فشارهای روحی به دلیلدوری از خانواده و اسارت و ضعف جسمی در پی محدودیت‌های غذایی- دارویی بهاندازه کافی برای یک زندانی آزاردهنده است اما مضایقه امکانات اولیهبهداشتی و درمانی از پنج هزار فلسطینی گرفتار در ۲۲ زندان رژیم صهیونیستیبرای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا به معنای کشتار دسته‌جمعی آنان و طبققوانین بین‌المللی مصداق جنایت علیه بشریت به شمار می‌رود.
بیش از هفت دهه اشغال فلسطین با کشتار و اسارت و آوارگی ساکنان این سرزمین پیوند خورده است.
اکنون در ۲۲ زندان رژیم صهیونیستی (۱) بیش از ۶ هزار زندانی فلسطینینگهداری می‌شوند که بر پایه اعلام برخی نهادهای فلسطینی ۹۰ درصد آنان بهسبب ضعف امکانات اولیه زندگی در زندان بیمار شده‌اند (۲).
بیماری ۷۰۰ نفر از زندانیان بسیار شدید است و ۱۷۰ تن از آنان شامل ۲۵ بیمار سرطانی در شرایط بحرانی به سر می برند (۳).
اسیران فلسطینی و قوانین بین المللی
از منظر حقوق بین الملل درباره اسیران قوانین مختلف از جمله بر مبنای اعلامیه حقوق بشر، کنوانسیون وین، کنوانسیون ژنو و همچنین دادگاه بین المللی کیفری وجود دارد که از قضا، عضویت و امضای دولت فلسطین پای این مورد می تواند راهگشا باشد.
کنوانسیون ژنو در آغاز برای زمان جنگ وضع شد و بر پایه آن برای رسیدگیبه امور مجروحان و اسیران، کمیته جهانی صلیب سرخ پدید آمد اما در سال ۲۰۰۵میلادی طبق یک پروتکل الحاقی، کشورهای دارای دین ها یا نژادهای گوناگون نیزذیل این کنوانسیون تعریف شدند.
از سوی دیگر، یکی از مواردی که در حیطه وظایف دادگاه بین‌المللی کیفری تعریف‌شده، «جنایت علیه بشریت» است.
پیشینه این واژه را می‌توان در اعلامیه مشترک انگلیس، روسیه و فرانسهبا موضوع کشتار ارمنی‌ها در سال ۱۹۱۵ و همچنین منشور لندن، مذاکرات دادگاهنورنبرگ و منشور توکیو برای محاکمه‌های پس از جنگ جهانی دوم ۱۹۴۵ و ۱۹۴۶میلادی یافت.
تعریف جامع‌تر جنایت علیه بشریت در اساسنامه دادگاه بین المللی کیفری در قالب موارد زیر آمده است:
قتل عمد، نابودسازی، برده گیری، اخراج یا انتقال اجباری جمعیت، حبس یاایجاد محرومیت شدید از آزادی های جسمانی، هر شکل از خشونت جنسی، آزار مداومیا مجموعه مشخصی از اقدام ها به علل سیاسی، نژادی، ملی، فرهنگی، مذهبی یاجنسی، ربایش و ناپدیدسازی افراد، تبعیض نژادی و دیگر اعمال غیر انسانیمشابه که به طور عمدی با هدف ایجاد رنج یا صدمه شدید به جسم یا تمامیت جسم وروح صورت پذیرد (۴).
زندانیان فلسطینی را باید به دو دسته تقسیم کرد:
الف) فلسطینیان غیرنظامی ساکن در مناطق اشغال شده سال ۱۹۶۷ که اسیرغیرجنگی به شمار می روند و از حمایت های کنوانسیون چهارم ژنو برخوردارند.
ب) فلسطینیان غیرنظامی ساکن در مناطق اشغال شده سال ۱۹۴۸ که یا اسنادهویتی فلسطینی دارند و از منظر حقوق بین الملل ذیل عنوان «رفتار بابیگانگان» دسته بندی می شوند یا تابعیت اسرائیلی دارند و از آن به عنوانشهروندان «عرب- اسرائیلی» نام برده می شود که در این صورت باید همانندزندانیان اسرائیلی بدون هیچگونه تبعیض مذهبی نژادی یا زبانی با آنان رفتارشود (۵).
وضع کنونی زندانیان فلسطینی
همزمان با جدی شدن همه‌گیری ویروس کرونا در فلسطیناشغالی و اعلام خبر قرنطینه چهار نفر در زندان «مجیدو» (Megiddo Prison)درخواست‌ها برای افزایش امکانات بهداشتی مانند صابون و شامپو و ماسک ورسیدگی به وضع درمانی بیماران افزایش یافت.
بیست و هشتم اسفندماه «محمود عباس» رییس تشکیلات خودگردان هشدار دادمسئولیت کامل ایمنی زندانیان فلسطینی بر عهده اسراییل است و آزادی آنان راخواستار شد.
«محمد اشتیه» نخست وزیر تشکیلات خودگردان نیز اعلام کرد تشکیلات به زودیبه طور رسمی از کمیته صلیب سرخ جهانی می خواهد بر موضوع آزادی زندانیان وتضمین امنیت سلامت آنان بویژه رعایت استانداردهای عمومی لازم با توجه به«محدودیت های زندان های مملو از جمعیت» تمرکز کند (۶).
بر پایه اعلام «قادر ابوبکر» رییس کمیسیون امور زندانیان در سازمان آزادیبخش فلسطین،سازمان ملل متحد آگاه است که زندان‌های رژیم صهیونیستی در میان پرجمعیتترین زندان های جهان جای دارد و فاقد حداقل شرایط سلامت و ایمنی است کهمحیط مناسبی را برای انتشار ویروس کرونا پدید می آورد (۷).
با این همه، دوم فروردین ماه وزیر پیشین امور اسیران فلسطینی گفت رژیمصهیونیستی درخواست‌ها برای ورود ماسک به زندان ها را نپذیرفته و به شیوه‌ایتوهین‌آمیز اعلام کرده است زندانیان به جای ماسک از جوراب برای مقابله باکووید-۱۹ استفاده کنند.
«وصفی قبها» هشدار داد ممانعت رژیم صهیونیستی از ورود مواد بهداشتی وضدعفونی کننده به زندان‌ها، از نیات شوم آن علیه اسیران فلسطینی پردهبرمی‌دارد (۸).
رییس کمیسیون امور زندانیان در سازمان آزادیبخش فلسطین اعلام کرد: رژیم صهیونیستی در حال اجرای سیاست «مرگ آرام» علیه بازداشت‌شدگان است و شرایط را به سوی یک انفجار سوق می دهد (۹).
اتحادیه عرب شامل ۲۲ کشور عربی نیز چهارم فروردین ماه در بیانیه ای ازسازمان های بین المللی و نهادهای حقوق بشری خواست در زمینه آزادی زندانیانفلسطینی و تامین امنیت بهداشتی آنان مداخله کنند (۱۰).
دو احتمال جنایتکارانه درباره وضع آتی زندانیان فلسطینی
در شرایطی که ابتلا به ویروس کرونا بسیاری از شهروندان عادی در کشورهایپیشرفته اروپایی و آمریکایی را تهدید می کند و جان بسیاری را ستانده است،زندانیان فلسطینی به سبب ضعف امکانات درمانی و بهداشتی و تراکم بالا درمحیط های کوچک در معرض خطر دوچندان قرار دارند.
همین امر به هشدار جدی مقام های فلسطینی و عربی، اعتصاب غذای زندانیان واعتراض خانواده های آنان انجامیده است اما بیم آن می رود که کنترل اوضاعبزودی از دست خارج شود.
پیش بینی می شود در صورت همه گیری ویروس در زندان، بسیاری از اسیرانفلسطینی که توان آنان طی سال ها اسارت تحلیل رفته است، به آن مبتلا شوند وجان خود را از دست دهند.
حتی این احتمال وجود دارد که رژیم صهیونیستی در انتظار انتقال بیماریبین زندانیان است تا پس از آن و در دوره نهفتگی ویروس، آنان را آزاد کند وبه آغوش خانواده های منتظر خود بفرستد و به این ترتیب، بحران انسانی گستردهتری را رقم بزند.
شیوه برخورد رژیم صهیونیستی با زندانیان دربند خود نشان می دهد برای جانهزاران فلسطینی اهمیتی قائل نیست؛ بویژه آنکه در یک سال گذشته بحرانحاکمیتی گریبان این رژیم را گرفته بود و خود را در قالب سه انتخاباتپارلمانی نمایان کرد.
در چنین شرایطی مقام های فلسطینی باید خود را برای هر دو احتمال مطرح شده آماده کنند و تمهیدهای لازم را از هم اکنون بیاندیشند.
اقدام فوری سازمان های منطقه ای و بین المللی و نهادهای ناظر و حقوق بشری نیز می تواند از وخیم تر شدن اوضاع جلوگیری کند.
منبع : ایرنا ، مریم مسعود ، 10/01/1399
