جامعه یهودیان افراطی ارتدوکس یا خریدیم (خدا ترسان) در سرزمین های اشغالی در حال گسترش است. این گروه خصوصیاتی دارند که آنها را از دیگر یهودیان اسرائیل متمایز میکند. جهان بینی خریدیم شدیداً با اکثریت مردم در تضاد است. آنها فقط تورات و هلاخا را به عنوان اساس زندگی یهود میپذیرند، منتقد اصول دموکراتیک هستند، به ساختارهای اجتماعی سلسله مراتبی که حاخامها در رأس آن قرار دارند متکی بوده، از خدمت سربازی معاف هستند و سیستم آموزشی آنها باید از مداخلات خارجی مصون باقی بماند.
مقدمه
جامعه یهودیان افراطی ارتدوکس یا خریدیم(خدا ترسان) در سرزمین های اشغالی در حال گسترش است. این گروه خصوصیاتیدارند که آنها را از دیگر یهودیان اسرائیل متمایز می کند. جهان بینیخریدیم شدیداً با اکثریت مردم در تضاد است. آنها فقط تورات و هلاخا را بهعنوان اساس زندگی یهود می پذیرند، منتقد اصول دموکراتیک هستند، بهساختارهای اجتماعی سلسله مراتبی که حاخام ها در رأس آن قرار دارند متکیبوده، از خدمت سربازی معاف هستند و سیستم آموزشی آنها باید از مداخلاتخارجی مصون باقی بماند. قدرت رو به فزونی خریدیم بر سیاست خارجی رژیمصهیونیستی تأثیرگذار است. بر همین اساس روابط با جامعه یهودیان آمریکااحتمالاً بدتر خواهد شد زیرا اکثریت آنها لیبرال یا اصلاح طلب هستند.خریدیم در عین حال از مواضع جناح راست در مورد سرزمین های فلسطین پشتیبانیمی کند.
روندتمایز و سکولار شدن مردم یهود در قرن نوزدهم باعث ایجاد هویت های مختلفیهودی از جمله مترقی و اصلاح طلب؛ ملی گرا؛ و ارتدکس افراطی شد. از آنزمان در مورد اینکه آیا «یهودی بودن» باید یک پدیده ملی و سیاسی، فرهنگی وفلسفی یا مذهبی تلقی شود و همچنین درباره چگونگی برخورد با سنت دینی اختلافنظر وجود دارد؛ موضوعات مورد اختلاف در گذر زمان موجب شکل گیری اصطلاح«جنگ فرهنگ» شد. این اصطلاح امروزه به عنوان بخشی از تجزیه و تحلیل تعارضمورد استفاده قرار می گیرد تا تأکید شود که نه تنها مسائل طبقاتی بلکهجهان بینی و اقدامات فرهنگی خاص برای یک محیط می تواند سازنده تعارضاتاجتماعی باشد.
از اوایل سال ۲۰۰۰ تعارضات در صحنه داخلی درباره هویترژیم صهیونیستی افزایش یافته است. «رئوون ریولین» این دیدگاه را دربارهظهور «نظم جدید اسرائیل» مطرح می کند: «صهیونیسم سکولار قدرت منسجم خود رااز دست داده و چهار گروه صهیونیست سکولار و مذهبی، اعراب اسرائیلی و افراطگرایان ارتدوکس در حال مذاکره درباره نظم اجتماعی جدید هستند.» افراطگرایان ارتدوکس نقش ویژهای در این برخوردها دارند. آنها خود را یهودیانغیرمدرن و سنتی و نماینده یهودیان اصیل می دانند. این امر به تنش با دولت وجریان اصلی جامعه منجر شده است.
جنگفرهنگی بویژه بین خریدیم و جریان اصلی صهیونیسم سکولار جریان دارد. در سال۲۰۱۷، ۷۷ درصد از نظرسنجی ها این تنش را شدیدترین درگیری بین یهودیاندانستند. ۹۰ درصد اسرائیلی های لائیک معتقدند دین و دولت باید جدا باشد درحالی که ۸۲ درصد از خریدی ها انتظار دارند که دولت اعتقادات مذهبی راترویج دهد. بخش های زیادی از جامعه رژیم صهونیستی احساس می کنند کهخریدیم بیش از حد بر زندگی آنها تأثیرگذار است. موردخای کرمنیتزر این گروهرا «اقلیت سلطه طلب» می نامد؛ چرا که اکثریت جامعه از تقسیم ناعادلانهتکالیف و وظایف شکایت دارند. در یک نظرسنجی ۹۰ درصد از ساکنان سرزمین هایاشغالی، خریدی ها را سربار اقتصادی دانستند. تحقیقات دانشگاه حیفا نیزبیانگر آن است که اسرائیل در حال تبدیل شدن به «دولتی مذهبی» است. بنابرایننگرانی درباره «تصاحب قدرت توسط خریدی ها» یا «نسخه یهودی ایران» یا«نابودی» اسرائیلی های سکولار در حال افزایش است.
جمعیتخریدی ها هنگام تأسیس رژیم صهیونیستی حدود ۳۵٫۰۰۰ تا ۴۵٫۰۰۰ نفر بود اماهفتاد سال بعد، با نرخ موالید بالا، آنها از مرز یک میلیون نفر (۱۲ درصدجمعیت) عبور کرده اند. براساس دادههای اداره مرکزی آمار رژیم صهیونیستیاگر میزان موالید در سطح ۴۰ سال گذشته باقی بماند خریدی ها میتوانند تاسال ۲۰۳۷ با رشدی بیش از صد در صد به ۲٫۳ میلیون نفر (۱۹ درصد جمعیت)برسند. البته همه خریدی ها به خاستگاه خویش وفادار نیستند. براساس مطالعاتجدید ۱۰ تا ۱۸ درصد خریدی ها از یک گروه سنی، جامعه خود را ترک میکنند.
نمودار(۱) میزان زاد و ولد زنان در رژیم صهیونیستی در حدفاصل سال های ۱۹۷۹ تا۲۰۱۷ را نشان می دهد. براین اساس، افراطگرایان ارتدوکس با میانگین ۷٫۱کودک به ازای هر زن بالاترین میزان زاد و ولد را به خود اختصاص دادهاند.
نمودار(۱)
نمودار(۲) سن و گروه جمعیتی اسرائیل در سال ۲۰۱۸ را نشان می دهد.
نمودار(۲)
خریدیم در عرصه اجتماع
درسرزمین های اشغالی اصطلاح «خریدیزیشن» بیانگر این واقعیت است که خریدی هامناطق مرسوم خود را ترک و به مناطق غیر خریدی نقل مکان می کنند. تا اواخردهه ۱۹۸۰ بیشتر خریدی ها در بنی براک و اورشلیم زندگی می کردند (امروزهتنها حدود ۴۰ درصد همچنان در این شهرها زندگی می کنند). به گفته وزارتمسکن رژیم صهیونیستی تا سال ۲۰۳۵، اسرائیل با کسری۲۰۰۰۰۰ واحد مسکونی برایخانواده های خریدی مواجه خواهد بود. در این میان دو راه حل احتمالی وجوددارد: یکی، ساختن شهرهای جدید خریدی مانند بیتار عیلیت، مودیعین عیلیت والاد براساس نیازهای خریدی ها. دوم؛ اسکان خریدی ها در خارج از محله ها یاشهرهای مرسوم خودشان. این امر باعث تنش با ساکنان قدیمی درباره ادغام،مشارکت و هنجارسازی عمومی میشود. مطالعه ای درباره اورشلیم نشان می دهدکه سرعت جابجایی در یک محله زمانی افزایش مییابد که جمعیت خریدی ها بهحدود ۱۲ درصد برسد. در این مرحله فشار اجتماعی برای تغییر ساختار محلهافزایش می یابد. امکاناتی مانند کافه، رستوران یا سینما مشتری خود را ازدست می دهند. همچنین بسیاری از مؤسسات از ترس خریدی ها از نقض قوانین آنهاجلوگیری می کنند.
به طور کلی هرکجا خریدی ها مستقر شوند تصاویرعمومی زنان با اسپری رنگ آمیزی می شود، زنان باید از پوشیدن لباس باز،خودداری کنند، احتمالاً پیاده رو اختصاصی داشته باشند و تفکیک جنسیتی دربسیاری از مناطق رعایت میشود. این فرآیند در سرزمین های اشغالی به «حذفزنان از حوزه عمومی» شهرت یافته است. حضور فزاینده خریدیم در جامعه اسرائیلهنجارهای رفتاری در حوزه عمومی را تغییر می دهد. بر طبق نظرسنجی ها ۶۰تا ۷۸ درصد اسرائیلی های یهودی و بیش از ۹۰ درصد یهودیان سکولار میخواهند کافه ها، رستوران ها، مغازه ها و وسایل حمل و نقل عمومی در روزتعطیلی مذهبی شنبه، باز باشد در مقابل اما حداقل ۹۰ درصد خریدی ها مخالففعالیت در روز شنبه هستند.
شکافمیان خریدیم با سایر اعضای جامعه با شیوع بیماری کووید-۱۹ نمایان تر شد.تا اواسط ماه مه ۲۰۲۰، قریب به هفتاد درصد افراد آلوده به این ویروس خریدیبودند. هنگامی که در ماه مارس، مقامات استانی اعلام کردند که مدارس تعطیلمی شوند، شخصیت های برجسته مذهبی خریدیم با اعتراض به اینکه مطالعه مداومتورات حافظ معنوی جامعه است، نسبت به بسته شدن مدارس مذهبی (یشیواه) اعتراضکردند. ترکیبی از عواملی چون بی اعتمادی به مقامات استانی، در کنار لزومادامه مطالعه تورات و بازدید از کنیسه، دقیقاً همان رقم زدن شرایطی است کهدر آن تعداد زیادی از مردم در معرض تماس با یکدیگر قرار می گیرند. همچنینهنگامی که ارتش در بهار ۲۰۲۰ برای اعمال محدودیت به بنی براک اعزام شد بهسربازان، فرهنگ لغت ییدیش- عبری داده شد تا بتوانند با کلمات عبری غیرمدرن با ایشان گفتگو کنند زیرا همه خریدی ها عبری مدرن را به خوبی صحبت نمیکنند.
اساسجامعه خریدیم عمل به دستورات تورات است. در مدارس مذهبی خریدیم دروس سکولارمانند ریاضیات، عبری، جغرافیا یا علوم طبیعی بسیار کم اهمیت است. خریدی هامانع بازرسی های دولتی از برنامه های درسی خود می شوند؛ این در حالیاست که دولت هزینه مدارس خصوصی مذهبی را می پردازد اما نظارت و کنترلی برمحتوای دروس آنها ندارد. در نتیجه این روند حدود ۵۰ درصد از مردان خریدیترجیح می دهند که از بازار کار خارج بوده و به حمایت دولت وابسته باشند. ازنظر خریدی ها برداشت غیرارتدکس از آزادی به منزله دور شدن از قوانین مذهبیاست که موجودیت جامعه را تهدید می کند. بنابراین اکثریت خریدی ها مایلهستند در مناطقی زندگی کنند که به حرمت روز شنبه احترام می گذارند، غذایحلال می فروشند، از سینما و تئاتر چشم پوشی میکنند و تماس بین زن و مردتنظیم شده و حداقلی است.
در جامعه ای که انطباق اعمال فرد با دینتعیین کننده باشد، حاخام ها نقشی اساسی دارند. با این حال حاخام هاهمیشه قادر به کنترل تحولات در جامعه خریدیم نیستند. برای مثال با وجودهشدارهای حاخام ها در مورد خطرات اینترنت برای یکپارچگی معنوی جامعه،تعداد کاربران در نزد این گروه در حال افزایش است. در سال ۲۰۰۸ تنها ۲۸درصد خریدی ها اظهار به وبگردی داشتند، اما ۱۱ سال پس از پیمایش نخست اینرقم به ۴۹ درصد رسیده است. با این وجود تصمیمات حاخام ها برای زندگی عمومیو خصوصی خریدیم ها عادی است. طبق یک نظرسنجی ۷۷ درصد خریدی ها ازدستورالعمل های حاخام پیروی می کنند، حتی اگر با عقایدشان مغایرت داشتهباشد. البته در زمینه مسائل سیاسی حلقه کوچکی از حاخام ها به عنوان مرجعنهایی تصیمات سیاسی خریدی عمل می کنند. آنها در «شورای حکمای تورات بزرگ» و«شورای حکمت تورات» در مورد تمام فعالیتهای سیاسی احزاب حرف آخر را میزنند.
سیستمآموزشی خریدیم در دو حوزه بحث برانگیز است: نخست، وضعیت مدارس دینی بهعنوان مؤسساتی با بودجه دولتی که دارای آموزش مستقل با منابع محدود سکولارهستند. دوم، مزایای دولت برای دانشجویان بزرگسال تمام وقت تورات و آثاراقتصادی آن بر وضعیت بیکاری عمدی این گروه.
درآمد مردان خریدی کهخود را صرف مطالعات دینی می کنند (کالل) تقریباً ۸۰ تا ۱۱۰ درصد حداقلدستمزد است که بخش قابل توجهی از آن به واسطه بودجه دولتی تأمین می شود.اکنون حدود ۵۰ درصد مردان خریدی به این کمک ها وابسته هستند. میزان افرادشاغل از زمان تولد در سال ۲۰۰۲ به میزان قابل توجهی افزایش یافته است (۳۵درصد) اما این رقم همچنان بسیار ناچیز به نظر می رسد. از طرفی تعداددانشجویان خریدی از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ با ۳۰،۰۰۰ نفر افزایش به بیش از۸۵،۰۰۰ رسیده است.
نمودار(۳) نرخ اشتغال مردان ۲۵ الی ۶۴ سال درسرزمین های اشغالی از سال ۱۹۹۵ تا سال ۲۰۱۸ را نشان می دهد که خط خردلی رنگنشان دهنده روند و درصد اشتغال خریدی هاست.
نمودار (۳)
نرخاشتغال در میان زنان خریدی در مدت مشابه بالاتر است و از ۵۱ به ۷۳ درصدرسیده است؛ اما این روند در تضادی کاملا آشکار با میزان اشتغال مردان (۵/۸۶درصد) و زنان (۸۱ درصد) یهودی غیرخریدی در رژیم صهیونیستی است. در نتیجهبیش از نیمی از خریدی ها (۵۲٫۶ درصد) در فقر زندگی میکنند (میانگین درتمام سرزمین های اشغالی ۲۱٫۹ درصد). آنها به دلیل آموزش ناکافی در مشاغل کمدرآمد یا پاره وقت کار می کنند. طبق تحقیقات او.ای.سی.دی خانوادههایخریدی معمولاً زیر خط فقر زندگی می کنند.
اکثریت اسرائیلی ها،خریدی ها را سربار مالی میدانند و به عنوان گروهی معرفی می نمایند کهکمترین کمک را به جامعه اسرائیل می کنند. در همین راستا وزارت کار رژیمصهیونیستی در جولای ۲۰۱۹ پیش بینی کرد که نرخ پایین اشتغال خریدی ها تا۲۰۳۰ برای اقتصاد ملی رژیم سالانه ۴۰ میلیارد شکل و تا سال ۲۰۶۵ بیش از ۴۰۰میلیارد شکل هزینه خواهد داشت. تلاش های زیادی برای تشویق خریدیها بهکار صورت میگیرد اما فضا برای مانور فقط زمانی وجود دارد که خریدی ها دردولت مشارکت نداشته باشند. شاخص ها بیانگر آن است که کابینه رژیم صهیونیستیاز هدف خود در سال ۲۰۱۰ (اشتغال ۶۳ درصد از مردان خریدی تا سال ۲۰۲۰)،بسیار فاصله دارد. با این حال حتی با وجود دلایلی چون وضعیت دشوار اقتصادی،ترک تحصیل، ادغام در جامعه و کاهش احساس تهدید وجودی، روند مثبتی در میزاناشتغال خریدی ها مشاهده نمی شود.
خریدیمدر سه حوزه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی فلسطین اشغالی تاثیرگذاری قابل توجهیاز خود نشان داده است. موضوع نخست تأمین بودجه برای جامعه خریدیم و محافظتاز آن در برابر دولت است. این امر از طریق توافقنامه های ائتلاف،اصلاحات، پیشنهادات قانونی و پر کردن پستهای سیاسی انجام می شود که بویژهدر دولتی که سال ۲۰۲۰ روی کار آمد آشکار است؛ علاوه بر وزارت کشور، وزارتمسکن و وزارت خدمات مذهبی، خریدی ها پست های معاون وزیر را در وزارتخانههای مختلفی به دست آوردند. علاوه بر این به طور سنتی رئیس کمیته مالی کنستهم فردی خریدی است.
موضوع دوم رابطه دولت و دین و هویت یهودی دولتاست که برای اولین بار در توافقنامه ائتلاف (۲۰۰۱) به آن اشاره شد. تلاشخریدی ها برای حمایت از حق خود در تفسیر این موضوع در چندین بند همچون حرمتشنبه، غذای حلال، تغییر مذهب و نقش دادگاه های مذهبی قابل مشاهده است. ازسال ۱۹۹۲ در هر توافقنامه ائتلاف، بندی وجود دارد که عملاً برای خریدی هادر امور مربوط به دین و کشور حق وتو قائل است تا آنها بدین وسیله بتوانندهژمونی خویش بر نهادهای مهم مذهبی را حفظ نمایند.
موضوع سوم دربارهانطباق چارچوب ها در حوزه عمومی با نیازهای خریدی ها است. از سال ۲۰۰۶بندهایی در توافقنامه های ائتلاف وجود دارد که کابینه را از مداخله در سبکزندگی خریدی ها بازمی دارد. برهمین اساس دولت موظف است محله هایی برایخریدی ها تعیین یا شهرهای جدیدی برای آنها بسازد. در سال ۲۰۱۵ خریدی هاایجاد مکانهای کاری متناسب با نیازهای مذهبی خاص خود را بر کنست تحمیلنمودند. نشانه دیگر تغییر اجتماعی، پیش نویس قوانینی برای مراکز عمومی،حقوق ماهانه و روزهای بزرگداشت تورات حکیم یا تأسیس «خانه تورات» است.
مواضع اصلی خریدی ها در نظام سیاسی
خریدیهادر کنار صهیونیستهای مذهبی یکی از دو شاخه اصلی یهودیت ارتدوکس دراسرائیل به شمار می روند. اکثریت خریدی ها (بیش از ۹۰ درصد) طرفدارصهیونیست هستند. با وجود مرز محسوس خریدیم با بقیه جامعه اسرائیل آنها همگننیستند بلکه بسیار متنوعند، رهبری متمرکز ندارند و در امتداد خطوط مختلفمانند نسب، سنت مذهبی، عضویت در جامعه مذهبی خاص یا پیروی از رهبر معنویخاص تقسیم شدهاند. علاوه بر این خریدی ها درباره نگرششان نسبت به جهانسکولار، مدرنیته یا حتی کشور خود دیدگاه یکسانی ندارند.
اگرچه خریدیمبه مواضع جناح راست تمایل دارد اما در عین حال از دولت های چپ میانهپشتیبانی می کند. از سال ۱۹۹۰ هر سه دولتی که توسط لیکود اداره نشدند باآراء خریدیم به قدرت رسیدند، این مساله درباره اکثریت دولتهای تحت حاکمیتلیکود نیز صادق است. خریدیها از سال ۱۹۹۰ حدود ۵ سال در دولت غایب بودنداما در ۸ مورد از ۱۰ ائتلاف شرکت داشته اند. بودجه و استقلال مدارس دینیآنها تنها از طریق مشارکت در دولت تأمین می شود. بنابراین میزان مشخصی ازانعطاف پذیری سیاسی برای محافظت از جامعه خودشان ضروری است.
احزابخریدی در طی چند سال گذشته متاثر از مذاکرات صلح رژیم صهیونیستی بافلسطنیان به سمت راست حرکت کرده اند. احزاب پارلمانی متمایل به چپ خواستارعقب نشینی اسرائیل از سرزمینهای اشغالی هستند و احزاب راست با این نظرمخالفند. پس از مرگ شاخ (۲۰۰۱) و عوادیا یوسف (۲۰۱۳) دو رهبر برجستهاولتراارتدوکس، شهرک های خریدی در کرانه باختری رو به گسترش نهادند. درحال حاضر شهرهای خریدی دارای سریعترین رشد سکونتگاه در سرزمین های اشغالیبه شمار می روند. آنچه مشخص نیست موضع آینده خریدی ها درباره درگیری بافلسطینیان است. اختلاف قابلت وجهی بین نخبگان سیاسی و رأیدهندگان خریدیکه بسیار رادیکال ترند وجود دارد چرا که ۵۹ درصد از آنها ترجیح می دهنداعراب را از اسرائیل اخراج کنند. روند شایع در نزد خریدی ها به مانند سایرجوامع یهودی-اسرائیلی بر این اساس است: هرچه جوانتر راست تر.
رابطهبین خریدی ها و رژیم صهیونیستی به عنوان یک کشور یهودی و دموکراتیک پیچیدهاست. هر دو عنصر یهودی و دموکراتیک برای خریدی ها چالش برانگیز است. کلیهروابط سیاسی مبتنی بر مرزبندی با جریان اصلی یهودی-صهیونیستی همچنانپابرجاست؛ اکثریت آشکار خریدی ها خود را صهیونیست نمی دانند و فقط یک سومبا دولت همذات پنداری میکنند. اکنون حدود ۶۵ درصد خریدی ها، سرزمین هایاشغالی را برای بقای طولانیمدت مردم یهود مهم می پندارند و ۸۹ درصد ازآنان معتقدند که خریدیها موظف به کمک برای شکل دادن به هویت یهودی دولتهستند.
از طرفی خریدی ها به صورت دوفاکتو دموکراسی را به عنوان سیستمسیاسی می پذیرند اما براساس دیدگاه های مذهبی خویش پیرامون اصولدموکراتیک بدبین هستند. از دیدگاه خریدی ها اصول دموکراتیک در جامعه یهودیکه توسط حاخام ها هدایت می شود اهمیت چندانی ندارند. اما رهبران خردید واحزاب آنها در پارلمان اسرائیل شرکت می کنند تا بر نحوه تصمیم گیری دولتدرباره سرنوشت خریدی ها تأثیر بگذارند. رویکرد خریدی ها به دموکراسی منفعتطلبانه است. اخیرا لیپشیتز روزنامه نگار خریدی نوشت: «خریدی ها دموکراتنیستند و قطعاً لیبرال نیز نیستند». وقتی از خریدی ها سؤال شد دولت بایدیهودی باشد یا دموکراتیک یا کدام را ترجیح میدهند؟ ۸۴ درصد «یهودی»، ۱۲درصد «یهودی و دموکراتیک» و تنها ۲ درصد «دموکراتیک» را انتخاب کردند. دریک نظرسنجی دیگر ۸۰ درصد علاقه خود را به سود «هلاخا» به عنوان مبنای حقوقیدولت اعلام کردند. در یک نظرسنجی دیگر این میزان به ۸۶ درصد رسید. همچنین۸۳ درصد معتقدند در صورت مغایرت، هلاخا باید بر دموکراسی برتری داشته باشد.
ازنظر خریدی ها خدمت سربازی عادتهای اسرائیلی را به جوانان تحمیل میکند.از سال ۱۹۹۲ بحث درباره معافیت خریدی ها از خدمت سربازی مکررا باعثبحرانهای سیاسی، تسلط بر مبارزات انتخاباتی و حتی شکست ائتلاف (همچون۲۰۱۲) شده است. در حالی که در ۲۰ سال گذشته اکثریت اسرائیلی های یهودی(حدود ۸۰ درصد) خواستار خدمت نظامی اجباری برای خریدیها شدهاند، در سال۲۰۱۷، ۷۸ درصد از خریدیها این ایده را رد کردند، تنها ۵ درصد تأیید و ۱۲درصد به شرط عدم جذب دانشجوی تورات تأیید کرده اند.
باشروع قرن ۲۱ می توان تغییراتی همچون شرکت در رویدادهای فرهنگی، بازدید ازکافه ها و مراکز خرید یا نقل مکان به محله های مختلط را در بخشی ازجمعیت خریدی مشاهده کرد. میزان اشتغال مردان، تمایل برای پذیرش دروس سکولاردر کنار مطالعه تورات، طی مدارج علمی، انجام خدمت سربازی و استفاده ازاینترنت افزایش یافته است. تغییرات آنها عمدتاً نتیجه کاهش بیکاری بینمردان خریدی از سال ۲۰۰۲ و به موازات آن کاهش میزان دانشجویان بزرگسال تماموقت تورات است. اما خریدیم جدید یکدست نیست. آنها اجتماعی ناپایدار ازبازیگران مختلف هستند که با هدف تغییر متحد شدهاند. جمعیت آنها از ۸ تا ۳۰درصد جمعیت خریدی ها، متغیر است. پژوهشگران تردید دارند که الگوی اجتماعیخریدیم در اسرائیل در درازمدت پایدار باشد. آنها ادعا میکنند، محدودیتهای اقتصادی و روندهای ادغام اجتماعی سرانجام به تغییر اساسی خریدی هامنجر خواهد شد. این تغییرات به دلیل شرایطی چون فقر نسبی، از دست دادن اینآرمان که همه میتوانند به یک حکیم برجسته تورات تبدیل شوند، درک اینکهدولت اسرائیل تهدیدی وجودی نیست و همچنین گسترش روند استفاده از اینترنتایجاد شده است. با این حال واقعیت ها درباره اکثریت قریب به اتفاق خریدیهای جدید این موضوع را اثبات نمی کند. خریدیم جدید تا حدود زیادی بخشی ازجهان ارتدوکس افراطی باقی مانده است (۲ تا ۷ درصد خواستار یک گسست بنیادیهستند). اعضای آن همچنان دانشجویان تورات را به عنوان نخبگان اجتماعی میبینند و ادعای رهبری حاخامها را میپذیرند. تعداد زیادی از زنان خریدیجدید علاقه ای به تغییر در تفکیک جنسیتی یا سایر موضوعات مربوط به جنسیتندارند. تاکنون هیچ حاخام مشهوری طرفدار خریدیم جدید نبوده است.
خریدیمدر حال تغییر هویت اسرائیل است؛ سبک زندگی آنها بر جامعه تأثیرگذار استزیرا تعداد قابل توجهی از مردان کار نمی کنند، تعداد کمی در ارتش خدمتمیکنند و فرهنگ مصرفی متفاوتی دارند. امید به این که پس از ادامه ادغام،خریدی ها تغییر کنند و با جریان اصلی جامعه سازگار شوند بسیار ناچیز است.بنابراین جریان اصلی جامعه با سرگشتگی روبرو است. اگر تلاش برای ادغامخریدی ها صورت نگیرد تعارض بر سر حقوق ویژه آنها تشدید خواهد شد. برعکس اگرسعی در ادغام خریدی ها شود هنجارهای آنها به کل جامعه سرایت می کند.همچنین این سناریو محتمل است که منازعه بین خریدیم و دیگر اعضای جامعه چنانغالب شود که جایگزین تقابل با فلسطینی ها شود. تحولات درون جامعه خریدیمبرای آینده اسرائیل تعیین کننده است. در این راستا دو تحول موازی را شاهدخواهیم بود: یک، اسرائیل احتمالاً ستون ریزی بارزتر میان مناطق و محلههای جدید سکولار و ارتدوکس افراطی را تجربه خواهد کرد. دو، رژیم صهیونیستیتحت تأثیر خریدیم در سیاست و زندگی عمومی محافظه کارتر و مذهبی تر خواهدشد. به تعبیر یکی از جامعه شناسان اسرائیلی اینها درد زایمان «نظم جدیدرژیم صهیونیستی» است.
منبع: اندیشکده جریان
