شورای نظامی انتقالی در سودان که از زمان کناره رفتن عمرالبشیر امور کشور را در دست گرفته به تازگی با رژیم صهیونیستی اعلام عادی سازی روابط کرده است اما این اقدام با مشکل مشروعیت و مخالفت عمومی روبرو است.
پس از آنکه دولت انتقالی سودان به ریاست عبدالفتاح برهان عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی را پذیرفت، دونالد ترامپ با گرد آوردن خبرنگاران در کاخ سفید، در نشستی مطبوعاتی رسماً اعلام کرد سودان سومین کشور عربی است که طی کمتر از دو ماه اقدام به عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی کرده است. این اقدام دولت انتقالی سودان با مخالفت‌های داخلی و خارجی مواجه شد.
چگونه سودان اقدام به عادی سازی روابط کرد؟
سودان طی دو سال گذشته در وضعیتی ویژه و بحرانی قرار دارد. از یک سو با کنار رفتن عمر البشیر از پست ریاست جمهوری- که طی یک شبه کودتا صورت گرفت- قدرت در دست یک شورای انتقالی نظامی به ریاست عبدالفتاح برهان قرار گرفته است. این مسئله در زمانی رخ داد که مردم سودان مدت‌های مدید به دلیل مشکلات اقتصادی در اعتراض به این مشکلات به خیابان‌ها ریخته بودند اما سرانجام نظامیانی که به آمریکا اظهار وفاداری می‌کنند قدرت را در دست گرفتند.
تابستان 2020 زمانی که عادی سازی روابط امارات متحده عربی و بحرین به وقوع پیوست، رسانه‌های حامی غرب، سودان و عمان را به عنوان کشورهای بعدی مطرح کردند اما از همان ابتدا در مسیر این عادی سازی موانع بزرگی قرار داشت.
خواسته مقامات شورای انتقالی و سیاسیون موقت روی کار آمده برای عادی سازی روابط دو مسئله عمده بود: اول اینکه نام سودان از فهرست کشورهای حامی تروریسم که از سال 1993 اقتصاد این کشور را فلج کرده بود خارج شود. دوم اینکه کمک اقتصادی ویژه‌ای به سودان شود که این کشور را از بحران کنونی اقتصادی خارج سازد.
اما خواسته‌های سودان به سخره گرفته شد. آمریکایی‌ها در ازای خروج نام سودان از فهرست کشورهای حامی تروریسم خواستار 335 میلیون دلار غرامت جهت پرداخت به خانواده‌های آسیب دیده از تروریسم شدند. کمک به سودان نیز از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا حداکثر 1میلیارد دلار اعلام شد. مبلغی که نصف کمترین خواسته سودانی‌ها برای رفع بحران اقتصادی بود.
با وجود این تناقضات، حرکت سودان به سمت عادی سازی روابط جای سؤال داشت. اینکه چگونه شورای انتقالی سودان و شخص عبدالفتاح برهان با وجود خواسته‌هایی که داشتند راضی شدند اقدام به عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی کنند. به ویژه آنکه در کوتاه مدت این خبر منتشر شد که سودان در ازای خروج نامش از فهرست کشورهای حامی تروریسم مبلغ 335 میلیون دلار غرامت خواسته شده از سوی آمریکا را به ایالات متحده پرداخته است؟ این سؤالی است که تاریخ به آن در آینده پاسخ خواهد داد. اما تجربه گذشته شخصیت‌هایی همچون برهان نشان داده است چیزی جز دریافت رشوه‌های بزرگ یا ترس از رو شدن اقدامات پشت پرده موجب این اقدام نشده است.
سه جریان متعارض در سودان
با اقدامی که جریان نظامی حاکم بر شورای انتقالی سودان در اجرایی کردن عادی سازی روابط انجام داد عملاً دست به اقدامی غیرقانونی زد که موجب مخالفت احزاب معارض و مردم شد. از یک سو، جریان سیاسی معارض عمر البشیر که حالا خود را نزدیک به حاکمیت می دید با آن مخالفت کرد و از سوی دیگر مردم سودان و افکار عمومی آن را رد کرد.
جریان شورای نظامی انتقالی
شورای نظامی انتقالی سودان به رهبری عبدالفتاح برهان در حالی اقدام به عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی کرد که از مشروعیت قانونی برخوردار نیست و صرفاً به صورت موقت برای حفظ نظم و جلوگیری از هرج و مرج به قدرت رسیده است. اما در همین دوره اقدام به عادی سازی رسمی با رژیم صهیونیستی کرد که نیاز به تصویب مجلس و دولت در هر کشوری دارد. مسئله‌ای که از سوی مخالفان سیاسی آنها رسماً اعلام شد و برهمین اساس، اقدام عادی سازی را امری غیر قانونی توصیف کرد.
مخالفت جریان سیاسی
جریان سیاسی موجود در کنار شورای انتقالی که قدرت رسمی نداشت اما خود را در قدرت احساس می‌کرد با رهبری صادق المهدی با عادی سازی روابط مخالفت کرد. صادق المهدی معارضه دولت عمرالبشیر بود و عملاً دو دهه قبل به معارضه تبدیل شده بود. در جریان اعلام عادی سازی روابط که از سوی عبدالفتاح برهان صورت گرفت این جریان سیاسی نادیده انگاشته شد. این مسئله موجب شد صادق المهدی عملاً با برهان نیز اعلام مخالفت کند. حالا برهان این جریان سیاسی را نیز دیگر در کنار خود ندارد. صادق المهدی پیش از اقدام برهان اعلام کرده بود آنچه برای او و جریان سیاسی همراهش مهم است سود اقتصادی سودان و رفع بحران کنونی است. لذا نه تنها غرامتی به آمریکا نخواهد داد بلکه اگر کمک اقتصادی قابل توجهی به سودان نشود اقدام به عادی سازی روابط نخواهد کرد.
این جریان اقدام برهان را امری نامشروع و غیرقانونی اعلام کرد چرا که در اختیارات برهان نبوده و بدون مستمسک قانونی و تصویب پارلمان اجرا شده است. حالا این تعارض این دو جریان را روبروی هم قرار داده است.
مخالفت جامعه و مردم سودان
در کنار دو جریانی که در حال حاضر در رأس سیاست سودان قرار دارند جامعه سودان به عنوان اکثریت مردم سودان با این اقدام برهان نیز مخالف است. جامعه سودان پیش از این نیز با آنکه خواستار کناره گیری عمرالبشیر بود اما خواستار روی کار آمدن شورای انتقالی نظامی و نظامیان در سودان نبود. جریان مردمی با اقداماتی که این شورا تاکنون انجام داده نیز مخالف است و از همان ابتدای کناره گیری عمرالبشیر با آن مخالفت‌های وسیعی کرده است.
در جریان عادی سازی روابط که از سوی شورای انتقالی نظامی انجام شد جریان مردمی به شدت با آن مخالفت کرد. این مسئله را نظرسنجی‌هایی که در کشورهای عربی انجام شد به درستی ثابت کرد. براساس یک نظرسنجی که توسط یک اندیشکده عربی در قطر انجام شد 67درصد مردم سودان با عادی سازی روابط مخالفند و آن را نادرست می دانند.
براساس آنچه در فوق اعلام شد سه جریان معارض در سودان در مقابل هم قرار گرفته‌اند و عادی سازی اعلام شده از سوی دولت انتقالی سودان نیز با مشکل مشروعیت و مخالفت عمومی روبرو است لذا سودان در آینده با چالش شدید در این عرصه روبرو خواهد بود. به زبانی ساده‌تر باید گفت عادی سازی روابط سودان با رژیم صهیونیستی از یک طرف با فشار و تطمیع آمریکا و رژیم صهیونیستی انجام شده و امری مشروع و مورد قبول مردم سودان نیست و از طرف دیگر این اقدام نه تنها به سودان کمکی در راستای ایجاد ثبات نکرده بلکه تنش‌های داخلی را نیز افزایش داده است.
منبع : تسنیم ، 10/08/1399
