شهید فتحی شقاقی موسس جنبش جهاد اسلامی نقش مهمی در تغییر روند مبارزات فلسطین با اشغالگران صهیونیستی بر اساس تفکر دینی داشت.
شهید فتحی ابراهیم شقاقی در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۳۰ در اردوگاه آوارگانفلسطینی واقع در رفح در جنوب نوار غزه به دنیا آمد. آنگونه که خود گفتهتولدش در زیر چادر محل زندگی خانواده آواره‌اش بوده است.
خانواده‌اش جزء بیش از ۷۵۰ هزار آواره فلسطینی بودند که به دلیل اشغالسرزمینشان از سوی صهیونیست‌ها در سال ۱۳۲۷ شمسی (۱۹۴۸ م) برای فرار از قتلعام، ناگزیر از ترک خانه و کاشانه شده بودند. بر این اساس باید گفت فتحیشقاقی مانند بسیاری دیگر از کودکان هم نسل خود با درد اشغال و درد آوارگیپا به این دنیا گذاشت و انتخاب مبارزه برای بازگشت به خانه یک انتخاب طبیعیبرای این نسل و نسل‌های بعد فلسطینی است.
او دوران کودکی و نوجوانی را در غزه گذراند. این در شرایطی بود کهعرب‌گرایی ناصریسم در اوج محبوبیت خود قرار داشت و فتحی جوان نیز مانندبسیاری دیگر از جوانان عرب و فلسطینی، جمال عبدالناصر را ستایش می‌کرد. اماشکست مصر در جنگ سال ۱۳۴۶ (۱۹۶۷ م) همه رویا‌های او را فرو ریخت. شکستیکه اما او را ناامید نکرد بلکه به اندیشدن برای رسیدن به بهترین انتخابواداشت.
تاسیس جنبش جهاد اسلامی فلسطین
در سال ۱۳۴۷ شمسی(۱۹۶۸ م) وارد دانشگاه بیرزیت در کرانه باختری شد و پساز دو سال تحصیل به عنوان معلم ریاضی در مدرسه النظامیه در شهر بیت‌المقدسمشغول شد. در همین دوران با گروه‌ها و جریان‌های مختلف فلسطین که عمدتاگرایش‌های چپ داشتند، آشنا شد و در برخی از فعالیت‌های آن‌ها مشارکت کرد.
در سال ۱۳۵۳ (۱۹۷۴ م) برای ادامه تحصیل به مصر رفت و در دانشگاهالزقازیق مصر در رشته پزشکی مشغول تحصیل و موفق به اخذ مدرک پزشکی اطفالشد. در مصر با جریان‌های فکری مختلفی آشنا شد و این آشنایی روح ناآرام اورا به تفکر بیشتر درباره مشکلات جهان اسلام واداشت. در همین دوران بود کهبا جمعی از همفکران مانند ایمن العوده و رمضان عبدالله جنبش جهاد اسلامیفلسطین را پایه گذاری کرد و خود به عنوان نخستین دبیرکل آن انتخاب شد.
آشنایی با امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی ایران
در مصر بود که مبارزات ملت ایران علیه رژیم پهلوی توجه او را جلب کرد واو را به سوی مطالعه و شناخت نهضت امام خمینی سوق داد تا جائیکه معتقد بود«مطرح کردن اندیشه‌های جایگزین و شک و تردید نسبت به ایدئولوژی اسلامی وقدرت آن در حفظ انسجام امت، موضوع اصلی بحث و درگیری است که از قرن نوزدهمآغاز شده و تاکنون ادامه یافته است». در ادامۀ این روند، امام خمینی وانقلاب اسلامی او که مظهر روش و فکر ایشان بود، نمونه‌ای جدید از تمدن بشریارائه کرد که «پایان کار اندیشه‌های لائیک و همۀ انواع دیگر اندیشه‌هاییرا که می‌خواستند جایگزین اسلام شوند، اعلام کرد». امام خمینی «مظهر جریانینو بود که اسلام را به عنوان یک ایدئولوژی مطرح می‌کرد تا از طریق برپاییحکومت اسلامی، همۀ ابعاد زندگی و مشکلات آن را حل و فصل کند».
بیشتر بخوانید
این شناخت از امام خمینی و نهضت اسلامی او موجب شد تا مقاله‌ای با عنوان«امام خمینی راه حل اسلامی جایگزین» را در سال ۱۳۵۶ و در حالی که هنوزانقلاب اسلامی به پبروزی نرسیده بود، تالیف و منتشر کرده و در آن پیروزیملت اسلامی ایران را حتمی اعلام کند؛ این مقاله سپس مبنای تالیف کتابی باهمین نام شد؛ کتابی که در همان روز‌های اول ۱۰ هزار نسخه آن به فروش و چاپ‌های بعدی رسید. نیروهای امنیتی مصر به همین دلیل او را بازداشت کردند.مدتی پس از آزادی نیروهای امنیتی بار دیگر فتحی را به اتهام تاسیس جنبشجهاد اسلامی فلسطین بازداشت کردند و پس از تحمل چند ماه زندان او را در۱۳۵۹ ش (۱۹۸۰ م) از مصر اخراج کردند.
هدف از جنبش جهاد اسلامی تربیت نیروهای مبارز برای آزادی فلسطین بود
وقتی به فلسطین اشغالی بازگشت اقدام به تاسیس هسته‌های جوانان جنبش جهاداسلامی در مناطق مختلف فلسطین به ویژه غزه و کرانه باختری کرد. او چنان درکار خود مسائل امنیتی را رعایت می‌کرد که گاهی در یک روستا دو و یا سههسته جنبش را ایجاد کرده بود بدون اینکه آن‌ها از یکدیگر اطلاع داشتهباشند. هدف او از این کار تربیت نیرو‌هایی برای آینده و مبارزه برای آزادیفلسطین از اشغال صهیونیست‌ها بود درحالی که در بیمارستان ویکتوریا دربیت‌المقدس مشغول طبابت بود.
رژیم صهیونیستی در سال ۱۳۶۲ شمسی (۱۹۸۳ م) فتحی را به اتهام تشکیل جنبشجهاد اسلامی فلسطین بازداشت و ۱۱ ماه زندانی کرد. در سال ۱۳۶۵ (۱۹۸۶ م)مجددا او را به اتهام تحریک و تشویق ملت فلسطین علیه اشغالگری بازداشت و بهچهار و نیم سال زندان محکوم کرد، اما متوجه شد او از درون زندان نیز بهفعالیت‌های خود ادامه می‌دهد بنابراین پیش از آنکه دوران محکومیتش به اتمامبرسد او را در سال ۱۳۶۷شمسی (۱۹۸۸ م) به لبنان تبعید کرد، جایی که موجب شدتا با برخی از ایرانی‌ها آشنا شود و این آشنایی خود موجب سفر به ایران ودیدار با امام خمینی (ره) و برخی دیگر از شخصیت‌های ایرانی شده و روابطجهاد اسلامی فلسطین با ایران را تحکیم کرد.
همکاری دولت لیبی در ترور شهید فتحی ابراهیم شقافی
سر انجام در ۵ آبان ۱۳۷۴ (۲۶ اکتبر ۱۹۹۵) در حالی که قصد داشت برایبررسی وضعیت آوارگان فلسطینی در لیبی به این کشور سفر کند توسط نیرو‌هایموساد رژیم صهیونیستی مقابل هتل دیپلماتیک جزیره مالت با ۵ گلوله ترور و بهشهادت رسید. البته بسیاری از کارشناسان امنیتی نقش و همکاری دولت وقت لیبیو معمر قذافی با موساد را در این ترور انکار نمی‌کنند.
کسانی که تاریخ مبارزات ملت فلسطین و گروه‌های فلسطین را مطالعهکرده‌اند در این نکته متفق القول هستند که شهید فتحی شقاقی نقشی مهم درتغییر روند مبارزات فلسطین از تفکرات چپ و ملی گرایی به مبارزه بر اساستفکر اسلامی دارد. روندی که موجب خارج شدن انحصار مبارزه با دشمن صهیونیستیاز دست گروه‌های چپگرا و لائیک و به میدان آوردن توده‌های مردم برایمبارزه با اشغالگران بر اساس تکلیف دینی شد. تحولی که دستاوردهای بسیارمهمی را در عرصه مبارزات ضد صهیونیستی ملت فلسطین موجد شده است.
منبع : باشگاه خبرنگاران جوان ، احمدرضا روح الله زاد ، 04/08/1399
