بنیامین نتانیاهو پیشنهاد تشکیل کمیسیون تحقیق درباره شکست 7 اکتبر با مشور قاضی محافظه‌کار نوام سولبرگ را رد کرد.
پیشنهاد اسحاق هرتزوگ، رئیس رژیم “اسرائیل” و اسحاق آمیت، رئیس دیوان این بود که آمیت در مورد ترکیب هیئت تحقیق با قاضی نوآم سولبرگ، چهره محافظه‌کار عضو دیوان عالی مشورت کند تا به این ترتیب شائبه جانبداری و سوگیری در این مورد از میان برود.
با این وجود بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر “اسرائیل” به سرعت پیشنهاد این مصالحه را رد کرد. طبق پیشنهاد هرتزوگ و آمیت در صورت موافقت دولت با تشکیل کمیسیون، آمیت هنگام تعیین اعضای کمیسیون دولتی با نوآم سولبرگ، معاون آینده دیوان عالی که یک قاضی محافظه‌کار سرسخت است، مشورت خواهد کرد.
هدف از این کار رفع نگرانی‌های ابراز شده توسط نتانیاهو و متحدانش بود مبنی بر اینکه کمیسیون دولتی منصوب شده توسط آمیت ذاتاً علیه نخست وزیر و دولت او جانبدارانه عمل خواهد کرد و بنابراین قادر به دستیابی به نتایج منصفانه نخواهد بود.
اما کمتر از یک ساعت پس از اعلام این پیشنهاد توسط دفتر رئیس رژیم صهیونیستی و موافقت آمیت با آن، بیانیه‌ای که به «منابع نزدیک به نخست وزیر» نسبت داده شد، این ایده را رد کرد.
در این بیانیه آمده است: «مردم حق دارند که یک کمیته تحقیقاتی واقعی داشته باشند، نه یک کمیته سیاسی جانبدارانه که ترکیب آن نماینده اکثریت مردم باشد و همه را بدون استثنا مورد تحقیق قرار دهد. متاسفانه در این طرح چنین چیزی دیده نمی‌شود.»
ائتلاف نتانیاهو به شدت در برابر تشکیل کمیسیون دولتی برای بررسی شکست 7 اکتبر 2023 مقاومت کرده است. نتانیاهو و متحدانش ابتدا استدلال کردند که چنین تحقیقی نمی‌تواند در زمان جنگ انجام شود، اما در ماه‌های اخیر ادعا کرده‌اند که کمیسیون دولتی که اعضای آن توسط رئیس دیوان عالی منصوب می‌شوند، جانبدارانه خواهد بود.
احزاب مخالف و سایر منتقدان دولت، نتانیاهو را متهم کرده‌اند که به هر قیمتی به دنبال جلوگیری از یک تحقیق مستقل در مورد حمله ویرانگر حماس است. در پی رد فوری طرح هرتزوگ-آمیت توسط نتانیاهو، بنی گانتس، رهبر ائتلاف وحدت ملی، گفت که نخست وزیر ثابت کرده است که «علاقه‌ای به تحقیق در مورد شکست ۷ اکتبر ندارد، بلکه به دنبال دفن آن است. در نهایت، کمیسیون دولتی تحقیق، چه با رضایت او و چه بدون رضایت او، تشکیل خواهد شد.»
کمیسیون دولتی تحقیق دارای اختیارات منحصر به فردی برای تحقیق در مورد یک فجایع بزرگ، از جمله قدرت احضار شهود است و پس از تشکیل، کاملاً مستقل از دولت عمل می‌کند.
آمیت، که ماه گذشته پس از بیش از یک سال تاخیر به عنوان رئیس دیوان عالی منصوب شد، یک قاضی لیبرال است. انتصاب او به عنوان رئیس دیوان عالی رژیم صهیونیستی با مخالفت شدید یاریو لوین، وزیر دادگستری، روبرو شد.
این مخالفت حتی چند روز قبل از انتخاب آمیت به دلیل اتهامات سوء رفتار علیه او افزایش یافت و لوین به طور رسمی در مسیر برگزاری جلسه تعیین آمیت به عنوان رئیس جدید دیوان کارشکنی کرد. پس از آن نیز هم لوین و هم نتانیاهو مراسم تحلیف وی در دفتر رئیس رژیم “اسرائیل” را تحریم کردند.
سولبرگ اغلب از حمایت راست‌گرایان برخوردار بوده است، و به نظر می‌رسد تلاش هرتزوگ برای مشورت آمیت با معاون احتمالی رئیس دیوان با هدف جلوگیری از ادعاهای مکرر نتانیاهو و سایر وزرای کابینه مبنی بر اینکه اعضای کمیسیون دولتی از نظر سیاسی علیه دولت جانبدارانه عمل می‌کنند، انجام شده است.
واکنش‌ها
نفتالی بنت، نخست وزیر سابق، در واکنش به رد نتانیاهو، او را محکوم کرد و گفت «نیروهای تفرقه “اسرائیل” را به جنونی باز می‌گردانند که قبل از حمله ۷ اکتبر شاهد آن بودیم.» منظور بنت شکاف عمیقی است که در نتیجه پرونده اصلاحات قضایی کابینه نتانیاهو در جامعه صهیونیستی ایجاد شد.
بنت گفت: «اکنون زمان سازش و توافق است. رئیس هرتزوگ یک سازش متعادل و مناسب برای ایجاد یک کمیسیون دولتی تحقیق پیشنهاد کرد که اولین گام در مسیر احیای جامعه، امنیت و رهبری خواهد بود. هر کس آن را رد کند، می‌خواهد از تحقیق، مسئولیت و پاسخگویی فرار کند.»
یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، قبل از اینکه نتانیاهو آن را رد کند، از پیشنهاد هرتزوگ-آمیت حمایت کرد و گفت که این یک ایده «متفکرانه و متعادل» است که به اقتدار آمیت آسیب نمی‌زند و امکان ایجاد کمیسیون دولتی تحقیقی را فراهم می‌کند که از اعتماد اکثریت قریب به اتفاق مردم برخوردار باشد.
شلومو کرعی، وزیر ارتباطات از حزب لیکود، این پیشنهاد را «در بهترین حالت یک شوخی بی‌مزه در روز عید پوریم» توصیف کرد و گفت که آمیت، سولبرگ و بقیه قضات دیوان عالی باید خود موضوع تحقیق باشند، نه مدیر تحقیقات. وی ادامه داد: «مردم خواستار حقیقت هستند، نه یک کمیته سرپوش‌گذاری که با افراد نزدیک به خود با ملایمت رفتار کند و از قضات دیوان عالی محافظت کند، کسانی که سال‌ها قدرت بازدارندگی “اسرائیل” را به شدت تضعیف کرده‌اند.»
در اوایل این ماه، در جریان جلسه کنست که توسط اپوزیسیون در مورد یک تحقیق دولتی تشکیل شد، نتانیاهو مخالفت خود را با آن دوچندان کرد. او از جایگاه سخنرانی فریاد زد: «تحقیقی عینی، متعادل، مستقل… نه کمیسیونی که یافته‌های آن از پیش تعیین شده باشد».
به نظر می‌رسد با از میان رفتن فرصت‌هایی مانند طرح مصالحه جویانه هرتزوگ، مسیر تشکیل کمیته حقیقت‌یاب شکست 7 اکتبر 2023 نیز به سوی رادیکالیسم بیشتر حرکت کند. احتمالاً در ماه‌های بعد اسحاق آمیت ناچار خواهد شد، خود رهبری این کمیته را به طور کامل برعهده گیرد و این امر اعتراض شدید کابینه نتانیاهو و دیگر مقامات عضو آن را به همراه خواهد داشت.
