مسئله قدس با توجه به جایگاه مرکزی این شهر، در چارچوب مسائل حل و فصل نهایی گنجانده شده است. این مسائل از زمان امضای توافقنامه اسلو در 13 سپتامبر 1993 تاکنون هیچ تصمیمی در مورد آنها اتخاذ نشده است و همین امر باعث به حاشیه رانده شدن این شهر شده است و عملا بر بخش های مختلف زندگی مردم این شهر تاثیر گذاشته است. این جدای از تبعات زیانبار سیاسی و اقتصادی و اجتماعی توافقنامه اسلو می باشد.
علی الرغم اینکه توافقنامه اسلو میان طرفین اسرائیلی و فلسطینی در کاخ سفید آمریکا به امضا رسید و به موجب آن تشکیلات خودگردان فلسطین شکل گرفت، این توافقنامه آنطوریکه انتظار می رفت نه تنها موجب احیا و نجات این شهر نگردید، بلکه باعث به حاشیه رانده شدن هر چه بیشتر آن شد و رنج و محنت های آن را دو چندان کرد.
در همین راستا، “زیاد ابحیص” پژوهشگر امور قدس گفت: امضای توافقنامه اسلو لزوم دستیابی به یک سری راهکارهای نوین و راه حل های کارآمد و بازگرداندن مناقشه فلسطینی ـ اسرائیلی به ماهیت اصلی خود یعنی تقویت اراده پولادین پایداری و استواری و رهایی از چنگال اشغالگران صهیونیست را ایجاب می کرد.
وی در مصاحبه با “الجزیره نت” به آثار و تبعات به حاشیه راندن شهر بیت المقدس پرداخت و در آغاز سخن بحث مسجد مبارک الاقصی را پیش کشید و گفت:« مذاکرات صورت گرفته در سال 1994 یکی از علل طمع ورزی رژیم صهیونیستی به سلطه یابی بر بخش هایی از این مسجد از رهگذر پروژه “محوطه زیر زمینی” جهت بسترسازی برای سیطره بر بخش زیرین این مسجد بود.»
وی خاطرنشان کرد: آنچه در جریان امضای این توافقنامه صورت گرفت یک تلاش عملی برای مصادره مصلی مروانی بود، حال آنکه تلاش های فلسطینیان ساکن قدس در زمینه رونق بخشیدن به این مصلی از رهگذر حضور دایمی این تلاش شوم رژیم صهیونیستی را به شکست کشاند.
وی یادآور شد که دشمن صهیونیستی در پی این ناکامی، از سال 2003 طرح شوم تقسیم زمانی مسجد مبارک الاقصی از رهگذر یورش های پی در پی نظامیان صهیونیست، سپس طرح شوم تقسیم مکانی بخش جنوب غربی این مسجد در فاصله سال های 2008 تا 2013 را به جریان انداخت.
وی تصریح کرد:به دنبال آن رژیم صهیونیستی در فاصله سال های 2013 تا 2019 درصدد جداسازی محوطه شرقی و باب الرحمه مسجد الاقصی برآمد و به تازگی نیز طرح برپایی آیین های توراتی در مسجدالاقصی را پیاده می کند. این تجاوزات به موازات تداوم همکاری و هماهنگی امنیتی میان تشکیلات رام الله و اسرائیل صورت می گیرد.
ابحیص تاکید کرد که با توجه به تداوم روند به حاشیه راندن شهر قدس، این روزها شهر بیت المقدس بدون مرجعیت سیاسی و مردمی یک تنه وارد نبرد پایداری شده است که مشمول همکاری امنیتی شده است، ولی مشمول بودجه و سیاست های حمایتی نشده است، این شهر برای دفاع از موجودیت خود به خیزش های خودجوش جوانانش تکیه زده است.
در حوزه آموزش این محقق یادآور شد: جامعه بیت المقدس با ملحق شدن به رژیم صهیونیستی از طریق “کمیته محرمانه آموزگان” و تاسیس مدارس عمومی موازی کار مدارس تحت سیطره این رژیم از سال 1967 مخالفت کرد.
وی تصریح کرد: این بخش که بعدها به مدارس اوقاف مبدل گردید بخش اعظم دانش آموزان قدس و مدارس خصوصی را در خود جای می دهد، ولی اکنون با گذشت مدت های مدیدی از بی توجهی ها و سهل انگاری ها و اهمال کاری ها و محدود سازی حقوق و دستمزد آموزگارانش به حاشیه رانده شده است.
این کارشناس امور قدس تصریح کرد: با گذشت زمان روند هجمه ها علیه بخش آموزش شهر بیت المقدس اوج گرفته است؛ به نحوی که چند هفته پیش طرح 5 جانبه تازه ای با عنوان “کاهش گسست های اجتماعی و اقتصادی و توسعه اقتصادی قدس شرقی 2024 ـ 2028 به شماره 550 ” به تصویب رسید.
وی یادآور شد: ردیف بودجه اختصاصی برای یهودی سازی بخش آموزش در طرح مذکور به 210 میلیون دلار رسید که بخش اعظم آن به افزایش تعداد دانش آموزان فارغ التحصیل با نظام آموزشی اسرائیلی “البجروت” و همچنین ارائه مشوق های مالی جهت بالا بردن تعداد دانش آموزان واجد شرایط دریافت مدرک دیپلم با کیفیت بالا و دانش آموزان و آموزگاران مسلط به زبان عبری مربوط می شود.
ابحیص در رابطه با حوزه مسکن گفت که جامعه قدس با یک چالش فراگیر از انتفاضه نخست خارج شد، به طوری که فلسطینیان خانه های خود را بدون دریافت مجوز از رژیم صهیونیستی ساختند و این روند عملا گسترش یافت و در پی امضای اسلو موارد تخریب اجباری خانه های فلسطینی در قدس به 65 درصد موارد تخریب سالیانه رسید.
وی اظهار داشت که در پی حاشیه رانی ها و انزوا سازی ها یک دگرگونی در نگرش فلسطینیان ساکن قدس صورت گرفت؛ به گونه ای که آنان دیگر به جای اینکه با تکیه بر پشتوانه خود در کرانه باختری دشمن صهیونیستی را به چالش بکشانند به این احساس دست یافتند که شهرداری صهیونیستی بیت المقدس یک واقعیت موجود است و نمی توان از دست آن فرار کرد، لذا اکنون کار به جایی رسیده است فرزندان قدس مجبور شده اند خانه های خود را با دستان خودشان تخریب کنند تا دیگر ضربه بزرگتری متوجه آنان نگردد.
ابحیص گفت: همان طوری که بیت المقدس پایتخت بهداشتی و درمانی فلسطین بود، با ساخت دیوار حایل میزان کار و بار در بیمارستان ها و مراکز درمانی قدس به کمتر از 40 درصد کاهش یافت که در پی آن مراکز درمانی قدس از تداوم کار و فعالیت درمانده شدند، لذا به امضای قرارداد با صندوق های حمایت از بیماران اسرائیلی روی آوردند و بیماران و پزشکان ساکن بیت المقدس چاره ای جزء این پیدا نکردند که فقط از طرق صندوق های تامین اجتماعی و خدمات درمانی اسرائیل در تعامل باشند.
