روزنامه وال استریت ژورنال با انتشار مقالهای از دیون نیسنبام اعلام کرد مذاکراتی جدی میان عربستان و اسرائیل برای برقراری روابط تجاری و ایجاد سازوکارهای امنیتی جدید در جریان است به طوری که این کشور محافظه کار احساس میکند در میان مردم خود به موجودیتی تبدیل شده که در حال تلاش برای ایجاد روابط رسمی با (کشوری) دارای اکثریت یهودی است.
این روزنامه افزود با وجود آنکه عربستان اسرائیل را به رسمیت نشناخته اما مذاکرات محرمانه با رهبران اسرائیلی را گسترش داده است و این میتواند ساختار سیاستهای خاورمیانه را تغییر داده و به دههها دشمنی میان طرفین که از پر نفوذترین قدرتهای منطقهای هستند پایان دهد.
عربستان و اسرائیل تلاش میکنند با کمک دولت آمریکا به ریاست جو بایدن به توافقی دست یابند که با آن هواپیماهای تجاری اسرائیلی بتوانند بر فراز عربستان حرکت کرده و راه را برای این کشور عربی جهت تسلط کامل بر دو جزیره استراتژیک در دریای سرخ باز کند.
ریاض به گروهی از بازرگانان اسرائیلی اجازه داده به عربستان سفر کنند که این نشان دهنده علاقه طرفین به تعمیق روابط اقتصادی است.
بر اساس اعلام این روزنامه آمریکایی کشور عربستان از آن جهت که اعتقاد دارد موافقت با توسعه روابط با اسرائیل در میان مردم این کشور افزایش یافته چنین اقداماتی را در دستور کار قرار داده است. البته این در حالی است که برقراری روابط دیپلماتیک رسمی میان طرفین همچنان بعید به نظر میرسد اما سلسله اقدامات سیاسی، نظامی و اقتصادی محرمانه میتواند تلاشهای طولانی مدت صورت گرفته برای پایان دادن به نزاع میان طرفین را تسریع نماید که شاهد تهدیدی مشترک از جانب ایران هستند.
مذاکرات عربستان و اسرائیل عنصری اساسی در سلسله اقداماتی به شمار میرود که برای بهبود روابط پر تنش میان آمریکا و عربستان انجام شده است. دولت بایدن تلاشهای دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای ایجاد رابطه میان اسرائیل و جهان عرب بدون در نظر گرفتن موفقیت توافق صلح اسرائیلی – فلسطینی را از سر گرفت.
کاخ سفید تلاش میکند جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در هفتههای آینده به اسرائیل و عربستان سفر کند و در این اقدام تعیین کننده میتواند منافع سیاسی سه جانبه تقویت شود.
روابط غیر رسمی اسرائیل و عربستان به دههها پیش باز میگردد و از سال 2020 سرعت بیشتری گرفت، زمانی که دولت ترامپ در توافقات مشهور به ابراهیم برای ایجاد رابطه میان اسرائیل و کشورهای عربی میانجیگری کرد.
مسئولان اسرائیلی در سالهای گذشته برای برگزاری نشستهای محرمانه به عربستان سفر کردهاند که از جمله آنها بنیامین نتانیاهو نخست وزیر وقت اسرائیل است. وی در سال 2020 برای دیدار با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و مایک پمپئو و در راستای تلاش برای پیشرفت مذاکرات دیپلماتیک به عربستان سفر کرد.
وال استریت ژورنال تاکید کرد عربستان همچنان به طور رسمی از تاسیس کشور فلسطین مستقل در کنار اسرائیل (راه حل دو دولتی) حمایت میکند. اما در عین حال روند مذاکرات صلح از حدود یک دهه پیش از جدیت لازم برخوردار نبوده و اسرائیل نیز در سالهای اخیر اقداماتی انجام داده که امیدها برای تشکیل کشور فلسطین را نابود کرده است.
مسئولان عربستانی و اسرائیلی اعلام کردند میتوانند پیش از پایان یافتن نزاع عربی – اسرائیلی گامهای تدریجی به سمت عادی سازی روابط بردارند چرا که هم اکنون مانند گذشته حمایت از فلسطینیان در میان جوانان خاورمیانه موضعی مورد توافق نیست.
مسئولان عربستانی تاکید دارند نسبت به تشکیلات خودگردان که توسط ابومازن اداره میشود احساس ناامیدی میکنند. عربستان از کمک ایران به جنبش مقاومت اسلامی (حماس) به عنوان قدرت حاکم بر نوار غزه ناخشنود است.
یک مسئول عربستانی در این مورد گفت: مادامی که حماس برای حفظ خود با ایران رابطه داشته باشد چرا ما برای حمایت از خودمان در برابر ایران با اسرائیل رابطه نداشته باشیم؟
این پژوهشگر آمریکایی در ادامه مقاله خود آورده است اقدام عربستان برای ایجاد روابط دیپلماتیک با اسرائیل چراغ سبز موثری برای دیگر کشورهای عربی محسوب میشود تا در این روند از آن پیروی کنند چنانچه این مسئول سعودی افزود: عربستان مهد اسلام است و مقدسترین اماکن اسلامی در مکه و مدینه را مدیریت میکند.
مسئولان اسرائیلی و عربستانی اعتقاد دارند گام بعدی در روابط دو جانبه که تحقق آن احتمال بیشتری دارد عبارت است از توسعه حقوق هواپیماهای اسرائیلی برای استفاده از حریم هوایی عربستان به عنوان بخشی از مذاکراتی گستردهتر در مورد امنیت دو جزیره استراتژیک دریای سرخ که پیش از این پایگاه اینترنتی اکسیوس گزارشاتی در مورد این مذاکرات منتشر کرد.
همچنین آمریکا برای تضمین توافقی که طی آن به عربستان اجازه دهد تسلط کامل امنیتی بر دو جزیره دریای سرخ – تیران و صنافیر – داشته باشد تلاش میکند که لازمه آن موافقت اسرائیل است.
این دو جزیره که در موقعیتی استراتژیک میان خلیح عقبه و دریای سرخ واقع شده از دههها قبل در مرکز یک زور آزمایی منطقهای میان اسرائیل، عربستان و مصر قرار داشته و هم اکنون میزبان نیروهای بین المللی برای تامین امنیت آنهاست.