تحلیلگران: حماس قدرت كنونی فلسطین است و سكان پروژه ملی فلسطین را هدایت می كند

  تحلیلگران سیاسی بر این باورند كه جنبش مقاومت اسلامی “حماس” پس از گذشت 22 سال از تاسیس خود به قدرت برتر حال حاضر و نماینده اصلی ملت فلسطین در تمامی مجامع بین المللی پس از شكست جنبش فتح در مذاكرات سازش با رژیم صهیونیستی تبدیل شده است.

 تحكیم موقعیت جنبش حماس در جهان عرب و در عرصه بین المللی پس از جنگ 

ناجی شراب از تحلیلگران سیاسی فلسطین بر این باور است كه جنبش حماس پس از جشن سالگرد 21 سالگی خود به نماد پایداری و مبارزه تبدیل شد و به ویژه در جنگ اخیر غزه نیز نمایش خوبی از خود به جای گذاشت. وی صلابت بیشتر و حضور پر رنگتر در عرصه های منطقه ای و بین المللی را از مهمترین بارزه های جنبش حماس در دوره اخیر برشمرد.

شراب تلاش جنبش حماس برای غلبه بر مشكلات ناشی از محاصره با استفاده از تمامی راهكارهای ممكن را از نشانه های پایداری و ایستادگی این جنبش قلمداد كرد و گفت جنبش حماس علی رغم محاصره توانست دستاوردهای مهمی را در عرصه داخلی محقق سازد كه با وجود محدود بودن آنها نمی توان این دستاوردها را نادیده گرفت و از نمونه های این مساله باید به نرمش و استقبال این جنبش از گفتگوهای رسمی و غیر رسمی و نیز سفر بسیاری از هیات های اروپایی به نوار غزه اشاره كرد كه از مصادیق مقبولیت این جنبش از سوی طرف های بین المللی است.

بلوغ و درك بالا نسبت به واقعیت های فلسطین

مومن بسیسو از دیگر تحلیلگران سیاسی نیز بر این باور است كه جنبش حماس طی سال اخیر پختگی و سازگاری بیشتری نسبت به واقعیت های فلسطین در هر دو بعد سیاسی و اجتماعی از خود نشان داده است و به نظر می رسد از قدرت بیشتری برای مدیریت نیازهای مرحله كنونی برخوردار است.

وی درباره رشد و بلوغ سیاسی این جنبش خاطر نشان كرد كه حماس از عمق سیاسی كافی برخوردار است كه به آن امكان می دهد تا با تمامی مسائل سیاسی و ملی به شیوه مناسب برخورد كند. بسیسو تصریح كرد كه حماس قدرت كامل برای مدارا و كنترل نظام منطقه ای و بین المللی را كه مخالف حضور سیاسی آن در سرزمین فلسطین بوده و برای به شكست كشاندن تجربه حكومتی آن در نوار غزه تلاش می كند، دارد.

این تحلیلگر مسائل سیاسی فلسطین تاكید كرد كه قدرت حماس برای استفاده از شیوه های مانور سیاسی در تعامل با تمامی تحولات جدید منطقه به خوبی قابل مشاهده است كه این یك تحول و پیشرفت سیاسی برای این جنبش به شمار می رود. وی افزود علاوه بر پشتوانه مردمی بالای جنبش حماس در طول تاریخ طولانی خود باید این مساله را نیز در نظر داشت كه این جنبش در حال حاضر سعی در ترویج برنامه سیاسی ملی در سایه دیگر پروژه ها و طرح های سیاسی مطرح در عرصه فلسطینی دارد.

بسیسو در بخش دیگری از اظهارات خود به قدرت نظامی جنبش حماس اشاره كرده و خاطر نشان شد كه این جنبش توانست ضربات ناشی از جنگ اخیر رژیم صهیونیستی علیه نوار غزه را تحمل كرده و ضمن التیام این زخمها از درس ها و عبرت های جنگ مذكور نیز به خوبی بهره ببرد. وی تاكید كرد كه بر اساس گزارش های منتشره از سوی منابع مختلف صهیونیستی جنبش حماس از قدرت نظامی بالایی برخوردار است كه به آن امكان مقابله با هر گونه حمله و جنگ جدید علیه ملت فلسطین را می دهد.

مصطفی الصواف از روزنامه نگاران و تحلیلگران سیاسی فلسطین نیز می گوید جنبش حماس تا این لحظه بر روی مواضع خود ثابت بوده است و روزگاران گذشته و مواضع سیاسی مختلف این جنبش این مساله را تایید می كند و علاوه بر این، حماس با عملكرد مطلوب خود در زمینه مقابله با تجاوز اخیر دشمن صهیونیستی به نوار غزه شایستگی و لیاقت خود را نشان داده است.

وی تصریح كرد كه جنبش حماس با ساكنان نوار غزه تعامل خوبی داشته است و به ویژه علی رغم محاصره تحمیلی از سوی رژیم صهیونیستی و برخی طرف های منطقه ای توانسته است به خوبی از عهده تامین امنیت و مایحتاج معیشتی آنها برآید.

طلال عوكل دیگر تحلیلگر مسائل سیاسی نیز عنوان داشت كه شكاف سیاسی حاكم بر عرصه فلسطین مانع از تحقق برخی مسائل از سوی جنبش حماس شده است و برخی طرف های مشترك مانند مصر و رژیم صهیونیستی نیز مانع از نهایی شدن مساله آشتی ملی و پایان محاصره غزه شده اند.

تحریك علیه جنبش حماس به منظور ممانعت از فعالیت آن

بسیسو همچنین تاكید می كند كه دولت غیر قانونی فیاض و جنبش فتح سعی در تحریك جهانیان علیه جنبش حماس دارند و به منظور ممانعت از موفقیت آن در تحقق هر گونه دستاورد ملی برای تخریب این جنبش تلاش می كنند.

وی افزود دولت آمریكا و كشورهای عضو اتحادیه اروپا و نیز برخی طرف های همپیمان آنها برخی شروط سیاسی را برای جنبش حماس وضع می كنند و سعی در حذف دلایل وجودی و هویت سیاسی آن دارند، اما باید به این مساله توجه داشت كه در صورتی كه جنبش حماس به دستاوردهای مهمی در عرصه فلسطین دست نیافته بود شاید این تلاش ها می توانست به ضرر این جنبش تمام شود و طرف های مذكور بتوانند به اهداف خود دست یابند.

شراب نیز در این مساله با دو همتای قبلی اش (بسیسو و طلال) هم عقیده است كه به نتیجه نرسیدن هیچكدام از مسائل پیش روی جنبش حماس ناشی از شكاف سیاسی داخلی و فشارهای منطقه ای و بین المللی و به ویژه صهیونیستی و نیز برخی مسائل مربوط به خود این جنبش است.

وی تصریح كرد كه جنبش حماس از مرحله حاكمیت به مرحله فقدان حاكمیت انتقال پیدا كرده است و لذا نیاز به بازبینی اساسی در امور سیاسی خود دارد. این تحلیلگر فلسطینی خاطر نشان شد كه جنبش حماس مسیری طولانی از دستاوردهای داخلی و خارجی از جمله آشتی ملی و پایان دادن به پرونده شكاف داخلی را پیش روی خود دارد.

شراب همچنین اظهار داشت كه جنبش حماس از پشتوانه مردمی بزرگ 25 الی 30 درصدی ملت فلسطین برخوردار است كه به این جنبش امكان ایفای نقش اساسی در عرصه سیاسی فلسطین را می دهد.

اما بسیسو بر این باور است كه علی رغم تمامی اشكال و ابزارهای مورد استفاده در محاصره نوار غزه پشتوانه مردمی جنبش حماس همچنان در حال افزایش و قدرت گرفتن است و هر گونه جنگ یا حمله جدید اسرائیلی به نوار غزه باعث افزایش محبوبیت آن در میان ملت فلسطین خواهد شد.

عوكل نیز به نوبه خود تصریح كرد كه دستاوردهای احتمالی جنبش حماس در مرحله آینده به امضای توافقنامه آشتی ملی و آغاز تلاش ها برای پایان دادن به شكاف سیاسی فلسطین بستگی دارد و مساله آشتی در واقع می تواند مقدمه و سرآغازی برای تحقق دستاوردهای مهم در عرصه فلسطین باشد.

الصواف نیز تاكید كرد با توجه به شكست جنبش فتح در بسیاری از پروژه های خود مانند پروژه مذاكرات و سازش سیاسی، جنبش حماس پس از بیست و دومین سالگرد تاسیس خود سكان پروژه ملی را به دست گرفته و به قدرت برتر برای رهبری ملت فلسطین در مجامع بین المللی بدل خواهد شد كه مسئولان جنبش فتح خود نیز به این مساله اعتراف دارند و از سوی دیگر، عدم نامزدی محمود عباس در انتخابات آتی ریاست تشكیلات خودگردان نیز ناشی از لجبازی و خیره سری رژیم صهیونیستی است.

چالش های آتی

دكتر شراب معتقد است كه جنبش حماس در دوره آینده باید ساختار سیاسی خود را بر اساس اصول ملی بازسازی كند كه این مساله احتمال برپایی یك نظام سیاسی كامل را مطرح می كند و از سوی دیگر، این جنبش باید پرونده های تعامل با دشمن صهیونیستی و پایان دادن به حضور آن در سرزمین فلسطین و فعال كردن راهكار مقاومت را نیز نهایی كند.

وی از جنبش حماس خواست كه روابط خود با كشورهای منطقه و جهان را گسترش داده و نقش پررنگتری را در جهان عرب ایفا كند.

اما بسیسو بر این باور است كه از جمله ماموریت های مورد انتظار از جنبش حماس در مرحله آینده، تداوم تلاش های آن در زمینه آشتی ملی و احیای توافق داخلی و تداوم برنامه های اجتماعی آن است و علاوه بر این، باید درد و رنج و مشكلات ملت فلسطین و به ویژه ساكنان نوار غزه را بیشتر مد نظر قرار داده و برای كاهش این مشكلات تلاش كند.

وی در پایان تاكید كرد كه جنبش حماس باید پروژه سیاسی و وحدت آفرینی را ارائه كند كه بر اساس آن توافق سیاسی ملی بر پایه تحقق استراتژی عمل ملی مورد اتفاق تمامی گروه های ملی و طبقات مختلف اجتماعی شكل گیرد و از سوی دیگر، به منظور مقابله با هر گونه حادثه غیر منتظره قدرت نظامی خود را تقویت كند؛ چرا كه هرگز از شر دشمن صهیونیستی در امان نیست و احتمال هر گونه حماقت جدید این رژیم در ماه های آینده وجود دارد.