات بین المللی اسرائیل، از محبوبیت و تأثیر گذاری بالایی برخوردار شده اند، صراحتا این تصمیم کاخ سفید را به باد نقد گرفته اند. کسانی مانند ایلهان عمر و رشیده طلیب و برنی سندرز اقدام ترامپ را غیر قانونی و موجب انزوای بیشتر امریکا می دانند.در خارج کسانی مانند جرمی کوربین رهبر حزب کار انگلیس ، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، روسیه، اتحادیه اروپا و آلمان و خودگردانی فلسطین، سازمان های مقاومتی منطقه مانند حماس و حزب الله ، شورای نمایندگان عربی نیز با این اقدام امریکا مخالفت خود را علام کرده اند.
به نظر می رسد دست و پا زدن ترامپ برای نجات خودش و نتانیاهو چندان قرین به موفقیت نخواهد بود و در واقع ترامپ امریکا را در مسیر فرو رفتن به انزوای بیشتر بین المللی و تقلیل جایگاه جهانی امریکا هدایت می کند. از سوی دیگر همانطور که همه طرح های امریکا از آناپولیس و حتی بسیار پیشتر از آن هیچ موفقیتی را تجربه نکرده است، این نوع موضعگیری ها نیز به دلیل مخالفت بین المللی و از همه مهمتر هوشیاری جامعه فلسطین و حمایت های محور مقاومت ره بجایی نخواهد برد و با شکست قرین خواهد شد.
منبع : قدس ، «احمدرضا روح الله زاد» ، 29/08/1398
