“جمال عایش” یکی از رهبران جنبش فتح به رغم تغییر و تحولات حاصله در این جنبش همچنان به مقاومت به عنوان تنها گزینه جهت آزاد سازی فلسطین اشغالی از لوث صهیونیست های غاصب پایبند است. وی یکی از ارکان عمده این جنبش در اوایل دهه 60 قرن گذشته و یکی پایه گذاران شاخه های مبارزاتی این جنبش به شمار می رود.
عایش در مصاحبه با مرکز اطلاع رسانی فلسطین گفت که همچنان عملیات های مجاهدان فتح را به یاد دارد. این چهره برجسته فتح تاکید کرد که منزل مرحوم شیخ احمد یاسین بنیانگذار جنبش مقاومت اسلامی حماس و امام شهدای فلسطین کانون نشست های ملی غزه بود؛ به گونه ای که اعضا و فعالان فتح همواره برای رتق و فتق امور و حل و فصل مشکلات به ایشان مراجعه می کردند و اعضای حماس و همچنین ساکنان نوار غزه برای حل مشکلات و بهره گیری از چشمه پرفیض حکمت و بیانات گوهر بارش به محضرش می رسیدند.
عایش یکی از رهبران قدیمی جنبش فتح بود و در حال حاضر نیز یکی از نمایندگان شورای ملی فلسطین و همچنین رئیس کمیته حقیقت یاب این شورا و عضو شورای مرکزی و رئیس انجمن دوستی فلسطین – عربستان سعودی است.
وی در سال 1939 در شهر المجدل دیده به جهان گشود و فاجعه سال 1948 و رنج و محنت آوارگی ملت فلسطین را به خود دیده است و شکست ژوئن سال 1967 را به عینه دید و در پی این فاجعه مجبور شد که نوار غزه را ترک کند. این رهبر فتح تمامی جنگ های عربی با رژیم صهیونیستی را تجربه کرد. گفتنی است که وی سابقه تدریس و فعالیت مطبوعاتی نیز در کویت دارد.
او بارها بازداشت و به زندان افتاده است و در کشورهای عربی و سرزمین های اشغالی مورد ظلم و جور سیاسی واقع شد. وی بر این باور است که تلاش برای رها سازی فلسطین اشغالی از یوغ صهیونیست های غاصب و پاسداری از ارزش های عربی و اسلامی را هدفی واحد و لازم و ملزوم یکدیگر می داند. وی همچنین عقیده دارد که جنبش حماس یک حزب سیاسی نیست، بلکه یک جنبش مبارز مردمی و اسلامی به شمار می رود که توانسته است همه گروه ها و جریان و طیف های فلسطینی را گرد هم جمع کند و روح تازه ای در کالبد مقاومت تاریخی علیه رژیم صهیونیستی بدمد؛ مقاومتی که قبل از شکل گیری حماس جنبش فتح آن را رهبری می کرد.
اینک متن این مصاجبه از نگاه خوانندگان عزیز می گذرد:
س: جنبش فتح در برهه ای از زمان که با عمر یک نسل برابری می کند همواره در کانون توجهات و مبارزات ملی قرار داشت که می توان این نسل را نسل دوم پس از فاجعه سال 1948 قلمداد کنیم برای همگان کاملا بدیهی است که جنبش فتح تا حدودی از دایره این اهتمام خارج شده است، شما علل این مسئله را در چه می دانید و اصولا اشکال کار را در چه می بینید؟
ج: جنبش فتح پیشگام مبارزات نوین و سازمان یافته رهائی بخش فلسطین و به وجود آورنده انقلاب معاصر فلسطینان است. این جنبش با این اقدام خواسته امت را به تصویر کشید و به همین خاطر این جنبش در کانون توجهات جریان های ملی قرار داشته و دارد، اما مسئله اینست که جنبش های دیگری نظیر حماس و جهاد اسلامی وارد فاز مقاومت و مبارزه شده و در کنار فتح در این عرصه مبارزاتی قرار گرفتند. هم اینک فتح با نام “گردان های شهدای الاقصی” در دایره مبارزاتی فعالیت می کند. اهتمام ملت بزرگوار و عظیم الشان فلسطین به گروه های فلسطینی بستگی به میزان حضور این گروه ها در عرصه مبارزاتی دارد؛ به گونه ای که هر اندازه یک گروه فلسطینی در عرصه مبارزه حضور داشته باشد به همان اندازه نیز نزد مردم فلسطین مقبولیت پیدا می کند و هر اندازه از صحنه مبارزه فاصله بگیرد به همان اندازه نیز مردم از آن فاصله می گیرد. آنچه که شامل حال ملت فلسطین می شود بر دیگر امت های عربی و اسلامی نیز صدق می کند و هر گروه فلسطینی هر قدر در عرصه مبارزه و مقاومت حضوری کم رنگ داشته باشد به همان اندازه نیز از پشتوانه مردمی محروم است.
در خدمت عقیده و اندیشه
س: مشکل آشکاری وجود دارد وآن اینکه جنبش فتح تا چه اندازه حاضر است که بپذیرد در عرصه داخلی شریک باشد و یا ایفاگر نقش دوم باشد و با وضعیت جدیدی که حاصل رویکرد افکار عمومی فلسطین است ، تعامل مثبتی داشته باشد آیا به نظر شما این مسئله می تواند بخشی از علل بروز چند دستگی یا کشمکش داخلی فلسطین به شمار آید؟
ج: عرب ها یک ویژگی کاملا مشخصی دارند و آن نظام پدرسالاری است که خواه در خانواده باشد خواه در میان قوم و قبیله یا بدنه نظام حاکم به رغم محسنات و مزایای فراوانی که این نظام دارد، اما برخی بانیان و طراحان این نظام بیشتر اوقات دوست ندارند یک نفر بر آنان پیشی بگیرد یا با آنان به رقابت برخیزد، ولی رهبری خواه به صورت فردی باشد خواه به صورت تشکیلاتی دو نوع است؛ یک نوع رهبری که در ایده ای که به خاطر آن شکل گرفته است ادغام می شود و به خدمت آن در می آید و رهبری دیگر که با نوع اول تفاوت دارد ، ایده در خدمت رهبری قرار می گیرد سفارش من به تمامی اعضا و چهره های مخلص فتح و حماس این است که خودشان را در خدمت فکر و عقیده ای که هر یک از دو جنبش به خاطر آن شکل گرفته و در اصل یکی است، درآورند و منسجم و یکدست عمل کنند و مانند برخی از حزب گرایان متعصب که تصور می کنند ، فقط افکار و عقیده و عملکرد خودشان درست است؛ آنانی که مصداق این فرموده حضرت حق تعالی هستند :« هر حزبی به آنچه دارد خوشحال است»
به نظر می رسد که کار از کار گذشته بود
س: نگاهی گذرا به سیاست فعلی جنبش فتح و اظهارات طرفداران این جنبش از برجسته سازی برخی نام های بی محتوا پرده بر می دارد و مساله درباره فردگرایی افراطی یعنی غلو بیش از حد در خصوص کاریزما بودن شخصیت یاسر عرفات رئیس سابق تشکیلات خودگردان است و در مقابل ما شاهد این هستیم که حقایق و محتوای اصلی گفته ها و موضع گیری ها امری پنهان است برداشت شما در این زمینه چیست؟
ج: زمان به هم پیوسته است. شرایط کنونی مولود شرایط گذشته است و مرحوم یاسر عرفات عامل وحدت بخش و از نامدارترین رهبران مبارز فلسطین بود و باب مبارزه و مقاومت را در سیاست و مشی جنبش فتح گشود. “منشور فتح” یکی از برجسته ترین و بارز ترین مواضع فتح است که هنوز هیچ تغییری در آن حاصل نشده است و هر چند که برخی از افراد با ورودشان به تشکیلات خودگردان و سازمان آزادی بخش فلسطین تغییر کردند. بنده بارها به مرحوم عرفات سفارش کردم که فقط تکیه اش به خداوند باشد و به انسان های منافق و خیانتکار تکیه نکند. بنده در انتهای یکی از نامه هایم به ایشان گفتم: اگر آنان می خواهند تو را فریب دهند تو تنها به خدای خود توکل کن و مطمئن باش خداوند تو و مومنان را یاری خواهد رساند همچنین به ایشان تاکید کرده بودم که برای تحقق پیروزی از مومنان کمک بجوید، اما به نظر می رسد که کار از کار گذشته بود.
عضو واقعی فتح کسی است که از حماس بیزار نباشد
س: برخی ها می گویند که تبلیغات کنونی فتح این ذهنیت را ایجاد می کند که عضو واقعی فتح کسی است که از حماس تنفر دارد و از آن بیزار است و این بدان معناست که مبارزه با اشغالگران صهیونیست در قاموس و افکار و عقاید این گروه کاملا رنگ باخته است نظر شما در این زمینه چیست؟
ج: یک عضو واقعی فتح همواره خودش را این چنین معرفی می کرد که “سلاحم به من هویت می دهد”، رادیو “العاصفه” وابسته به جنبش فتح همواره در آغاز برنامه هایش این آیه را پخش می کرد:«انا فتحنا لک فتحا مبینا لیغفر لک ما تقدم و ما تاخر و یتم نعمته علیک و یهدیک صراطا مستقیما وینصرک الله نصرا عزیزا»
زمانی که کتاب “فلسطینی بی هویت” به نوشت مرحوم صلاح خلف منتشر شد به او گفتم که چه کسی می گوید که فلسطینی فاقد هویت است؟ وی جواب داد که هویتش چیست؟ گفتم عروبت و مسلمان بودنش. عضو واقعی فتح کسی است که حماس را دشمن تلقی نکند و عضو واقعی حماس نیز کسی است که جنبش فتح را دشمن نداند و واقعیت این است که دشمن درجه یک ما ااشغالگران هستند و نه گروه های داخلی فلسطین.
س: اگر از ابتدا در راس کار بودید جنبش فتح چه تدابیری می اندیشیدید؟
ج: قطعا روی همان شیوه ای که از نخست آن را در پیش گرفته بودم تمرکز می کردم و آن این که فلسطین که به زور سلاح به اشغال درآمده و غصب شده است تنها با همین شیوه آزاد خواهد شد و به دست صاحبانش باز می گردد. جوانان فتح سال ها قبل پس از فراگیری فنون نظامی به دست افسران ارتش آزادی بخش فلسطین به خانه شهید احمد یاسین (رحمت خداوند بر او باد) می رفتند تا در مکتب انسان ساز این رهبر روحانی و معنوی تربیت شوند. جنبش فتح از تجربیات انقلاب های چین، ویتنام، کره و الجرایر بهره های فراوانی برد و واجب بود که این جنبش به مدل های اسلامی و اخلاق وارسته و رفتار حسنه تکیه کند.
س: در پی بروز انتفاضه الاقصی و همزمان با رویکرد آمریکا و رژیم صهیونیستی مبنی بر منزوی کردن عرفات در رام الله که مورد حمایت برخی طرف های منطقه ای بود تحولی در رهبری فتح صورت گرفت و پس از حذف عرفات از صحنه سیاسی دوستان دولت آمریکا زمام امور را به دست گرفتند نظر شما درمورد آنچه که رخ داد چیست؟
ج: جنبش فتح از بدو شکل گیری تاکنون جریان هایی نظیر اسلامگرا، ملی گرا، چپگرا و لائیک را در خود جای داده است و اسلامگرایان از همان زمان نخست نقش محوری و کلیدی را ایفا کردند؛ به گونه ای که این مسئله در نخستین کمیته مرکزی این جنبش هویدا شد و با توجه به این که فتح یک جنبش آزادی بخش است و همه نوع جریان های فکری در آن حضور دارند به شرط این که هر عضوی از حزب گرایی پرهیز کند و همه اعضای آن در مورد جنگ چریکی و جنگ آزادی بخش ملی اتفاق نظر کنند، اما بسیاری از آنان همچنان به افکار و اصول سابقشان پایبند ماندند و بسیاری دیگر پس از نبرد “کرامه” به این جنبش پیوستند و همزمان با اعمال فشارهای شدید کشورهای عربی و جهان بر جنبش فتح و جریان اسلامگرا و همزمان با حمایت کامل از آنچه که جریان سازش و میانه رو خوانده می شود جنبش فتح به شکل کنونی خود درآمد و “سرانجام که فقط انسان پاک سرشت اصلاح می پذیرد.»
کنگره ششم و زراندوزان و چپاولگران
س: به نظر می رسد که امیدهای زیادی به کنگره سراسری جنبش فتح وجود دارد که قرار است پس از گذشت دو دهه برگزار شود، آیا شما امیدی به این کنگره دارید؟
ج: درگیری های شدیدی میان رهبران فتح وجود دارد و درگیری میان جریان مقاومت و جریان سازشکار همچنان به قوت خود باقی است و فشارها در این برهه از زمان رنگ و بوی جدیدی به خود گرفته است و در راس آنها قطع تسهیلات و حقوق و دستمزد قرار دارد و افرادی که در گذشته سنگ این جنبش را به سینه می زدند اکنون تمامی دارایی و اموال این جنبش را قبضه کرده اند و با این وجود همچنان در این جنبش برخی افرادی هستند که می توان به آنان اعتماد کرد.
س: اخیرا گزارش کمیته تحقیق درباره حوادث غزه که محمود عباس آن را تشکیل داد، صادر شد. این گزارش از مصوبات فتح که هنوز هم شکل اجرایی به خود نگرفته است پرده برداشت. پس از امضای توافقنامه صنعاء کشمکش هایی میان رهبران فتح صورت گرفت سوالی که این جا مطرح می شود این است که آیا این روزها چیزی به عنوان رهبری فتح وجود دارد و ناخدای کشتی فتح کیست؟
ج: ناخدای کشتی فتح هم اکنون ابو مازن و عده ای از مشاوران و همکاران وی هستند که با طرف های خارجی در ارتباط هستند، اما تا زمانی که اشغالگری وجود دارد نمی توان گفت که تمامی مصوبات تشکیلات خودگردان صددرصد آزادانه و مستقل مطرح می شود.
