سودان درحالی به پیروی از شیخ‌نشینان خلیج فارس در عادی‌سازی رابطه با رژیم صهیونیستی اقدام کرده که ثبات لازم برای ادامه این روند و تحقق دستاوردهای خیالی خود را ندارد.
هم‌زمان با راه اندازی قطار صلح با رژیم اشغالگر صهیونیستی توسط شیخ‌نشینان حوزه خلیج فارس در دوره اخیر، سودان اولین کشور عربی است که در این مرحله از خطه آفریقا به این قطار می‌پیوندد. البته در سال 1978 مصر سند سازش با صهیونیست‌ها را به عنوان اولین کشور عربی-آفریقایی به نام خود زده بود.
اعلام خبر توافق خارطوم با تل‌آویو نیز همچون توافق‌های قبلی اسرائیل با امارات و بحرین واکنش‌های متعدد و تندی در داخل و خارج سودان به همراه داشت؛ البته فشاری که کشورهای حوزه خلیج فارس به ویژه در سطح خارجی در صلح با اشغالگران قدس متحمل می‌شوند متوجه سودان نیست، اما این توافق خالی از پیامدهای منفی برای آن نیز نخواهد بود؛ بیشتر این پیامدهای مربوط به عرصه داخلی سودان است.
درحالی که مقامات شورای حاکمیتی سودان مشکلات مالی و اقتصادی را بهانه سازش با اسرائیل اعلام کرده‌اند، سودان حاضر شده برای خروج از لیست کشورهای حامی تروریسم که «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا وعده آن را به شرط توافق خارطوم با تل‌آویو داده بود، 335 میلیون دلار به عنوان غرامت برای آمریکایی‌هایی که در حملات گروه تروریستی القاعده و گروه های مشابه (که گفته می شود در دوره «عمر البشیر» رئیس‌جمهور مخلوع سودان در دهه 1990 اجازه فعالیت در این کشور را داشتند) قربانی شدند، بپردازد.
این مبلغ برای بودجه آمریکا بسیار ناچیز بوده و چه بسا که اصلا مهم نباشد؛ اما برای کشوری مانند سودان که تولید ناخالص داخلی آن در سال 2020 تنها به 9.7 میلیارد دلار می‌رسد و برای پنجمین سال متوالی شاهد کاهش حجم بالای این میزان است، ضرر قابل توجهی به شمار می‌رود، ضمن اینکه مشخص نیست پس از خروج سودان از لیست حامیان تروریسم، موسسات مالی وابسته به آمریکا وعده‌های خود را در خصوص ثبات اقتصادی سودان عملی کنند یا نه.
از سوی دیگر سودان با یک بحران سیاسی بزرگ دست و پنچه نرم می‌کند و دولت مشخص و واحدی ندارد. بحران در سودان از 19 دسامبر 2018 با اعتراضات مردمی علیه اوضاع وخیم اقتصادی و افزایش قیمت ها به ویژه قیمت نان و سوخت شروع شد و با مداخله نیروی نظامی و تلاش آنها برای سرکوب معترضان همچنین ورود احزاب سیاسی و پیگیری خواسته هایشان، ابعاد گسترده سیاسی، اقتصادی و امنیتی یافت.
جدایی سودان جنوبی از سودان و ازدست دادن بخش زیادی از ذخایر نفت، فساد گسترده، ادامه جنگ داخلی در برخی مناطق این کشور، سیاست های غلط عمر بشیراز جمله همراهی سودان با عربستان در جنگ یمن و افزایش هزینه های نظامی سبب افزایش مشکلات اقتصادی در سودان شده است.
شورای حاکمیتی سودان که توافق عادی‌سازی با صهیونیست‌ها را به انجام رساند، پس از توافق نیروهای آزادی و تغییر و شورای نظامی این کشور روی کار آمد و پس از گذشت بیش از یک سال همچنان از حل مشکلات اقتصادی این کشور عاجز است.
از سوی دیگر آثار هرج و مرج ناشی از این وضعیت همچنان در سودان باقیست و هر لحظه احتمال بروز یک آشوب داخلی دیگر وجود دارد.
نیروهای سودانی بلافاصله پس از اعلام توافق سازش شورای انتقالی با اشغالگران قدس، این اقدام را محکوم و این شورا را تهدید به سلب حمایت خود از آن کردند که اگر این اتفاق بیفتد زمینه بروز یک جنگ داخلی فراهم می‌شود.
محمد وداعه، سخنگوی حزب بعث سودان که یکی از گروه های قدرتمند نیروهای آزادی و تغییر است در اظهارات خود به خبرگزاری آناتولی اظهار داشت که ما از چند روز قبل تماس‌های سیاسی با شخصیت‌های اجتماعی در زمینه هنر و فرهنگ و نویسندگی برای تشکیل جبهه‌ای ضد عادی سازی با صهیونیست‌ها برقرار کرده‌ایم. صادق المهدی رئیس حزب امت سودان نیز تهدید کرده بود که در صورت انجام توافق عادی سازی با رژیم صهیونیستی این حزب حمایت خود را از مقامات شورای انتقالی برمی‌دارد. مردم سودان نیز همان شب اعلام توافق با اسرائیل به خیابان‌ها ریختند و با سر دادن شعارهایی اعلام کردند که «هیچ صلحی با رژیم اسرائیل» وجود ندارد.
در زمینه دیدگاه افکار عمومی نسبت به عادی‌سازی اعراب با صهیونیست‌ها وزارت امور راهبردی رژیم‌صهیونیستی در گزارشی که اخیراً منتشر کرده از نگاه منفی غالب افکار عمومی کشورهای منطقه نسبت به عادی سازی روابط با رژیم‌صهیونیستی خبر داده است. گزارش ۹ صفحه ای این وزارتخانه این نتیجه را اعلام می کند که ۸۱ درصد کاربران شبکه های اجتماعی نظر منفی نسبت به توافق عادی سازی روابط امارات متحده عربی با رژیم صهیونیستی دارند و ۸ درصد نیز نظر خیلی منفی نسبت به این اقدام امارات متحده عربی داشته اند و تنها ۵ درصد از کابران نظر مثبت داشته‌اند.
همانگونه که از شواهد پیداست، صلح عربی-صهیونیستی با یک مخالفت گسترده در منطقه خاورمیانه روبه‌رو است که متقابلا در روند اجرای توافقات بی‌تاثیر نخواهد بود و قطعا حکومت‌های سازشکار اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی فراروی خود دارند. بنابراین سودان اگر به دنبال دستاورد اقتصادی از این توافق است باید آن را در کوتاه‌مدت به دست بیاورد.
اما سودان با این حجم از بحران مالی و اقتصادی برای رسیدن به ثبات یک راه طولانی پیش رو دارد و اگر اشغال نوار غزه و کرانه باختری توسط صهیونیست‌ها به پایان نرسد قطعا یک درگیری بزرگ میان اعراب و رژیم صهیونیستی در راه خواهد بود که فرصت همکاری تجاری و اقتصادی سودان با اسرائیل را بسیار کم می‌کند.
علاوه بر آن برای موفقیت این توافق باید حذف نام سودان از لیست حامیان تروریسم در کنگره آمریکا تصویب شود و دولت برای حفاظت از سودان در برابر پرونده های قضایی آینده كه ناشی از ارتباط آن با چندین گروه مسلح از جمله القاعده ،طی دهه 1990 است ، به قوانینی نیاز دارد که هنوز ابعاد آن مشخص نشده است.
به طور کلی اطلاعات نشان می‌دهد که توافقات عادی‌سازی روابط میان برخی کشورهای عربی و رژیم اشغالگر قدس در نهایت راه به جایی نخواهد برد زیرا مخالفت گسترده در سراسر جهان عرب در حال شکل‌گیری است. مقاومت فلسطین هم ناظر به همین تحرکات ملی و با تأکید بر آگاهی ملت‌ها از خطر سازش با رژیم صهیونیستی هشدار داده است که حکومت‌های عربی باید به صدای ملت‌های‌شان که مخالف عادی‌سازی روابط با اشغالگران هستند، گوش فرا دهند.
منبع : الف ؛ 04/08/1399
