افشای اسناد محرمانه توسط وب‌سایت “دروپ‌سایت” درباره سطح بالای همکاری شرکت “متا” با یک کارزار سازمان‌یافته اسرائیلی برای حذف محتوای فلسطینی از پلتفرم‌های فیسبوک و اینستاگرام، چندان غافلگیر کننده نبود.
به گزارش حازم حلو خبرنگار مرکز اطلاع رسانی فلسطین در غزه، طبق این اسناد فاش‌شده، شرکت متا به حدود ۹۴ درصد از درخواست‌های حذف محتوایی که از سوی نهادهای اسرائیلی پس از آغاز حمله به غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ ارائه شده بود، پاسخ مثبت داده است.
بنابر یافته‌های این وب‌سایت، رژیم اشغالگر در صدر فهرست کشورهایی قرار دارد که بیشترین درخواست‌های حذف محتوا را ارائه داده‌اند؛ فاصله‌ای چشم‌گیر با سایر کشورها که نشان‌دهنده نفوذ بالای این رژیم در سیاست‌گذاری‌های پلتفرم‌های دیجیتال، به‌ویژه در زمینه روایت فلسطینی است.
این هدف‌گیری آشکار و گسترده‌ی محتوای فلسطینی، شراکت عملی این پلتفرم‌ها در سرپوش گذاشتن بر جنایات نسل‌کشی ارتکابی توسط رژیم اشغالگر در نوار غزه را اثبات می‌کند.
کارشناسان تأکید می‌کنند که شرکت متا تنها به حذف محتوای فلسطینی داخل سرزمین‌های اشغالی بسنده نکرده، بلکه دامنه سانسور را به پست‌های منتشرشده در حمایت از فلسطین در خارج از مرزها نیز گسترش داده است؛ اقدامی که از آن با عنوان “یکی از گسترده‌ترین کارزارهای سانسور جمعی در عصر دیجیتال” یاد شده است.
سرکوب به‌نام نظارت
مهندس سمیر ناصر، کارشناس حوزه نشر دیجیتال، در گفتگو با مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین توضیح داد که این سانسور از طریق مکانیزمی به نام «درخواست‌های حذف از سوی طرف ثالث» انجام می‌شود؛ خدمتی که به دولت‌ها، نهادها و حتی افراد این امکان را می‌دهد تا با ادعای نقض سیاست‌های پلتفرم، خواستار حذف یک محتوا شوند.
وی افزود که حدود ۹۵ درصد از درخواست‌های ارائه‌شده توسط طرف اسرائیلی، ذیل عناوینی چون «تروریسم» یا «تحریک به خشونت» طبقه‌بندی شده‌اند؛ تلاشی آشکار برای جرم‌انگاری گفتمانِ ضد اشغالگری فلسطینیان.
ناصر همچنین فاش کرد که منابعی در داخل شرکت متا، صحت این اطلاعات را تأیید کرده‌اند و در چارچوب این همکاری، بیش از ۹۰ هزار پست با میانگین زمان کمتر از ۳۰ ثانیه به ازای هر پست، به درخواست فوری رژیم اشغالگر حذف شده‌اند.
وی خاطر نشان کرد که از زمان آغاز جنگ نسل‌کشی علیه غزه، میزان سانسور در پلتفرم‌های زیرمجموعه متا بی‌سابقه بوده و بالغ بر ۳۸.۸ میلیون پست دیگر در فیسبوک و اینستاگرام هدف اقدامات محدودکننده قرار گرفته‌اند؛ شاخصی نگران‌کننده از میزان مداخله در آزادی بیان، به‌ویژه در ارتباط با روایت فلسطینی.
این کارشناس تأکید کرد که محتوای فلسطینی و به‌ویژه مطالب حامی غزه، به‌شدت تحت فشار و محدودیت‌های روزافزون قرار گرفته‌اند.
او شرکت متا را به بازنگری در رفتارهای سرکوبگرایانه و تبعیض‌آمیز خود فرا خواند و خواستار توقف ظلم رسانه‌ای علیه محتوای فلسطینی، به‌ویژه محتوای مقاومتی شد.
ناصر همچنین از فعالان و تأثیرگذاران خواست تا تعامل خود را افزایش داده، با خلاقیت در تولید محتوا و دور زدن الگوریتم‌های سانسور، صدای مقاومت را زنده نگه دارند و در برابر تهدیدها و محدودیت‌ها کوتاه نیایند.
او در پایان بر لزوم اقدام همه نهادهای رسانه‌ای و حقوق بشری برای افشای ماهیت تبعیض‌آمیز این پلتفرم‌ها و پیگیری حقوقی آن‌ها به دلیل سرکوب آزادی بیان و اعمال تبعیض نژادی علیه مردم فلسطین و نمادهای مقاومت آن‌ها تأکید کرد.
فریب و نفرت‌پراکنی
از سوی دیگر، مهندس سائد حسونة، کارشناس رسانه‌های اجتماعی نیز اظهار داشت که پلتفرم‌های اجتماعی، به‌ویژه شرکت متا، راهبردی پیش‌گیرانه و فراگیر برای نظارت و سرکوب محتوای فلسطینی در پیش گرفته‌اند.
او در گفتگو با مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین توضیح داد که این شرکت نه‌تنها به حذف گسترده محتوا پرداخته، بلکه از الگوریتم‌های محدودکننده و حتی غیرفعال‌سازی حساب‌های کاربری نیز استفاده کرده است.
حسونة خاطر نشان کرد که این هدف‌گیری در چندین سطح صورت گرفته است؛ از جمله اینکه پلتفرم X (توییتر سابق) با اجازه دادن به رواج گفتار نفرت‌پراکن و اطلاعات جعلی، به شیوه‌ای دیگر به آرمان فلسطین آسیب زده و حقیقت را در دریایی از فریب و دروغ غرق کرده است.
او همچنین به فشارها و ملاحظات سیاسی و تجاری که بر پلتفرم‌هایی مانند تیک‌تاک و یوتیوب نیز تأثیر گذاشته اشاره کرد؛ عواملی که به عقب‌نشینی این پلتفرم‌ها در برابر تبلیغات جانبدارانه و گفتار خصمانه منجر شده است.
به گفته حسونة، روزنامه‌نگاران و فعالان حامی روایت فلسطینی ناگزیرند بین این پلتفرم‌ها جابجا شوند تا صدای خود را به گوش جهان برسانند، چرا که در هر کدام از آن‌ها با موانع گوناگونی چون الگوریتم‌های خاموش‌کننده، محتوای گمراه‌کننده، یا سیاست‌های متناقض روبه‌رو هستند.
او تأکید کرد که با وجود تفاوت‌های موجود، شرکت متا همچنان اصلی‌ترین مسئول این وضعیت است؛ چرا که نفوذ جهانی بی‌سابقه‌ای دارد و تصمیماتش بر میلیون‌ها کاربر فلسطینی و حامیان آن‌ها تأثیر مستقیم می‌گذارد.
حسونة در پایان یادآور شد که نمی‌توان میان آزادی ملت فلسطین بر روی زمین و حق آن‌ها در داشتن صدایی آزاد در فضای دیجیتال تمایزی قائل شد؛ چرا که شبکه‌های اجتماعی به میدان‌های نبردی موازی تبدیل شده‌اند که افکار عمومی را شکل می‌دهند و بر روند رخدادهای میدانی تأثیر می‌گذارند.
