حاج محمد شریف السعدی (ابو عماد) در آستانه پایان یافتن نهمین دهه از عمر خود است اما هر روز در آرزوی ملاقات فرزند اسیرش رائد بوده و دوست دارد او را به سینه خود بچسباند. این حال هزاران خانواده از اسرای فلسطینی است که در انتظار ملاقات فرزندان خود و جشن گرفتن آزادی کامل آنها در هر زمان و مکان هستند.
رائد (57 ساله) 34 سال از عمر خود را در زندان‌های اسرائیل گذرانده و او یکی از 25 اسیر قدیمی فلسطینی است. رائد از جمله افرادی است که «اسرای گروه چهارم» نامیده می‌شوند، کسانی که اسرائیل آنها را زندانی کرده و از آزاد کردن آنان در جریان توافقات تبادل در چارچوب روند حل و فصل سیاسی با تشکیلات خودگردان فلسطین امتناع ورزیده است.
رائد تنها اسیری نیست که ساعت‌ها و روزهای خود را در سلولش در زندان ریمون گذرانده و پدرش ابوعماد آن را به دقت محاسبه کرده است. او یک معلم ریاضیات بازنشسته است که تمام جزئیات را برای کسانی که با وی ملاقات می‌کنند بازگو می‌نماید. چنانچه برای ما نیز که با ابوعماد در منزلش واقع در منطقه سیلة الحارثیة در نزدیکی شهر جنین در شمال کرانه باختری ملاقات کردیم تمام جزئیات را تشریح کرد.
ابوعماد با صدای بلند و زبان عربی فصیح به الجزیره از آخرین آرزوی خود گفت که دوست دارد فرزند اسیرش را در آغوش گرفته و پیش از آنکه عمرش تمام شود صورت او را ببوسد. توان این پدر تحلیل رفته و پس از فوت همسر و یکی از فرزندانش، بیماری او را ضعیف نموده و غم دوری رائد چشمان وی را سفید کرده است. ابوعماد از 5 سال پیش قدرت بینایی خود را از دست داده و به مرور شنوایی وی نیز از میان رفته و از آن زمان رائد را ملاقات نکرده است.
شجاعت و ثبات شخصیت رائد دائما توسط پدر وی مورد تاکید قرار گرفته و می‌گوید: حکم ابتدایی رائد یک حبس ابد بود اما پس از آنکه فرزندم به قاضی گفت: من کسی هستم که باید از تو شکایت کنم چون تو سرزمین و کشور مرا اشغال کردی این حکم به دو حبس ابد افزایش یافت.
خانواده رائد با این داستان و دیگر قصه‌های او گذر زمان دوری و ظلمی که به آنان شده است را تحمل می‌کنند و خواستار آن هستند که رائد و اسرای مشابه وی در صدر اولویت‌های مقاومت و رهبران سیاسی فلسطین در هر گونه روندی که در آینده در دستور کار قرار خواهد گرفت قرار داشته باشند.
فراق طولانی و بی بهانه
خانواده اسرای فلسطینی جمعه آدم و محمود ابو خربیش با همین نگرانی و اضطراب در شهر اریحا زندگی می‌کنند. حاجة فضة السالم مادر محمود به الجزیره می‌گوید: آنها بیش از نیمی از عمر خود را در زندان‌ها گذرانده‌اند.
او چنانچه خودش می‌گوید مانند هر مادری با نشانه‌ها و اعداد ساعت زندگی نموده و آرزو دارد فرزند آزاد شده خود را در آغوش گرفته و این درخواست این مادر فلسطینی از رهبران رسمی و مقاومت فلسطین است تا در اسرع وقت محقق گردد.
«اسرای گروه چهارم» از قدیمی‌ترین زندانیانی هستند که پیش از توافق 1993 اسلو بازداشت شده‌اند، توافقی که در آن آزادی آنها تضمین گردید اما اسرائیل تا سال 2013 آزادی آنان را به تاخیر انداخت. اشغالگران بیشتر این اسرا را در 3 گروه و در چارچوب آنچه به تفاهمات بازگشت به مذاکرات شناخته شد آزاد کردند اما 32 اسیر (که هم اکنون 25 نفر از آنها باقی مانده‌اند) همچنان در زندان‌های اسرائیلی به سر می‌برند که بیشتر آنها از اسرای مناطق فلسطین اشغالی سال 1948 هستند. معروف‌ترین این اسرا کریم یونس است که از 39 سال پیش در زندان‌های اسرائیل حضور دارد.
شاید تنها کسانی که بتوانند از رنج‌های این اسرا سخن بگویند افرادی باشند که در میان آنها زندگی کرده‌اند مانند اسیر آزاد شده فلسطینی موید حجی که با گروه سوم اسرا از زندان‌های اسرائیل آزاد شد. وی به الجزیره نت می‌گوید: سخت‌ترین مسئله برای اسیر آن است که با شادی آزادی زندگی کند اما در نهایت آزاد نشود که در صورت این شرایط اسیر دچار دگرگونی شدیدی خواهد شد.
حجی ما را به لحظات پیش از آزادی بُرده تا بگوید این یک تناقض است که یک اسیر پیام یا وصیتی برای رفقای خود نداشته باشد چنانچه خود وی در تعامل با دوستانش چنین بوده است و از سوی دیگر آنها یقین به آزادی دارند و تنها زمان آن مشخص نیست. حجی افزود: پس از این همه سال هیچ عذر و بهانه‌ای برای هیچکس در قبال این اسرا باقی نمانده است.
شکستی برای همگان … بازی و لجاجت اسرائیل
باقی مانده اسرای 4 دهه پیش در زندان‌های اشغالگران حالتی از شکست برای جنبش ملی فلسطین به حساب می‌آید که هنوز نتوانسته از طریق مذاکرات سیاسی یا توافقات تبادل آنان را آزاد نمایند، این مسئله‌ای است که مورد تاکید رهبران فلسطینی و اسیر قدوره فارس رئیس باشگاه اسرا قرار گرفته است.
فارس در گفتگو با الجزیره نت تاکید دارد آزادی اسرا از دو راهکار امکان پذیر است، اول راهکار سیاسی بر اساس قوانین بین المللی که آزادی مردم فلسطین و اسرا نیز بخشی از آنها به شمار می‌روند را به رسمیت می‌شناسد. این «دری بسته» محسوب می‌شود زیرا شکی نیست که اسرائیل در این روند سیاسی – که اساساً آن را نابود کرده است – برای بازگرداندن حقوق آن به صاحبانش مشارکت نخواهد کرد.
لذا راه دیگری که باقی می‌ماند مقاومت فلسطین و توان آنها برای تبادل و دستیابی به توافقی مناسب برای این منظور است. فارس می‌گوید: با این حال نباید مسئولیت آزادی اسرا را متوجه طرف فلسطینی دانست چرا که آنها در برابر لجاجت و تسلطی که اسرائیل دارد از قدرت لازم برای چنین کاری برخوردار نیستند.
فارس افزود اسرائیل با تقسیم اسرای قدیمی به 4 گروه اساساً به دنبال بازی کردن با طرف مقابل است و این اقدام را در واکنش به شرط آزادی اسرا از سوی تشکیلات خودگردان فلسطین برای بازگشت به مذاکرات انجام داد، مذاکراتی که در نهایت توقف آن موجب عدم آزادی گروه چهارم اسرا شد.
فارس معتقد است تشکیلات خودگردان به تنهایی نمی‌تواند برای آزادی اسرا به اسرائیل فشار وارد کند لذا لازمه دستیابی به این هدف اتحاد جمعی فلسطینیان از جمله تشکیلات خودگردان، احزاب و مردم فلسطین با تمام توان است.
جنبش مقاومت اسلامی (حماس) تاکید دارد که رویه اشغالگران شکست اراده مقاومت و مبارزه مردمی فلسطین از طریق افزایش مدت حبس اسرا برای مدت‌های طولانی است، مسئله‌ای که اسرای قدیمی نیز آن را تایید می‌کنند. اما حازم قاسم سخنگوی جنبش حماس در غزه معتقد است شکست این سیاست ثابت شده و مقاومت همچنان ادامه داشته و عاملی برای آزادی آنها در آینده خواهد بود.
قاسم در گفتگو با الجزیره نت تاکید کرد توافق شالیط اگر چه شامل تمام اسرای قدیمی نشد و تنها توانست برخی از آنها را آزاد کند اما حماس دارای یک استراتژی ثابت و روشن بوده و به دنبال آن است که از طریق توافقات شالیط 2 و 3 زندان‌های اسرائیلی را پاکسازی نموده و اسرای قدیمی در مرکز توجه هر گونه توافق احتمالی در آینده قرار خواهند داشت.
خودکامگی اسرائیل
فواد الخفش پژوهشگر امور اسرا اعتقاد دارد در توافق شالیط معیار زمانی و قدیمی بودن اسرا به اندازه معیار شمولیت اسرای آزاد شده در تمام اقشار و بخش‌های مختلف ملت فلسطین مورد توجه قرار نگرفت. دلیل این مسئله آن بود که محوریت دادن به این معیار آزادی تعداد زیاد اسرا (1027 زن و مرد اسیر) را تحت تاثیر قرار نمی‌داد و باعث مخالفت کلی اسرائیل با آزادی آنها نمی‌شد.
الخفش افزود تشکیلات خودگردان نیز در جریان آزادی اسرا از زمان توافق اسلو که به حدود 10 هزار نفر رسید گزینه‌های زیادی نداشت، چه در جریان آزادی‌هایی که اسرائیل آنها را تحت عنوان به اصطلاح «حسن نیت» انجام داد چه در مواردی که در جریان تفاهمات فلسطینی – اسرائیلی صورت پذیرفت. الخفش ادامه داد تشکیلات خودگردان جدیت لازم برای آزادی اسرا را نداشته و نتوانسته استانداردهای اسرائیل را به نفع خود تغییر دهد، از این جهت تنها اسرایی که در آستانه پایان محکومیت خود قرار داشته یا دارای محکومیت‌های جزئی و کوتاه مدت بوده‌اند را آزاد کرده است.
امانی سراحنة فعال در زمینه اسرا در گفتگو با الجزیره نت تاکید می‌کند با توجه به معیار قدیمی بودن باید گفت بیشتر اسرا قدیمی هستند و البته آنان از سطوح مختلفی برخوردارند. این مسئله بیشتر در مورد کسانی مطرح می‌شود که اسرائیل آنها را پس از توافق شالیط مجدداً بازداشت کرد، کسانی مانند نائل البرغوثی که بیش از 42 سال از عمر خود را در زندان بوده‌اند.
منبع:الجزیره
