آمریکا طی ماههای اخیر تحرکات خود را برای اجرایی شدن معامله قرن افزایشداده است. معامله قرن که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا آن را طراحیکرده و «جرد کوشنر» داماد او، مجری آن است، مبتنی بر واگذاری نیمی از کرانهباختری و بخشی از بیت‌المقدس شرقی به رژیم صهیونیستی است و در مقابل، اینرژیم با تشکیل کشور مستقل فلسطینی در نیمه دیگر کرانه باختری و نوارغزهموافقت می‌کند و شهر «ابودیس» به جای بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت فلسطین درنظر گرفته خواهد شد.
همچنین این طرح شامل چشم پوشی فلسطینی‌ها از حق بازگشت به سرزمین خوداست که طبق قطعنامه ۱۹۴ شورای امنیت سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شدهاست.
به نظر می‌رسد لبنان یکی از کشورهایی خواهد بود که هدف معامله قرن قرارخواهد گرفت. این معامله تنها قضیه فلسطین را نشانه نگرفته است بلکه خواهانساماندهی به محیط منطقه‌ای پیرامون فلسطین است، مناطقی که در اشغال رژیمصهیونیستی قرار دارد و قرار است طبق معامله قرن متناسب با مصالح آمریکا ورژیم صهیونیستی پیش برود. حذف حق بازگشت آوارگان فلسطینی و جلوگیری ازاتحاد و وحدت آوارگان فلسطینی مقیم کشورهای عربی و ممانعت از بازگشت آنهابه سرزمین مادری شان از جمله اهداف مهم معامله قرن است.
فشارهای آمریکا علیه لبنان
طی روزهای گذشته صحبت از تلاش‌های آمریکا برای درگیر کردن لبنان بامعامله قرن افزایش یافته است و اخبار و شایعاتی درخصوص رایزنی‌های سیاسیآمریکا و برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با احزاب و شخصیت‌های لبنانیمنتشر شده است و همگی حکایت از تحرکات غربی- عربی برای پیشبرد اجرای معاملهقرن دارد.
سردمداران طرح معامله قرن یعنی آمریکا و هم پیمانان عربی آن همچونعربستان سعودی طی ماههای گذشته سعی داشته‌اند با امتیازات اقتصادی علاوه برفلسطین به عنوان محور نخست دیگر کشورهای عربی مرتبط با موضوع معامله قرنرا به روش‌های اقتصادی تطمیع کنند.
همانطور که پیش از این پیشنهادات اغوا کننده‌ای به تشکیلات خودگردانفلسطین و اردن درخصوص همراهی با معامله قرن ارائه شده است، لبنان نیز ازاین امر مستثنی نیست. اقتصاد لبنان شرایط دشواری را به خاطر بدهی‌ها و کسریشدید بودجه و هزینه‌های سنگین معیشتی به ویژه در زمینه خدمات مربوط به برقرسانی طی می‌کند.
در چنین شرایطی آمریکا و برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس حمایت مشروطخود را برای حل مشکلات اقتصادی لبنان در ازای همراهی با پذیرش معامله قرنابراز کرده‌اند و علاوه بر حمایت مالی حتی امکان اکتشافات گازی در سواحللبنان و سرمایه گذاری و صادرات آن بدون اعتراض و مانع تراشی رژیم صهیونیستیبه این امر را مطرح کرده‌اند.
طبق اطلاعاتی که از جزئیات معامله قرن درز شده است، آمریکا برای همراهکردن لبنان با این طرح، از اختصاص ۶ میلیارد دلار و اجرای ۵ پروژه برایحمایت از اقتصاد لبنان در راستای اجرایی شدن معامله قرن خبر داده است. درعین حال به لبنان گوشزد شده است در صورت عدم پذیرش این پیشنهادات و همراهیبا معامله قرن، این کشور به حال خود رها خواهد شد تا در مشکلات و بحران‌هایاقتصادی غرق شود.
واکنش‌های احتمالی لبنان
یک پاسخ لبنان به پیشنهادات آمریکا در خصوص همراهی با معامله قرن اینخواهد بود که یک محیط سیاسی همسو و موافق با معامله قرن فراهم کند یا اگربه این امر مبادرت نمی ورزد دستکم بر سر راه اجرایی شدن آن مانع تراشینکند.
در این چارچوب، مسائل مرتبط با عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی وتعامل با سلاح مقاومت (چه سلاح فلسطینیان و چه لبنان) و خارج کردن آن ازمعادله نزاع با دشمن صهیونیستی یا خنثی کردن آن به گونه‌ای که در آیندهموجب نگرانی اسرائیل نباشد، حل و فصل می‌شود.
طبعاً رایزنی‌ها و دیدارهای آمریکایی- عربی (کشورهای حاشیه خلیج فارس)در این راستا انجام می‌شود و حتی با وجود همسویی برخی گروه‌ها و جریان‌هایلبنانی خواهان خلع سلاح مقاومت، افکار عمومی در لبنان مخالف عادی سازیروابط با رژیم صهیونیستی و سازش بر سر سلاح مقاومت است.
علیرغم فشارهای مالی که حزب الله به عنوان قوای اصلی مقاومت لبنان با آنمواجه است اما پایداری و ایستادگی این جنبش و وزن بالای آن در تصمیم گیریهای سیاسی لبنان به همراه دیگر جریان‌های حامی مقاومت، از علل اصلی مخالفتبا عادی سازی روابط به شمار می‌رود و لذا با وجود تلاش‌های مضاعف برایتشدید بحران‌های معیشتی و اقتصادی در لبنان، اجرایی شدن عادی سازی روابط بااسرائیل و معامله قرن به امری محال تبدیل می‌شود.
از سوی دیگر گزینه جنگ اسرائیل علیه لبنان با حمایت آمریکا در راستایوادار کردن بیروت به پذیرش خواسته‌های واشنگتن در معامله قرن و خارج کردنسلاح مقاومت از معادله سیاسی لبنان، گزینه‌ای محال دستکم در شرایط کنونی بهشمار می‌رود چرا که مسئولان اسرائیلی به خوبی می‌دانند روی آوردن به اینگزینه چه هزینه‌های سنگینی در پی دارد و احتمال شکست در تحقق اهداف تل آویودر این نوع جنگ احتمالی بسیار بالا خواهد بود و با توجه به توان مقاومت درجنگ با رژیم صهیونیستی، این گزینه، خسارت سنگین نظامی و اقتصادی برایاسرائیل به همراه خواهد داشت. لذا آمریکا و اسرائیل در حال حاضر به فشارهایسیاسی و اقتصادی علیه لبنان ادامه خواهند داد تا بدون ورود به جنگ، آنچهرا که بهترین است به دست آورند.
با همه این تفاصیل باید گفت که اجرایی شدن معامله قرن مادامی که ملتفلسطین به صورت یکپارچه پایبند به حقوق مشروع خود باشد و در خصوص مقابله بااین توطئه، اجماع در میان تمامی گروه‌های فلسطینی وجود داشته باشد، اجراییشدن معامله قرن منتفی خواهد بود همان گونه که دهها پروژه سازش طی ۷۰ سالگذشته تاکنون با شکست مواجه شده است.
از سوی دیگر با توجه به اینکه برخی کشورهای عربی میزبان آوارگان فلسطینیهمچون اردن، لبنان و سوریه با معامله قرن یا حتی برخی بخش‌های آن به ویژهحق بازگشت آوارگان فلسطینی مخالف هستند و حتی مردم کشورهای عربی همسو باسیاست‌های آمریکا نیز از جمله مخالفان معامله قرن هستند، همین امر امیدداشتن به اجرای معامله قرن را برای همیشه از بین خواهند برد.
منبع: خبرگزاری مهر، سمیه خمارباقی 1398/4/27
