نایب رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی “حماس” تاکید کرد که این جنبش همچنان مصر را طرف ناظر بر مذاکرات مربوط به پرونده مبادله گلعاد شالیت نظامی اسیر صهیونیستی با اسرای فلسطینی می داند؛ هر چند که برخی طرف های دیگر مانند فرانسه و ترکیه نیز برای نقش آفرینی و کمک به این مساله ابراز آمادگی کرده اند و از سوی دیگر، طرف میانجی آلمانی به خاطر طرفداری های همیشگی اش از رژیم صهیونیستی از خط میانجیگری کنار گذاشته شده است.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی فلسطین، دکتر موسی ابو مرزوق در گفتگو با روزنامه “الاخبار” مصر خاطر نشان کرد که محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین رسما از قاهره خواسته است که از بازگشایی گذرگاه رفح در مرزهای نوار غزه با مصر خودداری کند.
ابو مرزوق در ارتباط با مساله آشتی ملی نیز اظهار داشت که جنبش حماس این مساله را قبول ندارد که نتیجه آشتی ملی برکناری دولت منتخب فلسطین به نخست وزیری اسماعیل هنیه و ابقای سلام فیاض در سمت نخست وزیری باشد. علاوه بر این، حماس به صراحت اعلان کرده است که نخست وزیری فیاض را قبول ندارد؛ چرا که وی یکی از عوامل اصلی شکاف داخلی بوده است و نمی تواند به نماد وفاق ملی و آشتی تبدیل شود.
وی در ارتباط با انقلاب ملت مصر تصریح کرد که حماس انتظارات زیادی از انقلاب 25 ژانویه دارد که شاید کمترین آنها لغو محاصره باریکه غزه و پایان دادن به درد و رنج ساکنان این منطقه و دستیابی به توافق جدید در زمینه اداره گذرگاه رفح باشد.
در زیر متن کامل این مصاحبه از نظر خوانندگان محترم می گذرد:
ـ مهمترین تاثیر و نفع انقلاب 25 ژانویه ملت مصر برای مساله فلسطین چه بوده است و شما چه انتظاری از آن دارید؟
انقلاب 25 ژانویه مصر منافع زیادی برای مساله فلسطین داشت؛ چرا که باعث احیای هویت عربی آرمان فلسطین و تسریع روند آشتی ملی گروه های فلسطینی و پایان دادن به اوضاع غیرعادی حاکم بر سیاست خارجی مصر در قبال مساله فلسطین شد که در سال های اخیر به اوج خود رسیده بود و با توجه به نقش محوری و اساسی مصر در مساله فلسطین، این رویکرد قاهره باعث کاهش جایگاه مساله فلسطین شده بود. از سوی دیگر، مذاکرات سیاسی سازش نیز طی 20 سال گذشته نتوانسته است هیچ دستاوردی برای ملت فلسطین و امت به ارمغان بیاورد. علاوه بر این، می توان گفت که مهمترین دستاورد انقلاب 25 ژانویه مصر، احیای جایگاه مصر در جهان عرب و آفریقا و نیز جهان اسلام و اصلاح موضع آن در قبال مساله فلسطین بود.
بله، درست است ما انتظارات زیادی از انقلاب 25 ژانویه داریم که شاید کمترین آنها لغو محاصره نوار غزه و پایان دادن به درد و رنج ساکنان این منطقه و ارائه طرح جدید در زمینه اداره گذرگاه رفح است و همان طوری که می دانیم مصر جزء طرف های توافقنامه گذرگاه های فلسطین به شمار نمی رود و مفاد این توافقنامه که تاریخ قانونی اجرای آن به پایان رسیده است، ارتباطی به مصر ندارد.
ـ آیا حماس و مساله فلسطین از انقلاب های عربی منتفع خواهند شد؟
بله در صورتی که امت بتواند با موفقیت از این بهار عبور کند و با راه اندازی نهضت سیاسی و اقتصادی، نسخه فساد و استبداد را در هم بپیچد و دموکراسی مبتنی بر فرهنگ عربی و اسلامی در جامعه حاکم شود، این مساله می تواند باعث تقویت موضع طرف فلسطینی در مقابل پروژه صهیونیستی و فراهم شدن بستر لازم برای تدوین سیاست خارجی جدید هماهنگ با سیاست های تمامی طرف های بین المللی شود؛ چرا که ما نسبت به این مساله مطمئن هستیم که ملت ها و امت ما طرفدار آرمان فلسطین و استقلال ملی و مخالف سلطه جویی های آمریکا به ویژه در زمینه سیاست خارجی و مساله فلسطین هستند.
ـ مصر جدید نماد چه چیزی برای جنبش حماس و فلسطینیان است و شما پس از تحولات 25 ژانویه شاهد چه تغییرات ملموسی بوده اید؟
مصر مایه امید امت است و فلسطینیان و جنبش حماس علاقه مند به احیای نقش مرجعیت و رهبری مصر در زمینه حمایت از ملت فلسطین و کمک به آن و نیز دفاع از آرمان فلسطین هستند که آرمان ملت مصر و تمامی ملت های عربی و اسلامی نیز به شمار می رود و بی شک، غرور ملی و احساس مسئولیت مصر در زمینه رهبری امت به وضوح در اظهارات و مواضع مقامات جدید مصر دیده می شود. به عنوان مثال، ما پس از انقلاب 25 ژانویه تحولات دامنه داری را در اظهارات مختلف دکتر نبیل العربی وزیر خارجه سابق مصر مشاهده کردیم و وی در اواخر ماه مه میلادی، از موضع رسمی رژیم سابق این کشور در قبال مساله فلسطین و گذرگاه مرزی رفح انتقاد کرد. سامی عنان از اعضای شورای عالی نظامی مصر نیز تاکید کرد که گذرگاه رفح مساله ای مربوط به مصر است و این در حالی است که مقامات رژیم سابق مصر از شکستن دست و پای فلسطینیان صحبت می کردند و اکاذیب و دروغ پردازی های متعددی را علیه جنبش حماس صورت می دادند.
ـ چرا قرارداد مبادله شالیت پس از انقلاب مصر محقق نشد و چرا طرف میانجی آلمانی از وساطت در این زمینه عقب نشینی کرد؟ زمانی که شما در قاهره حضور داشتید، دیوید میدان به مصر سفر کرد، آیا تحول جدیدی در مساله مبادله شالیت صورت گرفته است؟
ما اعلام کردیم که همچنان مصر را طرف ناظر بر مذاکرات مربوط به پرونده مبادله گلعاد شالیت نظامی اسیر صهیونیستی با اسرای فلسطینی می داند؛ هر چند که برخی طرف های دیگر مانند فرانسه و ترکیه نیز برای نقش آفرینی و کمک به این مساله ابراز آمادگی کرده اند و از سوی دیگر، طرف میانجی آلمانی به خاطر طرفداری های همیشگی اش از رژیم صهیونیستی از خط میانجیگری کنار گذاشته شده است. من پیش بینی می کنم که تحول مثبتی در این زمینه صورت گیرد و منجر به نهایی شدن قرارداد مبادله اسرای فلسطینی با گلعاد شالیت نظامی صهیونیستی اسیر گروه های مقاومت فلسطین در باریکه غزه شود؛ چرا که فشارهای زیادی از سوی جبهه داخلی رژیم صهیونیستی بر روی دولت بنیامین نتانیاهو وارد می شود تا این قرارداد را نهایی کند و از سوی دیگر، اعضای تیم مذاکره کننده صهیونیستی نیز تغییر کرده اند. اخبار کذب و بی اساس زیادی درباره مساله مبادله اسرا منتشر می شود، اما ما دوست داریم که تمامی اقدامات صورت گرفته در راستای مبادله اسرا به دور از رسانه ها باقی بمانند و معتقدیم که رسانه ها و بحث های متعدد درباره این مساله و نیز شایعه پراکنی درباره آن مانع از تحرک مناسب در این زمینه می شود و تاثیرات منفی بر روی اسرای فلسطینی می گذارد.
ـ ساز و کار مطلوب برای حل بحران گذرگاه رفح چیست؟
بهترین راه توافق دو جانبه میان طرفین مصری و فلسطینی و تدوین ساز و کار جدید برای این گذرگاه بر اساس دو مساله محوری است: نخست اینکه منافع مصر و حفظ امنیت و جان شهروندان و حفظ تمامیت ارضی مصر در نظر گرفته شود و تلاش شود که قوانین ورود و خروج مسافران به خاک مصر رعایت شود و در وهله دوم به درد و رنج ساکنان باریکه غزه و محاصره این منطقه پایان داده شود. گذرگاه رفح که قبلا برای تردد آزادانه مسافر و کالا مورد استفاده قرار می گرفت، پس از بروز برخی اختلافات، سفر از آن محدود به برخی اقشار خاص شهروندان مصری شد. مراجع مصری معتقدند که باریکه غزه همچنان تحت اشغال طرف صهیونیستی قرار دارد و آنها نمی خواهند مسئولیت آنرا بر عهده خود (مصر) بکشند. به نظر من، مساله ترس و نگرانی هم مساله به جایی است، اما نباید در قبال آن به سیاست های کنونی و یا قبلی در این گذرگاه متوسل شد.
ـ برخی ها معتقدند که وضعیت گذرگاه رفح در دوره رژیم سابق مصر به ریاست حسنی مبارک بهتر از آنی بود که شما می گویید؟
این ادعا صحت ندارد و در دوره پس از سقوط رژیم مبارک، وضعیت گذرگاه رفح تا حد زیادی بهبود پیدا کرده است و هر چند که به سطح مطلوب خود نرسیده است، اما تماس های متعددی در این زمینه جریان دارد و ما امیدواریم که شاهد شکل گیری نتایج متفاوتی طی دوره آتی باشیم. من در این زمینه به برادرانمان در تشکیلات خودگردان فلسطین در رام الله توصیه می کنم که دست از تاکید بر روی توافقنامه گذرگاه ها برداشته و بر روی باقی ماندن وضعیت کنونی نامساعد این گذرگاه اصرار نکنند؛ چرا که مقامات مصری اهتمام و تصمیم جدی برای بهبود وضعیت گذرگاه رفح داشتند.
ـ آیا واقعا ابو مازن از قاهره خواسته است که از بازگشایی کامل گذرگاه رفح خودداری کند؟
بله، این صحت دارد. ابو مازن به صورت رسمی این درخواست را برای مقامات مصری مطرح کرده است و معتقد است که این گذرگاه باید بر اساس توافقنامه سال 2005 قاهره و تحت نظر نیروهای گارد ریاست تشکیلات خودگردان فعالیت کند و دکتر صائب عریقات این مساله را در مقابل شورای عالی نظامی مصر اعلام کرده بود و ابو مازن (عباس) نیز در مصاحبه مشهور خود با شبکه خبری “بی بی سی” به این مساله اشاره کرد. حتی بر کسی پوشیده نیست که هیات اعزامی جنبش فتح به قاهره این مساله را در جریان گفتگوها مطرح کرده بود.
ـ می خواهیم از شما درباره روابط تنگاتنگتان با جماعت اخوان المسلمین سوال کنیم. چه پاسخی برای این مساله دارید؛ به ویژه که برخی ها معتقدند جنبش حماس مجری برنامه های اخوان المسلمین است و برخی نیز شما را بخشی از تشکیلات بین المللی این جماعت می دانند. آیا روابط میان شما پس از سقوط رژیم مبارک تغییر خواهد کرد یا همان نگرانی ها و پنهان کاری ها ادامه خواهد یافت؟
روابط ما با جماعت اخوان ثابت و مشخص است و ما افتخار می کنیم که خواستگاه ما اخوانی است، اما جنبش حماس یک ویژگی منحصر به فرد دارد که باعث تمایز آن از جماعت اخوان المسلمین و برنامه آن در اکثر کشورهای عربی می شود و آن اینکه، حماس یک جنبش آزادی خواه و ملی گرای فلسطینی است که در داخل این سرزمین و به منظور اخراج رژیم صهیونیستی از سرزمین فلسطین دست به عملیات های مقاومتی می زند.. در نتیجه جنبش حماس ویژگی ها و وضعیت تشکیلاتی منحصر به فرد خود در فلسطین را دارد و جماعت اخوان نیز خصوصیات و وضعیت سازمانی خاص خود را. روابط ما با جماعت اخوان ثابت بوده و قبل از سقوط رژیم مبارک تغییر نکرد و بعد از آن نیز دستخوش تغییر نخواهد شد. برنامه های جماعت اخوان المسلمین در داخل مصر یک مساله داخلی مصری است و ما در آن مداخله نمی کنیم. علاوه بر این، روابط ما با دیگر گروه های مصری باید به بهترین وجه ممکن برقرار باشد؛ چرا که مساله بحق فلسطین نیازمند کمک و حمایت تمامی این گروه ها و طرفداران آرمان فلسطین در جهان است.
ـ آیا شما از رویدادهای مربوط به آشتی ملی فلسطینیان راضی هستید؟ جنبش های فتح و حماس هر کدام یکدیگر را متهم به مسئولیت در قبال تعلیق اجرای آشتی ملی می کنند. واقعیت این امر چیست؟
موانع زیادی بر سر راه آشتی ملی وجود داشت که به حول و قوه الهی پس از انقلاب 25 ژانویه برطرف شدند و روح جدیدی در کالبد آشتی ملی دمیده شد و ما توانستیم بسیاری از موانع آشتی ملی را برطرف کنیم، اما مانع اصلی در این زمینه مداخله جویی های آمریکا و رژیم صهیونیستی و تاثیر این موضع آنها بر آشتی ملی است و مسائل زیادی وجود دارد که متاسفانه به تبع موضع آمریکا پیشرفتی در زمینه آنها حاصل نشده است.
ـ چرا شما فیاض را به عنوان نخست وزیر قبول ندارید؟ برخی معتقدند که شما باید برای برون رفت از بحران، نخست وزیری وی را قبول کنید؟
سوال درست این است که بپرسید چرا تنها یک نامزد برای تصدی سمت نخست وزیری معرفی شده است و این همه اصرار بر مخالفت با توافقات صورت گرفته در قاهره مبنی بر انتخاب توافقی نامزدهای نخست وزیری صورت می گیرد، اما به هر حال، این موضع حماس ناشی از دلایل مختلفی است که از مهمترین آنها می توان به این موارد اشاره کرد:
بدیهی است که بر اساس توافق آشتی ملی، نخست وزیر دولت وفاق ملی باید به صورت توافقی انتخاب شود و هیچ یکی از طرف ها نمی تواند یک نفر را بدون موافقت طرف دیگر به نخست وزیری انتخاب کند. از سوی دیگر، جنبش حماس به صراحت اعلام کرده است که فیاض را به نخست وزیری قبول نخواهد کرد؛ چرا که کسی که عامل اصلی شکاف داخلی بوده است، نمی تواند نماد توافق و آشتی ملی باشد و حماس به هیچ وجه این مساله را قبول ندارد که نتیجه آشتی ملی برکناری دولت منتخب فلسطین به نخست وزیری اسماعیل هنیه و ابقای سلام فیاض در سمت نخست وزیری با وجود اقدامات وی در زمینه تعطیلی موسسات و مراکز پژوهشی و جمعیت ها و تعقیب مبارزان مقاومت و نیز تعطیلی نهادهای وابسته به حماس و جمعیت های جمع آوری زکات و غیره باشد. علاوه بر این، فیاض برنامه های اقتصادی رام الله را به موازات برنامه های نتانیاهو به پیش می برد و بدهی های سنگینی را برای تشکیلات رام الله به بار آورده است و به اعتراف خود وی، این بدهی ها به 2 بلیون دلار رسیده است.
ـ گروه های فلسطینی از عملکرد جنبش های فتح و حماس در زمینه آشتی ملی راضی نیست. دلیل این مساله چیست؟
نظر این گروه ها برای ما محترم است و امیدواریم که نقش مشخصی در اعمال فشار به منظور تحقق و نهایی شدن آشتی ملی ایفا کنند. آنچه که ما در حال بررسی و گفتگو بر سر آن با جنبش فتح هستیم، همان توافقاتی است که دیگر گروه های فلسطینی نیز آنها را امضا کرده اند و جنبش های فتح و حماس به عنوان طرف های حاکم بر کرانه باختری و باریکه غزه درباره آنها بحث و گفتگو می کنند.
ـ آیا شما از مساله مراجعه به سازمان ملل متحد در ماه سپتامبر آینده حمایت می کنید؟ چرا؟
چیزی به نام تحول ماه سپتامبر وجود ندارد، بلکه این در حد یک ایده و طرح است که بهتر بود از طریق اجماع ملی و مشورت واقعی با دیگر گروه ها اتخاذ می شد. تا این لحظه تصمیمی قطعی برای ارائه درخواست به شورای امنیت و مجمع عمومی و بازتاب این مساله بر روی سازمان آزادی بخش فلسطین و نیز تقابل آن با قطعنامه های سازمان ملل متحد درباره مساله فلسطین؛ اعم از قطعنامه های مربوط به آوارگان، حق ملت ها در مقاومت و عدم مشروعیت اشغال اراضی طرف دیگر با توسل به زور گرفته نشده است و علاوه بر این، اطمینانی به موافقت شورای امنیت و یا مجمع عمومی سازمان ملل متحد با این درخواست نیست و تاکنون تنها 107 کشور حمایت خود از این مساله را اعلام کرده اند. به هر حال، موضع در قبال تشکیل کشور فلسطینی در سه منطقه باریکه غزه، کرانه باختری و قدس اشغالی مورد اجماع فلسطینیان قرار دارد، اما مساله به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی نمی تواند مورد اجماع تمامی گروه ها باشد؛ هر چند که برخی از آنها به خاطر حضور در بدنه تشکیلات رام الله در قبال این مساله سکوت اختیار کرده اند.
ـ برخی معتقدند که شما با این آشتی ملی ملت فلسطین را مسخره کرده اید. اینکه جنبش های فتح و حماس برای موافقت با اعطای گذرنامه به شهروندان و یا تعویق حکم اعدام و یا موافقت با بازگشت برخی فلسطینیان به وطن خود تشکیل جلسه دهند مسخره است. زمانی که شما توافقنامه آشتی ملی را در قاهره امضا کردید و این روند آشتی را از مساله دولت وفاق ملی آغاز کردید، این باور وجود داشت که شما از سخت ترین پرونده شروع کرده اید و به پرونده های راحت تر خواهید رسید. چه اتفاقی افتاد؟
ملت فلسطین آگاهی و درایت لازم برای درک امور و منافع خود را دارد و توجه به این نکته نیز لازم است که دیدار اخیر میان دو جنبش فتح و حماس بهتر از دیدارهای اول و دوم بعد از امضای توافق آشتی بود و توافقاتی بر سر مسائلی مانند “بازداشت شدگان سیاسی و آزادی آنها، گذرنامه ها، آزادی سفر و تردد و بازگشت افراد مهاجرت کرده به خاطر حوادث اخیر حاصل شد. اجرایی کردن مساله آشتی های اجتماعی میان قبایل نیز یکی از مهمترین پرونده هاست و جنبش های فتح و حماس بر روی جلسه آتی به منظور بررسی مسائل اساسی مانند سازمان آزادی بخش فلسطین “ساف” و پارلمان به توافق رسیده اند.
ـ کی می خواهید نخست وزیر را انتخاب کنید و آیا ممکن است که بدون تشکیل دولت، تصمیم به برگزاری انتخابات بگیرید؟
امیدوارم که مساله تشکیل دولت به زودی نهایی شود و این مساله تا حد زیادی به رعایت مفاد تفاهمات صورت گرفته در قاهره و رعایت احترام شخصیت های توانمند فلسطینی و عدم انحصار نخست وزیری در یک شخص است که توهین بزرگی به ملت به شمار می رود. من فکر نمی کنم که بدون تشکیل دولت بخواهیم انتخابات برگزار کنیم؛ چرا که در غیر این صورت مشخص نیست که مسئولیت این انتخابات و برگزاری آن بر عهده چه طرفی خواهد بود. از سوی دیگر، انتخابات نیازمند توافق بر سر کمسیون انتخابات و دادگاه انتخابات است و مستلزم برگزاری نشست سازمان آزادی بخش فلسطین “ساف” به منظور اتخاذ اقدامات لازم در زمینه برگزاری انتخابات شورای ملی فلسطین است.
ـ موضع جنبش حماس درباره سوریه چیست؟ برخی می گویند که شما در مصر زندگی می کنید؟
موضع جنبش حماس مشخص و آشکار است و هرگز در امور داخلی کشورهای عربی دخالت نمی کند و ما در قبال تمامی انقلاب های عربی همین موضع را داشته ایم. حماس و رهبران آن در سوریه هستند و به فعالیت های خود ادامه می دهند و قصد ترک خاک این کشور را هم ندارند؛ هر چند که حضور در سرزمین فراعنه را نیز افتخار خود می دانیم.
ـ برخی ها معتقدند که هنوز اختلافات میان رهبران داخل و خارج جنبش حماس ادامه دارد و موضع دکتر محمود زهار از رهبران برجسته دفتر سیاسی جنبش حماس در مغایرت با موضع خالد مشعل رئیس دفتر حماس را یکی از این نمونه های بحران می دانند. این مساله به کجا رسیده است؟
این مساله قبلا مورد بررسی قرار گرفت و پرونده آن مختومه شد. در واقع هیچ خبری از بحران در داخل جنبش حماس نیست و این جنبش تشکیلات بزرگی دارد و اختلاف نظر در داخل آن طبیعی است، اما تمامی رهبران و اعضای جنبش به مواضع و تصمیمات آن پایبند هستند و بیان رای و عقیده شخصی نیز راه خود را دارد.
ـ برخی ها مقاومت را به حمایت از رژیم صهیونیستی متهم کرده و می گویند که حماس عاملان شلیک موشک به سمت شهرک های صهیونیستی را مجازات می کند؟
هیچ کس نمی تواند بر جنبش حماس که سردمدار مقاومت بوده و انواع عملیات های مقاومتی را انجام داده و می دهد، خرده بگیرد و ادعای اینکه “مقاومت از اسرائیل حمایت می کند”جای تعجب دارد و سوال این است که اگر مقاومت بخواهد از اسرائیل حمایت کند، باقی خواهد ماند؟
اما در ارتباط با مساله شلیک موشک نیز باید بگویم که تصمیم توقف شلیک موشک به سمت شهرک های صهیونیست نشین از سوی جنبش حماس بر طرف های دیگر تحمیل نشده است، بلکه گروه های فلسطینی پس از جنگ بر روی این مساله به اجماع رسیدند و در عین حال، حق واکنش در قبال منافع ملی فلسطین را برای خود محفوظ می داند.
ـ برخی ها دولت حماس در غزه را به اخذ مالیات های سنگین از شهروندان متهم می کنند. شما چه پاسخی به این مساله دارید؟
این ادعا صحت ندارد. دولت منتخب اداره امور باریکه غزه را بر عهده دارد و قوانین خاص خود را برای کنترل امور و پیشبرد زندگی مردم دارد و بر کسی پوشیده نیست که دولت غزه از سال ها پیش بسیاری از قوانین جاری و ساری در زمان دولت های جنبش فتح را به حالت تعلیق درآوده است تا مشکلات شهروندان را کاهش دهد و در نتیجه قیمت مواد مصرفی و غیره در این منطقه به مراتب کمتر از کرانه باختری است و این غیرقابل قبول است که یک دولت و اداره منابع مالی نداشته باشد و بالطبع این منابع یا باید از راه مالیات تامین شود و یا از راه منابع و معادن و غیره.
ـ چه نهادی تصمیم های دولت را اتخاذ می کند. جنبش حماس یا دولت منتخب فلسطین؟
دولت منتخب نهادها و روابط داخلی و منطقه ای خاص خود را دارد که با نهادهای جنبش حماس تفاوت دارند و دولت در مقابل پارلمان فلسطین و نه جنبش حماس مسئول است. تصمیمات این دولت نیز در جریان جلسات دولت به ریاست اسماعیل هنیه نخست وزیر آن اتخاذ می شود.
