از احترام به گورستان‌ها و اجساد یهودیان تا توقیف اجساد غیر یهودیان و بی احترامی به گورستان‌های آنان
در شبکه‌های اجتماعی یک کلیپ ویدوئویی از یک زن ساکن در شهر قدس منتشر شده که در آن وی بر حضور در کنار قبر فرزندش علاء اصرار داشته اما عناصر پلیس رژیم صهیونیستی تلاش می‌کنند این مادر فلسطینی را به زور از قبر فرزندش جدا کنند. همچنین تصاویری از یک بلدوزر اسرائیلی منتشر شده است که نشان می‌دهد در حال انجام برخی اقدامات در زمین‌های اطراف مقبره حضرت یوسف علیه السلام در شرق مسجد الاقصی در شهر قدس است. هدف صهیونیست‌ها از انجام این اقدامات اجرای پروژه مقامات این رژیم برای ساخت «پارک توراتی» است که در راستای تبدیل کردن محوطه‌های اطراف مسجد الاقصی به پارک‌هایی است که روایت صهیونیسم مذهبی در مورد هیکل به طور خاص و قدس به طور کلی را تقویت نماید.
این اولین باری نیست که اسرائیلی‌ها به مقبره‌ها و گورستان‌های غیر یهودی در نقاط مختلف فلسطین بی احترامی می‌کنند. موسسه «خاطرات» (زوخروت) به این مسئله اشاره دارد که اقدامات اسرائیل و نهادهای مختلف آن و همچنین شهروندان اسرائیلی در خصوص ارتکاب جرائم مربوط به تخریب و هتک حرمت گورستان‌های فلسطینیان در مناطقی که فلسطینی‌ها از آن رانده شده‌اند به اشکال متعدد رخ داده و بسیار نگران کننده است. این موسسه اسرائیلی در زمینه دانش افزایی یهودیان ساکن در اسرائیل در مورد نکبت فعالیت نموده و تاکید دارد افزایش اطلاعات در این خصوص شرط لازم برای به رسمیت شناختن سهم یهود در نکبت علیه فلسطینیان است.
عمر الغباری مسئول بخش گردشگری و پروژه بازگشت مرکز خاطرات اشاره به آن دارد که هدف قرار دادن گورستان‌های فلسطینی در چارچوب یک تخریب استراتژیک انجام می‌شود که هدفی بسیار بلند مدت داشته و آن نابودی هویت فلسطینی از صحنه روزگار است. پاکسازی فضای عمومی جامعه از نمادهای فلسطینی و سرعت بخشیدن به روند یهودی سازی آن برای ترسیم یک تصویر جدید در جامعه و عادی شدن آن در اذهان و افکار عمومی مردم انجام می‌شود تا به مرور فضای جدید به نسل‌های بعدی آموزش داده شده و نسبت به یهودی شدن مکان زندگی اقناع سازی صورت پذیرد.
الغباری مثال‌های دیگری برای نابود کردن آثار قبور فلسطینیان در برخی روستاهای ویران شده بیان می‌کند که از جمله آنها تبدیل کردن گورستان‌های فلسطینی به چراگاه برای گاوهای شهرک نشینان است (قبور کفر سبت در الجلیل و یالو و سمسم). همچنین گورستان برخی روستاها در بئر السبع، قالونیا و طبریه نیز تخریب شده و گورستان روستای جمزو نیز به پیست موتور سواری و وسایل نقلیه کوهستانی تبدیل شده است. علاوه بر آن از میان بخش‌هایی از قبور دیر یاسین و طیره حیفا و شیخ مراد در یافا نیز جاده کشی انجام شده است. از مثال‌های دیگر یک گورستان مسیحی در روستای البروه است که زیر اسطبل‌های شهرک احیهود مدفون شده و بر روی گورستان صمّیل در تل آویو نیز یک پارکینگ ساخته شده است. ارتش اسرائیل همچنین یک گورستان مسیحی در روستای معلول فلسطین را اشغال کرده و اجازه دسترسی به آن را نداد و چندی بعد بر روی آن یک زمین بازی برای کودکان یهودی تل آویو ساخت، به عبارت دیگر یک زمین بازی بر روی استخوان‌های اموات فلسطینی در گورستانی سالم و دست نخورده.
در شهر قدس نیز پارک استقلال که نام چند پارک عمومی است بر روی گورستان مأمن الله ساخته شده و برای این مسئله مثال‌های زیاد دیگری وجود دارد که به همین مقدار بسنده می‌شود.
توجه ویژه به گورستان‌های یهودی
در مقابل اسرائیل به همراه سازمان‌ها و نهادهای حامی آن برای بزرگ جلوه دادن هر حادثه‌ای در جهان که نوعی تجاوز به یهودی یا بی حرمتی به گورستان‌ها، کنیسه‌ها، موسسات، نهادها، سازمان‌ها یا منافع یهود تلقی شود همکاری و هم افزایی دارند و در همین راستا اتهامات یهود ستیزی و ارتباط دادن مستقیم یا غیر مستقیم آنها به اسرائیل در دستور کار آنها قرار خواهد گرفت. اسرائیل حتی از این نیز فراتر رفته و بر اساس اعلام پایگاه اینترنتی وزارت امور مذهبی اسرائیل در سال 2019 یک کمیته دولتی تشکیل داده که هدف آن مراقبت و نظارت بر گورستان‌های یهودی در دیگر نقاط جهان است و این وظیفه را با حفاظت، مرمت و جلوگیری از تخریب گورستان‌های یهودی در سراسر جهان انجام می‌دهد.
وزارت امور مذهبی اسرائیل در توجیه اتخاذ چنین تصمیمی تاکید دارد: احترام اموات و حفاظت از تاریخ یهود در دیگر نقاط جهان اهمیت زیادی برای دولت اسرائیل داشته و به همین دلیل دولت با ایجاد کمیته‌ای متشکل از نمایندگان چند وزارتخانه برای پیگیری مسئله گورستان‌های یهودی در سراسر جهان موافقت کرد.
اعضای این کمیته علاوه بر دو نماینده از وزارت امور مذهبی اسرائیل شامل دو نماینده از دفتر نخست وزیری، دو مدیر کل از وزارت امور خارجه و وزارت همکاری‌های منطقه‌ای، رئیس اتحادیه جهانی کارگران صهیونیسم و رئیس آژانس یهودی می‌شود.
این اهتمام فراوان اسرائیل به حفظ قداست اجساد یا بقایای یهودیان در هر نقطه از جهان و تلاش برای دفن آنان بر اساس آموزه‌های مذهبی یهودی در تضاد کامل با رفتار آنان با اجساد فلسطینیان و عرب‌های مجری عملیات علیه اهداف اسرائیلی یا اسرایی است که در زندان‌ها فوت می‌کنند. رفتار اسرائیلی‌ها اولاً موجب هتک حرمت اموات شده و از سوی دیگر در تعارض کامل با قوانین بین المللی حقوق بشری است. چرا که ماده 115 قوانین بین المللی حقوق بشر شناخته شده در جهان بر این مسئله تاکید دارد که برخورد با اجساد مردگان باید رفتاری برآمده از احترام بوده و قبور آنان نیز محترم شمرده شده و از آنها به اندازه کافی نگهداری شود.
سازمان صلیب سرخ جهانی تاکید دارد: لزوم رفتار محترمانه با اجساد مردگان برای اولین بار در توافق ژنو در سال 1929 شکلی قانونی به خود گرفت. این قانون یکی از اصول قوانین بین المللی شناخته شده در سراسر جهان است که ناظر بر نزاعات مسلحانه بین المللی و داخلی است.
سازمان صلیب سرخ جهانی همچنین می‌افزاید: بسیاری از کتابچه‌ها و جزوات راهنمای نظامی نیز بر لزوم برخورد محترمانه با اجساد مردگان تاکید دارند.
در ماده 30 توافق چهارم ژنو در سال 1949 آمده است: مقاماتی که افراد را تحت بازداشت خود دارند لازم است در صورت فوت آنها در مدت زمان بازداشت، آنان را با احترام دفن نمایند و در صورت امکان مراسم دفن طبق آموزه‌های دینی این افراد انجام شود، همچنین قبور آنان محترم بوده و باید به طور مناسبی از آنها نگهداری شود و این قبور باید به نحوی مشخص باشند که همیشه بتوان افراد دیگر را به سوی این قبور رهنمون ساخت.
اردوگاه جنین سال 2002
سازمان صلیب سرخ اسرائیل با انتشار متنی به این مسئله اشاره دارد که دادگاه عالی اسرائیل در سال 2002 بر لزوم پایبندی اسرائیل به قوانین جنگی در مورد اجساد،اموات و بقایای کشته شدگان جنین تاکید داشته است.
بر اساس خبر منتشر شده در پایگاه اینترنتی روزنامه یدیعوت آحرونوت در تاریخ 4 آوریل سال 2002 قضات دادگاه عالی اسرائیل دادخواست ارائه شده از سوی نمایندگان عرب کنست و سازمان‌های حقوقی را رد کرده‌اند. شاکیان در این دادخواست خواستار صدور دستور العمل‌هایی برای ارتش شدند تا از خارج کردن اجساد فلسطینیان از اردوگاه جنین و دفن آنان در گورستان کشته‌های دشمن در غور اردن جلوگیری به عمل آید. مخالفت دادگاه با این دادخواست زمانی اتفاق افتاد که طرف‌های درگیر به تفاهمی دست یافتند که بر اساس آن اجساد فلسطینیان کشته شده در جریان عملیات حمله به اردوگاه جنین به خانواده‌های آنان تحویل داده شود تا سریعاً بر اساس آموزه‌های اسلامی و بدون برگزاری مراسم تشییع تحریک آمیز، دفن شوند و در غیر این صورت ارتش خود برای دفن آنان اقدام خواهد کرد.
بر اساس این توافق که در متن حکم دادگاه به آن اشاره شده تاکید گردیده این تفاهمی بسیار مناسب بوده و زندگان و مردگان مورد احترام هستند. اهارون باراک، تئودور اور و دوریت بینیش از قضات دادگاه عالی اسرائیل که حکم مذکور را به اتفاق یکدیگر صادر کرده‌اند. این مسئله را نیز مورد اشاره قرار داده‌اند که «پایبندی به قوانین جنگ در زمان درگیری لازم است».
اما این حکم تنها به مسئله اردوگاه جنین منحصر مانده و در مورد اجساد توقیف شده از ده‌ها سال پیش در قبرهای شماره دار اجرای نشد. چنانچه مقامات اسرائیلی حتی هم اکنون نیز این قانون را در مورد اجساد فلسطینیانی که در جریان عملیات علیه اهداف اسرائیلی یا به ادعای اجرای چنین عملیات‌هایی کشته می‌شوند اجرا نکرده و حتی این حکم دادگاه عالی اسرائیل برای اسرای فلسطینی که در زندان‌های اسرائیل از دنیا می‌روند نیز اجرا نمی‌شود.
اجساد فلسطینیان مفقود الاثر
روزنامه یدیعوت آحرونوت در تاریخ 28 ژوئن سال 2020 در گزارشی اعلام کرد: بنی گانتز وزیر جنگ رژیم صهیونیستی به ارتش دستور داده تا اقدمات لازم برای دستیابی به ده‌ها مورد از اجساد تخربیگران فلسطینی که در اسرائیل بازداشت بوده‌اند و هم اکنون محل دفن آنان مشخص نیست را افزایش دهند چرا که در دو ماه اخیر پیشرفت‌هایی در مذاکرات توافق تبادل اسرا با جنبش حماس به وجود آمده است.
این روزنامه اسرائیلی در ادامه گزارش خود افزود: سخن در مورد ده‌ها جسد متعلق به مخربانی است که ارتش تلاش زیادی برای یافتن آنها در دوران حضور موشه یعلون در وزارت دفاع انجام داد، اما این اقدامات تقریباً متوقف گردیده است. این اقدام برای ایجاد توازن در برابر حماس در صورت دستیابی به توافقی عملی برای تبادل اسرای اسرائیلی زندانی نزد حماس به نامهای آبراهام منگستو و هشام السید و اجساد دو نظامی دیگر به نامهای آرون شائول و هدار گولدن در دستور کار قرار گرفته است.
روزنامه معاریو نیز در سال 2014 اعلام کرد اسرائیل در مواجهه با مسئله قبرهای شماره دار که اجساد فلسطینیان در آن قرار دارد بسیار اهمال کاری و بی توجهی می‌نماید.
این روزنامه افزود: برخی خواستار آتش زدن اجساد هستند و برخی دیگر بر ضرورت تحویل دادن آنها تاکید می‌کنند اما دولت همچنان قصد دارد از آن به عنوان برگ برنده استفاده نماید ولی نسبت به نگهداری از آنها اهمال کاری می‌نماید.
بر اساس این گزارش 6 گورستان وجود دارند که امور آنها با 9 فرمان نظامی ساماندهی می‌شود اما 3 گزارش حاکی از آن ،اهمال و بی توجهی در روند دفن و نگهداری از قبور است.
نفتالی بنت و گسترش روند توقیف اجساد فلسطینیان
پس از جنگ 2014 در نوار غزه دولت اسرائیل تصمیم گرفت از بازگرداندن اجساد مجریان علمیات و رزمندگانی که تنها عضو جنبش حماس بودند ممانعت به عمل آورد چرا که دولت اعتقاد داشت این تنها حماس است که نظامیان اسرائیلی یا اجساد آنان را توقیف کرده است. اما نفتالی بنت در زمان تصدی پست وزارت جنگ در نوامبر سال 2019 تصمیم گرفت تحویل اجساد فلسطینیان، صرف نظر از وابستگی گروهی و سیاسی، آنها را به طور کامل متوقف نماید. شبکه 7 تلویزیون رژیم صهیونیستی به نقل از بنت اعلام کرد این تصمیم شامل اجسادی است که هم اکنون توقیف شده و یا در آینده توقیف می‌شوند و تفاوتی ندارد که صاحبان این اجساد عملیاتی علیه اهداف اسرائیلی انجام داده و پس از آن کشته شده باشند و یا پیش از انجام عملیات کشته شوند و در این خصوص وابستگی‌های سیاسی و گروهی آنان نیز تفاوتی ندارد.
پیش از آن اختلافاتی قضایی در خصوص آنکه آیا اساساً دولت اسرائیل از صلاحیت لازم برای توقیف اجساد مجریان عملیات، برخوردار است یا خیر، ایجاد شده بود. در 14 ژانویه سال 2017 روزنامه هاآرتص اعلام کرد دادگاه عالی اسرائیل تصمیم گرفته دولت را از توقیف اجساد مجریان عملیات علیه اهداف اسرائیلی بازداشته چرا که اعتقاد دارد دولت اسرائیل نمی‌تواند اجساد فلسطینیان را به عنوان در اختیار داشتن برگ برنده توقیف نماید و دلیل این امر نیز فقدان هر گونه قانون مشخص و واضحی است که بتواند اجازه چنین اقدامی را بدهد. یوران دنتسیگر و جرج قرا از قضات اسرائیلی – بر خلاف قاضی نیل هندل همکار این دو قاضی – با صدور حکمی تاکید کردند در صورت تمایل اسرائیل نسبت به ادامه توقیف اجساد فلسطینیان باید قانونی متناسب با استاندارهای قانونی اسرائیل و قوانین بین المللی به تصویب برساند. این در حالی است که قاضی هندل معتقد بود قانون اسرائیل صلاحیت توقیف اجساد را به دولت اعطا می‌کند و این قاضی اسرائیلی در این مورد به رویکردها و شرایط امنیتی اسرائیل استناد می‌کرد. دادگاه عالی اسرائیل در آن زمان تصمیم گرفت 6 ماه به دولت مهلت دهد تا قانونی در این خصوص به تصویب برساند و در صورت عدم تصویب قانون، مقامات مسئول موظف هستند اجساد فلسطینی را به خانواده‌های آنان تحویل دهند.
پس از آن در 9 سپتامبر سال 2019 دادگاه عالی اسرائیل با رای مثبت 4 قاضی در برابر 3 رای منفی به دولت اجازه داد اجساد فلسطینیان مجری عملیات علیه اهداف اسرائیلی را توقیف نماید، علاوه بر آنکه به فرماندهان نظامی نیز صلاحیت لازم برای توقیف اجساد فلسطینیان و دفن موقت آنها به عنوان استفاده از آنها به عنوان برگ برنده در مذاکرات بر اساس ماده 133 قانون شرایط اضطراری را اعطا کرد.
توقیف اجساد اسرا و بازداشت شدگان فلسطینی
پس از آنکه داود طلعت الخطیب 45 ساله از بیت لحم حدود 19 سال از عمر خود را در زندان‌های اسرائیلی گذراند و 3 ماه پیش از زمان آزادی به دلیل سکته در زندان درگذشت، مقامات اسرائیلی تصمیم گرفتند به جای تحویل جسد وی آن را توقیف نمایند و 5 ماه پس از وفات این اسیر فلسطینی یعنی دو ماه پس از موعد آزادی جسد وی را به خانواده‌اش تحویل دادند.
در مورد نصار ماجد طقاطقه 31 ساله نیز که در 16 جولای سال 2019 در جریان مراحل بازداشت و پیش از دریافت هر گونه حکمی به بهانه هر جرمی در زندان الرمله درگذشت، مقامات اشغالگر تصمیم گرفتند جسد وی را توقیف کنند و این مسئله تا امروز ادامه یافته است.
بر اساس اعلام کمیته پیگیری امور اسرای فلسطینی مقامات اسرائیلی هنوز جسد 7 اسیر فلسطینی فوت کرده در زندان‌های اسرائیلی را در توقیف خود نگاه داشته‌اند. از جمله این افراد که جسد آنها همچنان در اختیار اسرائیلی‌ها قرار دارد عبارتند از انیس دولة از سال 1980، عزیز عویسات از سال 2018، فارس بارود و بسام السایح در سال 2019 و سعدی الغرابلی و کمال ابو وعر در سال 2020.
روزنامه القدس العربی در تاریخ 6 آگوست سال جاری میلادی اعلام کرد مسئله توقیف اجساد شهدای فلسطینی، بارها با آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد مطرح شده و پس از سکوت دبیرکل و فرستاده ویژه وی به اراضی فلسطین اشغالی، معاون سخنگوی گوترش نامهای با این مضمون ارسال کرد: در پاسخ به درخواست شما در خصوص اجسادی که همچنان در توقیف طرف اسرائیلی قرار دارد می‌توانیم این چنین بگوییم که دبیرکل مکرراً بر نگرانی عمیق خود در مورد اقدامات اسرائیل در خصوص توقیف اجساد کشته شدگان فلسطینی تاکید نموده و در راستای پایبندی به قوانین بین المللی حقوق بشری طرف اسرائیلی را به بازگرداندن این اجساد به خانواده‌های آنان دعوت نموده است.
غیر یهودی هیچ احترامی ندارد
پس از بررسی دیدگاه علمای دین یهود در خصوص مرگ یهودی و غیر یهودی شاهد نوعی اختلاف در مورد ماهیت کلمات استفاده شده توسط آنان در مورد توصیف مرگ یهودی و غیر یهودی هستیم. در زبان عبری برای توصیف مرگ یهودیان از کلمه «נפטר» (با تلفظ نِفتار) استفاده شده و به معنای آن است که فرد از انجام دستورات دینی منقطع گردیده و یا انجام آنها از وی رفع شده است. بر اساس اعلام روزنامه اسرائیل هایوم برخی خاخامها معتقدند این کلمه تنها به یهودیان منحصر بوده و این با وجود آن است که چنین کلمه‌ای در متون دینی یهودی نیز مورد اشاره قرار نگرفته و در مقابل خاخامها برای مرگ غیر یهودیان و حیوانات از کلمه « מת» (با تلفظ مِت) به معنای مُردن استفاده می‌نمایند و این در حالی است که برخی اعتقاد دارند می‌توان از هر دو کلمه برای یهودی و غیر یهودی استفاده کرد. اما در زبان رسمی عبری به ویژه در ادبیات مطبوعاتی برای توصیف مرگ یهودی از کلمه‌ای خاص استفاده می‌شود که از آن برای بیان مرگ غیر یهودیان استفاده نمی‌شود. چنانچه ملاحظه می‌شود آساف گولان خبرنگار اسرائیل هایوم این مسئله را با یک تیتر بزرگ این گونه مطرح می‌کند: آیا می‌توان از کلمه «نفتار» برای مرگ غیر یهودی و حیوانات استفاده کرد؟.
