بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در ۲۰ دسامبر ۲۰۲۴ با “الیوت کافمن” از روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال درباره نتایج جنگ خود علیه غزه و لبنان صحبت کرد. البته این مصاحبه توجه زیادی را جلب نکرد.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی فلسطین، نتانیاهو با لحنی استعراضی اظهار داشت که ایران “شاید ۳۰ میلیارد دلار در سوریه، ۲۰ میلیارد دلار دیگر در لبنان و مبلغ نامعلومی برای حمایت از حماس هزینه کرده است و تمام این سرمایه‌ها به هدر رفته‌اند.”
وی درخصوص منفجر کردن “پیجرهای” حزب‌الله در ۱۷ سپتامبر گذشته، گفت: “با توجه به حساسیت زمان، دستور اجرای این عملیات را دادم که به گفته وی نتیجه آن، “شوک و وحشتی تاریخی” و “بزرگ‌ترین حمله دقیق در تاریخ” بود.
او همچنین به حمله گسترده مقاومت فلسطین از نوار غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ اشاره کرد و گفت: “در ۹ اکتبر به رهبران شهرک‌های مجاور غزه گفتم: از شما می‌خواهم مقاومت کنید، زیرا ما خاورمیانه را تغییر خواهیم داد. و بعد از ماه‌ها، موفق به این کار شدیم.”
با این حال، نتانیاهو در این مصاحبه از ذکر هزینه‌های سنگینی که “اسرائیل” در این جنگ پرداخت کرد، خودداری کرد. طبق اطلاعات منابع اسرائیلی، این جنگ به آسیب‌های جدی به پروژه “اسرائیل” به عنوان کشوری که هدفش جمع‌آوری یهودیان جهان است، منجر شده است.
به گزارش اداره اسکان و مهاجرت وزارت امور داخلی رژیم صهیونیستی، در اکتبر گذشته تعداد یهودیانی که از زمان آغاز این جنگ، “اسرائیل” را ترک کرده‌اند به ۶۰۰ هزار نفر رسید.
۱۵ ماه جنگ و تبعات آن
جنگ “اسرائیل” که طی ۱۵ ماه میان جبهه‌های مختلفی از جمله غزه و جنوب لبنان در جریان بود، با مقاومت سرسخت فلسطینی‌ها و لبنانی‌ها مواجه شد. در این مدت، “اسرائیل” متحمل خسارات انسانی و نظامی فراوانی شد و نتوانست به طور کامل به اهداف سیاسی و استراتژیک خود دست یابد.
همچنین با افزایش چالش‌های اقتصادی و اجتماعی در داخل، “اسرائیل” اکنون با پرسش‌هایی بنیادین درباره توانایی خود برای ادامه سیاست‌های کنونی بدون پرداخت هزینه‌های سنگین‌تر مواجه است.
واقعیت تلخ
برای اولین بار از زمان نکبت فلسطین در سال 1948، “اسرائیل” با موج گسترده‌ای از مهاجرت شهروندانش مواجه شده است که روزنامه “جروزالم پست” آن را به‌عنوان “واقعیتی تلخ” توصیف کرده است. هزاران اسرائیلی اراضی اشغالی را ترک کرده‌اند و سرمایه‌های مالی، مهارت‌ها و مدارک تحصیلی خود را همراه برده‌اند. این پدیده بی‌سابقه بازتابی از بحران عمیقی است که “اسرائیل” با آن روبه‌روست.
در گزارشی دیگر از روزنامه “هاآرتص”، اداره مهاجرت کانادا اعلام کرده است که نزدیک به ۸ هزار اسرائیلی در سال جاری میلادی (۲۰۲۴) ویزای کار موقت کانادا را دریافت کرده‌اند که این رقم ۵ برابر بیشتر از سال ۲۰۲۳ است.
آمار مهاجرت و جابه‌جایی داخلی
ایلان پاپه، تاریخ‌نگار اسرائیلی مخالف صهیونیسم، در نشستی که در ۱۶ نوامبر در مادرید برگزار شد، اعلام کرد که پس از عملیات “طوفان الاقصی”، حدود ۷۰۰ هزار اسرائیلی اراضی اشغالی را ترک کرده‌اند. او تأکید کرد که “آمار رسمی توسط اداره آمار “اسرائیل” منتشر نمی‌شود، اما منابع ما نشان می‌دهند که این عدد بسیار نزدیک به واقعیت است.”
در همین حال، طبق داده‌های مرکز اطلاعات و دانش وابسته به کنست، تعداد افرادی که به دلیل جنگ از خانه‌ها و شهرهای خود در جنوب و شمال “اسرائیل” فرار کرده‌اند، در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۴۳ هزار نفر بوده است. از این تعداد، ۶۸ هزار و ۵۰۰ نفر از شهرک‌های مرزی شمالی با لبنان و ۷۴ هزار و ۵۰۰ نفر از شهرک‌های اطراف غزه تخلیه شده‌اند. این افراد در ۴۲۰ هتل در ۱۰۰ شهر داخل “اسرائیل” اسکان داده شده‌اند.
فرسایش نظامی
در کنار بحران انسانی، ارتش “اسرائیل” نیز با خسارت‌های گسترده‌ای مواجه شده است.
روزنامه “معاریو” فاش کرد که یکی از دلایل پذیرش آتش‌بس با حزب‌الله در ۲۷ نوامبر، شرایط سخت نیروی هوایی “اسرائیل” بوده است. بنیامین نتانیاهو نیز در توجیه این آتش‌بس به “نیاز به تجدید ذخایر تسلیحات و تجهیزات” اشاره کرده است.
به گفته آوی اشکنازی، خبرنگار نظامی این روزنامه، ارتش “اسرائیل” با چالش‌های بزرگی در زمینه تأمین تجهیزات نظامی مواجه است. وی توضیح می‌دهد که جنگ باعث شد هزاران ساعت پرواز اضافی برای هواپیماهای جنگنده ثبت شود که این امر موجب فرسودگی ناوگان هوایی شده است. “اسرائیل” اکنون مجبور است برای خرید اسکادران‌های جدید، از جمله جنگنده‌های “F-15” و “F-35″، اقدام کند.
این شرایط نشان‌دهنده فشار بی‌سابقه‌ای است که جنگ‌های اخیر بر “اسرائیل” وارد کرده و تأثیرات عمیق آن بر آینده این رژیم را به تصویر می‌کشد.
آوی اشکنازی همچنین توضیح داد که “تمامی هواپیماهای جنگنده نیروی هوایی هزاران ساعت پرواز در طول جنگ انجام داده‌اند که باعث فرسودگی قابل توجه آنها شده است. پیچیده‌ترین وضعیت مربوط به اسکادران‌های جنگنده فالکون “F-15” از مدل‌های قدیمی‌تر است. در طول جنگ، ایالات متحده تعدادی هواپیمای کار کرده به نیروی هوایی “اسرائیل” تحویل داده است. نیاز فوری به تحویل هواپیماهایی که دیر سفارش داده شده‌اند وجود دارد، و این تأخیر ناشی از تصمیمات مالیاتی وزیر دارایی، بزالل سموتریچ بود که بر ضرورت بررسی نیاز به تجهیز ارتش با هواپیماهای جنگنده اصرار داشت.”
تلفات انسانی
در حالی که تجهیزات نظامی نقش مهمی در حفظ برتری نظامی “اسرائیل” دارند، هزینه‌های انسانی جنگ همچنان در صدر مباحث سیاسی این رژیم قرار دارد. طبق آمار وزارت جنگ رژیم صهیونیستی، حمله ۷ اکتبر منجر به کشته شدن حدود ۱۱۶۳ اسرائیلی، از جمله نظامیان و غیرنظامیان، و زخمی شدن بیش از ۱۹۴۱ نفر شده است که حدود ۳۶۰ نفر از آنها در وضعیت وخیم یا بحرانی قرار دارند.
همچنین ده‌ها شهروند خارجی در این حمله کشته شدند و ۲۵۱ نفر به نوار غزه ربوده شدند، که شامل نظامیان و افسران ارتش “اسرائیل” و همچنین شهروندان خارجی است، اما اکثریت آنها اسرائیلی بودند.
بر اساس داده‌های وزارت جنگ رژیم صهیونیستی، نیروهای گردان‌های قسام در روز اول حمله غافلگیرانه خود 301 نظامی اسرائیلی، 55 مأمور پلیس و 10 عضو سرویس امنیت عمومی “شاباک” را کشتند. همچنین، طبق اطلاعات منتشرشده توسط ارتش “اسرائیل”، از ابتدای جنگ علیه غزه، 816 نظامی و افسر ارتش، شامل نیروهای ذخیره، جان خود را از دست داده‌اند که از این تعداد، 384 نفر در درگیری‌های زمینی در داخل نوار غزه کشته شده‌اند. همچنین 5477 نظامی و افسر زخمی شده‌اند که صدها نفر از آنها در وضعیت وخیم قرار دارند.
در جبهه شمالی با لبنان نیز، طبق اطلاعات منتشرشده، 131 نظامی، غیرنظامی و مأمور امنیتی کشته شده‌اند.
داده‌های بخش توان‌بخشی وزارت جنگ رژیم صهیونیستی نشان می‌دهد که این بخش در طول یک سال جنگ بیش از 16 هزار زخمی از میان مردان و زنان ارتش و نیروهای امنیتی را پذیرش کرده است، که از این تعداد 1500 نفر دو بار در جریان نبردها زخمی شده‌اند. همچنین تعداد افرادی که از خدمات توان‌بخشی استفاده می‌کنند، از 7 اکتبر تاکنون بیش از 20 درصد افزایش یافته و به حدود 74 هزار نظامی رسیده است.
هزینه‌های مالی
طبق اعلام “یهالی روتنبرگ”، حسابرس کل وزارت دارایی رژیم صهیونیستی، از نظر مالی، هزینه جنگ به 106.2 میلیارد شِکِل (29.1 میلیارد دلار) رسیده است. این در حالی است که بخشی از این هزینه‌ها، مانند تسلیحات، پرداخت به تأمین‌کنندگان و بازسازی، در آینده پرداخت خواهد شد.
برای تأمین این هزینه‌ها، وزارت دارایی رژیم صهیونیستی با سرعتی بی‌سابقه اقدام به قرض‌گیری کرده است. بدهی “اسرائیل” از 1.04 تریلیون شِکِل (تقریباً معادل 273.68 میلیارد دلار آمریکا) در پایان سال 2022 به 1.25 تریلیون شِکِل ( تقریباً معادل 328.95 میلیارد دلار آمریکا) در نیمه دوم سال 2024 افزایش یافته است.
“امیر یارون”، رئیس بانک مرکزی رژیم صهیونیستی با صراحت بیشتری درباره هزینه‌های جنگ اظهار داشت که تا سال 2025 این هزینه‌ها به 250 میلیارد شِکِل (70 میلیارد دلار) خواهد رسید.
در بخش خسارت‌های مادی جانبی، روزنامه «یدیعوت احرونوت» گزارشی درباره تأثیر حملات نیروهای حوثی بر بندر ایلات منتشر کرد. این حملات باعث کاهش شدید تعداد کشتی‌های واردشده به بندر، تعطیلی فعالیت‌های آن و اعطای مرخصی بدون حقوق به کارکنان شد. همچنین، مقامات اسرائیلی از سوختن حدود 55 هزار جریب از جنگل‌ها، مناطق حفاظت‌شده، پارک‌ها و اراضی باز در شمال “اسرائیل” و بلندی‌های جولان خبر داده‌اند.
از سوی دیگر، بخش گردشگری نیز آسیب‌های شدیدی متحمل شد؛ درآمد ناشی از گردشگری ورودی حدود 18.7 میلیارد شِکِل (5.2 میلیارد دلار) کاهش یافت و گردشگری داخلی نیز با کاهش 756 میلیون شِکِل (210 میلیون دلار) روبرو شد، به‌ویژه در مناطق شمالی فلسطین اشغالی.
کانادا و اروپای شرقی: مقصد مهاجران معکوس
زیان‌های “اسرائیل” در جنگ، برخلاف آنچه نتانیاهو به‌عنوان دستاوردهای استراتژیک خود مطرح می‌کند، به‌وضوح با پدیده مهاجرت معکوس یهودیان اسرائیلی در تضاد است.
در این زمینه، «حلمی موسی»، کارشناس امور “اسرائیل” توضیح می‌دهد: «محاسبات سازمان مسکن و مهاجرت بر پایه کسانی است که بیش از یک سال از “اسرائیل” غایب هستند. این محاسبات میان کسانی که برای درمان یا تحصیل به خارج می‌روند و آنهایی که به‌عنوان خانواده‌های کامل به کشوری دیگر نقل‌مکان می‌کنند، تمایز قائل است».
وی افزود: «این موضوع با عواملی نظیر اتمام قراردادهای اجاره خانه، فروش خودروها، پایان قراردادهای کاری محلی و تنظیمات مربوط به بیمه ملی مرتبط است. همچنین انتقال مراکز شرکت‌ها یا شعبه‌های آنها از “اسرائیل” به خارج نیز در این گزارش‌ها لحاظ می‌شود».
موسی پیش‌بینی کرد که کانادا یکی از مقاصد اصلی مهاجران اسرائیلی است. همچنین کشورهای اروپای شرقی، به‌ویژه برای شهروندانی که در گذشته به “اسرائیل” مهاجرت کرده و تابعیت خود را بازیافته‌اند، جذابیت زیادی دارند.
او تصریح کرد: «طبیعی است که مهاجرت معکوس یکی از ارزش‌های بنیادین صهیونیسم را هدف قرار دهد. آنها مهاجرت به “اسرائیل” را “علیا” (به‌معنای صعود یا حج) و مهاجرت از آن را “یریداه” (به‌معنای نزول یا بازگشت) می‌نامند».
بعد اقتصادی مهاجرت معکوس
در تحلیل ابعاد اقتصادی موج جدید مهاجرت، «محمد البهنسی»، پژوهشگر، اظهار داشت: «بزرگ‌ترین گروهی که به مهاجرت معکوس از “اسرائیل” روی می‌آورند، محققان جوان و دانشمندانی هستند که نمی‌توانند خود را در “اسرائیل” تثبیت کنند یا پروژه‌های اقتصادی خود را اجرایی کنند».
وی افزود: «این افراد به دلیل عدم امکان زندگی در جامعه‌ای امن از لحاظ اقتصادی و در سایه تحولات نظامی نظیر جنگ غزه، مجبور به مهاجرت مجدد به کشورهایی می‌شوند که از آنها و پروژه‌های علمی و اقتصادی‌شان حمایت کرده و رؤیاهای از‌دست‌رفته‌شان را محقق می‌سازند».
