خانواده اسیر فلسطینی کریم یونس در زادگاه وی در منطقه عاره در اراضی فلسطینی با شکیبایی تمام در انتظار ششم ژانویه سال 2023 و فرا رسیدن موعد پایان یافتن 4 دهه انتظار و لحظه آزادی فرزند خود هستند که به عنوان رئیس الاسرای فلسطینیان در تاریکی زندان‌های اشغالگران اسرائیلی به سر می‌برد.
یونس، این اسیر فلسطینی 66 ساله ششم ژانویه گذشته وارد چهلمین سال اسارت خود گردید. وی که هم اکنون در زندان هداریم به سر می‌برد در 23 سالگی با ادعای اقدام به ربایش و کشتن یک سرباز اسرائیلی، عضویت در جنبش فتح و پیوستن به مقاومت مسلحانه بازداشت شد.
حاجه صبحیه مادر رئیس الاسرای فلسطینی در نهمین دهه از عُمر خود طبق معمول در حیاط منزل مشرف به خیابان وادی عاره نشسته و در انتظار آزادی فرزند خود است تا پسر بزرگش را در آغوش بگیرد زیرا سالیان طولانی است که سیاست‌های اشغالگران و دیوارهای زندان وی را از این کار بازداشته است. ام کریم 39 سال و 4 ماه است که به زندان‌های اسرائیلی رفت و آمد دارد تا فرزند خود را برای نیم ساعت از پشت میله‌ها یا دیوار شیشه‌ای ملاقات کند، مانند دیگر مادرها و خانواده‌های اسرای قدیمی اراضی اشغالی 1948.
فصل‌های رنج و سختی
ام کریم دیگر جزئیات فصل‌های مختلفی از رنج که با آن دست به گریبان بوده را به خاطر نمی‌آورد چنانچه داستان‌هایی که در این حیاط مدام تعریف می‌کرد را فراموش کرده است، حیاطی که کریم 39 سال است در آن حضور ندارد. بیماری ،این مادر فلسطینی را تحت فشار قرار داده و حافظه وی برای یادآوری برخی جزئیات سفرهای عذاب آور، یاری‌گر او نیست اما شوق دیدار کریم افزایش یافته و مشتاقانه روزها، هفته‌ها و ماه‌ها را برای رسیدن به روز موعود می‌شمارد.
احساسات دردناکی که حاجه صبحیه میان سلول‌های زندان‌ها تجربه نموده آن را به الگویی برای مادران اسرا تبدیل کرده است. اما به نظر می‌رسد وی همچنان در حیاط منزل خود ایستاده به طوری که ظاهراً مسیرهای عذاب آور پیموده شده به مقصدهای امید بخش تبدیل شده که نوید بخش نزدیک شدن موعد آزادی کریم، شکسته شدن میله‌های زندان و بازگشت شادی و سرور به حیاط این خانه است.
با تولد مجدد زندگی و آرزوی آزادی کریم و تکمیل شدن معنای زندگی خانوادگی مادر رئیس الاسرای فلسطینی با لبخند همیشگی خود در گفتگو با الجزیره نت ایستگاه دیگری از زندگی که آغاز آن از 6 ژانویه سال 1983 یعنی روز بازداشت کریم تا به امروز بوده است را روایت کرده و می‌گوید: انتظار طولانی شده و می‌خواهم کریم را در آغوش کشیده و او را به سینه خود بچسبانم.
این مادر فلسطینی که در نهمین دهه عمر خود به سر می‌برد نگران محقق نشدن آرزوی خود است و اینکه نتواند او را چند ماه بعد در آغوش کشد، وی نگران است که مرگ در آخرین لحظات و پیش از موعد آزادی میان آنان فاصله بیاندازد.
ژانویه سیاه
اما با وجود تمام این نگرانی‌ها مادر رئیس الاسرا به سرعت لبخندی زد و اولین و آخرین باری که مقامات زندان اجازه داده بودند در سال‌های بسیار دور گذشته کریم را در آغوش گیرد یادآور شد. وی در آن زمان به همراه همسرش یوسف به دیدار کریم رفته بود و آن روز به تمام اسرا اجازه داده بودند با خانواده‌هایشان عکس بگیرند. این مادر فلسطینی فرزند خود را به شدت در آغوش گرفته بود و چقدر آرزو داشت که این اتفاق طولانی‌تر میشد اما این احساس پس از چند دقیقه به دستور مقامات زندان پایان یافته است.
در انتظار دیدار و در آغوش کشیدن مجدد، این احساساتی است که ام کریم هر گاه به «ژانویه سیاه» نزدیک می‌شود به آن دچار می‌گردد. این نامگذاری است که مادر کریم انجام داده چرا که وی در ششم ژانویه 1983 بازداشت شده و اسارت برای چند دهه ادامه یافته است. در همین روز از سال 2013 پدر کریم بدون آنکه مقامات اشغالگر اجازه دهند برای آخرین بار فرزندش را ملاقات کند چشم از جهان فرو بست.
خانواده رئیس الاسرای فلسطینی تجسم رنج‌های اسرای قدیمی است که پیش از توافق اسلو در سال 1993 بازداشت شده و تعداد آنها 30 اسیر است که 14 نفر از آنها از ساکنان اراضی اشغالی 1948 هستند. این اسرا قرار بود بر اساس تفاهمات انجام شده میان تشکیلات خودگردان فلسطین و دولت “اسرائیل” در ژوئیه سال 2013 در قالب دسته چهارم اسرای قدیمی فلسطینی از زندان آزاد شوند.
تفاهمات اسلو
تفاهمات صورت گرفته میان تل آویو و رام الله با میانجیگری آمریکا آزادی تمام اسرای قدیمی در 4 دسته مجزا که هر کدام شامل 26 اسیر میشد را حل و فصل کرد. اما تل آویو از عمل به وعده خود امتناع نموده و دسته چهارم اسرا را که بیشتر آنها تابعیت اسرائیلی داشتند آزاد نکرد و آن را مسئله‌ای مربوط به امورات داخلی خود تلقی نمود.
در کنار اسرای قدیمی دارای تابعیت اسرائیلی بیش از 150 اسیر فلسطینی متعلق به اراضی اشغالی 1948 وجود دارند که با احکام حبس بین 10 تا 20 سال در زندان‌های “اسرائیل” زندگی می‌کنند. این افراد به اتهام مشارکت و نقش آفرینی در مبارزه و حرکت در مسیر آزادی ملت فلسطین و همچنین اتهامات امنیتی و مشارکت در مقاومت مسلحانه و کمک رسانی به گروه‌های فلسطینی زندانی شده‌اند.
حوادث قیام الکرامه در ماه می 2021 که فلسطین در مرزهای تاریخی آن شاهد بود روش و مسیر جنبش اسرا را به ذهن تداعی کرد، جنبشی که در اراضی اشغالی 1948 و پس از اشغال اراضی عربی در سال 1967 تشکیل شد و به عنوان عنصری محوری در جنبش ملی و پروژه مبارزه و آزادی فلسطین نقش آفرینی داشته است.
قیام الکرامه
در سال پیش از قیام الکرامه نهادهای امنیتی “اسرائیل” 3100 فلسطینی (از قدس و اراضی اشغالی 1948) را بازداشت کرد که از تابعیت یا حق اقامت در “اسرائیل” برخوردار بودند. در میان 2 هزار بازداشت انجام شده 291 مورد از آنها کودکان اراضی اشغالی بوده‌اند.
بر اساس اعلام مرکز حقوقی حمایت از حقوق اقلیت عربی «عدالت» دادستان “اسرائیل” علیه صدها مورد از این افراد دادخواست ارائه داده و برای بیشتر آنان احکام انتقامجویانه‌ای صادر گردید که شامل زندان، توقف فعالیت و جریمه‌‌های مالی سنگین میشد.
در شرایط افزایش تنش در اراضی فلسطین اشغالی و اجرای عملیات مسلحانه در عمق شهرهای “اسرائیل” نهادهای امنیتی “اسرائیل” استفاده از سیاست بازداشت موقت را شدت بخشیدند به طوری که بنی گانتس وزیر امنیت “اسرائیل” حدود 200 مورد دستور بازداشت موقت علیه فلسطینیان قدس و اراضی اشغالی 1948 صادر کرد.
بر اساس اعلام مرکز دفاع از حقوق اشخاص (هموکید) مقامات اسرائیلی همچنین 56 بازداشت موقت در مارس گذشته انجام دادند و بهانه آنان برای انجام چنین اقدامی «انجام فعالیت‌های پیشگیرانه برای خنثی سازی هر گونه عملیات علیه اهداف اسرائیلی» بوده است.
جنبش اسرا از سال 1967 بیش از یک میلیون بازداشت موقت برای اسرای فلسطینی و عرب را به ثبت رسانده است. در میان آنها هزاران فلسطینی ساکن اراضی 1948 وجود دارند که به دلیل حمایت از مبارزات فلسطینی بازداشت و به تحمل مجازات‌های مختلف محکوم شده‌اند، علاوه بر آنکه هزاران نفر دیگر از این افراد کسانی هستند که پس از اشغال فلسطین در سال 1948 و در مدت زمان حکومت نظامی “اسرائیل” که تا پایان سال 1966 ادامه یافت بازداشت شده‌اند.
قطب نمای مبارزه
در راستای روند سیر جنبش اسرا که با تحولات و توسعه فعالیت جنبش ملی در داخل فلسطین همراهی دارد تمیم یونس برادر کوچکتر و و کیل رئیس الاسرای فلسطینیان 4 دهه رنج و صبر و انتظار برای دیدار با کریم را یادآور می‌شود.
تمیم راه وطن را پیموده و تحصیلات و زندگی خود را در اختیار دفاع از اسرا و جنبش اسرا قرار داده و در برابر دادگاه‌های اسرائیلی از آنان دفاع کرده است.
یونس می‌گوید: اسرای قدیمی و تمام اسرای اراضی اشغالی 1948 بخشی جدایی ناپذیر از جنبش اسرا بوده و تمام آنها به ویژه رئیس الاسرا در توافقات تبادل اسرا مورد توجه خاص گروه‌های مقاومت فلسطینی و عربی قرار دارند که در قالب همین توافقات بسیاری از اسرای اراضی اشغالی 1948 آزاد شده‌اند.
اما لجاجت و سخت‌گیری اسرائیلی‌ها سبب شد کریم و اسرای قدیمی در توافقات تبادل اسرا آزاد نشده و حتی مطابق قوانین اسرائیلی شامل تخفیف مجازات نیز نشوند. یونس در این خصوص می‌گوید: تنها ناامیدی باقی مانده است چرا که دسته چهارم اسرای قدیمی که می‌بایست بر اساس تفاهمات میان تشکیلات خودگردان و “اسرائیل” در چارچوب تعهد به توافق اسلو آزاد می‌شدند هرگز رهایی نخواهند یافت.
تمیم یونس که هم اکنون بیش از 56 سال سن دارد نتوانست در گفتگو با الجزیره نت نگرانی، درد و احساسات درونی خود را مخفی نماید و به آرامی ضمن اشاره به ششم ژانویه آینده گفت: کریم از ضمیر ناخودآگاه ما محو نخواهد شد و نزد همه ما حاضر و در وجدان ما و افکار فرزندان ما ریشه دارد، فرزندانی که او را ندیده‌اند اما با روش و مسیر وی تربیت یافته و افتخار می‌کنند که کریم دایی و عموی آنها است.
یونس از ملت فلسطین برای حمایت از خانواده‌های اسرا به ویژه اسرای قدیمی و اسرای بیمار قدردانی کرده و گفت: اسرا به منزله قلب مسئله فلسطین و قطب نمای مبارزه و خون جاری در رگ‌های ملت فلسطین هستند، اهمیت مسئله اسرا از اجماع ملی برخوردار بوده و خط قرمز آنان است که به هیچ وجه نمی‌توان از آن عبور کرد، لذا مقامات اسرائیلی برای تعقیب و مجازات جنبش اسرا و انتقام از خانواده‌های اسرا تلاش می‌کند.
