حادثه ترور «اسماعیل هنیه» رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی «حماس» در تهران و «فواد شکر» در بیروت نقطه عطفی در مسیر جنگ نسل کشی بی وقفه نوار غزه بود که از 10 ماه قبل آغاز شده است. این تحولات می تواند زمینه وسیعی برای تشدید درگیری ها در منطقه یا مهار دیپلماتیک اوضاع فراهم کند و رژیم صهیونیستی ناتوان از دستیابی به پیروزی را به سمت پذیرش طرح پیشنهادی «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا در زمینه آتش بس در غزه سوق دهد تا بدین ترتیب جلوی سناریوی اول مبتنی بر تشدید جنگ در منطقه گرفته شود.
مرکز عربی پژوهش ها و مطالعات سیاسی در پژوهشی با عنوان «ترور اسماعیل هنیه و بازتاب های آن» اعلام کرده است که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی امیدوار به ترمیم تصویر پیروزی است که همچنان از تحقق آن ناتوان مانده است؛ به طوری که می تواند از این دستاورد به عنوان توجیهی برای ادامه جنگ به شیوه مورد نظر خودش استفاده کند تا در آینده یا همان «فردای جنگ» بتواند نظر خودش را بر کرسی بنشاند، اما در صورتی که ایران و حزب الله بخواهند با قدرت غیر قابل انتظار به ترور هنیه و فواد شکر فرمانده برجسته جنبش حزب الله پاسخ دهند، حادثه ترور اخیر می تواند خطر گسترش دامنه جنگ در منطقه را افزایش دهد.
حساب و کتاب های ایران
این پژوهش احتمال گسترش دامنه جنگ را به حساب و کتاب های ایران و واکنش قابل انتظار آن به ترور هنیه گره می زند و این در حالی است که جهان عرب اکثرا در برابر عربده کشی رژیم صهیونیستی در منطقه نظاره گر است.
بر اساس این پژوهش، اظهارات مقامات ایرانی در نخستین ساعت پس از وقوع حادثه ترور «به شکل چشمگیری کنترل شده» بود؛ به طوری که هیچ کدام از آنها به نقش داشتن رژیم صهیونیستی در این حادثه اشاره نکرده و تعهدی برای واکنش ارائه نداده بودند و این مساله بیش از همه در بیانیه صادر شده از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران دیده می شد.
در ادامه این پژوهش تاکید شده است که رویکرد طرف ایرانی پس از برگزاری نشست شورای امنیت ملی ایران مشخص شد و دلیل تأخیر در متهم کردن رژیم صهیونیستی به دست داشتن در این عملیات ترور، تلاش برای فهم دقیق حادثه بود؛ چرا که با توجه به حجم ضربه وارده در خاک این کشور، ایران راهی ندارد مگر اینکه به نوعی به این حادثه پاسخ دهد که شاید می تواند مشابه همان واکنشی باشد که به اقدام واشنگتن در ترور (شهید حاج) قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در فرودگاه بغداد در اوایل سال 2020 میلادی نشان داد.
ارزیابی موقعیت فعلی نشان می دهد که ایران در برابر آزمون بزرگی قرار گرفته است؛ به طوری که رئیس جمهور جدید این کشور سعی در باز کردن باب مذاکره با غرب را دارد و در همین حال، این کشور قصد نشان دادن واکنشی را دارد که این کشور را وارد جنگ تمام عیار با رژیم صهیونیستی نکند و بر روی امکان مذاکره با آمریکا نیز تاثیر منفی نگذارد؛ به ویژه که همین امر یکی از اهداف عملیات تروری بود که نتانیاهو دستور اجرای آن در تهران را صادر کرد.
سناریوهای احتمالی
پژوهش مرکز عربی پژوهش ها و مطالعات سیاسی در ادامه این احتمال را مطرح کرده است که با توجه به تشدید فشارهای داخلی و آمریکایی بر روی نتانیاهو برای امضای توافق و توقف جنگی که بر اساس منطق دولت آمریکا بهانه ای برای ادامه آن در نوار غزه باقی نمانده است، اوضاع به سمت توافق آتش بس پیش برود.
این پژوهش همچنین به تشدید درگیری ها میان جنبش حزب الله و رژیم صهیونیستی اشاره کرده است که می تواند پیش درآمدی بر آتش بس و آرام سازی اوضاع باشد؛ به طوری که طرف های منطقه ای و بین المللی مختلف نگران خارج شدن کلی کنترل اوضاع و ورود منطقه به عرصه جنگ تمام عیار هستند که آمریکا و دیگر کشورهای غربی هم به داخل آن کشیده شوند.
بر اساس این پژوهش، در مرحله آتی فشارهای بین المللی بر نتانیاهو برای پذیرش «تصویر پیروزی» که سعی در دستیابی به آن از طریق ترور هنیه در تهران و شکر در بیروت را داشت، افزایش خواهد یافت و جامعه بین المللی خواستار حرکت به سمت امضای نهایی توافق پایان جنگ در نوار غزه خواهد شد.
این پژوهش در توجیه این پیش بینی خود به نظرات «کاملا هریس» و «دونالد ترامپ» دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا استناد کرده است که با وجود تلاش هایشان برای ربودن گوی سبقت از دیگری در زمینه حمایت از رژیم صهیونیستی در جریان دیدارهایشان با نتانیاهو، در مواضع شان بر لزوم پایان دادن به جنگ تاکید کرده اند.
در پژوهش این مرکز عربی تاکید شده است که با وجود اینکه تلاش می شود عملیات ترور هنیه آخرین تلاش نتانیاهو برای وارد کردن ضربه نهایی به روند مذاکرات توصیف شود، «دستیابی به توافق تنها گزینه خواهد بود؛ چرا که در سایه نسل کشی که در نوار غزه روی می دهد، پایان دادن به جنگ حقیقتا به نفع جنبش حماس و دیگر گروه های مقاومت و حتی حامیان مردمی آنهاست.»
این پژوهش همچنین خاطر نشان کرده است که هر چند به نظر می رسد که نتانیاهو تمایلی برای دستیابی به توافق ندارد، اما گزینه های پیش روی او محدود است؛ چرا که پس از ماه ها تلاش های شکست خورده، به نظر نمی رسد که او به تحقق هیچ کدام از دو هدف اصلی جنگ؛ نابودی حماس و آزادی اسرا (صهیونیست های اسیر در غزه) نزدیکتر شده باشد و این در حالی است که فشارهای افکار عمومی و دستگاه نظامی این رژیم که به خاطر خستگی و فرسودگی نیروها نیاز مبرمی به آتش بس دارد، برای امضای توافق آتش بس افزایش یافته است.
عرصه سیاسی فلسطین
پژوهش مرکز عربی پژوهش ها و مطالعات سیاسی درباره عرصه داخلی فلسطین نیز اعلام کرده است که پیام تسلیت تشکیلات خودگردان به مناسبت ترور هنیه و توصیف او به عنوان یک رهبر برجسته ملی و نیز اعلام عزای عمومی و نیمه برافراشته کردن پرچم ها، فرصتی جدی برای پیشبرد توافق اخیر پکن است که در تاریخ 23 ژوئیه 2024 امضا شد.
در ادامه این پژوهش آمده است که «این کار امکان تشکیل رهبری یکپارچه فلسطینی در چارچوب سازمان آزادی بخش فلسطین و به عنوان تنها گزینه پیش روی فلسطینیان برای بهره برداری از رشادت های بزرگ شان؛ به ویژه در ماه های اخیر و جلوگیری از به هدر رفتن این تلاش ها را تقویت می کند.»
پژوهش مذکور در عین حال تاکید می کند که ترور هنیه بار دیگر رهبران حماس را در کانون توجهات افکار عمومی قرار می دهد؛ چرا که آنها تاوان مواضع شان را با خون خود و فرزندان شان می دهند و با این کار فداکاری هایی در حد ساکنان محاصره شده غزه در داخل انجام می دهند.
مرکز عربی پژوهش ها و مطالعات سیاسی در پایان اعلام کرده است که رژیم صهیونیستی با ترور هنیه، بر روی تمامی داستان پردازی های خود و تریبون های رسانه ایش طی 10 ماه گذشته مبنی بر اینکه اهداف و برنامه های رهبران مقاومت در خارج فاصله زیادی با درد و رنج مردم فلسطین دارد، خط بطلان کشید.
