پس از گذشت بیش از ۱۴ ماه از جنگ علیه غزه، ارتش رژیم صهیونیستی در چارچوب یک سری عملیات قتل، بازداشت، شکنجه و ناپدیدسازی که بسیاری از پزشکان و پرستاران را دربر گرفته است، همچنان به هدف قرار دادن تیمهای پزشکی فلسطینی ادامه میدهد.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی فلسطین، آخرین مورد این حوادث شهادت ثبات ابراهیم محمد سلیم (۳۱ ساله) بود، که یک پزشک داوطلب در بیمارستان شهدای الاقصی در شهر دیر البلح در مرکز نوار غزه بود و در تاریخ ۵ ژانویه ۲۰۲۵ به شهادت رسید.
از آغاز جنگ نسلکشی علیه غزه بیش از ۱۴ ماه پیش، ارتش رژیم صهیونیستی به طور مداوم بیمارستانهای غزه را هدف قرار داده است، که باعث تعطیلی بسیاری از آنها و جلوگیری از ارائه خدمات بهداشتی و درمانی اساسی به بیماران و زخمیها شده است.
حملات رژیم صهیونیستی تنها محدود به تاسیسات بهداشتی نبوده، بلکه شامل تیمهای پزشکی نیز میشود که تحت بازداشت، شکنجه و حتی قتل قرار گرفتهاند. تعداد زیادی از پزشکان و پرستاران قربانی این حملات شدهاند. یکی از این موارد، دکتر حسام ابوصفیه، مدیر بیمارستان کمال عدوان، است که از تاریخ ۲۷ دسامبر ۲۰۲۴ به طور قهری ناپدید شده است، چرا که وی از پاسخ به درخواستهای تخلیه اجباری بیمارستان خودداری کرده بود. این اقدام او نشاندهنده افزایش فشارها بر بخش بهداشتی فروپاشیده غزه است.
دیشب، یکشنبه ۴ ژانویه ۲۰۲۵، هواپیماهای جنگی اسرائیلی به خانه خانواده ابو جربوع در بلوک ۱ اردوگاه النصیرات در مرکز غزه حمله کردند. این حمله منجر به شهادت چهار زن شد که یکی از آنها دکتر ثبات سلیم بود و همکارانش با اندوه عمیق شهادت وی را تسلیت گفتند.
دکتر محمد حلس، یکی از همکاران دکتر ثبات، تصویری از وی در حال کار در بخش نوزادان به اشتراک گذاشت و توضیحی در مورد فداکاریهای این پزشک مرحوم نوشت: “در تصویر، دکتر غزه ثبات سلیم است که بدون دستمزد و بدون خستگی کار کرد، گرسنگی، ترس، سرما و امید را تحمل کرد. ثبات یک پزشک واقعی بود تا لحظه شهادت.”
دکتر منیر البرش، مدیرکل وزارت بهداشت غزه، در تسلیت به این پزشک شهید در پلتفرم ایکس نوشت: “دکتر ثبات سلیم متولد ۱۹۹۴، پزشک برجسته نوزادان که مهارتها و اقدامات نوزادی را در شرایط سخت جنگی به خوبی آموخته بود. او برای نزدیک به یک سال به طور فداکارانه کار کرد، تا اینکه بر اثر حمله هوایی ارتش “اسرائیل” به منزل در اردوگاه النصیرات به شهادت رسید.”
وائل ابو عمر روزنامهنگار فلسطینی نیز نوشت: “ثبات سلیم، پزشک و حافظ قرآن، رشته پزشکی را در خارج از کشور خوانده بود و به سه زبان روسی، اوکراینی و انگلیسی مسلط بود. تقدیر او را بعد از پایان شیفت کاریاش در بیمارستان العودة به خانه دوستش کشاند و هنگامی که در حال خوردن ناهار بود، خانه هدف حمله هواپیماهای جنگی قرار گرفت… او تنها از طریق دستش شناسایی شد.”
این سلسله حملات متمرکز علیه بخش بهداشت و کادر درمان در طول جنگ نشاندهنده این است که هدف، تجزیه و نابودی کامل این بخش به عنوان جزئی از استراتژی نظامی در جنگ است. هدف از این کار، کشتن زندگی در حال و آینده در غزه است.
“غسان ابوستة” دکتر فلسطینی بریتانیایی، از طریق مؤسسه مطالعات فلسطینی پروژهای را برای مستندسازی حملات و تخریب بخش بهداشت غزه رهبری میکند. این پروژه توضیح میدهد که هدف قرار دادن بخش بهداشت با آغاز از شمال و سپس سایر مناطق، به ستون اصلی نقشه شکستخورده برای اخراج نهایی مردم غزه تبدیل شده است. او تأکید میکند که حملات “اسرائیل” به تمام بخشهای حیاتی و عدم محدود شدن تخریب به تاسیسات بخش بهداشت، نشاندهنده این است که هدف “اسرائیل” ایجاد یک محیط جنگی است که از طریق آن زندگی را به طور کامل نابود کند، نه فقط بخش بهداشت را.
ادعای نظامیسازی بیمارستانها
از روزهای ابتدایی جنگ نسلکشی، مقامات رژیم صهیونیستی قصد داشتند تا از طریق تبدیل غزه به منطقهای غیرقابل سکونت، نابودی و محو ساکنان فلسطینی را اعمال کنند، به همین دلیل بخش بهداشت را به عنوان یکی از بخشهای حیاتی به صورت سیستماتیک و کامل هدف قرار دادند.
در ۹ اکتبر ۲۰۲۳، یعنی روز سوم جنگ، “اسرائیل” بیمارستان بیت حانون در شمال غزه را بمباران کرد که آسیبهای زیادی دید. این حمله آغازگر یک سری حملات مستقیم به مراکز بهداشتی از زمان شروع جنگ “اسرائیل” در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بود.
پنج روز بعد از حمله به بیمارستان بیت حانون، ارتش “اسرائیل” مرکز تشخیص سرطان در بیمارستان معمدانی در شهر غزه را بمباران کرد و از طریق تماسهای تلفنی با مدیران ۲۲ بیمارستان در شمال غزه، “دستورات” تخلیه این بیمارستانها را صادر کرد، که همه آنها به همراه کادر درمانی حاضر، از پذیرش این دستور سر باز زدند و بر ماندن بخش بهداشت در سایه جنگ به عنوان یک ضرورت حرفهای، اخلاقی و ملی پافشاری کردند.
این پروژه تأکید دارد که آنچه در غزه اتفاق میافتد، یعنی هدف قرار دادن کادرهای پزشکی و تخریب سیستم بهداشت، نه یک سابقه تاریخی بلکه یک رخداد مداوم در طول سالها در بستر نزاع فلسطینی-اسرائیلی است، “اما آنچه که واقعاً جدید است، شکل و وسعت تخریب است.”
پروژه مذکور همچنین اشاره میکند که ویژگی مشترک هر حمله به یک اردوگاه یا روستا یا شهر فلسطینی، قطع مسیرهای امدادی برای آمبولانسها و امدادگران، و جلوگیری از دسترسی به مجروحان، و مسدود کردن جادهها بین منطقه هدف و مراکز درمانی است، که به افزایش تعداد شهدا میانجامد.
دکتر ابو سته میگوید که بررسی روند هدف قرار دادن برخی از بیمارستانها به وضوح نشان میدهد که هدف، نابودی کامل سیستم بهداشت است، چرا که ارتش “اسرائیل” در هر بیمارستان از یک روش مشابه پیروی کرده است: ابتدا ادعای نظامیسازی بیمارستان از سوی مقاومت فلسطین، سپس تهدید به تخلیه بیمارستان، بعد از آن بمباران اطراف بیمارستان، و سپس بمباران مستقیم، محاصره کامل، حمله، قتلعامها و تخریب.
۱۰۰۰ کادر پزشکی
بر اساس آمار منتشر شده توسط وزارت بهداشت در سپتامبر ۲۰۲۴، فلسطین تقریباً ۱۰۰۰ نفر از کارکنان بخش بهداشت از جمله پزشکان متخصص، تکنسینهای اتاق عمل، پرستاران، متخصصان درمان فیزیکی، امدادگران، تکنسینهای رادیولوژی و آزمایشات پزشکی، و همچنین مدیران متخصص در مدیریت بخش بهداشت خود را از دست داده است. همچنین این آمار نشان میدهد که نیروهای اشغالگر بیش از ۳۰۰ نفر را بازداشت کرده و به طور قهری ناپدید کردهاند.
قتل دکتر ثبات سلیم در چارچوب یک سری حملات پیوسته از زمان آغاز جنگ نسلکشی قرار دارد. در آوریل ۲۰۲۴، دکتر عدنان البرش، یکی از برجستهترین جراحان غزه و رئیس بخش استخوان در بیمارستان شفا،، توسط نیروهای اسرائیلی بازداشت شد. او به زندان عوفر منتقل شد و تحت شکنجه شدید قرار گرفت و در زندان به شهادت رسید.
دکتر محمد ابو سلمیه، مدیر بیمارستان شفا و یکی از برجستهترین پزشکان غزه، نیز در ۲۳ نوامبر ۲۰۲۳ در جریان جنگ علیه غزه توسط نیروهای اسرائیلی بازداشت شد. او بیش از ۷ ماه در زندانهای “اسرائیل” در شرایط بسیار سخت به سر برد و پس از آزادی در ژوئیه ۲۰۲۴، از مشکلات و شرایط سخت زندان صحبت کرد و آن را بدترین شرایط از سال ۱۹۴۸ توصیف کرد.
در اکتبر ۲۰۲۳، دکتر عمر صالح فروانه در اثر بمباران خانهاش به شهادت رسید و ۱۶ نفر از اعضای خانوادهاش نیز در این حمله کشته شدند. او رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه اسلامی بود و بیش از ۳۰ سال تجربه در درمان ناباروری و فرزندآوری با IVF داشت.
یک روز قبل، در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳، دکتر مدحت صیدم، متخصص سوختگی و جراحی در مجموعه بیمارستان شفا پس از ۷ روز شیفت کاری مداوم، برای دیدار با خانوادهاش به خانه رفته بود. هنگامی که به خانه رسید، خانه او توسط موشکهای اسرائیلی هدف قرار گرفت و او و تمامی اعضای خانوادهاش شهید شدند.
در ۱۲ نوامبر ۲۰۲۳، دکتر همام اللوح، متخصص بیماریهای داخلی و پیوند کلیه، در اثر بمباران خانهاش به شهادت رسید. او همراه با پدرش در خانه بود.
در شرایط مشابه با مسأله قتل و محل وقوع آن، بخش بهداشت در ۱۸ نوامبر ۲۰۲۳ دکتر رأفت لبد، مدیر بیمارستان داخلی در مجموعه شفا را از دست داد، او یکی از برجستهترین متخصصین داخلی و بیماریهای ایمنیشناسی در غزه بود.
شبهه قتل هدفمند
دکتر منیر البرش، مدیر کل وزارت بهداشت غزه، احتمال قتل هدفمند پزشکان در جریان جنگ نسلکشی مداوم از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ علیه غزه را مطرح میکند و میگوید: “مهمترین جزء از مقومات زندگی در غزه، بخش بهداشت است و “اسرائیل” میخواهد که غزه را از عنصر امنیتی، یعنی سلامت عمومی، محروم کند، از طریق هدف قرار دادن پزشکان و قتل امید در دل مردم و وادار کردن آنها به مهاجرت و آواره شدن.” او افزود که غزه برای جبران پزشکان شهید به ویژه پزشکان متخصص، نیازمند ۳۵ سال زمان است.
لازم به ذکر است که کنوانسیون چهارم ژنو و دو پروتکل الحاقی آن، برای تیم پزشکی و کارکنان آن، از جمله رانندگان آمبولانسها و هر کسی که به مجروحان کمک کند، حفاظت فراهم کرده است. این کنوانسیون مقرر کرده است که طرفین متنازع باید پیش از آغاز درگیری، مکانهای بیمارستانها را به یکدیگر اعلام کنند. همچنین طبق قوانین بینالمللی بشردوستانه، بر عدم نقض تاسیسات پزشکی و حفاظت از آنها طبق ماده ۲ پروتکل ۱۹۷۷ تأکید شده است، که “اسرائیل” از زمان اشغال فلسطین در سال ۱۹۴۸ به این قوانین پایبند نبوده است.
