نام آژانس یهود اخیراً در پی جنگ روسیه و اوکراین بیشتر به گوش میخورد چرا که دفاتری برای آن در مرزهای اوکراین جهت جذب یهودیان اوکراینی که از مناطق جنگی میگریزند تاسیس شده است تا آنان را برای مهاجرت به فلسطین اشغالی ترغیب نمایند. اما وزارت دادگستری روسیه این آژانس را به جمع آوی اطلاعات از شهروندان روسی از راههای غیر قانونی متهم کرده و خواستار تعطیلی دفاتر آن در اراضی کشور روسیه شد. این مساله باعث علنی شدن بحرانی میان روسیه و اسرائیل گردید که ناشی از موضعگیریهای اسرائیل در قبال جنگ اوکراین بود.
اشغالگران نسبت به پیامدهای تعطیلی شاخه آژانس یهود در مسکو و روابط دو جانبه هشدار داده و انحلال این آژانس در روسیه را حادثهای خطرناک توصیف کردند.
تاسیس آژانس یهود به سال 1908 باز میگردد که در آن زمان به نام «دفتر فلسطین» در شهر یافا به ثبت رسید. این آژانس در واقع شاخه عملیاتی «سازمان صهیونیسم» در فلسطین تحت حکمرانی دولت عثمانی بود و در واقع نمایندگی یهودیان در برابر سلطان عثمانی و دیگر قدرتهای خارجی را بر عهده داشت.
سپس این آژانس در زمان قیمومیت انگلیس بر فلسطین توسط شهرک نشینان یهودی صهیونیست توسعه یافته تا از افراد دارای ریشه یهودی که برای مهاجرت به فلسطین اشغالی تمایل دارند حمایت کرده و امور مربوط به جذب آنها را انجام دهد.
در سال 1921 برای اولین بار این آژانس با نام «کمیته اجرایی صهیونیسم در فلسطین» در ماده چهارم از سند قیمومیت انگلیس شناخته شد. در این سند به این مساله اشاره شد که «آژانس یهود به عنوان کمیته مشورتی اداره فلسطین به رسمیت شناخته خواهد شد و با آن در مسائل اقتصادی و اجتماعی و دیگر عرصهها همکاری میشود، این مساله میتواند در ایجاد وطن ملی یهودی و حمایت از ساکنان یهودی در فلسطین تاثیر گذار باشد.»
پس از اعلام این مساله در دوره قیمومیت انگلیس «کمیته اجرایی صهیونیسم در فلسطین» به عنوان یک دولت مستقل فعالیت خود را آغاز کرد که در راس آن شهرک نشینان صهیونیست قرار داشتند. این آژانس اقدام به هماهنگیهای لازم برای مهاجرت یهودیان به اراضی فلسطینی، خرید اراضی، طراحی سیاستها کلی برای رهبری صهیونیسم و ساخت مدارس و بیمارستان و ایجاد نیروهای مسلح (هاگانا) نمود. حاییم وایزمن تا سال 1929 ریاست این سازمان و «سازمان صهیونیسم» را بر عهده داشت.
در سال 1929 این آژانس مجدداً سازماندهی شده و نام آن در اجلاس 16 صهیونیسم در زوریخ سوییس به «آژانس یهودیان اراضی اسرائیل» تغییر کرد. دولت انگلیس و جامعه ملل آن را به رسمیت شناخته و زیر مجموعهها و نهادهای «سازمان صهیونیسم» در فلسطین به زیر مجموعههای تحت کنترل «آژانس یهود» تغییر کرد.
پس از آن وظایف مهمی به این آژانس سپرده شد که مهاجرت یهودیان به فلسطین را از جهت تعداد، خرید زمینهای فلسطینی، تبدیل آنها به املاک عمومی برای یهودیان و ایجاد شهرکهای زراعی بر اساس کار یهودیان را توسعه و بهبود بخشیده و زبان، فرهنگ و ادبیات عبری را در فلسطین نشر داد.
پس از آن بود که آژانس یهود به جذب کننده اساسی شهرک نشینان یهودی به اراضی فلسطین اشغالی تبدیل شده و رسیدگی به امور آنها را بر عهده داشت.
فعالیت شاخه آژانس یهودی در روسیه در سال 1989 و دو سال پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد. پس از سقوط شوروی این آژانس برای انتقال هزاران یهودی به فلسطین اشغالی تلاش کرد. هم اکنون بیش از یک میلیون شهرک نشین در اراضی اشغالی زندگی میکنند که اصالتاً اهل جمهوریهای اتحاد جماهیر شوروی هستند.
آژانس یهود در سال 2018 به مهاجرت بیش از 30 هزار یهودی سراسر جهان به فلسطین اشغالی کمک کرده که 19 هزار نفر از این تعداد از کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق بودهاند. این آژانس در سال 2021 با انتشار آماری اعلام کرد روند مهاجرت یهودیان به فلسطین اشغالی 31 درصد نسبت به سالهای پیش از آن افزایش داشته و ارزیابیها حاکی از حضور 600 هزار یهودی در اراضی اشغالی است که اصالتاً روس تبار هستند.
