رهبری اخوان المسلمین پس از وقوع جنایت رژیم صهیونیستی علیه کارگران فلسطینی که به دنبال آن انتفاضه نخست شکل گرفت با صلابت و اقتدار به پیش آمد و با انتشار بیانیه ای در چهاردهم دسامبر 1987م. به نام جنبش مقاومت اسلامی حماس در فلسطین اعلام موجودیت کرد. حماس پس از گذشت تنها چند سال به مشهور ترین و برجسته ترین جنبش در عرصه نبرد علیه اشغالگری مبدل شد.
مراحل تاسیس حماس
محمد شمعه از رهبران و یکی از بنیانگذاران جنبش حماس خاطرات خود را در زمینه تاسیس این جنبش بیان می کند. شمعه می گوید که حماس از بطن جماعت اخوان المسلمین که پیش از سال 1987م. کار مبارزاتی خود را آغاز کرده بود تشکیل شد.
این رهبر حماس در بیست و یکمین سالگرد تاسیس جنبش حماس می گوید: پس از شکست سال 1967م. جماعت اخوان المسلمین اقدام به عضو گیری کرد و در دهه هفتاد این جماعت از کار فردی به سوی کار سازمانی گرایش یافت به طوری که در این سال ها مجمع اسلامی و جمعیت اسلامی و دانشگاه اسلامی و دیگر نهادهایی که کار تبلیغ و خدمت رسانی به مردم فلسطین را عهده دار بودند تاسیس شد.
فعالیت جهادی
جنبش حماس پس از آن که موجودیت خود را تثبیت و یک نسل متدین را بر اساس آموزه های اسلامی و قرآنی تربیت کرد در دهه هشتاد میلادی در اندیشه مبارزه مسلحانه با اشغالگران صهیونیست فرو رفت. سایر گروه های فلسطینی حماس را پپند می دادند که رسما وارد صحنه نبرد با اشغالگران نشود غافل از این که که حماس خود را پیشتر آماده می کند.
شمعه در ادامه خاطراتش می افزاید: در سال 1983م. کمیته نظامی حماس و پس از آن یک کمیته امنیتی به رهبری شیخ صلاح شحاده و اسیر یحیی سنوار تشکیل شد. این گروه نظامی و امنیتی در سال 1984م. مورد هدف قرار گفت و سلاح ها و مهمات آن مصادره شد و طی آن همچنین شیخ احمد یاسین، شیخ عبد الرحمن تمراز و شیخ صلاح شحاده بازداشت شدند.
زمینه های شکل گیری حماس
اندکی قبل از بروز انتفاضه سنگ پس از حادثه مشهور اتوبوبوس حامل کارگران در تاریخ ششم دسامبر 1987م. جنبش حماس در بسیاری از عملیات های ضد صهیونیستی در غزه و کرانه باختری از جمله در قدس اشغالی شرکت کرد. حماس عده زیادی را برای مقابله با اشغالگران صهیونیست به این مناطق گسیل کرده بود. حماس در این سال ها همچنین در روشنگری مردم و تقویت روحیه جهاد و مقاومت میان آن ها نقش بارزی را ایفا نمود.
شمعه در ادامه می گوید: طی سال های 1986 تا سال 1987م. درگیری های زیادی رخ داد که در مقدمه آن ها درگیری دانشجویان دانشگاه اسلامی با نظامیان صهیونیست بود. حماس نیروهای خود را برای مقابله با اشغالگران و پایان محاصره دانشگاه بسیج کرده بود.
وی خاطر نشان ساخت که حماس در این دوره بیانیه های متعددی را تحت اسامی مختلف از جمله جنبش مقاومت اسلامی، جماعت اخوان المسلمین، سازمان جهاد و دعوت و غیره منتشر کرد و هدف از این بیانیه های مختلف سر در گم کردن اشغالگران بود. حماس در بیانیه های خود مبارزان و جوانان فلسطینی را به جهاد و شهادت ترغیب می کرد.
شعله های انتفاضه و اولین بیانیه
به دنبال جنایت یک راننده کامیون صهیونیستی در 6 دسامبر 1987م. علیه یک دستگاه اتوبوس حامل کارگران فلسطینی در اردوگاه جبالیا که به شهادت چهار نفر منجر شد مبارزات ملت فلسطین وارد مرحله تازه ای شد رهبری اخوان المسلمین زمام امور را به دست گرفت و به نسل قرآنی خود برای مقابله اشغالگران صهیونیست چراغ سبز نشان داد.
جنبش مقاومت اسلامی حماس در چهاردهم دسامبر 1987م. اولین بیانیه خود را صادر کرد و شروع مرحله جدید مبارزات ملت فلسطین علیه اشغالگران صهیونیست را اعلام کرد.
از سوی دیگر، مهندس عیسی نشار از دیگر رهبران حماس که به همراه شهدا شیخ احمد یاسین، دکتر عبد العزیز رنتیسی و شیخ صلاح شحاده، حماس را تاسیس کردند تاکید کرد که مرحله پیش از انتفاضه، مرحله آماده سازی و آموزش نسلی بود که بر اساس آموزه های قرآنی تربیت شده بودند.
وی می گوید: سال های سال بود از ما به شدت انتقاد می کردند اما ما باید در زمان مناسب یعنی آن هنگام که گروهی از انسان های مومن و پایبند به مساله فلسطین گرد هم می آمدند تصمیم گیری می کردیم ما با یک بررسی دقیق توانستیم موفق عمل کنیم و جوانان را با موفقیت و پیروزی به مقابله با اشغالگران برخاستند.
رهبران حماس در کرانه باختری و افتخار نامگذاری حماس
رهبران اخوان المسلمین در کرانه باختری نظیر شهید شیخ حسن القیق نیز در تاسیس جنبش حماس همانند رهبران این جنبش در نوار غزه نقش برجسته ای ایفا کردند.
شمعه در این زمینه می گوید: در آغاز، ذیل همه بیانیه ها نام جنبش مقاومت اسلامی حماس مهر و زیر آن، حروف ح ـ م ـ س نوشته می شد تا این که در یکی از نشست های رهبران حماس که در آن شماری از رهبران کرانه باختری نیز حضور داشتند شیخ حسن القیق پیشنهاد داد که به حرف حا، الف نیز اضافه و نوشته شود “حماس” که به معنای شجاعت و حماسه است.
چالش های بزرگ
به گفته “شمعه” و “نشار” حماس ـ که در آغاز انتفاضه سنگ در جنگ با اشغالگران پیشگام از سایر گروه های اسلام گرا بود در سال های پس از تاسیس با چالش های بزرگی رو به رو شد.
نشار تاکید کرد که حماس و برنامه و رهبرانش برای گروه ها و ملت فلسطین به الگوی جهاد و ایثارگری تبدیل شده اند و همین مساله باعث شد تا اغلب فلسطینیان از این جنبش حمایت کنند و در انتخابات، نمایندگان خود را از حماس انتخاب نمایند.
مهم تر از همه این که جنبش حماس در طول این سال ها هرگز از هیچ یک از اصول و آرمان های خود چشم نپوشید و به نهج اسلامی خود و آرمان های ملی پایبند ماند و پرچم فلسطین را سربلند و پیروز در همه جای اراضی اشغالی به اهتزاز درآورد و به رغم محاصره و همه محنت ها قاطعانه تاکید کرد که هرگز موجودیت رزیم صهیونیستی را به رسمیت نمی شناسد.
این دو رهبر برجسته و بنیانگذار حماس با افتخار اعلام کردند که حماس موفق شد با گذشت 21 سال از تاسیش به راه خود ادامه دهد و همه موانع و مشکلات را پشت سر بگذارد و امروزه مایه امید و دلگرمی امت اسلام است. رهبران حماس به ملت فلسطین اطمینان خاطر دادند که صبر و بردباری آنان در نهایت منجر به پیروزی غرور آفرین خواهد شد.
