توافق آزادی عیدان الکساندر، نظامی اسرائیلی دارای تابعیت آمریکایی، تنها یک تحول پیش‌بینی‌شده در فضای سیاسی موجود نبود، بلکه به‌مثابه زلزله‌ای عمل کرد که نه تنها دیوار روابط بنیامین نتانیاهو با دونالد ترامپ را ترک داد، بلکه شکاف‌های عمیق‌تری در جامعه صهیونیستی ایجاد کرد.
به گزارش حازم حلو، خبرنگار مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین در غزه، رسانه‌های عبری با واکنش‌های پرشماری به این رویداد پرداختند؛ تحلیل‌هایی که نشان می‌داد ترامپ در روند توافق آزادی الکساندر، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی را به کلی نادیده گرفته است. گفته می‌شود این توافق با تلاش‌های گسترده فرستاده ویژه ترامپ، استیو ویتکوف، به سرانجام رسید و رئیس‌جمهور آمریکا به هدف تبلیغاتی خود پیش از سفر به خاورمیانه دست یافت.
از سوی دیگر، خانواده‌های اسرا و شخصیت‌های مخالف نتانیاهو این اقدام را بهانه‌ای کردند تا افکار عمومی جامعه صهیونیستی را متوجه این واقعیت کنند که نتانیاهو به مسئله اسرا بی‌اعتناست و اولویت اصلی او، حفظ قدرت است. حتی بحث تبعیض بر اساس تابعیت در روند مذاکرات اسرا نیز در افکار عمومی مطرح شد.
گفتنی است عیدان الکساندر، ۲۱ ساله، در جریان عملیات «طوفان الاقصی» در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، توسط مجاهدان گردان‌های قسام به اسارت درآمده بود.
بحران مشروعیت
رامی ابو زبیده، پژوهشگر مسائل رژیم صهیونیستی، معتقد است این توافق تبعات گسترده‌ای برای صحنه سیاسی “اسرائیل” خواهد داشت و به بحرانی در مشروعیت دولت نتانیاهو منجر می‌شود. وی در گفت‌وگو با مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین، به انتقادات فزاینده خانواده‌های اسرا و رسانه‌ها اشاره می‌کند که نشانه‌ای از شکاف عمیق داخلی است؛ شکافی که می‌تواند به زودی به سطح سیاسی کشیده شود.
ابو زبیده هشدار داد که خطرناک‌ترین پیامد این رویداد، کاهش اعتماد عمومی به ارتش و دولت رژیم صهیونیستی است. زیرا این باور تقویت شده که آمریکا ناجی اسراست، نه دولت اشغالگر. چنین برداشتی، پرسش‌های جدی درباره کارآمدی نهادهای امنیتی اسرائیلی ایجاد کرده است.
وی افزود: آزادی عیدان الکساندر بدون دخالت دولت رژیم صهیونیستی، بحرانی داخلی به وجود آورده که ژنرال‌های بازنشسته را نیز به واکنش واداشته است. آنها این رویداد را نشانه‌ای از ضعف، بی‌عملی و شکستی فاجعه‌بار در مدیریت پرونده اسرا دانستند.
ابو زبیده این لحظه را نقطه عطفی در معادلات فعلی دانست؛ لحظه‌ای که ممکن است معادلات درگیری را بازنویسی کرده و مسیر مذاکرات تازه‌ای را بگشاید، هرچند مسیر پرمخاطره و سرشار از چالش باقی می‌ماند. وی خاطر نشان کرد آتش‌بس موقت برای آزادی یک اسیر، هرگز ضامن ثبات بلندمدت نیست و ممکن است با نخستین نقض میدانی فرو بریزد.
او با تأکید بر اینکه حذف کامل نتانیاهو از معادلات سیاسی ممکن نیست، گفت: با این حال، نادیده‌گرفتن او در مذاکرات میان واشنگتن و حماس، نشانه‌ای از تضعیف رابطه‌اش با ترامپ است و این امر جایگاه مقاومت را در معادلات منطقه‌ای ارتقا داده است. در واقع، صحنه‌ای جدید در حال شکل‌گیری است که رژیم اشغالگر دیگر کنترل انحصاری آن را در اختیار ندارد.
سابقه‌ای دیپلماتیک
دکتر معین نعیم، تحلیلگر سیاسی، نیز این رویداد را «سابقه‌ای دیپلماتیک» توصیف کرد. او گفت که گشایش کانال مذاکرات مستقیم میان آمریکا و حماس، بدون حضور رژیم صهیونیستی، تحولی مهم در دینامیک‌های منطقه‌ای به شمار می‌رود.
وی در گفت‌وگو با مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین، این اتفاق را اثباتی بر توانمندی حماس در تعامل مستقیم با قدرت‌های جهانی دانست؛ امری که نقش سنتی رژیم صهیونیستی در چنین پرونده‌های حساسی را تضعیف می‌کند.
به گفته نعیم، این اتفاق تصویر دیرینه دولت حامی و حافظ شهروندان را فرو می‌ریزد. نظامیان اسرائیلی همواره با این باور تربیت شده‌اند که دولت‌شان هیچ‌گاه آنها را رها نمی‌کند و ارزش بالایی در دکترین امنیت “ملی” دارند. اما اکنون، آزادی یک اسیر با میانجیگری مستقیم آمریکا و سکوت معنادار رژیم صهیونیستی، این اصل بنیادین را زیر سؤال برده و تردیدهایی عمیق در ذهن نظامیان ایجاد کرده است.
نعیم همچنین تصریح کرد که این رویداد باعث شد برای نخستین‌بار سؤالاتی اساسی در جامعه صهیونیستی مطرح شود: آیا فقط اگر تابعیت مضاعف داشته باشم، برای دولت مهم خواهم بود؟ یا چه ارزشی دارد شعار “هیچ‌گاه نظامیانمان را تنها نمی‌گذاریم” وقتی فقط درباره کسانی به کار می‌رود که برای آمریکا اهمیت دارند؟
او خاطر نشان کرد خانواده‌های دیگر اسرا که فرزندانشان همچنان در اسارت مقاومت هستند، اکنون احساس بی‌عدالتی دارند. در حالی که یک نظامی صرفاً به دلیل داشتن پاسپورت آمریکایی آزاد می‌شود، دیگران به فراموشی سپرده شده‌اند و فریاد مادران‌شان نیز بی‌پاسخ مانده است.
به باور نعیم، این واقعیت تلخ زخمی عمیق در جامعه اسرائیلی ایجاد می‌کند، اعتماد مردم به دولت را متزلزل می‌سازد و حس تبعیض را بین شهروندان درجه یک و دو دامن می‌زند.
او در پایان تأکید کرد که مهم‌ترین پیام این رویداد آن است که هرکس برگ قدرت در دست داشته باشد، قواعد بازی را تعیین می‌کند. و حماس، با وجود همه تلاش‌ها برای منزوی‌کردنش، توانسته بدون اجازه رژیم صهیونیستی، از در اصلی به اتاق تصمیم‌سازی آمریکا وارد شود؛ اتفاقی که می‌تواند سرآغاز رویکردهای سیاسی تازه‌ای باشد که در نهایت به سود مسئله فلسطین تمام خواهد شد.
